Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 3, 16 January 1875 — Nu Hou o na Aina e. Ke Alii Ka Moi Kalakana! [ARTICLE]

Nu Hou o na Aina e.

Ke Alii Ka Moi Kalakana!

| Kana makankao e laoi aaai. ; e hooholou 3ujsei ke j &UIKAHI PA> AIL.IKE*

j Ma Ke ka «oa tnai oei a k» enokoahi i < 'Mikado* , i ke awakea Poah» iho oe», I*ooari 14, nti Kapilakiko oiii, oa lom m»i i« makoo am mea hou e p»!i «qa i ka haakai loakaikai a ka Moi a ae kao» Mif 8ĪOO». i | M» ka aoina la Poaloa, Deketnab» 15, | ua hoikeikeia aku ka Moi no ka manaw» i moa loa imoa o ka Feres:dena tn» ke Kee* oa Uliuli. Ua akoako» e ae ka Per*stde- | o», na lala o ka Ah< Kuhioa, Gener»U | Kereajana, Adinß»r»l» Pota o oa Aunioko | Ksa», a me kekahi poe (naka haoohaoo m« [ na kahiko piha e ike mai i ke alii me na aoo oui ole, a oa hoike mai ka moi i kooa naaaina maikai maluoa o oa mea a pau, e like lue koaa hanohaoo maa aia na ike alii aoa. Xo Toka, Dec. 24 —17» ala kahahiaka oui ae ka Moi i la e paini, a loaa iho kona msu ukali e kali ana. Ua hoike akea'e ia i kona manao aole e ike ouiia mai, oo ka maluhiluhi i ke kamiilio pioepine. Ua loohia ia ke Kiaaioa Kapeaa i ka mai Ru. raat?ce, a aa hoomaiuia rai tce keena. Ma ka hora 11:30', ua holo ako U ka haakai alii ma na kaa lio, i ke alanui F.fth Avenne, oia ka Puka komo ak*J o ka Pa nui Hoouanea, kahi hoi a na moa holoholo hau, (s!eighs) e waiho ana. He eha hora o lakoo o ka holoholo aoa a puni ka pa, me ka makaikai pu aku i ke Kula Kaikama'uine, kuhi hoi a ka huakai i komo aka'i a hookipaia mai Ia ma ka luikeia ana o na haumana ma na mea i ao ia. Ua houkipa ae ka Peresideaa o ke Kula ma kona Keena malu, kahi a lakou i kakau iho i ko lakou mau inoa ma ka buke makaikai. Wehe ae la ka Moi i koua mikilima, noho iho la ilnna o ka noho, a kakau iho la i kona inoa peuei: 14 Kalakana, m Honolulu, Ko Hawaii Pae Aina." 0 ka manao o ke Koraite o ke pai i na kii o ka moi a me na ukali, mahope o ka haalele ana aku i ke Kula Kaikamahine, aka, no ke omaimai o ke Kiaaina Kapeua, ua hoopaneeia. 1 keia ahiahi, ua hele ka moi i ka nana keaka i Gorana Opera. Nu loka, Dec. 27.—1 keia kakahiaka, ua haelele iho ka Moi Kalakaua a me oa ukali ia VViodsor Ilutele, no ka hele i ka halepule Katolika o Saoa Setepano. Mai ka halepule aku, ua hoi ka huakai i ka hutale f no ka paioa awakea. Mahope o ka paina aua, ua hele aku ka Moi, i ukaliia e na kiaaina Do«ninis a me Kepena i ka hale noho o M. L. W. Kitchen. Mahope iho o ia ike aua, ua hele aku oia e ike ia C. W. Field, ka haole hoomoe waea olelo moaua kaulana, alaila hoi loa aku la i kooa hotele. I hiki aku ka haua i ka hotele, e ku mai ana he pu-a pua ua Mrs. K.tcheu, a maluaa iho o na poa ua kauia keia mau huaolelo Hawaii, " Aloha." I ke ahiahi ana iho, ua hele ia e ike i ka mikioi o kolaila Oihaoa Kiuiahi ahi. E haalele ana ka moi ia Nu loka nei i ka )a 31, a o holo aua i BosetoQa. O kona hele makaikai aoa ae ke haalele ia Bosetooa ( i k» wailele o Nieg;ara, a me na kulaoakauhale komohana, me ke ake e hoi i koua aupuoi poooi ma ka la I o Fcberuai. Nu loka, Dec 2S.