Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 2, 9 January 1875 — Page 4
| This text was transcribed by: | Kayla Mizo |
| This work is dedicated to: | Kayla Mizo |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUILA.
Ka Nupepa Kuokoa
Ka hoomana me ka hooniu hou ana i ka Lakui Hawaii.
Ekolu mahele o keia kumumanao.
I Ka poe e makemake ana e hoomaula a hooulu hooa'e ka Lahui Hawaii.
2 Na kumu o keia makemake.
3 Na mea e hookoia'i keia makemake.
I. Ke makemake nei anei kakou e hoomauia, a e hooulu houia'e ka Lahui Hawaii? Ma ka nana'ku, he aui ka poe makemake ole e hoonui houia'e ka Lahoi Hawaii Pele paha kekahi hapa o na haole, oia ka hapa hoowahawaha i keia lahui, a kapa mai, he lahoi naaupo, lapuwale, molowa, hoopunipuai, aihue, hiki ole ke hoonaauaoia, kupono ole i ka hookiekieia'e, i ka hoolakoia i na kuleana, i na aina kuai, kupono ole i ka hopaiia a hookumora i waena o na aupuni nui paouao o keia ao, kupono ole i ka hoolakoia i na kula hanai maikai nu na keikikane, a no na kaikamahine, a hooho, lapuwale, makehewa, poho na dala e lilo ana ia mau kula. Hiki ole ke ao a hoolilo i na keikikane me na kaikamahine i poe noho naauao, noho maikai, i poe kane maikai, wahine maikai, makua maikai, kahunapule maikai, kumukule maikai a pela aku.
Aole nao o ka hapa o na haole wale no ka i hoowahawaha i keia lahui, a makemake ole e hoomauia, e hooulu houia ka Lahui Hawaii. Me ia no kekahi hapa o ne kanaka maoli. I keia hapa, he mea ole ku pau ana, ke mau ana o keia laliui. Ma ka lakou mau hana, e hoowahawaha ana, e minamina ole ana, e hooemi, a hoopau aua i keia lahui. Oia ka poe hana hewa, hookuli, hehi wale i na kanawai o ka aina, a o ke Akua, e hela lalau ana, e lilo ana i ku one, i ka hookamakama, i ka moekolohe, i ka noho manualii, i ka hula lapuwale, i ka palaualelo, a pele aku.
Aka, mailia paha lie poe no i makemake io o hoomauia, a e hooulu houia ka lahui Hawaii. He kuhihewa anei ko'u? Aole paha. Eia no makou ke ku nei a hai me ka hookamani ole i ko makou makemake io e hoomauia, a e ulu hou ae ka Lahui Hawaii. Owai oukou? Ka hapa nui o na haole, ka moi, ka hooilina alii, na lii malalo iho, ua luna aupuni, ka hapa nui o na kanaka maoli, ka Papa Misionari ma Bosetona me na Aha, na ekalesia i kokua i ka hoouna ana mai i na misionari maanei, i ke pai ana i ka Baibala me na huke e ae e naauno ai keia lahui, a hiki paha i ka elua miliona dale i lilo mai i mea e poao ai ka Lahui Hawaii; na misionari i koe ma Hawaii nei, na aha ekalesia, na kahu ekalesia, ka Papa Hawai, ka Papa hoonaauao, na luna kula, kahukula, kumukala, na kule hanai, na luakini, na ekalesia, na kula Sabati; ko Fatuhiwa Pae Aina, me ko Maikonisia. Lehulehu ka kou e makemake ana e hoomauia, a e hooulu houia keia Lahui.
II. Eia ka lua o ka ninau. No ke aha keia makemake e hoomauia, a e ulu hou ae ka Lahui Hawaii? Ke ikeia nei, na emi loa ka lahui Hawaii. Ua like ia me kekahi kumu laau nui a maikai, ua hoomaka nue e mae, e maloo, ua maloo no kekahi mau lala, a haule ia ilalo. A ma ka nana'ku, e maloo loa paha ia, ke loaa ole ka mea e ulu hou ai. He laau maikai nae, maikai ka nui o na hua; ua ino, ua awaawa paha kekahi mau hua. Aka, ua ono, ua maikai ka nui. A no ka hoohua ana i na hua maikai a nui mamua a hiki ia nei, ua makemake ka on a e hooulu hoaia keia kumu laau.
Nolaila anei ka makemake o keia mau poe he uui, e ulu hou ae keia lahui, no ka nui o kona mau hua maikai mamua aku a hiki ia nei? Ae, ola no kekahi kumu. Ua hoohua mai no ia i kekahi mau hua ino, a awaawa, aka, he ono, he maikai no ka nui o na hua.
