Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 49, 5 December 1874 — Page 4

Page PDF (1.86 MB)

This text was transcribed by:  Wendy Arbeit
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

TIME: 8 hr.

 

He Mele no ka la Hanau o Iesu.

 

8-6, Leo.-The Blessed Angels. The Glory.

                        1.

            Po kamahao ka hanau,

               O Iesu ke Lii e!

            Ua moe naner ko ke ao,

               A @aeane mai.

            A, ma ke aumoe poba mai

               He Iama nani e ;

            Kau na anela maIana'e,

               A mole maikai mai.

Cho.-   A mele maikai mai, A melo maikai mai.

               A kani no na lira ao,

            A mele maikai mai.

                        2.

            Na leo aha ke pa mai ?

               Na leo lani no,

            A hai mai i ka ou maikai,

               A mele mai lakou;

            "Ua hanou mai Iesu ke Lii,

               Ka mea e ola’i."

            A kani mai na lira e,

                A mele maikai mai.

Cho.-   A melo maikai, &c.

                        3.

            E nana e, hoea mai

               He Iehulehu no ;

            0 no puali Iani nei,

               A mele mai lakou ;

            “ Hoonane i ke Akua mau,

               E malu ke ao nei;

            He aloha i na kiai no ;"

               A mele maikal mai.

Cho.-   A mele maikai mai &c.

                        4.

            Ke mau la no ia mele nei,

               Iensu ke Lii maikai;

            E oli ae, aulele e

               I ke Lii e ola'i.

            A lilo e na kanaka

               I poe hoolohe ao,

            Hauoli hoi no anela,

               A mele maikai mai.

Cho.-   A mele maikai mai, &c.

HAWAII.

 

HAAWINA KULA SABATI           

HELU 51, SABATI, DEK 20.

KUMUHANA–Ka Haku i hoalahau ia.

PAUKU BAIBALA. Mareko 16:9–20.

 

            9 ¶ I ke aIa ana o Iesu i kakabiaka nui o ka Ia mua o ka hebedoma, ike muo ia oia e Maria, no Magedala, mawaho ona kona kipaku ana i na daimonio ehiku.

            I0 Hele aku Ia oia, a hai aku Ia i ka poe i noho pu me ia, ia lakou e u ana a e uwe ana no hoi.

            ll A lohe Iakou, na ola ia, a ua ikeia e ia, aole lakou i manaoio mai.

            I2 A mahope iho o ia mau mea, ikeia oia, me ke ano okoa, e na mea elua, ia laua e hele ana i ka kuaaina.

            I3 Hoi mai Ia laua, a hai mai Ia i kekahi poe, aolo nae Iakou i manaoio.

            I4 A mahope iho, ikeia mai no ia i ka poe umikumamakahi, ia Iakou e ai ana, a hoehewa mai ia lakou no ko lakou manaoio ole ana, a no ka paakiki o ko Iakou naau, no ka mea, aole lakou i manaoio aku i ka poe nana ia i ike mahope iho o kona ala ana.

            I5 I mai Ia oia ia Iakou, E hele aku oukou i na aina a pau, e hai aku i ka Euanelio i na kanaka a pau.

            I6 0 ka mea o manaoio mai, i bapetizoia, e hoolaia oia, aka, o ka mea manaoio ole mai, o hoohewaia oia.

            I7 Eia no na ouli kupanaha e pili pu aku i ka poe e manaoio mai ia'u. Ma ko‘a inoa lakou e mahiki aku ai i na daimonio, a e olelo no hoi lakou ma na olelo ana e.

            I8 E kakai no Iakou i na nahesa; a ina ina Iakou i ka mea make, aole lakou e poino ia mea; a e kau no Iakou i ko lakou lima maluna o ka poe mai, a e ola Iakou.

            I9 ¶ A pau ae la ka olelo ana a ka Haku ia lakou, alaila, Iaweiaku la ia iluna i ka laai, a noho iho Ia ma ka lima akou o ke Akua.

            20 Hele ae Iakau, a ao aku Ia ma na wah a pau; hana pu mai la no hoi ha Haka me Iakou, e hooiaio ana i ka olelo, me na hana mana e pili ana. Amene.

PAUKU GULA. "Ehomaikaiia hei ke Akua, ka mea nana i haawi mai la kakau ka lanakila, ma ko kakou Haku, ma o Iesu Kristo la." Ker I 15:57.

            Mele. Himeni 557.–8-6.

            2. A @@@@@@

            3.  Na @@@@@@

            4. @@@@@@@@

@@@@@@@@@@@@

 

NA NINAU A NA KUMU.

