Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 11, 13 March 1875 — Page 1

Page PDF (1.61 MB)

This text was transcribed by:  Joanna Tsuha
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

BUKE XIV. HELU 11. HONOLULU, POAONO, MARAKI 13, 1875 NA HELU A PAU693.

 

 

E Pau na Pupupu Kahiko!

E pani me na Hale Laau!

PAPA, PAPA, PAPA

O KELA ME KEIA ANO,

---A ME—

NA LAKO KUKULU HALE

O KELA ME KEIA ANO, MA KA

PA-PAPAO S. G. WAILA MA!

---KIHI O---

ALANUI PAPU me ALANUI MOIWA-

HINE, no ke Kumukuai HAAHAA

LOA I ae like ka nui me

ka makemake.

LAAU NOUAIKI!

NA LAAU KAOLA,

            NA PAPA MANOANOA,

                        NA PAPA HELE,

                                    NA KUA,

                                                AAHO,

                                                            AAHO LIILII, &C

LAAU ULAULA!

NA LAAU KAOLA,

            NA PAPA MANOANOA,

                        NA PAPA HELE,

                                    NA KUA,

                                                AAHO, POU,

                                                            AAHO LIILII,

                                                                        MOLINA, &c

Pili Cida keokeo, Pili Laau ulaula,

Na Puka Hale, o na ano a pau,

Na Puka Aniani, o na ano a pau,

Na Olepelepe Puka, o na ano a pau.

Pepa Hale me na lihilihi.

NA LAKA PUKA

NA AMI-PUKA,

            NA AMI-PUKA LIILII,

                                    NA KUI NAO

PENA, AILA-PENA, VANIKI,

WAI HOOMALOO.

PAAKAI Helu 1,

O PUULOA.

E lawe wale ia no na mea i kua

ma ai keia Pa Papa aku a i kahi o ka mea

kuai mai, ina ma ke kaona nei, a me na

Awa o keia Paeaina e like me ka aelike.

Aia maanei ke Keena o ka

MOKUMAHU “KILAUES,”

            L. MARCHANT, Kapoma.

                        S. G. Waila ma.

                        683 3m 696

HE MOOLELO KAAO

...NO...

RATANAHU,

---KA---

HUHUI HOKU NANI O PEKINA!

Unuhiia no ke “KUOKOA” mai ka Olelo

Pake i ka Olelo Hawaii.

HELU 12.

A NO KO ianei ike maoli iho no hoi, aohe ona wahi e pakele ai, nolaila, pii wale ae la no oia a ku iluna o ke pakaukau me kona manao, ina e hiki io mai ana ua poe akua nei, aohe no ana mea e hana aku ai, oiai ua hoomaopopo iho la no keia, e make ana oia, a iaia e ku ana maluna o ke pakaukau, komo mai la ua poe puaa akua nei a hooho ae la, Haunauna kanaka mai nei hoi ua hale nei o kakou. Pane mai la o Raianahu me ka kaalulu, He kanaka owau.

            Aia nae iloko o ia wa, huli like ae la ua poe puaa nei a nana ae la ia ianei, a ike like ae la i ko ianei maka kii, me ka ihu nui oioi, me ka waha ulaula a me na niho e keke ana, me ka opu nui, ma ka pahi ma kekahi lima, a he koi hoi ma kekahi lima, a ia wa hoomanao ae la ua poe puaa nei, he akua o Raianahu, nolaila, kukuli like iho la lakou a pau, a hoomaikai mai la imua o Raianahu, me ka mihi mai i ko lakou hewa. Pane aku la o Raianahu, Ua ike no au i ko oukou hewa, nolaila, hele mai nei au e hoopai ia oukou. Pane mai ua poe puaa nei, Aole makou e hana hou. Pane aku o Raianahu, Ae, aole oukou e pono ke ai hou i na mea a pau maanei, e hele oukou a ma o aku nei, (kahi o ka elemakule) a malaila oukou e ai ai ina mea a  pau e loaa ana ia oukou, a ma keia wahi, aole e hiki ia oukou ke ai hou i na mea a pau maanei o pau oukou i ka make ia’u, nolaila, e ku oukou a hele koke i keia manawa. Puka aku la ua poe puaa nei, a hele aku la me ka makau.

