Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIII, Number 50, 12 December 1874 — HE KAAO ARABIA NO NA Huakai Holomoku Ehiku A SINIBADA KA LUINA [ARTICLE]

HE KAAO ARABIA NO NA Huakai Holomoku Ehiku A SINIBADA KA LUINA

"" / Unuhiia no itc •' Kuokoa ".mai ia OUlo Jirabia a t ka OUlo a mai ka Olelo Haole a i ka OUlo Uawaii. H E L U 6. OKA mokupnni kahi a'a i pae nkn ai, o Serendibe : he aina oluolu a maikni. Leikomaikai na kanaka, ano ko lakou hoopololei loa, aole i iko ikiia na hoopīi kanawai m ilnilu. O ka nani o ka Halealii a me ka hiehie o ko lakon alii ke ku mai imaa o ka lehulehu, he oiaio, he mea makemakei'a, a owau no kekahi i anoi aku. Ma keia ike ana a'u, ua knkulnia ka noho ulii o ua Moi nei a paa mahope o ka elepani, a mamua ona he aliikoa, e paa ana me ka ihe, a mahope o ka noho alii, he aliikoa bou aku no, e paa ana me ke kookoo gala ; o ka poe koa kiai keia e hele pu ai, he tausaai lakou, ua kahikoia me ka lole silika, a he kapa ke kahiko, ke makemake ka Moi e hele i ka huakai hele ; a o ke kanaka mamua me ka ibe, eia kana e hooho ai, "E nana i ke alii nui ; ke koa a me ke Suletana papalaa o luia, ka Moi nona ka Halealii i uhi paapuia e na momi he haneri tausnni, a nona hoi na kalaunu lei alii he iwakalua tausani, i kinohiuohiia me ke daimana ; e nana i ka Moi i poniia, ka oi q« uaumua o ka nui o na Keiki Alii. ? ' Mahope oka pau ana o ka leo nui ana a ke aliikoa mamua, alaila, kahea ae la hoi ke aliikoa mahope, penei, " 0 keia Moi, he nui, he mana, e make, e make, e make." Xo ke aliikoano hoi mamna, pane hou mai la oia, "E hoonaniia oia, ka mea e ola mau loa anu." Mabope o ko'u uoho aua ma ke kulanakauhale no kekahi manawa, nonoi aku la au i ko ka Moi lokomaikai, e hookuu mai ia'u e hoi i ko'u aina ponoi ; a ua ae mai oia ia noi ma ke ano maikai. Ua hookikina mai hoi oia ia'u, e ae aku au e lawe i kekahi makana nui ana e haawi mai ana ia'u e lawe ; a ia manawa no hoi i hilinai mai ai oia malalo o ko'u malu, e malama ai i kekahi waiwai nui, a o ua makana la, he palapala no ia i kakau inoaia e ia, e palapnla ana i ko makoa Moi, oia o Horouna Alahe. Oua leta la, penei no na olelo maloko : <( Na ka Moi o Inia, imua ona e hele ai he haue:ri elepani, ke 'Lii hoi e noho nei maloko o ka Halealii i hoohinuhinu ia e ka haneH tausani moiui, a ka Moi e waiho nei ma ka waihona, he iwakalua tansani kalannu, i kiuohinohiia me ke daimana, la Qarouna Alahe. Oiai hoi 0 ka makana a makou e hoouna aku nei, aole i maopopo ka loaa aku, aka, ma ke ano he kaikuaana a me ka makamaka, a 1 ka noonoo ana i ka launa makamaka ana a makoa e kaikai nei, a makoa hoi e makemake ti9i e hoike aku i ka hooiaio. Ke makemake nei makoa ia ano makamaka a launa aua, e lawe ae ma ka aoao, me ka nooooo o ka maka.ua ia, oiai e kau like ana na īianohano me .oe iho. Ke ae aku nei makou iko makoli kanlike ana me oe make knlana hookahi oka noho'na makamnka. Alo-