He lahui kaulana loa ka Lahui Hawaii.
I Kaulana io no kona mau Moi 7. Kamehameha I. Auhea kona like? Nui kana mau kaua, a ma ia mau kona, ma ka manawa pokole no, ua hoohui oia i na mokupuni o Hawaii malalo iho ona, a lilo lakou ia aupuni hookahi, a oia ka Moi mua. Ma keia hoohui ana i na mokupuni a pau o Hawaii iloko o ke aupuni hookahi, ua hoomakaukau e oia i ke alanui no Iehove, no ke komo ana mai o ka malamalama, o ka naauao, o na misinari, o ka Baibala, o na pono he nui wale iloko o keia aupuni.
Liholiho, oia hoi Kamehameha II, kaulaua loa oia no kona hoopau ana i na kapu, i na akua kii, na heiau kii, na oihana houmauakii, i ka manawa pokole loa. Aohe misionari maanei ia wa, aohe Baibala. A paka mai na misionari mua, ua makaukau ke alanui, ue hui na mokupuni malalo iho o ka Moi hookahi, ne pau na tapu, ka hoomanakii; ua makaukau na kanaka e hoolohe i ka hoomana hou, oia hoi ka hoomana ia Iehova. A ua ae hoi keia Moi o Liholiho e noho na misionari me kona Pae Aina, e ao i kona lehui i ka paipala, a i ka hoomana ia Iehove, a oia hoi kekahi haumana mua a na misionari. A o Liholiho hoi ke'lii mua i hole i ka aina e, ia Beretania e iki i na hana ma na aupuni naauao, i ike a hoi mai paha o hoonaanao i kona lahui.
O Kauikeaouli, oia hoi Kamehameha III. Aia mahea kahi i pae ole aku ai kona inoa, ma kona kaulana? Maloko o kona au, a ma kona kokua a paipai ana makoua wale na pono i loaa i kona lahui, na kula oui, na kole liilii, ke kamukanawai, ka ahaolelo kau like i na kanawai, a komo na lunamakaainana a imi pu i ae mea o ponolike ai na'lii me na makaaiaana. A loaa hoi na ke leana aina, me na aina kuai i na kanaka.
Alekanedero oia Kamehameha IV, kaulana oia no kona hele ana me kekahi luna aupuni i kona wa opio e ike i na aupuni nui o Beritania, Farani, Amerika Hui, i mahuahua kona naauao, kona makaukau no ka hooponopono ana i kona aupuni ke lilo oia i Moi. Oia hoi ka Moi mua i loaa ke naauao a nui, i ike i ka olelo Beritania a maopopo lea e like loa me ka haole naauao Maloko hoi o kona au i loaa'i ma kona paipai ana kekahi pono ekalesia i na haole me ua kanaka maoli. Ma o na la i hele mai ai a kukuluia'i ka oihana ekalesia Bihopa, a kokua oia mamuli o ia ekalesia.
Lota Kamehameha, oia Kamehameha V. Ua like oia me kona kaikaina, Kamehameha IV. Ua hele pu e ike loa i ka olelo haole Ua kaulana oia no kona hoopau ana i ke kumukanawai o Kamehameha III; a haawai mai i pani e like me kona makemake me ke kipi ole, haunaele ole; hookahe oleia o ke koko o kanaka. He alii maikai no nae keia, alohaia e na kanaka, e hoomalu no i na hana maikai, i ne oihana kula, oihana ekalesia.
Wiliama C. Luaolilo, oia ka Moi VI. Kaulana loa ke ano o kona lilo ana i Moi. Akahi no a kohoia ka Moi ma ka balota ana o ua lunamakaainana ma na aupuni moi, a ma keia aupuni moi hoi. Ma ke ano hooilina i pui ai kekahi a noho ma ka noho moi mamua. Ma ka balota ana keia. A koho pau loa kanaka iaia i moi no lakou; kakaikahi ka poe i balota no ka mea e. Ke alii makemake loa keia. Aloha nui na kanaka ia ia. He alii paipai i kona lahui e hoolohe i ua makua, i na misionari mua, e malama i ka lakou ao ana, e malama i ka Baibala & c. Make oia me ke kanikau nui ia.
