Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 11, 13 March 1875 — Page 1
This text was transcribed by: | Joanna Tsuha |
This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII
BUKE XIV. HELU 11. HONOLULU, POAONO, MARAKI 13, 1875 NA HELU A PAU693.
E Pau na Pupupu Kahiko!
E pani me na Hale Laau!
PAPA, PAPA, PAPA
O KELA ME KEIA ANO,
---A ME—
NA LAKO KUKULU HALE
O KELA ME KEIA ANO, MA KA
PA-PAPAO S. G. WAILA MA!
---KIHI O---
ALANUI PAPU me ALANUI MOIWA-
HINE, no ke Kumukuai HAAHAA
LOA I ae like ka nui me
ka makemake.
LAAU NOUAIKI!
NA LAAU KAOLA,
NA PAPA MANOANOA,
NA PAPA HELE,
NA KUA,
AAHO,
AAHO LIILII, &C
LAAU ULAULA!
NA LAAU KAOLA,
NA PAPA MANOANOA,
NA PAPA HELE,
NA KUA,
AAHO, POU,
AAHO LIILII,
MOLINA, &c
Pili Cida keokeo, Pili Laau ulaula,
Na Puka Hale, o na ano a pau,
Na Puka Aniani, o na ano a pau,
Na Olepelepe Puka, o na ano a pau.
Pepa Hale me na lihilihi.
NA LAKA PUKA
NA AMI-PUKA,
NA AMI-PUKA LIILII,
NA KUI NAO
PENA, AILA-PENA, VANIKI,
WAI HOOMALOO.
PAAKAI Helu 1,
O PUULOA.
E lawe wale ia no na mea i kua
ma ai keia Pa Papa aku a i kahi o ka mea
kuai mai, ina ma ke kaona nei, a me na
Awa o keia Paeaina e like me ka aelike.
Aia maanei ke Keena o ka
MOKUMAHU “KILAUES,”
L. MARCHANT, Kapoma.
S. G. Waila ma.
683 3m 696
HE MOOLELO KAAO
...NO...
RATANAHU,
---KA---
HUHUI HOKU NANI O PEKINA!
Unuhiia no ke “KUOKOA” mai ka Olelo
Pake i ka Olelo Hawaii.
HELU 12.
A NO KO ianei ike maoli iho no hoi, aohe ona wahi e pakele ai, nolaila, pii wale ae la no oia a ku iluna o ke pakaukau me kona manao, ina e hiki io mai ana ua poe akua nei, aohe no ana mea e hana aku ai, oiai ua hoomaopopo iho la no keia, e make ana oia, a iaia e ku ana maluna o ke pakaukau, komo mai la ua poe puaa akua nei a hooho ae la, Haunauna kanaka mai nei hoi ua hale nei o kakou. Pane mai la o Raianahu me ka kaalulu, He kanaka owau.
Aia nae iloko o ia wa, huli like ae la ua poe puaa nei a nana ae la ia ianei, a ike like ae la i ko ianei maka kii, me ka ihu nui oioi, me ka waha ulaula a me na niho e keke ana, me ka opu nui, ma ka pahi ma kekahi lima, a he koi hoi ma kekahi lima, a ia wa hoomanao ae la ua poe puaa nei, he akua o Raianahu, nolaila, kukuli like iho la lakou a pau, a hoomaikai mai la imua o Raianahu, me ka mihi mai i ko lakou hewa. Pane aku la o Raianahu, Ua ike no au i ko oukou hewa, nolaila, hele mai nei au e hoopai ia oukou. Pane mai ua poe puaa nei, Aole makou e hana hou. Pane aku o Raianahu, Ae, aole oukou e pono ke ai hou i na mea a pau maanei, e hele oukou a ma o aku nei, (kahi o ka elemakule) a malaila oukou e ai ai ina mea a pau e loaa ana ia oukou, a ma keia wahi, aole e hiki ia oukou ke ai hou i na mea a pau maanei o pau oukou i ka make ia’u, nolaila, e ku oukou a hele koke i keia manawa. Puka aku la ua poe puaa nei, a hele aku la me ka makau.
Ma ke kakahiaka ae hiki mai la ua elemakule nei, a ike mai la ia Raianahu, puiwa ae la kona manao, a pane mai la, Pakele maoli oe, no ka hiki ole ana mai la o ua poe akua la i keia po, a o ka po hookahi no na o ko lakou hiki hou ole ana mai la, ke pakele la oe, ina lakou e hiki mai ma ka po nei, a pela keia hiki ana mai la o’u, e ike ana no au aole oe
maanei i keia kakahiaka.