14iroqna Alahe. ' I io'a hoi ana a me ko'a poa kolo pa malom o ka moku, aohe i emo, a kā akū la makoa i kaiiome. Haawi aku la an i ka paiapala maluoa ad ieoaa o ka iloi Seraaadiba; a mahope o ko'a haawi aoa hoi'ku la uu i ko ? a wahi iho,me ka olioli pa me ko'a maa hoa aloha, ia lakou, a i ka poe ilihone, i hooholo iho ai āa e hoohala i ka hopeaa o ko'u mau la mawae< oao lakou. Haawi hoa aka laoSinibadai kaai- , paapuu, he eke da!ahoiu me ke koi aka 1 e hele hom mai i kekahl la ae. ' Huajeui HouaeoKu EHIKU A SIXI»4DA. > hoopaa iho la aa iko'a maaao, ao1* e hole hoa i ke kai. tja nai laaaa pooooio ko'a waiwai, aa kakalaia ko'a inoa» a o ko'a maa makahiki, ke hefe mai la O elēmikale, a e hoomaha; * īiOlaila i naxm mi aa, he ai wtte m kaHr hana i koe. • Aka, hooona m&i ia kaiioi ia'ai «ae kft ok(lo maī, u Ua hooholo iho iiei «Ailoko o'a, «i pane aka i ka leU aka Moi o Serenadiba, a e hoihoi ako i makaoa ano iike me kaaa i hooana mai aL! # telfr pano mk«, » owa« hookahi i ? $#£* lfea i paa wlkmmwm eUwe, < 1 uamakemakeloa auihko; a*a a W. kaaia mai aa e ka Moi, a oo ia mea^n*

; imi k»la aku uu iniama ka hahai ana'ku : i ko'u mau moole!o o ka popilikia i toaa pinepine ia'u ma na huakai mamaa ; aka hoi, no ka hookikina loa no hoi o ka Moi : ia'u e lawe, a ua ae aku la no au i ka ! olelo a ke'lii, o haule auanei i ka lepo., J Mahope oka paa ana oka leta ame •ka makaukau aua o na mea a pau, ee aku la au mahina o ka moku. a holo aku la a pae ma ka mokopuui o Serenadiba, lele aku la au inka, a kipa akn la ma ka Halealii, unuhi ae la au i ka'u makana. a haawi aku la ika Moi. Hookipa mai la ka Moi ia'u me ka hanohano nui, me ka hai mai ia'u i kona olioli, no ko maua hui hon ana a me ka toaa ana aku iaia o ka leta hoolannamai ko'u Moi mai. Eia na olelo o ka palapala a'u i lawe'ku ai: "Aloha oe :—Ma ka inoa o ka Moi alakai ma ke ala pololei, i ke koa a me ke Suletana oluolu, mai a Abadala Harouna Alahe mai, ka mea a ke Akua i hoonoho mai ai ma ke kulana hanohano, mahope o kona mau kupuna. "Ua loaa mai ia makou kau leta me ka olioli, a ke hoouna aku nei ia oe i keia, mai ka Ahakukamalu aku o ko makou awa, ka mahinaai nani. Ke lana uei ko makou manao, i ka wa au e wehe ae ai a nana iho, e ike iho ana oe i ko makou manao maikai, a mekomakou oluolu no ia mea. Aloha." Noho iho la au he wa pokole ma ka Halealii, alaila, kau aku la ma ka inoku e holo ana i Balasora, akii, aole nae hoi i loaa ia'u ka pomaikai ma ke ku koke ana akn i ka aina e like rae ko'u makemake. Ua hoouna ke Akna ma kahi e. Iloko o na la ekolu o ko makou haalele ana iho i ka aina, loaa īho la makou i kekahi moku powa ma ka moena, lawe pio aku la ia makou iloko o kekahi awa, a kuaiia aku Ia makou ma ke ano kauwa kuapaa. Ua knaiia au alilo i kekalii lu haolo kulopa wniwai nni, ka mea hoi i noho haku mai iir> ; a me lea oluolu. JNinau mai la nae oia ia'u, ina paha he ike au i ka pana kakaka ; a i ko'u ae ana aku, ua maamaa iki au, a oia no ka haawina nui i paanaau ia'u mai ko'u mau la opiopio mai. Piha loa ae la ua haku nei o'u i kaolioli,a haawi mai la oia ia'u i ke kakaka, a alakai aku la kela ia maua i kekahi ululaau nui. Ia maua malalo o ka malu o ua ulu laau nei, kena mai la kelaia'u, i ka i ana mai, "E pii ae oe iluna o kekahi o keia mau kumu la au. Ua piha keia ululaau ika elepani, a ina e hele mai lakou a kokoke, pana koke aku no oe; ina e ike ana oe ua hina ilalo, e hai koke mai oe ia'u." 0 ko-'u pii ae la no ia iluna o kekahi kumu laau, a malaila ko'u wahi i noho ai a po ia la, a kakali aku la au ia po a hiki i ka owehewehe ana o kai ao, ike aku la au i kekahi huakai elepani nui, a i ke kokoke ana mai, pana koke aku la au i ka'u kakaka, a o ka mea i ku, hina iho la ia ilalo ika houua. A mamali hoi o ke kauoha a ua haku nei o'u, wikiwiki aku la au e hoike aku iaia, no ke ku ana o kekahi elepani ia'u. Aia nae i ko ia la lohe ana, apo koke mai la kela ia'u, a hookipa aku la ia'u maluna o kana papaaiua me ka olioli. A mahope iho, hele aka la maua iloko o ka ululaau, a kanu iho la iioko o ka lepo, i ka elepani a'u i pepehi ai; oke kumu hoi o keia hanaia ana, he makemake loa ua haku nei o'u i ka oiho, i mea kaai aku, mahope iho o ka lilo ana o ke kino i lepo. No na malama elua, i hooman aka ai au i ka pana elepani i na la a paa, a i kekahi la, oiai au maluna o kekahi ku mu laau, a i kekahi wa, maluna ae ana o kekahi kumalaau. I ke kakahiaka hoi