Davida Kalakaua. Oia ka Moi VII, oia hoi ka moi e noho uei. Ka lua keia o na moi i losa ma ka balota ana. E kaulana ana keia moi no ka loaa ana o kona lei alii me ke kipi nui o kanaka, me ka hookaheia o ke koko o na lunamakaainana, me ka pe pehi ino ia a ane make kekahi, a make io no kekahi mahope. Aole nae i hoomau hala ka moi, a kaua aku, a luku aku i kona poe enemi.
Ua ike pono ia ke ano o keia moi ma ka hoomaka ana, kona aloha i kona lahui, kona kaapuni ana e ike, e launa me kanaka, e paipai i na makua e malama i na keiki, e noho pono na kane me na wahine. Ua ike ia kona imi ana i na mea e pono ai kona lahui ma na mea ana i kokua'i ma ka Ahaolelo aupuni. a ma kona baalelo ana i kona noho Moi, a hele i ka aina e, oia hoi o Amerika Hui e imi i ke Kuikahi Panailike, me na mea e ae e pono ai, e ulu hou ai kona lahui. Ua ikeia hoi ko ano o ka Hooiline e lilo ana i pani no ke Moi, ia ia e kaawale aku ana mai kona noho Moi aku--- He mai kai no.
Ke ano maikai o na Moi wale no ka i hoike ia'ku nei. Nui no na lii ano maikai malalo iho, me kekahi mau luna aupuni.
Na kanaka. Pehea ko lakou ano? He ano ino paha kekahi, aka he ano maikai ke nui. I ka puka ana mai o na misionari, o na kumu ao maanei, a hoomaka i ke ao i ka palapala, ke ala no is o na kanaka, a o na lii e hele i n kula e ao i ike i naauao. Ua mo ia ma na mea e pili ana i ke kiuo, i ka uhane, ua paipaiia e malama i no kiao, i na hale i na mala ai , i na kihapai, e malama hoi i ka uhane, i ke Akua, e huli lma ka pono, e imi i naaauo e like me na lahui naauao. Kokua no na lii i ka paipai ana. Ala mai na kule, a piha i na haumana, mai Hawaii a Kauai. He mau kula maoli ka nui. He mau kula hanai kekahi. O ke kule nui ma Lahainaluna ke Poo o na kula hanai Ke kula nui ma Hilo kona kokue. Nui weliweli na haumana ma na kule. Aue pau loa kanaka i ke komo iloko. Hikiwawe ka ike, ka naauao. Iloko o na makahiki he 20, ua loaa ka ike, ka naauao, ka makaukau o keia lahui e hoohalikeia'i ia me na aupuni naauao nui. Ua haawiia mai ke kumukanawai, ke mea e pono like ai ne lii me na kanaka. A mahope iki iho, na hapaiia, ua hookiakiaia'e, a ae ia e na aupuni nui, e lilo ia i lahui, i aupuni Kuokoa. He kaulana lua ole keia.
Ma ka makahiki 1820 he aupuni naaupo loa keia, aole ike, aole palapala, aohe olelo i paiia. Ma ka M. K. 1843, ua naauao, ua hoolilo ia i aupuni kookoa, e like me Amerika, Beritania, Farani. Maikai na kauaka Hawaii. Hikiwawe ka naauao. Loaa na kumu, na luna, na kahu, na kahunapule, ma loio, na lunakanawai, na oihana naauao. He poe hana no lakou iho, he poe paahana, he poe hoolimalima aa aa haole, a ikaika ka hana, ahonui, hoomanawanui, mahaloia e na haku a makemake aui ia ma na Aha hui mahiko a pele aku.
O ke ano maikai o na' lii, a me ka ano maikai o kanaka, kekahi kumu o ka makemake e hoomauia, a e hooulu houia ka Lahui Hawaii
2 Eia ka lua o na kumu o keia makemake. Ua piha keia lahui i na ekalesia, i na laukini, i na Kula Sabati, na kula aupuni, kula hanai, na hana aloha, aha misionari, aha euanelio, aha kinai ona, aha manawa lea, ke kokua ana o ke aupuni i ka poe mai, lapaau wale, kukulu ana i Halemai no ka poe mai, a kokua i ke poe mai lepera ma ka hookaawale a malama ia lakou.
Nui na Kahunapule Hawaii, nui ka poe i hele aku ma ke ano kumu, ano misionari e hoonaauao i na aina naaupo, ma Nuuhiwa a me Maikonisia.
No keia mau hua maikai, ke makemake ia nei e mau, a ulu hou ae keia Lahui me ka manao e mau ana no keia mau hua maikai ma keia hope aku, i piha mau na ekalesia, na kula, na luakini, na oihana aupuni, i hemahema ole na kahuna, na kumu, i mau ka poe hele e hoonaauao i na aina naaupo, i lako na ahahui hana i ka poe paahana a pela aku.