A lohe o Raianahu i na olelo o ka elemakule, pane aku la oia, Maanei no ua poe akua ikaika ole la i ka po nei, a i pau no kanaka o keia wahi i ka make no ko lakou ikaika ole no. Pane hou mai ka elemakule, Ua hiki io mai no ua poe akua la i ka po nei ea? Ae aku la o Raianahu me ka olelo aku, Maanei io no ua poe akua la, aole nae au i pepehi le nui ma kela aoao, (oia hoi kahi o ua elemakule nei) a o na mea a pau e loaa ana ia lakou ma ia wahi, oia ka lakou e ai ai: a ua papa wau ia lakou aole e hele hou maanei, a ina lakou e hele hou mai maanei, pau lakou i ka pepehi ia e a’u a make.
Aia nae iloko o ka wa a Raianahu e kamailio ana, pane mai la ka elemakule,
Kupanaha maoli no ka hoi oe, o kela wahi au i kuhikuhi aku la, o ko makou wahi no ia, a e pau ka paha auanei makou i ka make? Pane mai la o Raianahu, O! ua haawi au ia wahi a pau loa no lakou, a ina o kou wahi io ia, e pau ana no oukou i ka make. Pane mai la ka elemakule, Heaha no la hoi kou mea i pepehi ole iho ai a pau i ka make? I mai la o Raianahu, Aole e hiki ia’u ke pepehi ia lakou, no ka mea, aole au i ike i ko lakou hewa, aole no hoi lakou i hana ino mai ia’u, e hiki ai ia’u ke hana ino aku ia lakou, no ka mea o ka maikai wale no ka lakou mea i hana mai ai ia’u, aole o ka ino pu kekahi.
Ma keia mau olelo a Raianahu, hoomaka mai la ka elemakule e ninau hou mai, Aole nae paha e hiki ia oe ke kii e pepehi ia lakou, a e uku no hoi makou ia oe. Pane aku o Raianahu, He ae no au, ke holopono me ia oukou ia mea, nolaila, e hoi oe i keai wa, a e kuka pu oe me lakou, a ina e holo like ia oukou, alaila, e uku oukou i ekolu haneri dala no ke akua hookahi; a i ko oukou wa e hele mai ai, e hoopiha oukou i ka houkou mau eke me na ili laiki, me na pahi a me na koi, a hele mai oukou a pau imua o’u, a na’u no e kuhikuhi ia oukou i ka mea e hana ai.
I ka hoi ana o ua elemakule nei a hiki imua o kona ohana a me ka poe a pau e kokoke mai ana, a hai aku la i ke- ia mea weliweli, nolaila, hui like ae la ko lakou manao, a haiia aku la ka lohe i na mea a pau, ia wa i ala like mai ai na mea a pau, a hookupu mai la na mea e pau loa, a oi wale aku mamua o ke koina i olelooia mai ai e Raianahu i ka elemakule.
I ka makaukau ana o na mea a pau i oleloia mai ai, eu like ae la na mea a pau a hele like aku la imua o Raianahu. He iwakalua kanaka i kaumaha i ke dala, a o ka hapa nui me na mea e ae i auhauia ai, a huliamahi mai la lakou, nana aku me kao-o, a ku ana mua o Raianahu.
A ike o Raianahu, ua hele mai na mea a pau me ka makaukau, pane aku la oia, Akahi no a make-ua poe akua nei, ua hele mai la oukou me ka makau- kau, a nolaila, eia ka’u e ninau aku ia oukou, Ua ike pono no nae paha oukou i kahi o ua poe akua la i noho ai? Hooho like mai la na mea a pau, me ka i mai, Ua ike no makou i kahi o ua poeakau la e noho nei, aia iloko o k@ ana, aia i kela kuahiwi la olalo iho. Pane hou aku la o Raianahu, Ina kakou e pii a hiki ilaila, a ma na mea a pau a’e e kamailio aku ai ia oukou, e hoolohe pono oukou ma ka’u mau mea a pau a’u e kamailio aku ai ia oukou.
Pii aku la lakou a koke, ninau aku la o Raianahu, Pehea ka loihi a hiki aku i kahi o ua poe akua la? Pane mai kanaka, Ua kokoke loa kakou e hiki. I mai o Raianahu, Ina pela e hoomakaukau oukou i wahine, a e lawe aku a hiki ilaila. Lawe ae la kela a me keia kanaka me na pauku wahine.
