Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 46, 14 November 1874 — HE KAAO ARABIA NO NA Huakai Holomoku Ehiku A SINIBADA KA LUINA [ARTICLE]

HE KAAO ARABIA NO NA Huakai Holomoku Ehiku A SINIBADA KA LUINA

Unuhiia rw ke 11 Kuoloa " mai ha Olelo Arabia a i ka Olelo HnoU, a mai ka Olelo Haole a i ha Olilo Hawaii. HELU 3. Huakai Holomoku Ekolu a Sinibada.

AWIWI aku la nae makon i kapakahakai, a lawe aku la i na pauku laau, aka, no ka mau uo o ka pouli, hooholo iho la makou e noho a ao, alaila, au aku la i ka moana maluna o na pauku Uau la. Ua mnnao makou e make ana la ua kanaka aikanakanei, a makou no e lohe aku la i ke kuhea leo nui mai ; a ma ia ano la, e au ole ai makou maluna o na pauku laau, noho la a loaa ka mea kupono nana e haMhali aku, alaila holo. Aohe no hoi i napoo aku ka la, ike iho la makou, ibe mea hoopau manawa wale no ke kali ana akn, nolaila, panee wikiwiki aku la makou i na pauku laau i ke kai, no kn mea, ua ike aku makou i ua kaaaka aikauaka nei, e hele mai ana i o makou uoi, me ke aUkaiia mai e kekahi mau kanaka elua i like uo me ia ke ano, a ua ku no hoi laua i ka hooweliweli ke nan£ aku. A iamakou i kaawale'i mawaho aku o ka aina, hoomaikai iho la makou ia makou iho no koia pakele ana. Aka, ua hoopūhīpuniia makou, no ka mea, i ka wa no a ua aikanaka nei i ike mai ai ia makou, o ko lakou kiauau ae la no ia a ma kekahi lae pohaku, wawahi iho la i na pohaku, a noke mai la i ka hoonou. Pololei mai la uo ua pohaku a na pauku laau o makou, pau loa iho la i ka nohaha liilii, a koe wale no hookahi, oia no ka pauku nana e hoolana ana ia'u a me kekuhi mau hoa eae maluna iho. Ua pomaikai loa makou, i ko makou mamao loa ana aku mawaho o kahi e loaa mai ana ina pohaku ke nou ia mai. Akahi no a olu īho oloko. A i kekahi la hou ae, a i ke kakahiaka nui o ua la, ike aku la makou i kekahi wahi mokupuni; o ka hele no hoi ia a kupono ka la, pae aua makou, a i nana aku ka hana, makena ua mea he nui o ua hua ai, a na ia mau hua i hoopau i ko makoumau houpo lewalewa.

Mamua ae o ka napoo ana aku o ka la, imi heleaku la makou i wahi kupono no makou e moe ai, a loaa iho la no hoi he wahi kupouo ia a maluhia no ka hiamoe ana ; a no ka pakela maluhiluhi, hanle aku la no makou hiamoe, a mailoko oka hiamoe uui, i puoho ae ai makou i kekahi mea halulu, a i puoho ae ko makou hana, he moo nui aikanaka ke hanu mai ana mawaho, a o kona huelo, hawele mai la i kekahi o makou, a huki aku la iaia, a haihai iho la i koua mau iwi imua o ko maua mau maka, a aUpoho ae ia. A pau kana ai ana, hoi aku la ia e moe.

Ma keia wea, he mea e ka weleweli! me ka mauao no hoi, ua pau aku la ia hoi ua pilikia, eia ka auanei ka pilikia i oi aku, a akahi no hoi a hopo mai ko'u manao no ka make, no ka mea, aole loa he wahi a ka manao eau ae ai e loaa hou ana he ola no maua na mea i koe. No ka mea, o na pauku Uau o maua. ua hukiia aku la e ke au, a ua paa maloko o kekahi wahi huna, aole no hoi he ikaika o maua. i koe, e hiki ai ke kii aku a hoau mai; a nolaila, ika hiki ana mai o ka po, ua īmi bou aku la maua i wahi e pee hou ai, a loaa ia maua kekahi kumu laau kiekiei, pii ae la maua a hiki ioa i kona wekiu, a noho iho la.

