Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 8, 20 February 1875 — KA HOI ANA MAI O Ke Alii Ka Moi Kalakaua! Ka apo Aloha lokahi like ana o na Makaainana! Na Ahi Hoohiwahiwa lua ole! [ARTICLE]

KA HOI ANA MAI O Ke Alii Ka Moi Kalakaua! Ka apo Aloha lokahi like ana o na Makaainana! Na Ahi Hoohiwahiwa lua ole!

Mk k» hora 7o *e k*lißbiaba nui Po- ; akaLi it,o nei, Frberuari 15, ua hokna ae be Hae H«*an uat ma k« p,\'uu b«e o Kjaimuki, « aa ki kokeia mat ekola m»a po m«ī ka p«a mi? o Paow»ina, e hoike ni®i : %oa, us ikeīa aku ka J£afaiiua o ua ] "O KaUoi Kau!ilu«!keanu Waialeale, { K* iiJ«ka halalo ik« iehaa (Hukauoe, ! Hc frhrfrhi kaka ia ao Aipo, ! I7e h:;ia-aa U n<» llan*if?kt, Ua p?h»a e ka aa a eha ka nihelp/*— Ua hele wale " a maem.ie i ke kai ka paa o ka hala.' ? — Ua pnanouu wale i ke kai i Ulakua—e. e kau kehakeha ooai aoa i ke kia waeaa o i ka mokauhi kaua Amerika " Peuene-ila," Afiinoara]a J. J. I ka ioher& ana o ka hoaiiona, aa wikiwiki ae kela a me keia puowai aloha alit, e akoakoa mak*i o Aiuahoo, a uia na alanui kahi a ka huakai a j ka Moi e kai mai ai, e ike a e hookipa mai j i ke Kamahele Lani Moi. | Ika bon 0 paha a maaiua iki iho, komo ! akahele mai U ka Peasucola ma ka uuku o i Maioala, me ka weio haaheo o ka Hae Ka- : launu. a kau iho la i koaa heleuma uiawai eua ona m<tnuw<* Amenka Portamoutli a I me Tosc ror i, a mawulu aku hoi o ke alaj uui Papu. Ooa hoohiwahiwa ame oa boohiluhilu a ka Komite, aole no i paa pouo i loa, no ko lakou eniaao kaaalua no ao!e e ku koke rnai aua. I ka moku e holo ae ana e ku, ua nkali aku la ka Luna iNui o oa Koinile o oa M«kaaiuiua o Houolulu, oia o S B Dule Esq i kaukooiu e A Kalauli, a loaa aku ke'Li» ilona o ka m »ku ( aie ka mauao nouoi aku i ka lokomaikai oka Moi e houkaulua aku alia e leie mai u i ke awukea, i lawa pono hoi na hewahema i koe u ke Koniite Aka, j ua ae mai ka Moi e lele koke m »i, a ua olu- j olu no hoi 1 na hoohanohuno i makaukuu a Koua mau makaalnaua, nolnila ua hoikeia mai ka lono, e lele mai aua Oiu mamua ae o ka hora 10.