o'kekahi la, oiai aoe haka ? na pono i ko'a mau maka ma kahi e hoea mail mai ai, aia hoi, hoea io mai la no na elepani he Oai, a hoomoana iho la maialo o ke kwmn o ka laan a'o e kau nei. Aia nae iloko o ia wa, komohia iho la iloko o'o ka makaa ; a no kaa haalalu, haale wale aku la ka pana a me ke kakaka mai ko'u mau lima aku.A oiai no hoi au e puliki ana i ka lala laau me ka haalulu, ike iho la no au i ka hele ana mai o keknhi elepani nui I knalenalena, a-ma ke kamn o ka laan | a'u e kaa nei, hooppoi ae ia oia i koua I iha, a hahaki ae la i ke kumn o na laau nei, a hina iho la ilalo. la'o e hina pa aku nei me ke kama laaa, haawi pio aku la aa ia f a iho e make. Aka, i haale ana iho no ilaha o fca iii honiia» hooholo mai la ka iha o kekahi elepani maiana okan kaa, m» ka haoa ino oie iho. Huli koka ae ia oae oia, a hoio aka ia iloko o ka nahelehele» e hai aku paha ia T a i ko lakoo poo. Aohe i lialia ia nalo ana aka, 6 ka hoea )toko mai la no ia, a la!at mai !a konaihttia ? a, a ka! iho la ia'o ilnna o ka lepo. Aohe oo i lialia iho, hoii hoi aka lahqft%«lapani ia m .ka k IJahaalolaamakaaioawa