            P. 9. 0 ka Ia hea o ka hebedoma ko Iesu aIa ana mai, mai ka make mai? 0 ka Ia hea o ka hebedoma la Ia Sabati no na Iudaio? Kinohi 2:2, 3. No ke aha ka lilo sea ka la ua o ka hebadoma, i la Sabati no ka poe Kristiano? No ka mea, oia ka la i aIa hou mai ai ko kakou Haku, mai ka make mai. I kona aIa ana mai, owai ka mea i ike mua ia ia? Ehia uhane ino iloko o Maria mamua?

            P. 10, 11. A ike oia ia lesu, hele oia a hai aku io wai la? Luka 24:10. Ioane 20:18. Manao anei lakou he oiaio, ua ala mai Iesu?

            P. I2, I3. Mohope iho ikeia o lesu i na haumana elua, hoi Iaua a hai i na haumana o ae, a pehea lakou?

            P. 14. Mahope halawai oia me na haumana he umikumakahi, i ko Iakou paina ana; pehea, hoapono anei oia ia lakou no ko lakou manaoio ole i ko poe i ike maka mai ia ia? Pehea ka poe Kahuna nui, a me na Lunokahiko, i ko lakou lohe ana. ua aIa mai o Iesu ahope o kona ala ana ai? Ae, nui no. A nana Luka 24:36. loane 20:19, 26. 21:1, 14. Kor I. 15:5, 6.

            P. 15. A maopopo lea kona aIa ana mai, heaha ka oihana nui a lesu i haawi i kana poe haumana? Hoolilo oia ia lakou he poe Elele e hai aku i ka Euanelio i na kanaka a pau. " Euanelio i  kanaka a pau. "Euanelio," heaha ia ? Nu hou; he ola mau loa ma o Iesu Kristo Ia. Mat 28:19.

            P. 16 Pehea ka poe i lohe, I manaoio mai? Pahea Ia poe lohe, I mananoio ole mai? Ma na aina nauuao, kahi i haiia ka Euanelio, ua pau anei na kanaka i ka manaoio ia Kristo? Pehea ka hapa nui o kanaka ma Hawaii nei? Pehea ka poe manaoio ole ole? Auhea ko lakou puuhonua, ke manaoio ole ia Iesu Kristo? Oihana 4:32.

            P. I7 Heaha kekahi mau mea kupaianaha e pili i ka poe manaoio ia Iesu? Ma ko wai inoa na hana mana o Iesu? Ma kona inoa iho. Mu ko wai inoa na hana mana o Petero ma? Oihana  3:6 4:10. 5:12 & 16. Pehea, olelo anei ka poe manaoio ia ia, me na olelo ano e? Oihana 2:4. 10:44–46 19:6.Kor. 1 12:10 &28.

            P. I8. Ua haawi anei o Iesu i ka mana e hehi, a e mahiki aku i na uhane lno? Ae, ua hana na lunaolelo i keia mau mea kupaianaha a pau, ma ka inoa o Iesu. Luku 10:17-20. Olihana 5:12, 15, 16. 28:8-9. Iakobo 5:14,15.

            P. 19. Ehia mau Ia ko lesu hoike ola ana ia ia iho i kana poe hamana, mamua ‘ku o kona hoi ana iluna i ka lani? Kanaha, me na hosilona hoike he nul loa. Oihana 1:3. Kor. I. 15:5, 6. A pau kana olelo ana ia Iakou, ua laweia’ku oia ihea? Ike maka  anei na lunaolelo ia ia, i ka wa i Iaweia oia iluna, a apoia mai i na ao?

            P. 20. A kaawaleia'ku o Iesu, hele na Iunaolelo mahea? Ma Ierusalema. Oihana 1:12-I4. Pehea ka Ioihi o ko lakou noho ana ilaila? A hiki i ka la Penetekota, a bapetizoia lakou i ka Uhane Hemolele. Alaila hele lakou iheo? Hana pu anei ka Haku me lakou? Mat. 28:20. Oihana 5:12 14:3. Kor.I. 2:4, 5. Heb. 2:4

            Mele. Himeni 577–8-6.

            I.          Ierusalema pomaikai. 

                        Kaohale oke 'Lii;

                        Iini au e komo ae

                        Me Iesu kuu Moi.

            5.         Ua hoi kuu Haku i ke ao,

                        Owau ke ukali ae;

                        Okuu mau hoahanau a pau,

                        E hahai koke mai.

            6.         Nau, e Iesu e lalau mai,

                        E bapai ola ia'a

                        I kakai e mele mau loa'i

                        Na anaina ele au.

                        HAAWINA KULA SABATI NO Dek. 27.

Ka hoi hope ana.                                                         OAHU.

 

He Umikumamahiku Makahiki ka Haipule Awakea.