            Ma ke kakahiaka ae hiki mai la ua elemakule nei, a ike mai la ia Raianahu, puiwa ae la kona manao, a pane mai la, Pakele maoli oe, no ka hiki ole ana mai la o ua poe akua la i keia po, a o ka po hookahi no na o ko lakou hiki hou ole ana mai la, ke pakele la oe, ina lakou e hiki mai ma ka po nei, a pela keia hiki ana mai la o’u, e ike ana no au aole oe

maanei i keia kakahiaka.

            A lohe o Raianahu i na olelo o ka elemakule, pane aku la oia, Maanei no ua poe akua ikaika ole la i ka po nei, a i pau no kanaka o keia wahi i ka make no ko lakou ikaika ole no. Pane hou mai ka elemakule, Ua hiki io mai no ua poe akua la i ka po nei ea? Ae aku la o Raianahu me ka olelo aku, Maanei io no ua poe akua la, aole nae au i pepehi le nui ma kela aoao, (oia hoi kahi o ua elemakule nei) a o na mea a pau e loaa ana ia lakou ma ia wahi, oia ka lakou e ai ai: a ua papa wau ia lakou aole e hele hou maanei, a ina lakou e hele hou mai maanei, pau lakou i ka pepehi ia e a’u a make.

            Aia nae iloko o ka wa a Raianahu e kamailio ana, pane mai la ka elemakule,

Kupanaha maoli no ka hoi oe, o kela wahi au i kuhikuhi aku la, o ko makou wahi no ia, a e pau ka paha auanei makou i ka make? Pane mai la o Raianahu, O! ua haawi au ia wahi a pau loa no lakou, a ina o kou wahi io ia, e pau ana no oukou i ka make. Pane mai la ka elemakule, Heaha no la hoi kou mea i pepehi ole iho ai a pau i ka make? I mai la o Raianahu, Aole e hiki ia’u ke pepehi ia lakou, no ka mea, aole au i ike i ko lakou hewa, aole no hoi lakou i hana ino mai ia’u, e hiki ai ia’u ke hana ino aku ia lakou, no ka mea o ka maikai wale no ka lakou mea i hana mai ai ia’u, aole o ka ino pu kekahi.

            Ma keia mau olelo a Raianahu, hoomaka mai la ka elemakule e ninau hou mai, Aole nae paha e hiki ia oe ke kii e pepehi ia lakou, a e uku no hoi makou ia oe. Pane aku o Raianahu, He ae no au, ke holopono me ia oukou ia mea, nolaila, e hoi oe i keai wa, a e kuka pu oe me lakou, a ina e holo like ia oukou, alaila, e uku oukou i ekolu haneri dala no ke akua hookahi; a i ko oukou wa e hele mai ai, e hoopiha oukou i ka houkou mau eke me na ili laiki, me na pahi a me na koi, a hele mai oukou a pau imua o’u, a na’u no e kuhikuhi ia oukou i ka mea e hana ai.

            I ka hoi ana o ua elemakule nei a hiki imua o kona ohana a me ka poe a pau e kokoke mai ana, a hai aku la i ke- ia mea weliweli, nolaila, hui like ae la ko lakou manao, a haiia aku la ka lohe i na mea a pau, ia wa i ala like mai ai na mea a pau, a hookupu mai la na mea e pau loa, a oi wale aku mamua o ke koina i olelooia mai ai e Raianahu i ka elemakule.

            I ka makaukau ana o na mea a pau i oleloia mai ai, eu like ae la na mea a pau a hele like aku la imua o Raianahu.  He iwakalua kanaka i kaumaha i ke dala, a o ka hapa nui me na mea e ae i auhauia ai, a huliamahi mai la lakou, nana aku me kao-o, a ku ana mua o Raianahu.

            A ike o Raianahu, ua hele mai na mea a pau me ka makaukau, pane aku la oia,  Akahi no a make-ua poe akua nei, ua hele mai la oukou me ka makau- kau, a nolaila, eia ka’u e ninau aku ia oukou, Ua ike pono no nae paha oukou i kahi o ua poe akua la i noho ai? Hooho like mai la na mea a pau, me ka i mai, Ua ike no makou i kahi o ua poeakau la e noho nei, aia iloko o k@ ana, aia i kela kuahiwi la olalo iho. Pane hou aku la o Raianahu, Ina kakou e pii a hiki ilaila, a ma na mea a pau a’e e kamailio aku ai ia oukou, e hoolohe pono oukou ma ka’u mau mea a pau a’u e kamailio aku ai ia oukou.

