Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 45, 7 November 1874 — HE KAAO ARABIA NO NA Huakai Holomoku Ehiku A SINBADA KA LUINA [ARTICLE]

HE KAAO ARABIA NO NA Huakai Holomoku Ehiku A SINBADA KA LUINA

Unuhūa no he Kuohoa " mai ha Olelo J3.rabia a x ka Olelo Haole, a mai ka Olelo Eaole a t ka OUlo Hawaii. HELU 2. ANO ka nui hoi o na 10 bipi i haule makawalu mai, akahi no a lana mai ko'u manao, e pakeleana an mai ka make mai a ka pololi. Ua lohe wale no au i ke kaaoia, no kekahi awawa i pahola ia e ke (iaimana, a o ka waiwai wale iho 1a no ia o ia wahi—a na nui ka hoao ana o ka poe kalepa waiwai, e loaa na moni mai laila mai; aka ano, ua loaa io no ia'u. 0 keia awawa ma kona kiekie a me na pali laumania e poai puni ana iaia, ua hiki ole no iia ke pii aku, aole no hoi ke iho m&ihoi iialo. Ua helo mai ka poe huli i ua awawa daimana nei, a ma kahi nihinihi loa a na aeto e hoopunana ai i na keiki, alaila,, me ka mekini, kiola aku i ka io bipi nuoui iloko o ua awawa nei; haole iho la keia mau io bipi iluna o ke daimana, napoo iho la a koe lihilihi ; a ia wa, lele mai la ka aeto makua, kiko iho lai ua mau io bipi nei, a kaikai aku la nu ka lakou mau keiki aeto maluna o ke kae o ka pali, a haawi ia lakou. Eia nae ; aia i ka wa a lakou e kaikai ana i ka io bipi, ua pipili ae la ke daimana i na io bipi. A o ka poe imi daimana hana maalea, haka pono aku la lakou. A i ka wa a na aeto makua e hookuu iho ai ma na ana kahi a na keiki e noho ana, alaila, hookuke wikiwiki aku la ua poe kanaka hana maalea nei i na manu aeto makua a me na keiki, alaila, koe iho la ka io bipi a me na hunahuna daimana i pipili ae. la'u nae e noho ana ma kela awawa, ua pau ko'a kanalua ana no ka oiai o ia moolelo a'u i lohe ai. Hoomaka koke aku la au ma ka wae ana i na puupuu daimana nunui, a hoopiha iho la i ka'u eke ai me ke daimana, a kaei ae la hoi a paa ma ko'u hope me ia mea. Lawe ae la au i kekahi io bipi nui e waiho ana iwaena o ke daimana, hikiikii iho la au a paa maluua o kuu kua, a 0 na io bipi e ae, hoiliili mai la au a huna iho la, me ko'u manao, ina e waiho wale ana kela poe io bipi, e pau ana lakou i ka lawe ia e na aeto, a e koe ana no ka io bipi a'u i hikiikii ai ma kuu kua, alaila, e ko ole ana k:a mea a'u i manao ai e puka lanakila mai ia awawa hiki ole ke manao ae a hoole iho, aole ia o ko'u home hope loa, no ka mea, ua ike no au, aohe wahi e hiki ai. Aka, aole nae au i poina i ka'u haoamaaleamua ana, oiai au ma ka mokupuni kanaka ole, a mamuli o ko'u kuhihewa, ua hoopaa aku la au ia'u iho ma ka wawae o kekahi manu nui, me kuu manao, e lawe ana la hoi kela ia'u a hookuu iho ma kahi kupouo, eia ka hoi e lawe ana kela ia'o a waiho ma ia nwawa hiki ole ke hanu ae me ka maikai; a me ia manao no o'u, i hikiikii ai au i ka io bipi ma kuu kua, anoai o hiki paha iaia ke kaikai ia'a a hookuu iho mawaho aku o na palena o ia awawa. Aka, ua ano kanalua iki no nae au, no ka mea, ua lohe au, o ka maka o ka la kahi e noho mou ai o na aeto, a e lawe ia ana paha auanei au a hiki i laila, a e kanuia ko'u kiao kupapau malaila, aka, e aho no oaa ia mamua o ko'u make ana ma keia awawa. A pau ka'u maa noonoo ana pela, ua poho koke iho la aa ilalo, a moe papio iho la ilalo ka alo ; aohe uae i liuliu iho ia moe ana o'u, lele mai ana kekahi manu makuahine nui, oiai he nunui wale 00 na manu «ieto malaila, a kiko iho la i ka k> bipi i hikiikiiia ma kuu kua, a hapai ae la ia'm ma kona pun&na. Aia nae i )ca wa a aa mana makaahine nei i hookuu iho ai ia'a ma kona pu iMOia, o ka miki lai la oo ia o aa poe lioomakaalii daimana nei, e hookake i b mana maleuahine a me ke keiki. ! o na punaoa aeto a pan ma na kooAaka pali o iia awawa,ua kaawala &o ka a kelaa mo keia maa hoomakaaidaimana,iinakapa lakoai na aeto malaila, o ko iakou waiwai porial. IU» pa2ia ia me na aiaa i lo aa la kakoa tti ka «lodio]. * kanaka nooa a ia aka nai i ike «*f*i ia'a i» haptit» aka ana, maka'a e mai la mo koaa noanao o nele 1 ihhi# B ***» maoao o hoopi-