 

            Ua hoolaha e ia 'ku no ma Nupepa Hawaii, he halawai haipule awalea ma ke Alanui Fuletona mawaena konu o ke kulanakauhale nui o Nu loka. Ua hoomakaia ia halawai ma ke awalea o ka la 23 o Sepatemaba makabiki 1857. Nui no na halawai haipule ma Nu Ioka mamua. Aka, he halawai haipule ana @@@ koia. Ano hou ka manawa, ka hora awakea o kela, a a ke ia la noa. O kona loihi, hookahi wale no hora; aole oi aku, aole eni mai. Hoomaka pono ma ka hora 12 a pau pono ma ka hora 1.

            Ano hou ka põe pule, ooia hoi ka poe i piha i ka manaoio me ka Uhane Hemolele. Ua kaawale loa aku ke kanalua, ke kuihe, ka manaoio kapekapeke. Ha poe i hoomaopopo, a hooiaio loa he mana kapule, e ko ana, e lola ana no ka moa i noiia ku.

            Iwaesa o ia poe pule no kam@@@@, na hoahanau o kela a e keia ano ekalesia. @@@@@@@ ka pule lokahi ka mea nui. Nui wale ke ano, ka oihane o ka poe i @@@@ iloko o keia halawai, @@@@@@@@@@@@

 

KUOKLOA, ME KE AU OKOA

 

ilihune, ka poe ikaika, ka poe nawaliwali, ka poe luulou a kaumaha, na wahine kane make, ae keiki madua ole, aw ai, na keiki auwana, na ai, na elemakule, na luwahine, na makua, na keiki, ka poe oua, a hoopobois, na ili keokeo, a ili ulaula, a ili eleele. Aohe paha he ano kanaka i koe, i kama ole iloko o na halawai nei.

            Ka hana ma ia halawai, ano hou ua hana. Hauoli ka manao, i na pule, na haiolelo. Ua haawi palenaia, aole ooi aku i na minete ekolu, ke pule, a hoike manao. Pokolo na pule, na lalani paipai, na himeni, ekolu wale no hua o kekahi pule. Pili kela, keia pule i ka mea hookahi, i ke kumu pule hookahi.

            Nui wale na kumu pule. Ku no ko luno halawai a heluhelu i na palapala hoopii no ka pule. E noi ana kekahi wahine e pule no kana kane; kekahi, e pule no kana keiki; kekahi e pule no kona Kula Sabati, kona papa kula paha. Nui ke ano o na palapala hoopii no ka pule no kela wahi, keia wahi mai no na wahi loihi kekahi, aia no ma na aina e. E noi ana kekahi palapala e hoomaikai i ke Akua no ke ko ana o ka pule nona, a no ka mea ana i noi aku ai.

            Ku no kekahi, a hai waha i ka Iakou mau hoopii no Iao pule, a e hai i ko lakou huli mai, i ko lakou mihi ana, ano hou ana, a e noi ana e hooemaikai i ke Akua no kona hoolohe ana i ka lakou pule nona, a no ka poe ana i noi aku ai i ka pule.

            Aole i pau no hoopii, na noi ma ka halawai hookahi. Ua hoopaneeia no ka la apopo. A e puka mau mai ana no na palapala hoopii no ka pule, a no ka hoomaikai.

             Aole mau ka luna hookahi o na halawai. Okoa ka luna o kela, o keia la. He kahunapule i kekahi la, he diakono i kekahi la, he loio, he kuakanawai, he hoahanau haahaa.

            Aole no ka uhane wale no na pule ma keia halawai, no na kino kekahi, no oa mai na lolo, na makapo, ilihune, palupalu, poho, no na mea a pau e pili ana, i ke kino, a i ka uhane.

            Na hua o keia halawai. Ua paiia ma na nupepa, ma kela a me keia habedoma. Ua hoolahaia ’ku, na heluheluia ma keia wahi, kela wahi, ma kela a keia aina. Ma Hawaii nei no kekahi heluhelu ana.

            Ua hoiliili ia hoi ia a paiia hoi ma no buke. A, ua unuhiia na buke iloko o kekahi mau olelo nui. Nani ka olioli o ka poe pono io i ka lohe ana i keia mau hua maikai he nui wale. Lua ole ka hookoia’na o na pule. Mana io ka pule. Nui wale ka poe i huli mai noloko o ka poe i hoopiiiu e pule ia no lakou. Huli mai i kela Ia, i kela. Aole la i koe i huli ole mai ai kekahi Kakaikahi na pule i haule a hookooleia. Ka hana nui ia ma ia halawai, o ke ku ana o kela, o keia e hai oli ana, ua ko kana noi ana. Ua huli au, ua huli ka’u keiki, ka'u kane, ko'u makua, na haumana o ko’a papa, ka’u kula Sabati. Ua pau ka on a, ka inu rama, o ka’u keiki, ka’u kane, ko’u hoa. Ua haule mai ka Uhane Hemolele ma ko’u wahi, ma ko’u ekalesia, ma ke kula hanai ma mea. A pela ka hai mau ana i ka mana o ka pule ma ia halawai.