            Pii aku la lakou a koke, ninau aku la o Raianahu, Pehea ka loihi a hiki aku i kahi o ua poe akua la? Pane mai kanaka, Ua kokoke loa kakou e hiki. I mai o Raianahu, Ina pela e hoomakaukau oukou i wahine, a e lawe aku a hiki ilaila. Lawe ae la kela a me keia kanaka me na pauku wahine.

            Aia nae i ko lakou hiki ana ma ka puka o ke ana, kauoha ae la o Raianahu, E hoopiha oukou me ka wahie a piha ka puka o ke ana, a i na e a nui ke ahi, alaila, e lu iho i ka ili o ka laiki, i komo aku ai ka uwahi a loaa ua poe puaa nei, o ko lakou make no ia; aka, eia nae ka’u kauoha ia oukou, e noho oukou me ka makaala, ina e puka mai kela poe

puaa, e oki koke oukou me na hoi a me na pahi, a e hele ae hoi au e nana wale mauka aku nei, anoai he puka okoa aku no ma kahi e, ae aku na kanaka.

            Hele aku la o Raianahu, a nana ma o a maanei, aole nae i loaa iaia kekahi puke e ae ma kahi e, aole no hoi he wahi mea a puka uwahi e ae, a hoi aku la me ka nele, a hiki ma kahi ana kanaka e akoakoa ana, a ua kualiilii iho ka a ana o ke ahi. Ninau aku la keia, Pehea aole i puka mai nei ua poe puaa nei?  Hoole like mai la na mea a pau. Pane hou aku la keia, Ua pau nui aku la i ka make i ka uwahi, aohe mea e pakele ai, nolaila, e noho kakou maanei e kali ai no na la ekua, i pau ai ko oukou kuhihewa, a i makepono ai hoi ke dala a oukou o ka lilo ana mai ia’u, a i ole ai hoi au e kapaia mai e oukou he ‘mahu-kai’

(keiki lapuwale.)

            Noho iho la lakou me ke kali ana a pau na la elua, aole nae he puka iki mai o na poe akua puaa nei iwaho, a manaoio iho la no o Raianahu, ua pau io no ua poe akua la i ka make, nolaila, pane aku la o raianahu, E komo kekahi o oukou iloko, e nana i na kino o ua poe puaa la me na mea a pau oloko, i ike pono ai oukou i ka oiaio o ka’u mau olelo. Aka, pane like mai lakou, E pau paha auanei makou i ka make, e aho no o oe ke komo iloko, no ka mea ua oi aku kou ikaika mamua o makou. Pane aku o Raianahu, Heaha la hoi kana, ua ae no au i ko oukou manao, aka, ke nonoi aku nei au ia oukou, e ae mai no hoi oukou i ko’u manao, e komo pu me a’u kekahi mau kanaka i loaa ai ko’u mau hoike nana e hoike oiaio aku ia oukou, ae mai la no hoi na poe kanaka nei.

            Ia Raianahu nae e hele la mamua iloko o ke ana, aia nae ka poe e ukali aku ana mahope, hele aku la lakou me ka hoonenene i ka makau, oiai aohe o lakou manaoio ua make na akua. Aka ike aku la lakou i na iwi e ahu mokaki ana, oia hoi ka iwi kanaka a holoholona hoi a ua poe akua la i ai ai, a ua lilo loa lakou i ka nanea i ka nana ana, aka lohe koliuliu aku la nae lakou i ka pa-e ana mai o ka leo, e i mai ana, Auhea ka hoi

oukou, kai no hoi e komo loa mai ana oukou iloko nei, i ikemaka ai oukou i ke kino o ua poe akua nei, eia la ke waiho nei ua pau i ka make. Komo loa aku la lakou nei iloko, a ike iho la i na kino o ua poe akua nei, a puka aku la me ka olioli, a hai aku la i ka loke i na mea a pau.