3 Eia ke kolu o na kumu o ka makemake e mau a ulu hou ae keia lahui. He kumu nui loa keia e huli ana i na haipule, i na misionari maanei, i ka Papa Misionari ma Bosetona, me na ekalesia i kokua ia Papa.
Eia ua kumu nui nei, I ole e hooino ia ka olelo e ke Akua, me ka hana a na misionari maanei, a kapaia he hana lapuwale, he hana poho, poho wale na dala kokua, lilo i mea ole ke ola o na misionari, mana ole ka Barbala ma Hawaii nei, a piha ka waha o na enemi i ka henehene, a me ka hooaikola ana.
Na ka olelo a ke Akua me na hana a na misionari i hookiekie ae i keia lahui mai ka naaupo loa a i ka naauao, a hookaulanaia, a mahaloia e ka poe pono ma na wahi he nui wale a puni ka honua. I mau ka me, halo ana, i hookahuli ia ka manao o na enemi e, hoomakaukau ana, e hauoli, a e hooaikola, pono ke hoomania, a hooulu houia ka Lahui Hawaii.
Hookahi mahele i koe.
Mahope paha ia.
Eia na mele e pili ana i keia kumu manao. Hawaii.
Mele Hooman i ka Lahui Hawaii.
Leo--Over ia the Promisid land. Silver
Song p 50.
I.
Pomaikai e, e Hawaii nei,
No kou mau kula makamae,
Na kiai nei, na lama lai
O kou Aina laelae e.
Cho.--E mau, e mau, e mau, e mau,
Mau a mau la, e Hawaii nei,
Mau kou Aina laelae e.
2.
E mau na pono, na pomaikai,
Na kula ao na halawai;
E hua mau na kumulau
O kou Aina laelae e.
Cho.---E mau, e mau, &c.
3.
E mau, e mau la kou Lei Alii,
E mau ka maluhia e---
E ola e ka Moi nei
O kou Aina laelae e.
Cho.---E mau, e mau, &c.
4.
E ahí mai na eheu lai
O ka Makua o luna'e
Maluna Ou i malu mau
O kou Aina laelae e.
Cho.---E mau, e mau, &c.
HAWAII.
Mele Hooulu i ka Lahui Hawaii.
Leo---Joyful Ever More. Golden Ceaser.
1.
Aloha e Hawaii nei,
Ulu, ulu, ulu;
Emi a uuku e;
Ulu hou a mau.
Emi no a ane pau;
Ulu, ulu, ulu;
Nui no ke kanikau;
Ulu hou a mau.
Cho. ||: Ma ke aha e ulu ai,
A mahuahua mai?
Ma ka noho a maikai;
Ulu, ulu, a mau no. :||
2.
Pule no, a pule mau;
Ulu, ulu, ulu;
Waiho i na hewa a pau;
Ulu hou a mau,
Pau na keakea nei,
Ulu, ulu, ulu,
Na ka Haku e kokua mai,
Ulu hou a mau.
Cho. Ma ke aha e ulu ai &c.
3.
Ma na hua e koe nei,
Ulu, ulu,ulu
Piha hou i kamalii,
Ulu hou a mau;
Kini, mano, lau a lau,
Ulu, ulu, ulu,
Oli oli na naau,
Ulu hou a mau.
Cho. Ma ke aha e ulu ai &c.
HAWAII.
III MAHELE EKOLU, OIA HOI KA HULI ANA ME KA HANA ANA I MA MEA E ULU HOU AI, A E MAU AI KA LAHUI HAWAII.
Nui ka poe i huli a kakau i na mea e ulu hou ai keia Lahui. Pono no ia. He mai nei ko keia lahui i keia wa. Ke emi nui, ke make nei na lala o keia Lahui. Pono no ke nui na kauka e pana i ka mai, a e imi a kuhikuhi i na laau e lapaauia'i i pau ka mai a ola a ala hou ae ka Lahui. I na nae, no imiia, a kuhikuhiia na laau e pono ai, aole nae e hanaia, e inuia, e ai, e ka piliia na laau, aole hewa na kauka ke mau ka mai a make iho keia Lahui.
Owau kekahi kauka e kuhikuhi aku ana i na laae e pau ai ka mai, a ola, a ulu hou ae ka Lahui Hawaii.
Eia malalo iho na laau.