            A lilo ia hai ana, ia lohe rnaikai ana i mea e ala mai ai, @@li mai ai na kanaka, na kamalii ma na wahi he nui wale. A nui hoi na halawai haipule like e ala ana ma na wahi o ae.

            He halawai nui ma kekahi luakini nui ma Nu Ioka, ma ka la 23 o Sepatemaba i hala iho nei, e hoomanao i ka makahiki 17 o keia halawai haipule awakea. Nui na kahuna, na hoahanau, ua kanaka, ua mele, na manao paipai, hoolana, hoomaikai. Nui ka hauoli ana, ka haleluia ana, hosana ana i ke Akua no ka hoomau ana i keia halawai, a no ka nui Iaunaole o na hua maikai. A nui no hoi ke noi ana e hoomauia keia halawai, a e hoomahuahua loa ia na hua maikai ma keia hope aku.

            A eia ke noi nui ana o kela Aha haipule. E hoalaila na aha haipule ano like me ia ma na wahi haipule a pau, Aole make malaila wale no ka aha haipule awakea o kela, o keia la. Ma Hawaii nel no kekahi Nui na haipule ma keia Pae Aina. Mahea e kukulu mua ia ai keia aha haipule?

Mahea ka makua e hoonoho ia ai? Ma Honolulu anei? Ma Hilo paha? Elua no wahi kupono. Aie nae kahi pono, o kahi e loaa ai no haipule io, i piha i ke Uhane Hemolele, me ke aloha nui i kanaka, me ke manaoio kapekepeke ole, i hiki ke pule me ke manaolana e ko io ana no ka pule.  He poe kanalua ole keia, minamina ole i ka hera hookahi ma ke awakea o kela, o keia Ia noa; me ka hoohiki hoi, e mouno keia halawai a hiki i ka wa e koe ole ana ka poe e hea mai ana e pule no lakou.

            He hana la ka pule, sole e ka pule ohana, a pule ma kahi mehameha wale no, aka, o ka pule hui, elua, ekolu paha ma ka inoa o Iesu. 0ia ka pule mana, ka puIe hui me ka manaoio e loaa ana, a e loaa mai ao, a lanakila hou ka ponoo ma Hawaii nei.                                                 HAWAII

 

            Heaha kamea e ulu nui ai ka aeao Mahomeda ma ka honua i keia wa?

[He Kumumanao keia holuheluia a ka Ahahui Lunakahiko o Maui, Wailuku, Novemaba 19, A. D. l874]

            Ekole wale noo na Hoomana nuima ka honua nei, i lilo i mea hoolahaia ma ua aina e, a luha aui aku, oia na Hoomana Beddhaa, Karistiano, a me  ka Mahomeda. O na hoomana kaulana e ae o na wa kahiko, aole i hoalahaia aku i ko na aina e, na malamaia ma na lahui kahi i hoomaka ai wale no. O ka Hoomana Baramiae, ao ka lahui Hiaeda wale no ia. O ka Hoomana Zoroisa, no ko Peresia wale no ia. O ka Hoomana Mose, noka lahui Isersela wale no ia, sole i hooikaika iki lakou e hoohuli mai i na lahui e.

            O kona hope nae, o ka Hoomana Karistiano, ua kauohaia e kona Poo o Iesu, e lawe ia i na kanaka a pau. Na Paulo a e  na lunaolelo e ae i hooikaika aui ma kela hana, a pela ko lakou poe hope aku, a ua hoohulli ia ai na lahui he lehuiehu i ka pono o Iesu, ke hele lanakila nei kona aupuni i na aina a pau.

            O ka Budaha ka mua o na Hoomana i hoolaha nuiia. I ka wa o Daniela Babulona, uaala mai ma Hineda kekahi a@@ opio, o Sakyamouni kona inoa, i kapaia o Buddha, (oia k Mea Hoomalemalamaia.) No kona ike i ka nui e ka lalau a me na ano haukae o ka hoomana Berauanie, ua imi kela e kukolu i ka malamalama e oIa’i. He nui wale ka lalau a me ka pouli o kona @a ana, aka, ua hele lanakila loa ma kona aina, a ua hoolaha wale ia aku i na lahui e o Asia, I nele i ka malamalama io. Ua pio iaia na laimi o Inia mamao, a me na mokupuni o Inia Hikina. Ua lanakila no hoi ma Tibeta a me Tatari Hikina, a me ka hapanui o Kina, a me lapana. Ke noho nei i keia wa 340,000,000. o no kanaka o Asia malalo o kela Hoomana pouli. Ua oi iki paha keia ika heluna o na lahui a pau i loaa i ka malamalama Karistiano. I keile wa nae ua ano nawaliwali, a hoi ihope, aole e hoolaha houia ana i ka nana aku.