—Ua hoole ka Moi Kalakaua aole oia i haua kuikahi me Peresidena K«laui a o kona Aha Kuhina paha, oiai ua waiho oia i ka hana oia mea i kona mau Ageoa aupuoi. Ua heole oia, aole e holo aoa i Caoada t aka, e hele pololei ana ia mai Bosttona ae a i ka wailele o Nia* gara ( alaila, huli hoi i ke komohana me ka manao e hiki i ka home i oa la mua o Feberuari. Nu loka, Dec. 29.—Ua piina kakahiaka ka Moi a me oa ukali me Claret)ce King, I ka haole akamai i ka imi ana i na mea na* : auao, i keia li. j * WaBioetooa, lan. 5. —Ma ka halawai kuhina i milamai» i keia la. ua hapaiia ka noonoo aua no ke Koikahi Panailike e manaoia nei me Hawaii no ka mauawa loihi. 0 ka hoolalaia ana o ke Kuikahi e na Komieiaa Hawaii, ua noonoo maikaiia, a e wai« hoia aku ana paha no ko ka Ahaolelo Sen»to noonoo ma oa la kokoke. Ma ua kuikahi la, ua hooooaia ke dute malaoa o na waiwai Hawaii maUlo iho : Oia na kopaa malalo iho o ka hela 13, na malakeke, aila holoholon», kope. ili bipi, ili k»o, na maUkeke lahilahi, pulo, na mea ai o ka pon oluola ak»u, oa pulupulu hou, oa hua kaoo, na mea ulu, na I»»o, aila koli, ko», koo, • me n» laaa Hawaii hoohinuhiou. O ke kumukoai io o ia m»u waiwai i hooko* moia mai iloko o Amerika Hui, i ka maka hiki'ka nei i hal», na hiki'ka i ka miliooa dala a me ka hapaha. Ma ke kanawai e ku oei i keia w», aa aoa ke koaio w»le | ana inai o na kope, ili b>pi a ka ili kaa A | o ka Hawai» hoi maa waiwai hoi • ae mai | »i i ko kakoa e kooo w»le aka, oia na mea paahana, paoa, ainihepa, papa, aa Uko palapala, polapala, hao, kala bip», a me m laaa 1 h*na liouūa, me ka hoipa o n» omi eai e hooaoaia oei i Hawaii i koia manawa. O ka kumukuai io o keia bii

w*iw*i i k» ttskabiki » baU, he «īlioa* d«IA. Ke boike mi o*i ®» 1000 nat ka Mai K»U%toa m»i, &• pii •« »ei k» olooln o kuMoU kioo, • ke laikah* U oi* •• k« 0900« •&« m« k« hikio», »o?e p«bm »o*oei • e k*«l<?le koke i* aei do k* boi »«»» i K«- | palakiko e līke me ka ta«o*o ®oa ) SUK» nae pib* o biki iqi o« i KipiUki- j ko i k* ia 25 o I*na«ri nei, » bali hoi l»a j sko i kon* H«le Alii mokopuui m* k« 1» | raa* o Pebero*n. N« loao mni Pml» m*i. I P*risi, Dtc s—l ket* n»a i» ako oe» ; ' eiua, be mtu boop«*p*ft ik*tk* wale i ; miloko o k* liale Ahaoleio oo k» B U i i koko* nuiiA e o» ioa*tn>k**io*o* p»U ! baom*n» iumi, e h«>okuu «n* i k« m«n* o ke «opaoi m«i k* ooho maoi an* »ka m»* \ luoi o o» kul» «o kiekie. 0 n» oei k>e kie m* ke kamaiiio *oa, oi» k* Bibop» Dapmuloop, he m«a pili »iti; o Onalamel Ltcourt, be me» kuik»w». Iw»ena o ke k»> miilio aoa » B.hopi Oapiuloup i kei» la, ; ua puai koo» ula i k» hoikeike »ua m«i i ka j poioo o k» poe bui mai o* D»kata*k» mui j 0 k» poe i kokoa i ke kipui* »o» o k* Aki Bihopa o Pdrik*. lTa iiio kei» olelo i mea e pioloke »i oioko o k» Haie. Mahope o k* malu *n* o ka Haie, oa «aiho *ku o Lacourt i n» oieio oi aku o k» wiuiwini i k* ka Bibops. o ka p&u an* o ka hoopaapa», u» hooholoia m« k* heluhelu aloa aoa, he 553 ae, » 133 hooie. Parisa, Doc 6.—Lle halawai ka n» Lu> namakaaioiin» Ribupalika i keia la, a ia wa 1 ooonooi» ai ka pouo o k» hoopau koke ī keia Ahaolelo. I ka uoouooia aua, aa ae lokahii» ko Juies Favre in»nao, oia k» ae aku e uoouooia ka IMa Kuaiukauawai a e kaii i koo» hopen», oiai he mea akaka e hauie pu ana ; alaila, e hoohui oa iaia » pHU o ka aoao hema, e kobo ma k» aoao e hookuu loa i keia ahaoielo e ooho nei. Parisa f Dec. 7.