{likia aka iaia, no ka mea, oa manao mai | kela, owaa ka ona noua ia waiwai. 1 Aka, ia'a nae i pinana ae ai mai ka ; ponana mai, kokna mai la oia ia'u, o hanlean, a hooiaonaia aku ia an me ka ) poe kalepa e hooinakaulii daimana ana, j no lakou na helehelona i hoano e ia i j ko lakou lohe ana i ko'u moolelo o ka hiki ana ilalo o ia awawa daioiana, I ka wa i pau ai ka manawa kupono a lakou i manao ai e kiola ako i na io hipi, hoi aku la makoa pakahi i kona aina iho. Aka, mamua o ko makou hookaawale ana ia makou iho, huki mai la au i ka mea uona ka punana aeto o'u i hookuu ia iho ai e ka mann, a nee aku la maua ma kahi kaawale ; a ia wa no au i wehe ae ai i kuu eke daimana, a hoike aku la iaia, me kuu olelo aku, Ke manaoio iho nei au, aohe mana e ae nana i hoopakele mai ia'u, o oe wale no, nolaila, ke waiho aku nei au imua ou i keia eke daimana piha, a nau e mahele iho e like me ka mea pono i kou manao. 0 ka mea hoi nona ka pnnana, ike iho la oia i ka nunui o na puupuu daimana, paweo ae la kona maka. a i mai la, E kuu makamaka maikai, ke nonoi aku nei au ia oe, e hoihoi hou aku oe i kau olelo, no ka inea, aohe o'u kuleana ma kon waiwai, e hiki ai ke lilo na'u ka maheleana. Ina no he lokomaikai kou no'u, e hiki no ia oe ke haawi mai ma ka mea kupono i kou manao, aka, o kou noi ana mai na'u e mahele aku, he mea paakiki loa ia i ko'u manao. Noonoo hou iho la nae au, ua paakiki io ka'u olelo mua, nolaila, nonoi hou aku la au iaia, me kuu oleio aku, Eia no na puupuu daimana a pau imua ou, a o ka puupuu au i ike ai ua oi ae kona nui, a lie kumu waiwai nui loa hoi ia nou, alaila, e hiki no ia oe ke lalau iho a lawo aku īne ke kanalua ole. Nana iho la no hoi kela a ma ka puupuu i oi ae ka nui, a lawe aku la, a mamuii o ko'u manao, aole i lawa kona lokomaika ana i kokua ' mai ai ia'u, nolaila, haawi hou aku la au i kekahi mau puupuu hou nana, a ua oi ae ka nui i ko ka puupuu hookahi ana i lawe mua ai. Na keia mau punpuu daimana no hoi i hoolilo iaia i kanaka waiwai nui, a o kona kulaoa, ua oi aku ia i ko na aliiaimoku. 1 ka minute hope loa o ko maua hui ana, i aku la au, Ke kaawale nei kaua me na manao ino ole, aka, mai keia la a mau aku, e lilo oe i hoaloha maikai no'u, a pela hoi au nou. A ma ka moku mua i loaa ia'u, ua hoi loa aku au i ko'u home i Bagada. Aka, ia makou i holo aku ai, ku mua aku la makou ma kekahi wahi mokupuni uuku, o Hoha koua iooa, aia malaiia, e ku ana kekahi mau kumu laau nui lehnlehu wale. A no ka nunui o keia # mau kumu laaa, ua hiki i ka hanen kanaka ke noho malalo o ka malumalu o ka laau hookahi. 