Aole no hoi i linliu ia noho ana iho o maua, lianu ana ua moo nei malalo, e hu!i hele ana, a hiki mai la ma ko kumu o ka hita a maua e pee ana, a hooUpuu ae )a oia iaia iho, a nee liilii mai la peU a hiki i k& wa i loaa mai ai ko'u kokooloa, ka meik hoi i haule aku iloko o kona opu lokoino. Aia oae mahopa iho o kona alapoho ana i ko'n hoa make, hoi aku U oia e hiamoe. A ma ke kakahiaka ana ae, ibu la «« mailuna iho o ke*kumu Uau, a hoohiila ihola ia !a holookoa iioko o ka pihoihoi a mo ka weliwelL» Ma ke ahiahi anaaku hoi o ua ia sei, akahi no«nx a manao ae, • nana pono iho i ko'a kelana. Hoopaapnei aela a a t na paaka lana aanai, n ne ia mn mea au i hoopuoi ae ai i k« kam«r loaa. A iloko o ka hora mao, hele mai ia o* tnoo »*i»in6 ka manap pahiL e hoopihaiioa i koo* opu ana oie, ma ka ala-

pobo ana aku ia r a, aka r aole nae i hookoia kona makemake, oiai ua keake*ia aku oia e ka puu laaa a'u i hoopuupau ai, mni kooa hanu ana mai ia r u. Hqomau no nae oia i ka hanuhann ana, mo ke ake nni o kuu loaa mai, atai, wehe e nae kaiaoo ke kakahiaka dqi, a hoi ako ia oia o hooraaba no ke ao.

Aia i ua moo la e hoi aaa, akahi qo auamanao ae, ua pakeie .au i knia la make. aka. o ka poino a me ka pilikia o ko'o knlana, ke halia e wale la no la iloko o'o. A i mea hoi e hookaulaa o!e aku ai o loaa hou mai ona popilikia manao iho la an iloko o'u, e heie e okioki lala laaa, a me ia ane kauo ai a hiki i kahakai, alaila, hoomaka Jiou au e au'ku ika moana kai lipolipo. Iho aku la qo hoi au a hiki i ka ae-kai, no ka hooko ana ia manno, aka, heaha ia ia aui ana a 7 u, ike aku la au i kekahi moku ma kahi mamao loa, he mea e kuu piha loa ī ka olioli.