— K.e iohe oiaio i» m&i nei, na hooholo o Peresiden» Makamahone e koho bou i Aba Kuhiu» ma ka panina o lauuari, i maloeloe ai na kokua no k» Bil* Kumukan*w*i. Ke pahola mai uei ka 1000, oo, e lilo bou ana kei)uke de Brogiie i I*I» no ka Aba Kuhioa, » o Generala Cissey ke Kuhina Kao» e haaiele ibo ao» i k» w» e hooholoi» ao ai ka Bila Koa. 1 keia la, ua hoike mai uei ke Komite i waihoia aku ai e uioaniuau i oa hana ana a ka Puali Knaa m» ka Hikina o Faraui iho nei. Ua hoahewa lakou ia G.>ripaladi uo kooa haaieie ana i kona kulana Aiihikaaa o oa koa me ke hookuu ole i» ; a ina he kanaka Farani ia, be pono e hookolokolo i» ma ke kanawii koa. Ka Pioloke o ka Aliaolelo o Geremai»ia. *Berelina, Dec 4.—lioko o k» Hale Ahaoleio o oa makaaiuana i kei* la, ua heluheluia mai he palapai» mai a Bisimaka mai e hoole mai aoa, aole e hookaawaiei» i haa. wina oo ke Kaoikeia Gercmaoi» ma ke aio aiii o ka Pope. U» waiho mai na iunamakaainana mai oa okana aina mai o Aiaaake a me Loariiae ma ko laua ano he mau lala o ke Koraite uo ka Biia Aie Da» la no ko laua mau okaoa aioa. Iwaena o ka hoopaapaa ana, aia hoi, kae m&i la o Herr Jorg, he iaoamakaaioaoa pili hoo maua Katoiik«, a hoinoino mai la i ka Bieimaka nau hana pili mawaho, me k» hoahew» mai i ko Bīsimaka komo ana aku e ike ia Sepania oiai o Kusia e ku mamao nei mawaho aohe komo pu aka. Ua pane oolea aku o BiBim»ka i oa elele la, me ka olelo aku, aoho wahi manao iki o ke aupani o ka Emepera e koeno aku e keakea iluko o ko Sep»oi» mau haoa kuloko, aka, i kona ike ana hoi, oa pepehiia o Schmidt, he kupa Gerem»nia, olelo ibo I» ia iloko ona, oia ano make, aoie pah* ia e olia maiuna o ko Beritania, Farani a me Amen'ka mau knpa. U» hoomanao oo o Bisimaka i oa bana ino i hooiliia maluna o ko Gdremaoia mau kanaka, aka u» imi mai ka wa e hoopololeiia ai i» mao hewa. O kahi koku» wale aka no a Gerem»oia ia Sepani», peneia: oia k» ike ana'ka iai» m» koo» ano aupuni; 'a m» ia haoa ana hoi e manaoia aku ai, e hoihoii» mai ai k» ra*!ahi» maluaa o 1» »ioa. I» paoe »o» »ku oo 0 k» pipik» loa iho I» no i» o o* wahi ele. le 1» a hoka loa. Hok»i a» 000000 pokoie, p»a e 00. Aohe oo k» p»h» i hohoou lo» aka k»hi k»k»i. Ladan», Dec. s.—Ua hooao* mai I* ka me» k»kaa o k» uupepa "Mauawa Puk* L»" o keia kat*o«k*ab»!e m* k* w*e* oleio, e noho ao* m« Bereiias, o* hoomao I» k» hoopiapi* m*loko o k» Q*l« o o* m*k**ioaoa i ke ahiahi nei k hiki wale i oa hor* *amoe. U* hoopok»*» o» oapep» liilu i» ahiahi, e hoike ao* mai k* hoomak» *oa a»i o n* b*n* * hiki i k« hoopaoee *o*. No ka olelo * k* Looamakaaloan» Joerg 1 olelo *», be kaoak* heheo* o Kollm»on, ka aea i bo»o e powa i m»ke o Bistmak», o» p»oe ak« ke Kohikahī Paaooe, ** Ai» so boi ke k»k»a m»t i ko koka.** U» hoike »ko o Kallm»oo i» B«*tai»k», » ho»o o«» • Uwe i koo» ol» oo oa k»n»w»i ptli booflMQ*, * oo k* hoiooiao i ken» »oao. oi» k» poe le*ait». H« oai k* p»oJoke •*• loko o k» H»l» i k» leb« «n* i k«i»; a o» kookoikoi m»i k» olefe> »na t ke K.»bio» nni **o Kolim»oA eo koa »o»o i»,** » t» w» i p»tp«i »i k» H»le* Ua p*oe leo heue-