»[ Ma keia wa, oa hele ae la n.i kauaka a | hookui i kai o ka uapo, a ua halii pu ia boi . j na alaaui i ku ainuu aiai kai m<H o A.iaahou a iluko o ka Ualealii ; a o na pio hoi i hoana e ia, ua kukuiuia ae ia uie ka pupu* hulu. He hapaha hor,i paha i koe kani ae ka hora 10, ua ikoia aku la na luiua o u.i manuwa e uaholo aoa iluna o ua i-a a ine na kia nioku, a ke ka inukaukau nei mauka o ka aina na Kuhina a oie na ukali o ka Moi na koa hole wawae, ka pmli kaua lio, na 1 • koa puulu, na hoa o ka Oihana Kinai Ahi J ; o llonolulu, na inakai, na hoa o ka Ahihui i Opiopio, a mc ka Ahaliui Leluiohoku o Waianae, na Mamalnhoa, ua Kamaliii kula me na pua, a tue na makaamana. A('ha i liuliu uuhope iho o ka pinana ana ac o ua !utmi f ua pale ia ae la ka waapa o ka Moi e hoi mai ai a kaa mawaho o ka moku, malalo o lutanela Mason, a ia wa i iliki iho ai ke ki ana a oa pu he 21 o ka Adimarala, i kukaiia mai e ko ka Portsj month a me ka puu o PuoTV*ina, ke kani | oleole mai a na bele a pau, ke kowelo ae a na hae o na pahu hae o ke kaona nei, a ua kahiko pu ia no hoi na kia o na moku a pau loa o ko awa, mai ke kea ihu o na moku kaua a hiki wale aku i ka papae o j hope, a pela no hoi na kun<t holoholo pili | aina. Oia tho la paha la ka hoi aoa o na Aliiaioioku. I ka pili ana mai i ka uapo makai ponoi 0 ke AUnui Papo, na pii mai la ka iMoi i 1 ukaliia e oa hoahelo, a ua puoa ae la na leo aloha o na makaaioana. Ma ka uapo na Knhma Moehouui, W*lker a me Kan<- | !e kahi i kaukoo aku ai. a o ke Kuhiu» ; Green, ua holo e aku ia iluna o ka moku, | a hoi pu mai ana me ka Mo>. Mahope o j ka iulu lima aua me na Kuhina, ua kau ae i I» ka Moi iluua o ke kaa aln, a me na hoa | liele o ka huakai alii, alaila, hoi mai lu | iloko o ka Hale Aiii mawaeoa o ka huakai : i hoooohoaohoia e ke Romite. Ma na aoao [ o ke kaa, he 2 mau kahil», k 2 mau laau pa* . lau, a lie 2 niao puloulou alii. A mawaho [ akn o keia poe he mau mnhele kaua lio. | Mamua loa o ka huakai, he mau kukui : malamalama, alaifa, o na Mamilahoa mai, ; o ba Kaiualii kula iho me ua pja, ka poe puhi ohe, na Kuhina, ka Oihaaa Kioai Ahi o Houolulu, ka Ahahui Opiopio, ka Ah** hui Leleiohoko, a o ka lehalehu mai. I ka huakai e hele oei, ke huro mai la na m*lta«iQ»aa ma kela a me keia aoao o | oa alaoui, a he hana maloeloe maoli i l ka naoa ako, ka heeno pioepioo aoa o ka | papala aii», a ma ke kaoou hala ole ana i kela ame keia. E hoihoi m»i aoa ka Moi ma ia mao haoa i oa aloha ako a na nukaj ainana, Hookeke ka hele aoa i ka uui o ka poe e okaii aua. M* ke alaoui i hele mai ai ka Moi, ua kaoia na palapala ma oa alaoui, a peuei ka olelooka mea hoohiwahiwa mamua iho o ka Hale Dute, Ehoohipa J3bha » ko kaMawaho iho o ka hale 010 papa j«a k .h kiham peoei: "i?<mau—Jhntrik* H ka honolelo » meke kii o aa hapa pulīma e lulu aoa. Haoka Aai o ka haie papa o WaiU ma, e kao aua '* £