A hala nae he mau bora mahope iho, kokoke loa mai ana ua moku nei i ka mt)kupuni kahi a'u e noho u ana i ka pilikia, ahe mokupuni hoi na ke Kapena i manao ole ai e hoolauna aku i kona moku, aka, mamuli o ka ulia wale o ko'u pomaikai a me ki ikaika o ke au kanai i ka aina, nolaila, ua hiki ole i ua Kapena nei ke hookele i kona moku ma kahi ana i makemake ai. Aia no boi iloko o ia manawa, nanao iho la au i ko'u hainaka keokeo lilina, a kilepalepa ae la i ka makaui, me kuu manao i ike mai ke k -pena, a o ko'u palekana'no ia. A ia'u no hoi e hoomau ana i ka huokilepalepa ana, ike io mai la no ke Kapena, a hoouna mai U i kekahi waapa, a loaa iho la au, a laweia aku la au iluna o ka moku, me ka maule nui o ko'u malftao, no ka loaa aua he puuhonua no ko'u ola akelekele iloko o na pilikia. He keu aku ko'u oiioli nui i kela pakele ana, inamuli o ka lokomaikai o ke Kapena a me ka poe kalepa, ka poe no hoi i ae oluolu mai e hoolohe i ko'u moolelo, a hoouhi mai la hoi i ko'u nele me ka naau ahonui. 0 Balasora ka inoa o ka moku, e holo ana i Salabata ; nolaila, manao iho la au i ko'u hiki koke aku i kuu aiua hanau, ka aina a'u i hoomanao ole ai iloko o na la auwana, aka, iloko o na la o ka pilikia, hu mai la ke aloha a nui no ka aina hanau ame na hoa'loha. Aole nae keia hoi ana aku a'u me ka pomaikk'. Uoko o keia wa a'u e manao ana pela, hoopauhalaia mai la au, no ka mea, i ka hiki ana aku o makou i ka aina, nonoi mai la ke Kapena ia'u, e lilo au i luna hooponopono no ka waiwai o kekahi haole kalepa i make, a nona kekahi waiwai maluna oua moku nei. Ika huliia ana aku nae o ka ma-ka, (hoailona) ike iho la au, o ko'u inoa ponoi no ke kau ana, a owau no hoi kekahi i holo pu maluna o keia moku, ma ka'u huakai holomoku alua. 1 ko'u hoomaopopo ann aku, hoomaopopo koke iho la uoke Kapena, a hoihoi mai la i na waiwai a pau ma ko'u inoa, iloko o ko'u lima. Ma keia mea, ua lilo owau kekahi mea i pomaikai ma keia huakai. Mahele aku la au i kahapanui o ko'u mau pomaikai a rae ka guka i ko'u mau makamaka a me ua hoa'ioha, a koe iho la he waiwai nui e kuai hou aku ai, a ioaa mai onaaina bou. A makaukau ka a-i puupuu no ka hoi ana, haawi kou aku la o Siuibada iaia i ka eke dala, me ke noi aku, e hele hou mai i ka la apopo. Huakai Holomoku Eha a Sinibada. 0 ka mikiala ma ka hana, oia iho la no ko'u mea i maa, he molowa loa au i ka noho wale iho no ; nolaila, kapili koke iho la no au i moku no'u, a holo hou akn la no me ka piha o ka moku i na waiwai hoopukapuka. Mahope O ka hala ana o kekahi mau pule me ka makaui maikai, pa mai la kekahi makani ino nana i ika aku i ka moku maluua o kekahi kuaau malihiui. Pau aku la na ukanaa me ka hapa o na luina i ke poho ; a o ka poe i pakele mai, aia lakou iloko o ke kulana pilikia launa ole.

I kekahi kakahiaka aka, iho mai !a nm kanaka o ka aina, no iakoa ka waihooiaa makaiike eieele, a hopu mni ia i» makou, ho-a hele aka la iioko loa o ka aina. Iko makoa hiki aoa aka ma ko lakou kulanakaahale, haawi mai ia lakoa na makoa i na iaa nahele, ma ka Iwwi ana mai me na lima, ma ke ano eioea mai ana e at oakoa.

O poe hoa make keia, na pau I ka poioli a ka ai, hooko koke aka iano I ka manao o kaomuaa, aka, na manao *** ** eohe o lakou ai ia nolaila, o> ka ii mea i haawua tui ai e ai, hona malo iho ia oo au, a hoonan waio iho ia ao ko ? a waha, me he ia e ai ana. Hookuu mai ia no hoi lakoa ia makou e heie lanakila aku, me ka kiuwi pa

mai i oa mea ai a nui a lakou e ai ai. A oiai aole au i ai i ka lakou lau oahele i haawi mua mai ai, nolaila, hoao aku la au e kamaillo aku i ko'u poe hoa ; a eia nae ka mea kupunaha, ua kuli loa ia lakou, aohe lohe mai i ka'u mea e kamailio aku ai ; a o ke kumu o keia kuli aua o lakou, oia no ko lakou ai aoa i nu lau nahele i haawiia mai ai ia makou e ai. Aohe i ike iki ko makou mau haku i ke ano e muwaena o'u a me ko'u mau hoa make. Haawi mai la lakou in» mea ai a makena wale, kamea ai no hoi a kuu mau hoa i aiawiki ai i ka hoouuu ana, a lilo nui ai i poe kuli, emoole lakou a liio i poe momoua. O ua poe eleele la, he poe aikanaka no lakou ; a no ko iakou ike, aohe makou i momona ku pono, nolaila, hauai mai lakou ia makou a momona, i mea ai na Ukou. Aohe i euio, lilo aku la ko r u poe hoa hele i mea hoouuu na Ukou, a owau hoi, no ko'u ano wiwi no a hoonuu nui ole i na mea ai i hoounaia mai ai na makou e ai, a e emi mau ana ko'u wahi kino i ka pi!aUhi, nolaiia, ua hoopanee mau lakou i ka ai ana mai ia'u, me ke kali ana no ko'u momona ae.