0 kekahi poe nae o makou, wili ae la iakou ia iuna o ua kumu laau nei, a puka mai la ka hu oka laau. Aoua hu laau nei, ua hooukaia maluna o ka moku, a mahope, ua hanaia i laau hooma* ke mu no na lole komo. A mai ia wa aku, maloo a make iho la ua laau la. Aia pu hoi maluna o keia wahi mokupuni, he holoholona i kapaia kona inoa, he Rinocerose, he holoholona i emi iho malalo o ka eiepani, aka ua nui ae nae mamua oka Bufalo. He kiwi kona aia maluna o ka ihu, he cubita paha ka loihi, he mea paakiki; he moe wale nae i ke awakea; aia hoi maluna iho o kona hokua, he kii e like me ka helehelena o ke kanaka. He hiki hoi i keia holoholona ke hakaka me ka Elepani, a hou i kona kiwi iloko o ka opu, aiaiia, lawe ptt aku me ia malnna o kona poo ; aka, o ke koko a me ka momona o ka Eiepani, e uhi aiia ia i kona mau maka a hoomakapo iaia iho. Hina oia ilalo oka lepo, a o ka mea haohao loa, o ke kikokikoia e na manu makuahine a hoihoi i mea ai na ka lakou poe keiki. la'uiku aku ai ma Bagada, haawi wale aku ia au i na dala na ka po» ilihane, a noho iho ia me ka hanohano nui malana o na waiwiu paiena ole i loaa ia'u mailoko mai o na popilikia a me na inea he nui. Ia wa, haawi hou aku la na 0» Slnibada i ua aipuupuu nel he hanen dala Tureke boik» me ke kono pa ako, • hele hou mai i kekahi la ako. HQAK4I Holomoko Ekouū A SnrißAi>A. Aoha no i emo ibo, ioaa boa no ia Y a na pUlkia a me na poino a'a i ike ai mamna, ano ka manaka nohoi kekahi ika aoho wale iho nolaila, manao iho la au, eaa hou no ike kai. Kao aka la a» malana o kekahi moka, a bolo aka ia, a aahope oka hala ana o kekain aiaa la mai ko makoa haalele ana aka i ke awa, aa alakaiia makon a ka makani maikai ilpka» oia maa La, aka, i kekahi maa la mahopemai, pania iho la mako«i e ka makanl iao, a nana i hooUuwili ia . ... j| u

makoa, a bala loa mawaho ae o ka ihu kupouo a ke panana e alakai ana. Haalu!n ae la ka moku, aka, ua olioli makou i ke ku ana 1 ke awa mna, kahi a makou i mauao ai t ua kupono ia no ka hana ana i na wahi i poioo. Aia nae ia makon e kapili ana ma na wahi i poino, paapu ia mai la makou e na kanaka liilii poupou pegana,e au hele mai ana i kahi a ka mokn o makou e kn ana, o ka hele ia a piha n. Aole i oi akn ko lakon kiekie malnna o ka elaa oubita, aka, me he la nae he ano kanaka ikaika. 0 ko lakou helnna nui a mu ko lakou mau maka nanakee mai, ua liio ia i mea e hooweliweli mai ana ia makou, me ko makou manao kuhihewa wale no, e lele mai ana la lakoa maluna o makou a pau, a lawe ae la i ka moku. Ua laki loa nae makou ia wa, no ka mea, aole he wahi manaolana iki no ka pakele mai; aka, mahope iho, na lohe mai makou, iua ka makou e lalau lima aku me ka ikaika i kinohi, ina na pau loa makou i ka pepehiia. Ia īakou nae i lawe ai i ka moku no lakoa iho, kiolaia aku la makou iuka o kapakahakai,a kuhikuhi mai la na lima, e hele makou ma kahi a makou e makema'ke ai. Mahope nae o ko lakou haalele ana iho ia makou, hoi aku la lakou iluna o ka moku, a holo aku la i kekahi wahi mokupuni e aku e pili koke mai ana. A 0 makou hoi, heie aluka aku no makou iluna o ka aina, aka, aole nae makou i komo kukouukonu loa aku, hiki loa aku la ka huakai a makou i kahio na hale e kupaila ana, a komo aku la. Loaa aku no ia makou na puka komo a me na keena e liko me ke ano mau ; aka, uai hoolilo nui ia nae ko) makou nanaina i ka piuoihoi i ka ike ana aku, e ahu mokaki mai ana na iwi o na kiuo kanaka a me na kukulu o na kapuai i koalaia'i palia. Ma keia mea nae, ua nawaliwali loa ia makou i ka makau, a e makaukau ana makou e puka a hoi loa mai keia hale f\ku, paiwa ana makou a pau me ka make o ka manao, aole makou e pakele ana, oiai ua pukamai ka haku mea haie me na helehelena ku i ka hooweliweli, a he mea makau no ia i ka nana aku. 0 ua mea hale nei, he kanaka nui loihi, ua like kona loihi me ke kumu loulu, a hookahi wale noona maka, aia iwaena konu o ka lae ; a me he la i ka nana aku, ua like ka liulili o ua maka kahi nei ona, me ka lanahu e a ia ana