h&oki: '2 wf ke īloha iia Moi '* M« k« kthi • o na Ai.moi P*pu • me AHi, he pio e ko | ena ea kuopu >%au p*»nsk «e n* p*U- ! p %la f " E 01« kn M#i ike Ahum" a o» >i kekahi huli o <t« p?«« I», o« hn» | peoei : * A Ūa mav.lt ea o kaaim* iia pono "* ; M* ka p>ika kueuo oka pa aiii, •* Jl!oha j Kalakaua.** I ka hul ana i k* pa a!ii, o» wehe bamain«:a na p ik» oo k» Sehvle!>a e haha» ana iko Ukou moi. Ai ka hiki «na mamua iho o Kioao Hale, a* le'e iho Uka Mo : , a pii »ko 1« e ike i kaoa Moivabioe ke Keiki Alii Kahō Aopani, ame oa Kaikualiit.e a toe ka poe e ae i akoakoi mua o' k.i ohana alii. Ua hooaka iho n<t huro ma« iaoa iho ooa horo, ao oa oiioii Hawaii matuna iho o oa olinli, a me na mahalo ro«- ! j luna ibo ona mab»»lo, no ka hoi pakele | I ana mii o ka Mot me ke ktrt > <»la maikai. | Maanei, na beluhelu aku o SB Dole Esq., ; i ka haiolelo hookipa a na makaaiaana, aj oia keia mulalo iho ; | M E OLUOLO i KA Moi :—O makon Koo 1 mau makaainaoa, a me ka poe e noho aaa j ma oa kaiaolu o Hiwaii, ke haawi aku nei i i ka houkioa ana ia Oe, me ka olioli i Kou 1 huli boi aaa mai, inai oa aina e. j Ca ktai makoa me ka maknala i na loina i o Kou makaikai ana ia Amenka. Ua hau* 1 oli piha makou i na hooktpa hoohiiubilu a ( na hoa'loha Aiuenku o kakou i liaawi l<>kihi pumehaaa mai uei ia Oe ; a um hooaiaikai makou i na hookanaki, a!%ahai a me ke kuo-o Ou e ka makua i lawe mai ai ika lakou mau htii launa an i. No ka makaaiua iloko o ko lakou moolalo, he Moi i Poui ia ka malihini a ia Aupuni, ka poe hoi i hoiko ae he Moi lakou a ! pan, a ua hooia mai ia lakou iho he maa ! kamaaina ihiihi i ka lakou malihiai ihiihi ! Ke hoomiiikai aku nei mikou la Oe no ! ka holo mua a me ka oluoiu m-iikai o K«u | huakai makaikai, a me ka huli hoi maalahi ana aiai. Ko hoomaikai aku nei inauou uo ka (okuhi me ka aialuhia i luana iho nei ! oiai Oe mi kahi e. Ke hoomaikai aku nei I makou ia Oe no ka hooinahuahuaia anaae o na welina oka hoa'loha a Kau huakai ' kamoe nei muwaena o Kou aupuni a uie ke aupuui nui, ka mea boi nana i hooluaaa nanea mai nei la Oe me ka oluolu.

Ano oiai Oe e hoi aku ana i Kou oh.ina ponoi a me oa makaoinanaoo ka hapai hou ana i ka hanaa ua Lani a me Kou Uhuikan;tka i kahea mn ai la Oe, ke hui pu aenei makou ma ka pule, e hiiawi mai ke Akua i ola loihi me na pomaikai ia Oe, a o ko kakou aupuni e hoolauUha ia e na pomaikai, a m ilalo o na alakai ana a Kou hma me ka puuwai Makua, e ulu ka lahui ma na heluua a laupai me ka ikaika ouipaa. E ka Woi : —Ma ka inoa o ua Ha\v.iii a i pau mai H.iWiiii o Keawe a Kauai o Mano, ke hookipa aku oei makou ia Oo e KalaKaua. i Kou one oiwi me ke Aloua." | Ua ku mai ka Moi e hoolohe pono ika helnheluia anu, a m!ihopt»o ka pau ana, ua | | lalau inai oia i na lima pukahi oke Koinite LMuikuiuamikolu, a lulu iho la me ke aloha puwiehana. M«ihope o ke kali ana o ka Oihana Kiaai Ahi a me ua Pu ili koa, ua kauohaia mai lakou e hele maenui iho o Kinau Hale, a pela i hooko ai ka poe Kinai Ahi a me na koa. Ika w<\ i kaa ai ka poali helu 4 ma(nua pono iho o ke alapii, ua ku iho ka oihana holookoa, aua haawi kokeia ae he ekolu mau huro. Ua haawi raai ia ka Moi he mau huaoielo mah iio ika poe Kiuai Ahi «oa o ka Luna Nui la. Mahope o keia u<i hoi aku la ka huakai, a koe aRu qo ka uui e haiamu ana. i\a Alii i Iloomalamnhiiinin no ka i ilauoliauo oka 31oi. I