            O ko Mahomeda aoao, ke kolu o na hoomana i hele lanakila i ko na aina e. A i keia wa ke ulu nei no, a mahuahua loa iwaena o na lahui o Hinedu, a me Aferika waena.

            Mo Arabia kahi i boomaka ai. Ua kukulu o Mahomeda i ka hae o kona aoao mawaena o kela lahui hoihoi me ke akamai, i ka M H 622. He ano haipule no kona, me he la, he kaula ikaika a ke Akua e hookahuli ana i ka hoomanakii a pau. Ua nele ia i ka Baibala, a ua koho wale i mau olelo ao e hoolaha ai, me ha Ia he olelo na ke Akua i kauoha mai iaia, ua pau i ke kakauia ma ke Korana. A Ioaa ka poa hahai iaia, ua hele koa loa lakou e hoopau i ka hoomanakii a pau, a e kukulu ia Allah (like me Elohi) wale no i Akua, aohe akua e ae, a o Mahomeda kona kaula. Aohe o lakou lohe pono no lesu, no ka mea, ua hoi loa na lahui Karistiano a ka Hikina iloko lilo o ka neaupo, a me ka hoomona kii.

            Ua aneana pio lio na kukui o na Ekalesia o Asia Uuku, Helene, Suria, a me Aigupita. Wawahi o Mabomeda ma i na kii a pau. Hui nui mai ko Arabia mau lahui a pau me ia. 0 ko Iakou hele no ia iwaho e hoohuli mai i na ainu a pau me ka ikaika o ka kaua. Emoole ko lakou lanakila ana Aole i pau na makahiki he 50, a ua pau mai ko Peresia, Suria, Asia Uuku, a me Aigupita malalo o ka mana o ko Mahomeda aoao. Pau no hoi o Aferika Akau a me Sepania ia lakou, a komo aku lakou iloko o Farani. Mahope aku ua pio na aina a pau o Helene ia lakou, a me kekahi aupuni o Europa i kapaia o Tureke. Ua lilo no hoi ka hapa komohana o Tataria ia Iakou, a me kekahi poe Kina, a me kakahi poe o Hinedu, me Iuia Hikina, ma Sumatera a me lava.

            I keia wa, he ano nawaliwali ko keia hoomana ma ke aupuni Tureke a pau, me he la e emi ana ihope, imua o ka ikaika o ka aoao Karistiano, a me ka laha ana o ka Baibala. Ke mau nei nae kona mana ma na lahui he lehulehu, he 250,000,000 paha ka heluna o na kanaka. Elua aina kona e hele mahuahua nei, o kekahi mawaena o na lahui Hinedu, a o ka Iua mawaena o na lahui negero ma Aferika Waena. He 40,000,000 paha ka nui o na kanaka ma Hinedu e malama ana i kela aoao. He poe naaupo loa ka nui o lakou, sole i ike pono Iakou i ko Mahomeda mau olelo ao, aka, ua piha loa lakou i ka ukiuki i ka pono Karistiano, mamuli o ka hookonokono ana o ka lakou mau kumu. Oia poe alii, a me no kanaka Mohomeda, ua ku i ke kipi i ka mana o Beritania ma Hineda, M H I856, me ke kaua weliweli ana. Ua hoopaiia kela poe kipi, aka i ka nanaana aku, ke hele  mahuahua nei kela aoao ma ka apana nui o Benegala, a meo kekahi mau apana e ae.

            Aia ma ka apana waena o Aferika, kahi a holo nui nei ka Hoomana Mahomeda, ma ae lahai negero. Ua Iaha nui ma na aina a pau o Seudama, me ka hema o ka Waoakua nui, a hiki loa aku i Senogamebia, e pili sea i ka Moana atelanika. He poe Iahui hupe lea keia, i lilo mai kinohi mai i ka hoomana wale aku i na mea lapawale a pau, me ka manao ele aku i hekabi mea e pono ke kapaia he Akua. He mau mu, he lapu, wale iho no na mea i  hoomanaia.

            He nui lou ke kalepa ana o na haole Arabia ili keokeo a Malete paha, ma kela mau aisa mai kahiko mai. O na mea awi i kalepaia, oia ka Nibe-elepaai, a me na kaawa aika. Ua lilo kekahi o ia poe Arabia 1 mau alii malana o na Lahui Nika a na ano hapa Arabia ae kino o kekahi mea ohana Negero. Ua ulu iki ao kahi o na aoao Arabia mawaena o kekahi mau lahui, na hiki i kakahi poe akamai e heluhelu i ke Korana, a ae ao lakou i na pule o kela hoomana, me ka lohe iki i kekahi mau mea o ke ano o ke Akua oiaio, i ao hemahemaia e na kahuna Mohemeda.