Oiai o Raianahu maloko o ke ana, ua nanea loa oia i ka lilo i ka houluulu ana i ke dala a me ke gula, o ka hele ia aku ke ahua, aka, he pohaku daimana hookahi kana i lawe mai, aka i kona puka ana iwaho, aia nae na mea a pau e makaukau ana no ka hoi, nolaila, hooiaio aku la keia no ka make ana o ua poe akua la, aka, aole nae keia i hai aku no kekahi mea ano e maloko, aka papa wale aku no keia, aole e pono ia lakou ke hele hou malaila; a mahope hoi aku la lakou a hiki makai, a no ka nui loa o ke dala i hookupuia mai nana, ua nonoi aku la oia e kokua mai kekahi poe iaia ma ka lawe ana i kana mau eke dala, a he iwakalua kanaka i kaumaha, a hele pu aku la me Raianahu ma kona wahi.

            A ma ke ahiahi poeleele ae o kekahi la, hiki aku la lakou nei ma ka hale o na makua o Raianahu. Hoolale aku la oia i ka makuahine e hoopiha i kekahi ipuhao nui i ka laiki a e paila aku, a hele hou aku e kuai i mau io puaa hou a me na mea ai e ae. Pane mai ka makuahine, Nawai keia mau mea ai o ka hana ana a nui, ua maona no oe i keia wahi laiki ae e waiho mai nei a me kahi io puaa, a i mea aha la ia o ka hana wale ana aku no a hui loa? I aku o Raianahu, i maona ai kuu poe aikane.

            Aia nae i ka puka ana aku o Liu Fata iwaho, ike aku la oia, he makena wale na kanaka e noho mai ana. Ia wa, hele aku la o Liu Fata ma ke hale kuke a paila iho la i ka laiki a me ka puaa; a i ka moa ana lawe mai la oia maluna o ke paukau, a kahea aku la i ua poe kanaka nei e komo mai e ai. A ia lakou e ai ana, ninau aku la o liu Fata i ua poe kanaka nei, Heaha ko oukou mea i ae wale mai ai no e hele pu mai me keia keiki? Pane like mai na kanaka, O keia keiki he keiki akamai loa i ka anaana, a he keiki ikaika loa no

hoi, a e ole keia keiki make ana kela poe akua puaa, a pakele ana no hoi makou mai pau i ka make, aka mamuli o ko makou hoolimalima ana ia ianei, pakele ai makou.

                                    (Aole i pau).

Ka Make ana o ka Maj. F. H.

Harris.

E KA NUPEPA KUOKOA E, Aloha oe:---

Ma kekahi manawa mahope o ka hora 5 P M o ka Poalima Feb. 26 i hala, i make ai o F H Harris, i lilo i ka wai ma ke kahawai o Moili, oia no kela kahawai ma ka  hema o Kaiwiki. Ma ke kakahiaka o ua ia la, ua hele o F H Harris i Hilo kaona, a ma kekahi manawa mahope o ka hora 4 P M hoi mai no Kaiwiki, ua ike maopopo ia aku no kona hoi ana mai ma ke alanui mauka ma ke alo ae o kauhale o Kukila ma, he mau minute loihi mahope iho, aohe hoea mai i Kaiwiki, manaoia ua lilo i ka wai, oiai e nui ana ka wai ia manawa, i ka huli ia ana aku loaa aku ia ke lio ma kapa kahawai, ma kahi i hapuia Nakapu, 150 paha anana ke kaawale nai ke alanui mai, ua pae ola ka lio me ka maikai, no ia mea ua maopopo ua make o F H Harris, ua huli nui na kanaka i kona kino kupapau ia  po a ao, a ma ka hora 5 A M o ka Poaono loaa kona kino kupapau ia Kaikaina, ma ke kapa kahakai o Honohi ma kahi i kapa ia o Lahaloha, he mau wahi paholehole ma kona poo, ua olehelohe o luna o kona kino aohe wahi lole wawae me na kamaa buti e paa ana no ia mau mea, o ka wati gula pakeke e paa ana no ma kona eke, o ka nuihui li, ke ki o na pahu hao, a me ka rula kapuai iloko no ia mau mea o na eke o ka lole wawae. Iaia i hoi mai ai ua lawe mai oia he $240 85 iloko o kana eke ili, oia mau mea a pau ua nalowale iloko o ka wai, ua aloha nui ia oia e ko Hilo nei, he haku waiwai a luna nui oia no na paahana mahiko o Kaiwiki a me Paokaa, he Kakauolelo na ke Kiaaina o Hawaii a hope Kiaaina no ka manawa, o ko keikikane hookahi no ia a ka Lunakanawai Hou. C C Harris he kaikuahine hookahi kona e ola nei, a he wahine kana e noho nei me ke kaumaha luuluu o ke aloha kane, he mau hoaloha he lehulehu e u nei nona                         CHAS. NORTH.

