Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 49, 5 December 1874 — He Umikumamahiku Makahiki ka Haipule Awakea. [ARTICLE]

He Umikumamahiku Makahiki ka Haipule Awakea.

Ua hoolaha e ia 'ko no ma na Nopepa Haw»ii, he haUwai haipule awakea ma ke Alanui Foletona «awaeoa koau o ke kala* nakanhale nai oNo loka. Ua hoomakaia

ia h«ftv&) ma ke «wakem o fca 1« 23 o Septtemabft oakahiki 1857. Nui no oa haUwai haipole ma No loka mamoa. Aka, b«fcaUwai hilpule «kS&hAD kt|ia. Aoohoo ka manawa, ka hora awakea o kela, a a ke ia la noa. O kooa loihi, hookahi wale no boi*; Aole oi ako* aoU etti ta>ai Hooma--Il* pooo ma ka hora 12 » patt pono mi W ! hora 1. Ano ho« ka poe pula, o!a hoi ka poe I piha i ka maaaoio me ka Uhane Hemolele. Ua kaawale loa ako ke kaoalua, ke kuihe, k» maatoio kapekapekou H* poe i' loomao?opo, a hooiaio ama ka pnle, I tofcVrtfitfkir. IwMMoiapoopni* m iuw)Ba«ale, u j hoahaaaa tj l#f me kelt aoo ekaleaia. lokaki ka bm mL HA«w k* mo, fca oiIMM • k«»m1 t&aoßokc>ok«i«h*lt§S®i£Sg!sm& S!S^lS i, l9£ ; S£'

ilihooe, ka poe ikaika, ka poe aawaliwaii, ka poe loolau a kaomaha, na wahioe kaoe make, oa keiki imakia oSe t aa aī, oa keikl aowaaa, oa ui, ma ekmakole, ua lawahiae, oa makoa, oa ieiki, ka poe ooa. a hoopohoia, oa 54» keokeo, aili olaoia, aiti etee!e. Aohe paha be imo kanaka i koe, i koaao ole iloko o aa kiiawai nei. Ka hana raa ia halawai, aoo hou oa haoa. Haooli ka manao, ioa pole, oa haiolelo. Ua haawi paleoaia, aole oi ako i na m!oote ekolo, ke pole, a hoike manao. Pokole na pole, oa lalaoi paipaī, oa hime* oi, ekola wale mo hoa p kekahi pole. P»lj kela, keia pole i ka mea hookahi, i ke komo pole hookahi.