I E huliia a e hookaawale ia'ku ka poe i loohia i na mai ino, e like me ka mai pake, ka pala, ke kaokao, ka puupuu kakio ino; na kane, na wahine, na keiki i loaa'i ia mau mai. E hoonohoia ma kahi kaawale, a lapaauia a ola, alaila e hoihoia i ko la. Kou mau home ponoi. Ua hanaia no pela me ka poe mai pake. Aka, nui no na mea mai ino e koe ana, e launa ana, e moe puana me ka poe mai ole, a lele no a pili no na mai i kela, i keia; a ina waiho pu ia pela, e like auanei lakou a pau. Mai, na waliwali, palupalu kunewanewa. Auhea ka ikaika e hanau houia'i na keiki, a ulu hou ae ka Lahui Hawaii.
2 E hopuia ka poe noho pono ole, hana rama, kuai rama, oua rama, noho manuahi, hookamakama, a e hoopaiia, a hoopaaia maua hale paahao ma ka hana oolea. Ua hanaia no pela me kekahi poe. Aka, nui a lehulehu ka poe e koe ana, e hana hewa ana, e hoopalupalu ana, e hooemi a hoopau ana i keia Lahui, Ma o lakou la he hapa ke hanau keiki ana, a o na keiki i hanauia, he poe keiki palupalu, a malama ole ia paha, a lilo i ka lalau i ke kolohe, i ka hewa, a kokua i ka hooemi ana i keia lahui. He mau haku hana ino loa ka rama. Ka baka ka opiuma e hoonaaupo ana e hoonawaliwali ana i na kino me na luna noonoo o kanaka. E hoopauia'ku lakou i ulu hou ae keia lahui.
3 E ala na Papa kula, na kumu kula, na lunakula, ke Kahukula Nui, e hoala hou i na kula aupuni. Ua hele a ane make, a make no kekahi mau kula. Aole no ke keiki ole, nui no na keiki i hele ole i ke kula, na keiki liilii, na keiki nui. Auwana wale kekahi poe. Ilihuue kekahi poe. Aua, ia kekahi poe e na makua, e na kahu a e na kahu hana. E lilo ana keia poe keiki i poe Pegana, ike ole, kolohe, moekolohe aihue, kokua i ka pepehi ana i keia Lahui. Lanakila, maluna o na makua, hana e like me ko lakou makemake. He kanawai no e pili ana. aole nae i hoopili ia. Ma na keiki e ulu hou ai keia Lahui, aka, e ulu hou ana anei ma na keiki o keia ano? E ala e hoouluuluia na keiki kupono a pau iloko o na kula aupuni. E hookoia na kanawai.
4 E ala na aha kinai i ka rama, i ka one, i ka baka, i ka opiuma, a e hana e like me na kanawai, na rule i hooholoia. Nui na Aha o keia ano ma keia Pae Aina. He mau Aha ku wale iho no paha kekahi. Aole nauwe i ka hana, i ke kaua aku i ka enemi. E ala a kokua i ka hooulu hou ana i keia lahui ma ka ulupa ana i na enemi i keakea mai.
5 E ala na Kulahanai no na Keikikane, a no na kaikamahine. He mau kumu nui keia mau kula e ulu hou ai keia Lahui. Noloko mai olaila e puka mai ana ka poe naauao i makukau e lilo i poe kane maikai wahine maikai, makua maikai, kumu maikai, na mea e ulu hou ai ka Lahui Hawaii. Lakou ka poe maemae a kupono e alakau, e malama, e hoomalu i na ohana. Ke emi nei na haumana i keia wa. Aole i piha na hale kula. Ke auaia nei paha na keikikane, na kaikamahine, e kekahi mau makua, no ka minamina i ke kino paha, i ke dala paha. E pau ia naaupo. E hoopihaia keia mau kula maikai. Ina e emi a make lakou, ka emi a make pu ana no ia o keia Lahui.