            Hilo Mar 3 1875

Ka Nupepa “Ka Lahui Hawaii.’

            Mamua aku nei, ua namunamu na Kahunapule, no ka hooh@iia ana o ko lakou

mau manao i paiia ma ka Aoao 4 o ke Kuokoa, me ke Kaao O robiana Lo, i pana a

hoolahaia ma ka aoao mua. Eia no nae hoi kekahi kaao ma ka nupepa misionari, “Ka Lahui Hawaii,” nona ke poo, “He Moolelo Kaao no ke Keiki Alii Iulesia.”  Aole i oi ae ka maemae o keia moolelo mamua o ke Kaao o na Kahunapule i eeke ai na ihu.

            Eia hoi kekahi; ua kuhi au he nupepa kuamuamu ole la “Ka Lahui Hawaii,” aka

nae, ma ke nupepa o ka Poaha iho nei, ua kuamuamu ino loa ia, o “Kahulu palaualelo,” a pela aku. Heaha la ka hoopai o ka nupepa misionari kuamuama?                  OAHU.

Make i aloha nui ia.

E KA NUPEPA KUOKOA E, Aloha oe:---

            E oluolu kou hookele e hookomo iho i keia nuhou kaumaha, nona kela poe e kau ae la maluna me kela mau huaolelo eehia “make i aloha nui ia.” I ike mai ai kona mau makua a me kona mau hoaloha ma ke one o Punahoa i Hilo, a pela i kona mau makua hanai e noho la ma ke one o Kakuhihewa.

            Ma ke awakea o Poakahi iho nei, la 22 o ka malama o Feberuai M H 1875. Ua kii mai la na lima menemena ole o ka make i kekahi o ka’u mau keiki. Oia hoi o S Kaloakalani. He keiki oia i aloha nuiia e kona mau makua hanai, oia hoi ka Hon. S K Kaai a me Hana kana wahine. Na laua no i hanai i keia keiki mai ka wa uuku a nui wale no, aka, i ka make ana iho nei, aole laua i ike, aia no laua i honolulu.  Aloha iho i ka ike ole, o ko laua luhi ua hala aku la i ke alanui o Kanaloa.

            Eia ka mea i ike ia no keia keiki. He keiki aloha makua oia, he oluolu me ke

akahai, he heahea ina hoaloah. O kona mai i make ihp nei, he iwi haki, ua alua ae nei makahiki o kona kaa ana i keia mai.  Ua hanau ia oia i ka la 9 o Oct. 1866 ma Holualoa nei, Kona A. Hawaii. Nolaila, o ka nui o kona mau la o ke ola  ana he 8 makahiki 1 malama 11 la. Molaila e hoonaniia ke Akua no kona haawi ana mai a me kona lawe ana aku.

            Eia kahi moolelo pokole mamua o kona make ana. Mamua ae o kona haalele ana mai ia makou, ua hele ae la kona mau maka i piha i na waimaka aloha e hanini mai ana, me ka leo moakaka oia i hea mai ai, E papa, a papa e pule oe no’u, aole au e ola e hele ana au. Ia wa ua hoomaikai ae la au i ke Akua e like me kana noi, a i ka pau ana o ka’u pule ana, o ko iala wa no ia i hea ae ai me ka leeo moakaka i na mea a pau o loko o ka hale. He leo hoi i manao oleia e makou a a pau, o kona hora hope loa ia. E ke Akua kuu makua, e aloha mai ia’u kau ka@wa liilii. E hookipa aku ma kou poli, aloha, o kona moe iho la @o ia. Ia wa hea iho la a@, @ Simona, e Simona e, aole nana ae la, hoonioni ae la

au, aia hoi ua ike koke iho la makou, ua hala aku la k@le me k@ mak@a ana i hea aku ai, @ hookipa aku ma kona poli@ Ke noho nei makou me ke aloha nui iaia, aka,  pomaikai ka poe make iloko o ka haku.

                                    G. W. IKAIKA.

Holualoa K A Feb. 25 1875.

Ka hele nui ana o na Kanaka o ke

Kuaaina i Honolulu.