e ke ahi ; o kona mau niho keia a me na maiao lima, ua hele no hoi a loloa winiwini; a o kona waha, ualike me ko ka lio. ī ka puka ana mai o ia kii, aohe o makou mea i nee hou aku imua, aole hoi i hope, aka, ua puni loa ia makou a pau i ka haalulu. Mahope o kona nana hele ana mai ia makou a pau, lalau mui la kona lima ma kuu kani-ai, a haha iho la me he mea papehi la i kana hipa. Aia nae i kona ike ana, ua wiwi a pilalahi loa ia au, nolaila, hookuu iho la kela ia'u e noho, a kaikai ae la i kekahi mea e o makou ; a mahope loa, lalau mai la ia i ko makou Kapena, & oia no hoi ka mea momona o makou, hokaekae iho la me ke kuha, a ho-a-a ae la i ke ahi, koaia iho la a moa, a ai ae la. A pau kana ai ana, hoi aku la ia e moe ma ke keena mahope, kahi ona i hoononolo mai ai i kona' pukaihu 1 ka po, a na like ia me ka halulu ana o ka uila. I ke kakahiaka ana ae, ala mai ia ia, puka aku la iwaho, a haalele iho la ia makoa iloko o kona hale. Ua hiki wale no paha ke hoohalike ia ae ko makou mau poiuo, no ka mea, he manawa ko makou i hoao ai e hoio mahuka, a no ko makou ike ana no hoi, aohe makon i hoopaaia, nolaila, hooholo iho la makou e mahele liilii ia makou ma na huakai like ote t a imi aka la kela a me keia o makou i na wahi mala loa e hiki ai ke pee akn, kahi hoi a makou i hoomau ai i ka pee me kamanao lapawale e pakele ana. 1 ke ahiahi ana iho, ua pau loa i ka Iqaa ko makoa mau wahii pee ai i ua ma- ' kahi hooweliweli nei, a houlaala mai la kek ss makoa a akoakoa imaa o&a. Nana hoa mai ia ia i kekahi o makoa a m& kaoa mea i oao ai, lalaa mai la ia i mea e maona ai kooa opu aikapaka. Haaie aku la no kela hiamoe. . I kekahi la hoa ae, hoomaka hou makoa i ke kamakena ia ibakoa iho, &o ka (oea, e paa loa ana makoa i ka alapohoia e kona wmha aaū Maiiao iko la nae kekahi» naahooa ka ko makoa laa ana iloko a ke kai a make ak«, mamaa o ko kakou haale ana aka iloko o ka make malihinī. Hoolana aka la aa ia lakoa, ma ka olelo aoa. "oa papaiakakou, aole e pepehi ihoiakakou. A hoi, ike aka la oiai ka nai o naapaoa laan e laoa aai ana a • waiho mokaki mai ana ma kapakahakai, i ae la oia, Ua hiki no ia kakoa ke kapili i wahi waapa aaka nana e moao hele aka ia kakoa malana o ka Hikal; e

r.ai ana no ka poino, aka, he oi ioa aku nae hoi ka maewaewa o keia kulaoa a kakou e ku nei. E kau koke kakou maluna o lakou i ka paa ana ae o ka lakou hana, hiki mai !a ka po. Alakai hou aku la ua aikanaka nei ia makou i kona hale, a lalau hou mai la hoi e mu-ka i kekahi o makou, elike me kana hana mua. Ia makou hoi e hoomakaukau ana i na pauku laau e hoolana aku ai, waiho aku la au i kekahi manao imua o ko'u mau hoa, e noho makou i kekahi po hou me ua aikanaka nei, me ka manao e pepehi aku iaia. E iike me ia manao, pela makou i hookaulua ai i hookahi po maloko o kona mana ; a i ko makou loI he ana ika nooo o kona ihu, maopopo | iho la ia makou, ua pauhia loa oia i ka | hiamoe, nolaila, lalau iho la he umi o ko makou mau kanaka ikaika, e pakahi ana i na pauku hao, a kau aku la iluna o kai puahi koala kanaka aua, me ka hoa a enaena, a i kona wa i ala mai ai, kiola aku la makou i na pauku hao enaena maluna o kona makahookahi, a makapo iho la oia, a ala mai !a me ka inaina nui e uwa ana, me ka hapapa helo ana ma kahi ana e manao ai e loaa aoa makou, no ka mea, ua akahe loa makou i ka haka pono ana aku i kahi e hiki ole mai ai kona mana. A i kona ike ana ua nele makou ma kahi ana i haalele iho ai, holo aku ia i ka puka o ka pa, a kahea ae la me ka leo nui. (Aole i pau).