 

 

 

            0 kekahi mea nui I hiki wawe mi ka ulu ana o keia aoao ma  na lahui Pegana, no ko lakou ike i ka oi loa o ka naanao a me ka ikaika o ka poe Arabia, nona ia hoomana. O kekahi mea no hoi, no ke koi maoli ia ma ka ikaika o ke kaua. O ke ano kahiko no ia o kela hoomana, e hoohali i na lahui okoa ma ka mana o ka pahikana.

             O kekahi mea e holo ai kela hoomana, no kona hoakaka aoa i kekahi mau pomaikai ma kela ao, he mau mea a kanaka i makamake nui ai. Ma ka lani o Mahomeda e loaa ai i na haipule io na ahaaina nani, me na kauwa maikai e lawelawe ana, a me na lealea a pau o ke kiuo, o na wahine maikai pookela kekahi, Nolaila ua nui ka makemake o kanaka.

            Eia hoi kekahi: He hapa ka mea o ka noho haipule ana, aohe oolea o na kanawai. Eia ka mea nuie ola mau loa ai. E manaoio pau loa. E malama pono i ka haipule pinepine, a me na hookeai. Aole i papa loa ia na hewa o ke kino e like me ko Kristo mau kanawai. Ma ka aoao Karistano,he haiki ka puka, he ololi ke ala e hele ai i ke ola. Aole pela ko Mahomeda. Nolaila he lehulehu ka poe hele olluolu ma ke alanui laula, me ka manao e loaa ana ke ola mau loa.

            Malia paha, aohe pololei kakao ke hoole, aohe pomaikai iki keia mau lahui hupo i ka loaa ana o ka hoomana Mahomeda. Ua loaa ia lakou ka inoa, a me kekahi mau ano o ke Akua oiaio a lakoui ike ole ai mamua. Ua hoala iki ia ko lakoumau manao e nana iluna ikeAkua, a me kona Lani,a noonoo iki i Kona mana, Kona naniloa,Kona ike i na meaa pau. E aho no keia ike hapa ana i ka noho hupo wale e like e na holoholona. Malia pana o ke kumu mua keia a lohova i haawiai i no lahui negero e wawahi i ko lakou hupo paakiki loa, a hiki i ka wa e ala mai ai ka malamalama o Kristo ia lakou. S. E. B.

 

            Na Olelo wehewehe no na Oihana a na Lunaolelo

            MOKUNA XV.

            P. 33. “Noho iho la lakou i kekahi mau la, alaila kuu maikai ia’ku la lakou,” kuu la’ku la lakou me ke aloha.

            P. 34. He mea pono ke waiho ia keia pauku, no ka mea, aole i ike ia iloko o na palapala kahiko loa.

            P. 35. "A o Paulo laua o Borenaba, a me kekahi poe nui e ai, noho no lakou ma Anetioka, e ao ana, a e hai ana i ka olelo maikai a ka Haku”=Ua hoohalike lakou me ka Haku ma ka hana ana oiai ke ao, Ioane 9:4. O na mea e ae he nui i olelo ia maanei, he poe kaula lakou a he poe kumu, e kokua pu ana lakou maka hana a ka Haku. Ua hele mai o Petero i Anetioka oiai e noho pu ana o Paulo me Berenaba laila. He mea kupanaha kana hana pono ole ana ilaila, e like e ka Paulo hoike ana. I keia wa no kona hana naaupo ana, no ka ea, aole kakou i ike ua hele hou o Barenaba i Anetioka. E nana ma Galatia 2: 11-21.

            P. 36. “A hala kekahi mau la” —he mau la nuku no, aole liuliu loa. “I mai la o Paulo ia Berenaba, E hele hou kaua e ike i ko kaua au hoahanau ma ua kulanakauhale a pau a kaua i hai aku ai i ka elelo a ka Haku, i ike kana i ko lakou noho ana.” He nui loa ko Paulo aloha nokona poe keiki ma ka uhane, a na keia aloha i koi ia iae pule no lakou. Roma 1”9 a me I Tesalonike 3:10. Na keia aloha no  hoi i koi ia ia e hele pinepine aku e ike ia lakou, Roma 1:10. Na keia aloha i hooikaika ia ia ma ka hana, a hiki ai ia ia ke olelo pololei aku i ka ekalesia ma Epeso no na makahiki ekolu ana i hoomaha ole ai i ke aoaku ia lakou a pau i ka po a e ke ao, me ka waiaka, Oihana 20-31.