            Ua haalele na kanaka i ko lakou noho’na kuaaina a hele mai i Honolulu, malalo o keia mau kumu:

            1 No ke ka;epa ana. I ka noho ana o na kanaka o ke kuaaina, e hoohuli i na eka o kona kihapai mahakea, a e kunu i na mea ulu, aole ona alanui e ae e hele ai i hoopomaikai ia mai ai ka @@@ o kona lae, o ke kulanakauhale wale no o Honolulu. Ke ike ia nei ma na makeke, ma na uwapo, ma na pipa alanui o keia kulanakauhale o Honolulu, na kanaka o ke kuaaina me na holoholona i luuluu i na ukana kalepa, maluna o na poohiwi, ma na lima, ma na papahele o ua moku, no ka hookomo ana mai e kalepa me ko loko nei poe. O ka hapanui o na kanaka e kalepa nei ma na huina o keia kulanakauhale, mai na paia

kuaaina mai lakou. Ua uiha lakou no ka loihi o ka lawe ana mai o na mea kalepa i Honolulu nei, ua hookokoke lakou i ke kulanakauhale o ko lakou mau home o ke kuaaina.

            2 No na pono kino. O ke kulanakauhale o Honolulu, ua hoolehau ia kona mau ipuka aniani kalepa e na pono kino. Nolaila, i makemake ke kanaka kuaaina i mau mea hoohihie, o Honolulu no kahi  e loaa ai. Nolaila, o na  mea a pau a ke kanaka kuaaina e makemake ai, ua hoakoakoa ia ma Honolulu.  Aole anei keia kekahi kumu e hele nui nei ke kanka kuaaina i Honolulu?

            3 No ka hana lima. Ke manaolana ia nei o ka hapa nui o na kanaka lima hana, aole lakou no ua pohai o ke kulanakauhale o Honolulu, no ke kuaainaka hapa nui. Maloko o na hale hana hao, hale kuai, hale kumeka, hale tela lole, huki aila o na moku, ua hoopuipui ia ka hapa nui o ko ke kuaaina mau olona ikaika, ake lima hana.

            4 No ka lealea. Ke hele nei kekahi hapa no ka lealea a haalele i na home kuaaina. I ke keehi hope loa ana o ke kuaaina i kona noho ana malaila, a komo aku i na huikau o Honolulu, o kona hoopoina no ia i ua keena maluhia o ke kuaaina, a hookuu oia iaia iho e komo i ua hana lealea, i kamaaina ole i kona mau maka kuaaina. A, hikiikii mai la ua hana lealea i kona naau o kona noho no ia, a i ole ia e hele mau i Honolulu.

            O keia mau kumu kekahi mea e haalele nei ke kuaaina i ka home o na kupuna, a hele aku i Honolulu ke one i malihini i kona mau kapuai.

                                    HALE KULA O WAIANAE.

“Nana no i haawi mai, a nana no

i lawe aku.”

            He mea kaumaha a ehaeha hoi ia makou ka hoike ana aku imua o ka lehulehu i ka lawe ia ana aku o kekahi o ko makou hoaaloha a hoa lahui hoi iloko o keia oihana, oia hoi o Autone W. Manuel ka hooikaika pu ana i wahi ola ma keia noho’na poluluhi iloko o na la he lehulehu i kaa ae nei mahope o kakou.

            Ma ka hora 4 o ka wanaao Poalua i hele kohana aku ai oia ma ke ala kawahawaha o ka make, a haalele mai la i na poai o keia ao mauleule. No na malama loihi ae nei i hala i koohia ai oia i ka mai hoomailo kino i ka paia e kakou he akepau, a me ia no i pipili mau ai a hiki i ka haalele ana mai i na hoaaloha e noho @ nei. He keiki hoonohohua oia no na hale pai o keia kaona, he ano miki, a me ka noeau ma ka hana, a he ano noonoo no hoi, aka, ua hiki kona manawa. ua waiho iho oia mahope nei he wahine me ke kaimahine opiopio  na mea nana e pai@ma nei i kona aloha. Aka, pela no e hookoia ai ka mea i oleloia ma ka Baibala, “Nana no i haawi mai, a nana no i lawe aku.”

            KA R@INADIA.---Ma kela Poaono ae, Maraki 20, e haalele mai keia manawa P@lekane e ku nei ma ka awa, a e holo’ka ana oia i Kapalakiko.