Nui wale oa koiao pole. Ko oo ka lona halawai a heluhelu i oa palapala hoopii oo kt pule. E noi aoa kekahi wahine e pale no kaoa kaae; kekahi, e puie oo kaoa keiki; kekahi e pule no kooa Kula Sabati, kona papa koU paha. Nui ke aoo ona palapala hoopii no ka poie no kela wahi, keia wahi mai oo na wahi loihi kekahi, aia oo ma na aina e. E noi aoa kekahi palapala e hoomaikai i ke Akoa oo ke ko ana o ka pule nooa, a oo ka mea ana i noi ako ai. Ka oo kekahi, a hai waha i ka lakoa mta hoopii no ka pule, a e hai i ko lakoo huli mai, i ko lakou mihi aoa, aoo hou tna, a e noi aoa e hoomaikai i ke Akua no kooa hoolohe ana i ka iakoa pule oona, a oo ka poe ana i noi aku ai i ka pale. Aole i pau na hoopii, na noi ma kahalawai hookahi. Ua hoopaneeia no ka la apopo. A e puka mau mai ana no na palapa* la hoopii no-ka pule, a no ka hoomaikai. Aole maa ka lana hookahi o na halawai. Okoa ka lana o kela, o keia U. He kahuoopule i kekahi la, he diakooo i kekahi la, he loio, he luuakanawai, he hoahanaa haahaa. Aole no ka ohane wale no na pale ma keia halawai, no na kino kekahi, no oa mai na iolo, na makapo, iiihane, palopala, poho, no na mea a paa e pili aoa, i ke kioo, a i ka uhane. Na hua o keia halawai. Ua paiia ma na oupepa, ma kela a me keia hebedoma. Ua hoolahaia 'ku, oa heluheluia ma keia wahi, kela wihi, ma kela a keia aioa. Ma Hawaii oei oo kekahi heluhelu ana. Ua hoiliili ia hoi ia a paiia hoi ma na ba* ke. A, ua uouhiia na bake iloko o kekahi mau olelo nui. Nani ka olioli oka poe pooo io i ka lohe ana i keia mau hua maikai he nui wale. Lua ole ka hookoia'ua o na pule. Mana io ka pule. Nui wale ka poe i huli mai noloko oka poe i hoopiiia e pule ia no lakoo. Huli mai i kela la, i kela. Aole la i koe i buli ole mai ai kekahi Kakaikahi na pule i haule a hookooleia. Ka hana nui ia ma ia halawai, o ke ka ana o kela, o keia e hai oli ana, ua ko kana noi ana. Ua huli au, aa huli ka'u keiki, ka'u kaoe, ko'u makua, na haamana o ko'u papa, ka'u kula Sabati. Ua pau ka ooa, ka iou rama, o ka'u keiki, ka'u kaoe, ko'u hoa. Ua haule mai ka Uhane HemoleU ma ko'u wahi, ma ko'u ekaleaia, ma ke kula haoai ma mea. A pela ka hai mau ana i ka maoa o ka pule ma ia halawai. A lilo ia hai ana, ia lohe maikai ana i mea e ala mai ai, mai ai na kanaka, na kimalii ma na wahi he nui wale. A nui hoi na halawai haipale like e aia ana ma na wahi e ae. He halawai nui ma kekahi luakioi nui ma Nu loka, ma ka la 23 o Sepatemaba i hala iho nei, e hoomanao i ka makahiki 17 0 keia haiawai haipule awakea. Nui na kahuna, na hoahaoao, na kanaka, na mele, na manao paipai, hoolana, hoomaikai. Nai ka haooii ant, ka haleloia aoa, hosana aoa 1 ke Akua no ka hoomiu aoa i keia halawti, a no ka nui lauoaole o na hua maikai. A nui oo hoi ke noi aoa e hoomauia keia halawai, a e hoomahoahoa ioa ia oa hua maikai ma keia hope aku. A eit ke ooi oui ana o kela Ahā haipole. E hoalaia oa aha haipnle ano like me ia ma na wahi haipole a pao, Aole make malaila wale no ka aha haipole awakea o kela, o keia la. Ma Hawtii oei oo kekahi Noi oa haipule ma keia Pae Aioa. Mahea e kokula mna ia ai keia aha haipole ? Mahea ka makua e hooooho ia ai ? Ma Hooololu aoei ? Ma Hiio paha f Elaa no wahi kuponO. Ai« ote kahi pooo, o kthi e loaa ai oa haipule io, i piht i ka Uhtoe Hemoieie, me ke aloha noi i kaoika, «e ka maoeoio kapekepeke ole, i liiki ke pule me ka maoaoiana e ko io aoa oo ka pule. He poe kaoaloa ole keia, mioamina oio i ka hera hookahi ma ke awakea o ke--1% akeia ii noa; me ka hoohiki hoi, ea» no keia halawai a hiki ika wie koe oie aoa ka poe e hea mai tna e >o!e oo Ukōo. He haaa ia ka pole, acde eka pule oha- j na, a paie ma kahi oekameha wale no,; aka, o ka puie hui, eioa, ekola paha ma | ka ino4 o Kstt. Oia ka pole maaa, ka pole hoi me ka »tuoio #4oaa aoa« a e ioaa aui ao, a Uoakila hoo k% pooo ma HawaU oei. Hiwlik.