He lua ole na hooh(luhilu aua i ikeia ma ka po Poakahi iho nei no ka hoohanohaoo akn i ko ku Moi hoi ana mai. Ua hoa ia na pun ahi miluaao L\e Ahi, Kaimuki, Wauhila, Uulakaa, nia na kakai pnu o Fuowaina, nv-t ua puu kiekie ma ke kuahiwi o Kalihi, a ma na puu maluua o Moanalua, makai o ke alanui. U<* hoomalam»lama pu ia o AiiiinUui Hdie e na kukui, o Kawaiahao, ka Hale Bele nui, ka pahu hae o ka Helu 2, na pio m iluna ae o ko alanoi a ka Moi i hoi mai ai i ke ao, ka Ilale helu 4 ka hslu 3, ka Uotele Haw*ii, na pa pili • lanui, a me oa hale e ae he leholehu walo. O na oi o ka nani o ka hoomalamalama ia ana, o Aliiiolaoi Hale ka helu l, o ke hale Bele nui, ( Tovera ) k* loa, o ki puot o Kawaiahao ke kolo, o k* helo 3 ka h«, o ka Hoiele ka līioa, a o ka nai aku, mahope mai. Maiana o ks aleo o Aliiiolaoi Hilc, oa ikeia aku keia mao hua palapala mai k&hi mamao aku, i hoomaUmalamaia e ua kukui ke me k»laonu maluna iho e kau kilakila ana, eia ua mau hoa la : Kalakaoa— Imi—Pomaikai—Lahoi. Ua kakepaia oo hoi oa kokui hana houia iho nei mai Ka • leo mai o ka Haie a ma oa aoao elua. Maloko mai o oa puka aoiani, oa hoooialaoiaia mai e oa ihoiho kukui. Mawaeaa o ka hora a me 5 aa kai ae ka huakai kukoi o oa K.iuai Ahi ma oa Alaooi o ke kaooa nei, mai ka Helu $ ako a komo i ka pi o Aliiiolaoi H«le, kahi a ka iJoi, ke Reikt Alii, a me oa Kaikoahioe Atn e o»na mai aoa I ka hoakai. Ua hoikeikeia ma ia po oi kokoi waihoolo like ole o oa aoo a puio a ka makemake e oi ae ai. Mamoa iho o ka puka komo o Aliiiolani Hale i ko ai ka huakai, a hoolohe aku *

>U i ka leo mai a ka Moi aiaiAlo \ la : j M Ke h'-Kwn*ikai aku oe» »o eo keU h(X>kahakaha aa». Uī h*U«r*i mai aa me aa ; hix>kahakalia he oui iioko o ke:« naaa m«- | Um» a<u oei ī ImU, k« t»e<k % ? o i mahilo ;■ nni ai, he haaiioaaĪA no ka oah,» aai iu«ka- | mak» ene keU !*hoi oui; aka, he nkoa lo* | { keu, u« oi'e keu nimua o k« īke mau j ia. Lle hoike »ha kei* ī ka mahalo kiekie a • hohonu ioa oai «mo»o loaahi. Ke aioh* f t «ku net aa i» oukoa a pan." \ | Mahope o«a pao aoa o keia mao hoa-1 (olelo. aa haro ae U k« 0.h«o» Kiaai Ahi i l no eko!o maa*wa, a huli hoi aka h e koin*> ? | iloko okk pa alii a ru*moa ibo o K>uau j ; Haie, kahi iku iki iiio ai e hooiohe ika ī • hoohooehone aos keiki Pohi Ohe, a huli | boi ioa -aka la ma oa AUnui Rikeke, Ben- | tania, Papu, Ku*ut, Nuuaou, AUoui Ali», r Papa hoo, a hv>okuu mamua poao iho o k* | Helu 2 liokoo keu maa h»x>kahak®ha uui i ke ao a oie ka po, aule kekahi poiuo i | j ulia mai. j | £ oiuola a e mahalo »ua no hoi pnha ka | j lehulehu, e like rne ko uiakou, i ka hoike | j aaa aku, he maikai ke ola o k* Moi iioko i ,o oa malania ekoiu ona i kaiwale aku nei ;ma ka huakai makaikai, tne ka piha ika ; | hauoli no ua hookip* hinohano i loai iaia j ! mai ka Ripab.ilika m»i. ( E Ola ka Moi i ke Akla !