e batMra aiaa kela &&& na loihi ka manawa mamna.o ka hoi hou aoa loei o kou noouoo. Ika wao'ai ae ai, iks iho la ao, aia au pouo o kekahi pqu akea a loihi, ua uhiiia na wahi a pau e pi(i ana i na iwi nftio o na elepani make. * Aohe ā*u metc4f&Q © olelo ae tri,o Wa mahalo wale aktffao i na mea kapanaha mailoko mai o%eia mau holoholoaa. mea la nae i ka'u ike akp» aole ko lakou manao ae, na'u kekahi |Jakou i pepehi, a mahope kii aku e alau'e aku iua niho. I ko'u maniA. i alakai lakou ia'u i kahi e kann ia ar »y lakou poe make, i loaa ai hoi ko mako» makemake, me ka pepehi ole aku ifblakou. Hoj, t aku la au i ka hale o ko'u haku, a la' ia e noho pilikia mai ana no'u. Hahai aku Ia au ika moolelo o kela [nfikia ana o'u, aka, aole nae kela i mana#mai. I kekahi kakahiaka ae, hele kino* ana maua e nana i ka heana o na elepaiii, ma kahi i loaa ai ia'u. Lawe mai la,maua i na niho uwalo kumukuai nui ; | ia maua i makaukau ai no ka hoi i ka hale, apo inai la kuu haku ia'u, a pane Jno la, "E kuu kaikaina, na ke Akua*% haawi ia oe i na pomaikai a nui loa ; k* knkala ku nei au imua ona, e haawiiaku ana au ia oe i ke kuokoa a me ksJanakila. Aole loa au e hoopaa ana ia ge malalo o ka noho ana kauwa i wa hou aku i koe, oiai o oe ae nei ka mea nana i hoowaiwai loa ae nei iā'u.'"*^ 1 "U&ike oe ano. ikou noho kanwm ana il«ko>okapilikia, malalo o ka'u hoohana I kuai makou i na kauwa kuapan, e hoouuauna ia lakou no ka hele e iipi niho uwalo, a ina e make aku, oia ilio Ia no ; a no ka maopopo ole o keia i kekahi poe he nui i ia aktf£tfa make i kela a me keia makahiki» nui o na kauwa kuapaa. Mai manao uae oe, o ko'u nooKUU ana ku nei ia oe e noho kuokoa, ua lawa iho la ka'u makana ia oe ; aia a loaa he mokn ia'u e hoihoi aku ai i kou aina hauau, alaila, ia wa au e makana hou aku ai ia oe a nui walo." I kulike ai me keia hooia a kuu haku maikai, imi iho la ia a loaa kekahi moku, hoopiha iho la i ka ukana he niho uwalo wale no, a haawi lilo mai la i ka moku a me ka ukana no*u. I ko maua kaawale ana, ua kukaiia na aloha hoaloha, a mahope o ka manawa pokole, hoi aku la au i ko'u home, me kela pakui hou mai i ko'n pomaikai. I ko'u ku anaaku i Bagada,hele mua aku la an e launa me ka Moi, a hahai aku la i ka moolelo o ko'u hele ana a me na poino ma na alanui i, loaa ia'u, me ko ia la hoolohe mai me ka makemake nui. Hookua mai la kela ia'u me ka oluolu, a niai ia manawa mai, ua heopapau loa au i ko z a manawa ma ka noho pu ana me ka'u wawahine, ka'u man keiki, na makamaka a me na hoaloha. I ka pau ana o ka Sinibada kamailio ana i keia moolelo i ka aipuupuu Hinibada, pane aku la oia penei, "Ua ike iho la oe i ke ano i loaa mai ai ia'u ka waiwai nni au e kuko mai nei. Aole hoi anei au i pomaikai mailoko mai o ia mau popilikia a'u i hoomanawauui ai ? Aolehoi anei au e ponoke olioli? Hoapono aku la ka aipuupuu i ka Sinibada, me ka hookauleo mahalo hou aku a me ke kaukolo akuno kona pomaikai ia ho ana aku o ia mua iho. Haawi hou aku la o Siuibada i ka ba« neri dala ika aipnupuu, ana ia maa makana kupinai i hookieKie aeiua ai* puupuu npi, a oi ae mamua o kekahi he*

I luoa iho o Wkou. —Hopena.