            P. 37 me 38. “Manao paa iho la oBarenaba, e lawe pu aku ia Ionane ikapa ia o Mareko.” O areko keia nana ikakau ka euanelio o Mareko. “Aole nae i akemake o Paulo e lawe pu i ka ea i haalele mai ia laua a Pamepulia, a hele pu ole aku me laua ika hana.” E nana ma ka okuna 13:13. O ka hana i olelo ia maanei, oiaka hana misionari. He hana hanohano ia, ua lawelawe o mareko ma ia hana, alaila, haalele iho la. Ua lalau kona lia i ka oopalau, alaila nana i hope, nole ia i kapono no ke aupuni o ke Akua, Luka 9:16. Ma ko Paulo noonoo ana, ua kupono ole oia no ka ooihana kahunapule. Ua manao o Barenaba e hana aku me ka oluolu, a e kala aku ia ia, no ka mea, oia ke keiki a kona kaikuahine, Kolosa 4:10. Ua ao pono ia paha o Mareko ma na manao, a me na hana oolea a Paulo, a ua hooloelu ia oia me ke aloha oluolu o Barenaba. Mahope iho ola wa,ua apo oluolu aku oPaulo ia ia. Kolosa 4:10 a me 2 Tioto 4:11.

            P. 39 me 40. “Nlaila, hoepaapaa ikaika ae la lama, a hookaawale iho la kekahi i kekahi.” Mamua iki e keia hakahi i kekahi.” Maua ikie keia hakaka ana,na hui aku lana i ka poe Lukaoaia, he mau kaua ano like no laua me lakou, ana hei, na keia hakaka ana o lama i hoike mai i ka oiaio o keia ea. Mokuna 14:15. Ua hoopaa paa no laua, aka, aole kakou e manao ana ua hookaawale laua me ka kuku; Aka, he mea kaumaha no ko laua hookaawale ana ma ia ano; a i ka mana’ku, na hewa lana ai elua ma keia mea. Ua hoike ia mai na hiohiona o ko Paulo helebelona e ka poe kakau moolelo o ka wa kahiko penei: He kanakapoupou, a he oopa; he loloa kona umiumi, a he ohule kona poo; he aiai loa kona ili, a o kona mau maka, he ai maikai, a he anoanoa kona mau kuemaka. I ko kakou hoomaopopo ana i ka nui o kana mau hana, a me na hoowe kaumaha o kana oihana ikau ia aluna on a, ua akaka lea, he kino ikaika loa kona. “Lawe pu aku la o Barenaba ia Mareko, a holo aku la i Kupero,” o kona aina ponoi ia. Aole i hoike hou ia ka inoa o Barenaba iloko o ka oihana. “Koho aku la o Paulo ia Sili (i hoa hele) a hele aku la, me ka haawi ia i ka lokomaika o ke Akua.” Ua hoi aku paha o Sila i Anetioka mamua ae o ko Paulo manao e makaikai hou i na ekalesia a laua i kukulu ai, a i ole ia, ua kauoha akupaha o Paulo ia ia i Ierusalema ahope o ko laua hookaawale ana meBarenaba. Ma ka hoopaapaa ana o Paulo me Barenaba. Ma ka hoopaapaa ana o Paulo me Barenaba, na hilinai na hoahanau o Anetioka i ka pono o ko Paulo aoao, no ka mea, ua haawi aku lakou ia ia i ka lokomaikai o ke Akua.

            He ea hewa no kela hoopaapaa ana mawaena o Paulo a me Parenaba; aka, ua hoopukaai ke Akua i ka pono noloko ae o ia mea, e like me kaua i hana ai ma oIosepa la, i kuai ia ko Aikupita. Kinohe 50:20. Aka, aole ia he mea e pono ai kakaou i ka hana hewaana. Elua isionari o Paulo a me Barenaba, aka, i ko laua hakaka ana, loaa hou iho la elua, hui me ua meamua aha.

            P. 41. “Hele aku la i Suria a me Kilikia e hookupaa aku ana i na ekalesia.” He pono e hui ia keia pauku me ka pauku kanaha. Ua koho o Paulo ia Silaa hele aku i Suria me Kilikia. No ka pili kokoke o Anetioka i ka aoao aku o Suria, ma ka hele ana i Taresisa, e komo ana laua iloko o kekahi hapa wale no o Suria, he maumile he 50 a 60 paha, ma keia huakai hoolana i ua ekalesia. Ua kukulu ia paha keia mau ekalesia e Paulo me Barenaba i ko laua hele mua ana. Ua hookupaa ia ua mau ekalesia nei ma na olelo ao a me na olelo paipai.

            He nui ka poe e manao ana, o ke kanaka opio i hahai ia Iesu i ke po ana i kumakeia ia’a, o Mareko no ia. Mareko 14: 51,52.