6 E ala na Kahunapule, na Kahu Ekalesia, na kahu a kumu kula Sabati, na luna ekalesia, na hoahanau, e hoopiha i na luakini, i na Kula Sabati, i na ekalesia. Oia kekahi kumu nui e ulu hou ai, a e mau ai ka Lahui Hawaii. Aia maloko olaila ka mana e ulu hoy ai, ka Baibala, ka pule, ka himeni, ka noho maikai. Ke piha nei anei na luakini, na kula Sabati, na ekalesia keia wa? Ke pani mai nei ka nui, aole, aole, ua hakahaka, ua kawalawala, ua emi, a emi a uuku loa ka poe i koe ma ke kau. wahi. No ke aha ka emi, ka piha ole? No kanaka a kamalii ole anei e piha ai? Aole, nui na kanaka, nui na kamalii, kanaka maoli, ka poe haole a hapahaole e noho wale ana ma na Sabati, aole ku a naue i na luakini, i na kula Sabati, e noho ana e like me na Pegana, naaupo, hupo, hoomana ole ia Iehova. Ina pau keia poe i ka halawai, piha loa na luakini, piha hoi na kule Sabati. A e ulu hou anei keia lahui ma keia poe hoomaloka, a ano Pegana? Aole paha; E kokua ana lakou i ka pepehi ana a make loa. E ala ka poe pono, ka poe nona ka hana e piha hou ai na luakini a me na Kula Sabati, a me na ekalesia.
7 E ala na alii, na luna aupuni, na haole, na kanaka maoli, na hoahanau, a haea pono, e waiho i na hewa, i na lealea e keakea ana i ka ulu hou ana o keia lahui, e makau, a e malama pono i ke Akua, me kona mau kanawai, me kana mau olelo maikai. Na lahuikanaka i hana pela, lakou ke mau ana a ulu hou ae ana.
8 E paulele nui i ke Akua i kona aloha, i kona kokua ana mai. Na ke Akua no i hookumu keia Lahui, me ka aupuni Hawaii. Uuku loa ua kahuna mua, elua, eha, eono paha, a oi iki aka paha, a lilo lakou i mau haneri tausani ma ko ke Akua kokua ana mai. Ua hoopauia no ka aui, ua koe nae ke 50,000 ke huipu na Kahuna, makua, keiki, moopuna. Ina malama i keia mau kuhikahi ana, e hiki mo i ke Akua ke hooulu hou a nui, a ulu ae, a ulu ae, a ulu hou ae no a hiki aku i ke 500.000 a oi ae piha.
E ola ka Moi i ke Akua, a e ola ka Lahui Hawaii a hiki aku i ka wa e pau like ai na Lahuikanaka a pau, a koe ke aupuni o ke Akua wale no. HAWAII.
Farani a me Geremania.
[Mai ka mea kakau o ka nupepa Taribuni]
Parisa, Oct. 23. Ke pahola nei mawaena o ka poai o na luna aupuni maanei na manao ano lokahi ole. He oinio no, ke hookaika nui loa nei na luna aupuni a me na nupepa pili aupuni e hoki i ka pahola ana o keia mau lono lauahea a me na ano makau honua wale, a ua hele loa aku no ka howeliweli ana a i ka poe nana i hoolahe aku i keia mau lohe; aka, mawaena o ke poai luna o na aina e, ua maopopo loa ke hookumu nei ka hakaka aku. Ke hoomakaukau kaua nui loa mai nei o Geremania. Ke kapili a ke hoopaakiki loa ia mai nei na papu hou i lilo iho nei o Farani iaia; a oiai na ka lahui okoa iho no ka punihei'ku e lilo i koa a e lawelawe i na mea kaua, me ka aa e malama i puali koa nui maluna o na lilo nui hewahewa. Ke manao nei na Alii Geremania e imi mea hoohana na keia mau puali koa. I mea e pakui aku ai i na malamaia ana a me na mea hoopahaohao a ke Keiki Alii Bisimake, nona na hakoko ikaika ana me na kahunapule katolika, aohe ia he mea e u iho'i ka ke Kuhikuhi Puuone manao Kaulana, lua ole no ke eo ana iaia,---aka, ke ano anoninoni nei na hana a puni o Geremania. Ke pau nui mai nei kekahi mau hui waiwai nui i ke poho. Ke mahuahua mai nei keia haule ana poho e like me ka nee ana o ka manawa, alaila, oia auanei ka manawa a Bisimaka e hoomaka ai e mahele i ka pomaikai. Ke makemake nei oia e maopopo mai na mee ana a ko Italia a me ko Sepania lili ia Farani. He hiki, a ua makaukau loa o Bisimaka ke hoala i mau kumu e hakaka koke ai keia meu mana elua