No ke kanalua ole o ua poe aikaoaka nei no ko'u komo ana iloko o ka lakou anapuni, hoonaninani loa ka lakou hookuukuu wale mai ia'u ; a i kekahi la, no kekahi hana ano nui, pau loa na kanaka o ua wahi nei i ka puka iwaho o ke kulanakauhale, a koe wale iho no o ka poe palupalu a'u e makau ole aku ai. A ia wa no au i imi ai e pakele aku mai na paa pio mai o ia wahi inea ; me ka hoolohe ole i na leo nunui kuhea o ua poe nei i koe iho, holo aku la au a mamao loa, a komo aku la iloko o kekahi ululaau, kahi o'u i pee ai a nalo.

Auwana hele hou aku la au me ke akahele loa, o huhewa aku ma kekahi wahi i noho ia e ka poe kanaka i like pu ka hana lokoino me kela poe a'u i noho hoomanawanui ai me ka weliweli, a no ko'u nui akamai, ua pakele mai no au, a o ka poe naaupo no kai pilikia. A pela no au i hoomau ai ma ka hele malie ana, a mahope loa, hiki aku la au ma kahi kokoke i kahakai, aia hoi, ike aku la au i kekahi mau haole keokeo e houluulu pepa (pepper) ana, a o ko'u hele aku la no ia me ke kanalua ole a komo aku la iwaena o lakou, a o ko'u mea olioli loa, o ka lohe ana aku ia lakou, e kamailio ana ma ka olelo Arabia.

Apo aloha mai la keia poe ia'u me ka hookipa maikai ; a mahope o ka pau ana 6 ka pepa i ka hooili iluna o ka moku, lawe pu aku la hoi lakou ia'u iluna o ka moku, a holo aku la i ko lakōu aina, a hoolauna pu ia aku la no hoi au i ko lakou Moi. A no ko'u hanai maikai loa ia e ko'u poo kamaaina hou, ua hoi hou mai ko'u ikaika a like me mamua. Ua lilo pu no hoi au i punuhele na ke'Lii, a no'u ka leo hooloheia e ia a me kona alo alii, a pela no hoi i ka lahui holookoa. I kekahi la, ike aku la au i ke Keiki Alii a me na ukali, e holo ana maluna o na lio, aole nae he noho a me kona mau Uko a pau, aole no hoi he kaulawaha. A no ko iakou nele ma ia ano, ua imi au a loaa na kanaka hana ili, kuhikuhi au i ke kii e hanaia ai ka noho a me na mea like i humuia a paa, a lawe aku la au e haawi makana wale aku na ka Moi, ka mea hoi ana i makemake loa ai. Hana aku no hoi au i mau mea ano like no ka poe e ae o ke nlo alii, me ka hookomo mai i na hana akamai i loaa ia'u, a i ike ole ia hoi maloko o ia aina. Ma keia ano o'u, ua hooman loa ia ko'u noho'na punahele ana iwaena o na alii ame na makaainana. Oka Moi no hoi keia, aole wale o ka haawi makana mai ia'u, aka, o ka aua pu mai no ia'u e noho loa ma kona aupuni a make. A no kona manao no hoi, aole au e paa ma kana aua wale mai, nolaiia, 0000 mai la oia iwahiue mare na'n, oia kekahi o na wahine nani a waiwai loa o ke alo alii oua Moi la. Aole au i pale aku ika olelo alii, aka, apo aku la au i ka wahiue me ka olioli, a noho pu ibo !a me ka oioolo. Aka, aole nae e hiki ia'u ke hoopoina i ko'u aina hanau, aole oo hoi he nalowale iho o ka manao kuko iloko e holo malu i pakeie ai, a hoi hoa aku 1 kua aina hanaa a a i aloha ai. (Aokipau).