Ua pau

 

NA BUKE

I HOOLAHAIA E KA PAPA HAWAII

ME KE

KUMUKUAI O KELA ME KEIA.

 

BAIBALA HEMOLELE NUI ILI GULA NANI

me na kuhikuhi ma na aoao……………………….$12 00

Baibala Hemolele Nui ili eleele kaekae wai gula.       5 00

Baibala Hemolele uuku iki iho kae wai gula….          8 00

Baibala Hemolele pananaiki iho ili eleele……..          4 00

Baibala Hemolele ili eleele……………………          2 00

Kauoha Hou ili gula naui me na kukikuhi……           3 00

Kauoha Hou ili eleele kaekae wai gula……….          1 00

Kauoha Hou ili eleele…………………………             75

Kauoha Hou Hapa Haole…………………….              75

Lira Hawaii 1848 me ke kanawai…………….             25

Lira Hawaii 1855…………………………….              25

Moolelo Ekalesia……………………………               50

Haiao ili lahilahi          …………………………           10

Hele Malihini ana        …………………………           25

No ko ke Akua ano     …………………………           25

Lira Kamalii                …………………………           25

Hoike Palapala Hemolelo        ………………               20

Moolelo o Heneri Opukahaia  …………………           25

Hoike Akua                 …………………………          15

Wehewehehala                        …………………………           10

Ninau Hoike ili manoanoa      …………………           20

Ninau Hoike ili lahilahi           …………………           05

Kumumua Kula Sabati            …………………           20

Buke Lawe Lima        …………………………           20

He Buke noka Pope    …………………………          15

Ui Kula Sabati Helu 3 …………………………           25

Ui Kula Sabati Helu 4 …………………………          15

Ui Kula Sabati Helu 5 …………………………           25

Buke Euanelio a Iona  …………………………           10

Himeni Hawaii            …………………………        1 05

Hieni Hawaii ili nani   …………………………        1 75

Kumu Leo Mele          …………………………           10

Kumu Leo Mele ili nani          ……………………       50

NA KAUOHA HOU PAKEKE.

Illi gula nani ………………………………………    1 50

Ili eleele kaekae nani…………………………               50

Ili eleele……………………………………………       35

KAUOHA HOU PEPEKE ME NA HALELU.

Ili gula nani

Ili eleele kaekae wai gula…………………………    1  70

Ili eleele…………………………………………           55

Buke Wehewehe Huaolelo Baibala, elua ano………      50

Buke Wehewehe ano Mataio

NA HALELU PAKEKE.

Illi Gula nani ………………………………………      50

Ili eleele kaekae wai gula …………………………        30

Ilileleele……………………………………………       20

Ka Hae Hoonani (Buke Mele)……………………        25

NA BUKE MELE HOU.

Himeni Hawaii ilil naui…………………………       1 75

Himeni Hawaii…………………………………        1 00

Kumu Leo Mele ili manoanoa………………………    50

Kumu Leo Mele……………………………………     10

Lira Kaalii…………………………………………       25

Lira Hawaii 1848……………………………………    25

Lira Hawaii 1855……………………………………    25

Hae Hoonani………………………………………      25

Leo Hoomana………………………………………     20

KIA NA BUKE HAAWI WALE.

PALAPALA LIILII—

            Helu 4—Makemake anei oe i ke o’a?

            Helu 6—E hele i o Kristo la.

            Helu 7—Ka hoi ana mai o ke Keiki Uhauha.

            Helu 11—No ka hoohiki wahahee i ke Akua.

            Helu 16—Ka Eohia ana o ka Ahaaina a ke Haku a me na Bapetisa ana.

            Helu 17—Mai hana iau i na holoholona.

            Helu 18—No ka ahí ana, kuai ana a me ka inu ana i ka Awa.

Ka Davida Male Kumumanao.

Ka Moolelo o Batimea Pasaiki.

 

He elua mau uno Buke Mele Hou wa @@ Kawa Kuai

            Buke e ka Papa Hawaii. He mau Buka nani no.

            Kupono hei no na Kula Sabati o kakou. E aoe mai—a nanu— a e keai.

            @ Aia he h@@@ @@@ buke o ha Papa Hawaii na ka kuina o Alanui Betala ua Alanui Kalepa, e hohoka ana i ka Hala Lete.      J. F. POKUE.

            Kakauleta o ka Papa Hooko o kaAhahui Kuanelio o ke Hawaii Pai Aina.

 

KA NUPEPA “KUOKOA!”

Hoopuka mau ia

I KELA POANO KEIA PAOONO.

@@@@@@@@@@@@

$1.00  “  “  “  @@@

@@ ME KA HOOKAA MUA MAI.