me Farani, a oiai, ua haule iho nei kekahi hapa o kana mea i noo, uoo ai e holo ana, ma kekahi hoao ana iho nei ana, nolaila, aole paha e hiki lea aku keia a e maopopo lea ia kakou kana kumu e manao nei e paani. Ke olelo mai nei na Geremania kulana kiekie a hilinaiia no hoi a'u i kamakamailio pu ai, e hiki koke hou mai ana he kaua nui mawaena o Geremania a me Farani. He mea maopopo loa la, in a e ola loihi aku ana o Bisimaka, aia wale no ke oki pu a lele mai na mana nui a pau loa o Europe e keakea; a e pono ia oukou e hoomanao, aole e lele mai ana keia mau mana nui e uwao in a o ka wa makaukau loa ia e hakaka ai. No ka hilinai ia e ku i ka wa ana na mana nui e ae, nolaila, ke aa loa nei o Bisimaka e hoohana aku i kana kumu haua ia Farani, a aohe moa kanalua, e lele hou mai ana oia e kaua i keia aiua, o ka manawa ana i ike ai ua makeukau na mea a pau no ke pale aku. O ka manao lili mau a me ka noho eneenemi mawaena o Farani a me Geremania, e ku mau ana ia he pula kaumaka no laua e like me ka loihi o ka manawa a hakaka hou laua; a ua ike mau no o Bisimaka i ua manawa la a me ka mea e hana aku ai, e hoohuli i na manao a pau o Geremania i hookahi puuwai, i halawai ole ai oia me na keakea koloko iho, ua manao ia e "Huhue ana laua moe i ka awaawa, Kapae ke kaua e ka houahanau," oia hoi, e hoao hou ia ana na keikikane o laua. Ua mau kakou iaia, he waiho a ka manawa ana i ike ai, hapai no pueha liilii ka lehu o kapuahi o ko Farani. Aohe o Bisimaka makou ia Enelani, a ke helu nei oia ia Rusia a me Austuria ma ko laua kulana ku i ka wa. A no Italia a me Sepania, he mau kokuaia no Bisimaka i na wa a pau ana e make. make ai e hele mai e pale aku, a e kane aku; a nolaila, ke kokoke loa nei o Farani e komo iloko o ka upena kuu a ka lawaia a ke Keiki Alii, ka ia hoi ana e helu e nei, ua make i ka popo auhuhu. Mai na kanaka Geremania mei a'u i hiliaai ai, akahi no a hoi mai nei mai Geremania, ke olelo mai nei, awaena o na aliikoa a me na koa o ka Emepire o Geremania a puni, hookahi wale no hua i ka umauma i hele a panaau, aohe i liuliu a holopapa hou ia ka aina o Farani e na koe Geremania, a e hehiia oia a pepe. Aole loa oia e ku hou ana ma ka papa o na mana nui o Europa. Ke paikau mau ia nei na koa Geremania i na wa a pau, a ua hele lakou a paulehia ao ko lakou makaukau e kaua, a ne hilinai pu no hoi maluna o ko akamai o ko lakou mau Alihikaua, a ke mana aku nei ao keia mua ae, he kaua maalahi ia aohe e nui ke luhi; ae, he kaua maalahi ia aohe e nui ke luhi; oia holo ka poe haahaa keia e olelo nei, a o ka poe naauao aohe pane leo. Ua ike lakou, aohe e loaa o Geremania ia Farani e noho hemahema ana, ina e hoomakakiu ana oia, a no keia me i heu e ai lakou me Geremania ao ko lakou lanakila a i o la honua, ma na lilo nui no nae e loaa mai ai. A nolaila, ma na aina a elua, ke pahola nei ke anoninoni. Aole no paha wau e olelo aku ana, e hoomaka koke ana ke kaua i ka wa hookahi; aka, ke manaoia loa nei au, ao ka hoea ole mai o kekahi mau mea ano nui ma Europe, e lawe mai ana o Bisimaka i hakaka nui mawaena o Farani a me Geremania iloko no nae o hookai makahiki mai keia la aka. Ina e kali loihi o Bisimaka, ikaika loa auanei o Farani, a makaukau loa no ke pale nui; a nolaila, no iko no kakou ia Bisimaka he kanaka hapai i na hana nui i ka wa kupono. Malia no nae paha e ulia ia mai ana ka manawa a na mana o Europe e hele mai ai e keakea i ka Bisimaka kumu pani a lele mai paha no keakea a ko ke ao holookoa e hooki i ko ka Kuhikuhi Puuone manao. Aka, ke ike nei au aohe ona mea e oli ai. E hiki paha ia'u ke