heue o&i ka poe S.*tolik» "Pfa» t * ak», oa I olelo o aol« i* bs aulihioi ia d»8 | !eo t *k«, u m««ao««, r ot oi kooa m»bui- ; U><a mft kft boi!t«i*c ake* »m »ko. j Ua, ko a*i U k* lua®oa*ka\iQ*ai Herr ; Wio dborst e pas« ii Bisioaka m» o« ho« * i olek> be oai, • • bo»b«w» i» B*> , •ioMi, «ka, u pue il« o B sicn»k* iaim | peoei: ** Eit i*'a kekahi me» hooi, oii ke- 1 «», ui koopa« kokem ka Ahtolela Nui a ' k» Pope mamoli o k» k»o* *n» o Pamoi • ! me Qereoiftoi«. M*i p*a koke ole p«b4, | 10« i Uoakil* ot Y*nnh Ua m»op«>po U*ii «a k»>» m«* e hiiia»iia'i, o» k»ao » o Siaolioo* iloko o ke kao» iho oei a»e k* m»* oao kue i kona maoao poooi iho» «k», q* ; k* poe le«oiti i «Uko imia» e komo kīoo iloko oke kau». Ke ««keaiok» oei »# • koe ik*ik* lo« eku i keia m»o« hoepooopo- ■ poQoektltsi* Kat malun» o k» E<oe~ p?re. U< bo<>p«»kiki ka Eu>eper* Napohgq« i ko hoole i ke k»u* » hi»i i k» har» 11, o hoopaoee boj »ku be h*palu» bora. Ak», oa nu» loa mtii ka ra»n» o kt poe Elele o kdt Pope ruti e h*i*mu tna m* ko* ot tlo *lii iho, • ooliil*, te *» e k«ot kuioui." P«ae mai ka Luo»m»St»»ia«na Laaker i kekupooo ole o ka Eiaimaka mao olelo ma kona aoo Kuhioa. Ua pap» m«i k« ooho i ki Luo» hiukae, a ua hooaohoia. Bfrelioa t Dec. 17.—He anaioa kai m«I«mait mawaeua o Bisi(noka « me k« Kujoper« i kei» 1«. Ke pahol« mai oei o« 1000 lauahea no koot haalele, aka m« kek«hi roau poai, ke oleloi» oe«, ua p»u ka pilikia. O ka mao«o UuUha, o oa hao» o ka U ioehinei aka Ahiolelo, «o!e ia no ka hilioii ol« i o» Kuhiu», a ooUila, ua oianao paa oa mea a paa, aolee «e »oa ka K<aepera e Uwe i k« hookoho o B sim«ko ke waiho mai, Ladaoa, Dec. 17. —FCe hooi«io m«i nei ka lono i ka uopepa "Pou K»k«hiaka" mai Berelioa m«i, ua hoihoi io oo o B simaka i kooa hookohu Kohioa, «ka, oa hoole i» mai eka Eoiepero. Mahope iho U< uoa aku U oia roe oa lunamikaaioana piii aupuni oo na h»oa o keia mu« «ku, a ua i hoomaopopoia kekahi mea. | Ludina, Dcc. IS—Ua noonooia ma ka ; halawai «q« o k» Aha Kuhioa i keU Poaha : ako oei, e hoopaa i k« Ahaolelo, a oia ««• le no ka laau lapau e oU ai, aka, ua hoole o Bisimaka i« nianao. Ua hiki hou mai kekahi lono m»i o« ms. : kai mai o Berelina, ke ohumu hou ia D«i i ke oU o Bisim«ko e powa. Bere!iua, Dec. 18.—I ka waehoop»ap«a ia aoa ka BiU Haawioa o ka Oihana Kuhina o Ko na A na e i keia I», ua noi m»i o ! Wiodhor«t e hoopau loa i ka haawin», lilo ao na Kiu malu. Ua kue mai kekabi laua- ; maka«iaan« t «i ka oiuauia aaa, u« haule ke noi. 1 ka «a i b«ule ai ke ooi a Windorst, komo m»i U o Bisituak«, a penei k« poe i koho, 71 ma ka ae, ahe 199 ma ka hoomuu no i ka Bila Haawioa. Berelma, Dec. 19.—1 ka hora 5:30 o keia ahiahi, ua hoopokaia ka olelo hoopai : maluna o Voo Arnim. Ua hoopana t ekolu m«lama m«loko o ka hale paahao, ke ! hui puia me ka maiama bookabi aua i hoopaahao eia iho nei. oke kumu oka lo- i hi o ka hoopuka aua i ka olelo hooholo, o ka hoole paakiki o Von Aroim aole e hele ' mai iloko oke keeoa hookolokolo. Na kana | keiki ponoi a me koua loio i hookekeoa o ! ku imna o ka Aha, hele ai. | L»dao«, Dec. 21— 4:30 A. M.—U« hiki mai he lono i ka nupap» "Nuhou," ua hoopii bou aku U o Voq Aruim i ka Ab« m«- | luua ae. i