pakui aku, ina e haule poho ana keia---a haule o Geremania iloko o na lima o Farani---e ike auanei ia, o ka luku ana i ka lahui i piha i ka wiwo a me ka piha i ka waiwai, aohe ia he hana palaueka. O ke ake e manaoio e loaa ana ia laua na aupuni kokua mai, ke lawe olelo nei o Farani ma ka hoopahaohao ana mawaena o Geremania me na mana e ae, aohe makemake ia Bisimaka. Aka ma keia, he kanalua ka noonoo ma mua aku o ka manao. Aka, o Rusia a me Ausetoria, ke lili nei laua ia Geremania, a aole loa laua e ike aku ia Geremania, e mana loa ia oia, a malia paha auanei oia ke kumu o laua e ikaika ai ka lele ana mai e hoopakele'e ia Farani. O ka make o ka Emepera o Rusia me ka Moiwahine o Enelani, oia paha anei kekahi kumu e alaiia ai. Ua maopopo no, aohe o ka Hoilina Alii o Rusia a me ke Keiki Alii o Wale makemake i na Geremania, a ina e noho mau alii mai ana laua, e hui paha auanei laua ma ka aoao kue mai i ka pomaikai o ke aupuni Emerpire o Geremania. Oiai e noho alii ana keia mea me ke kaualua a me ka maopopo ole, e pahula ana no ka noho ana anoninoni. Ua haiia mai nei au, o Mon Tiera ka mea i moeuhane e kaua hou ana o Farani a me Geremania, ua maku honua malia o loaa he keehina ia Bisimaka ma Italia, holo aku nei oia i Italia me ka manao e hana i na mea a pau e hiki ai i koua mana ke pahola aku ma ke keakea ana. Ua hai hou ia mai nei au, ua oluolu loa ka o Tiera i kaua misiona aku nei i Italia.
O ke kahunapule mamua o Napoliona, oia o Mons Montour, ua make mai nei oia. Ua hooili iho la ola he 150.000 hapaha Farani no ke Keiki Alii Imeperiela a Napo e ola nei.
Ke Kuoka no 1875.
E IKE auanei na kanaka a pau, mai Hawaii a Kauai, ma keia, ke hoike aku nei au, e hoomauia aku ana no ke pai ana o ke KILOHANA POOKELA O KA LAHUI HAWAII i ka makahiki 1875; a e hoounaia ana na pepa i ka mea a mau mea i uku mua wale no maloko a ke ope a ma ka wahi pakahi paha e like me ka makemake o ka mea i hookaa mai. O ka uku nupepa o ka makahiki, e mau ana no ia a like ma ko keia wa, he
Elua Dala wale no!
ma ke kuike nae, oia ka rula.
Kii Makana o Kamehameha I!
No ka poe hookaa mua iloko o Ianuari, he Elua Dala o ke kope no ka makahiki, e haawi makana wale aku ana makou i ka kui o ka Na-i Aupuni Kaulana KAMEHAMEHA I. Aia ma Nu Ioka kahi i hoomakaukauia ai a nani loa, aku, e hiki mua mai ana maanei mamua o ka hoomaka ana o ka makahiki hou. Aole loa e hoounaia'na i kekahi mea ina aole i hookaa mai, aole hoi i kekahi kauoha me ke dala pu ole mai.
E hoomaopopo ka poe lawe nupepa, in a aole e ukuia kekahi nupepa e hoounaia ana mamaua iho o ka la I o Feberuari, alaila, e hoopaaia ana ia pepa me ka hooloihi ole. O ko makou rula keia i lohe ka lehulehu, no ka mea, aole e hiki ia makou ke pai i na nupepa me ko oukou uku ole.
E hoonaniia ana ka pepa me na wehewehe manao maikai, naauao, nu hou o na Aina e, na au hou kuloko, na palapala ano naauao, na kaao a me na mea ano like. E hooikaika ana makou e oi ae ko keia makahiki mamua o keia i hala. A oiai hoi e hoihoi ia mai ana ia makou ka hooponopono o ka Aoao 4. ma ka la I o Ianuari, nolaila, ke manao nei makou, e nui loa ana na mea heluhelu i keia makahiki 1875 ae, a e makepono ana ka dala ka lilo no ka ai a ka noonoo.
Ke paipaiia aku nei na Luna o me ka poe Lawe Kuokoa, o keia makahiki 1874, e hookaa mai i ko lakou mau koena aie i keia manawa me ka hookaulana ole, o nele auanei lakou i ka nupepa ole no ka makahiki hou. H.M. WINI Luna Hoopuka.
KA NUPEPA "KOUKOA!"
Hoopuka mau ia
I KELA POANO KELA POAONO.
$2.00 no na mahina Umikumamalua
$1.00 " " " Eono.
ME KA HOOKAA MUA MAI.