Aia nae i ko lakou hiki ana ma ka puka o ke ana, kauoha ae la o Raianahu, E hoopiha oukou me ka wahie a piha ka puka o ke ana, a i na e a nui ke ahi, alaila, e lu iho i ka ili o ka laiki, i komo aku ai ka uwahi a loaa ua poe puaa nei, o ko lakou make no ia; aka, eia nae ka’u kauoha ia oukou, e noho oukou me ka makaala, ina e puka mai kela poe
puaa, e oki koke oukou me na hoi a me na pahi, a e hele ae hoi au e nana wale mauka aku nei, anoai he puka okoa aku no ma kahi e, ae aku na kanaka.
Hele aku la o Raianahu, a nana ma o a maanei, aole nae i loaa iaia kekahi puke e ae ma kahi e, aole no hoi he wahi mea a puka uwahi e ae, a hoi aku la me ka nele, a hiki ma kahi ana kanaka e akoakoa ana, a ua kualiilii iho ka a ana o ke ahi. Ninau aku la keia, Pehea aole i puka mai nei ua poe puaa nei? Hoole like mai la na mea a pau. Pane hou aku la keia, Ua pau nui aku la i ka make i ka uwahi, aohe mea e pakele ai, nolaila, e noho kakou maanei e kali ai no na la ekua, i pau ai ko oukou kuhihewa, a i makepono ai hoi ke dala a oukou o ka lilo ana mai ia’u, a i ole ai hoi au e kapaia mai e oukou he ‘mahu-kai’
(keiki lapuwale.)
Noho iho la lakou me ke kali ana a pau na la elua, aole nae he puka iki mai o na poe akua puaa nei iwaho, a manaoio iho la no o Raianahu, ua pau io no ua poe akua la i ka make, nolaila, pane aku la o raianahu, E komo kekahi o oukou iloko, e nana i na kino o ua poe puaa la me na mea a pau oloko, i ike pono ai oukou i ka oiaio o ka’u mau olelo. Aka, pane like mai lakou, E pau paha auanei makou i ka make, e aho no o oe ke komo iloko, no ka mea ua oi aku kou ikaika mamua o makou. Pane aku o Raianahu, Heaha la hoi kana, ua ae no au i ko oukou manao, aka, ke nonoi aku nei au ia oukou, e ae mai no hoi oukou i ko’u manao, e komo pu me a’u kekahi mau kanaka i loaa ai ko’u mau hoike nana e hoike oiaio aku ia oukou, ae mai la no hoi na poe kanaka nei.
Ia Raianahu nae e hele la mamua iloko o ke ana, aia nae ka poe e ukali aku ana mahope, hele aku la lakou me ka hoonenene i ka makau, oiai aohe o lakou manaoio ua make na akua. Aka ike aku la lakou i na iwi e ahu mokaki ana, oia hoi ka iwi kanaka a holoholona hoi a ua poe akua la i ai ai, a ua lilo loa lakou i ka nanea i ka nana ana, aka lohe koliuliu aku la nae lakou i ka pa-e ana mai o ka leo, e i mai ana, Auhea ka hoi
oukou, kai no hoi e komo loa mai ana oukou iloko nei, i ikemaka ai oukou i ke kino o ua poe akua nei, eia la ke waiho nei ua pau i ka make. Komo loa aku la lakou nei iloko, a ike iho la i na kino o ua poe akua nei, a puka aku la me ka olioli, a hai aku la i ka loke i na mea a pau.
Oiai o Raianahu maloko o ke ana, ua nanea loa oia i ka lilo i ka houluulu ana i ke dala a me ke gula, o ka hele ia aku ke ahua, aka, he pohaku daimana hookahi kana i lawe mai, aka i kona puka ana iwaho, aia nae na mea a pau e makaukau ana no ka hoi, nolaila, hooiaio aku la keia no ka make ana o ua poe akua la, aka, aole nae keia i hai aku no kekahi mea ano e maloko, aka papa wale aku no keia, aole e pono ia lakou ke hele hou malaila; a mahope hoi aku la lakou a hiki makai, a no ka nui loa o ke dala i hookupuia mai nana, ua nonoi aku la oia e kokua mai kekahi poe iaia ma ka lawe ana i kana mau eke dala, a he iwakalua kanaka i kaumaha, a hele pu aku la me Raianahu ma kona wahi.
A ma ke ahiahi poeleele ae o kekahi la, hiki aku la lakou nei ma ka hale o na makua o Raianahu. Hoolale aku la oia i ka makuahine e hoopiha i kekahi ipuhao nui i ka laiki a e paila aku, a hele hou aku e kuai i mau io puaa hou a me na mea ai e ae. Pane mai ka makuahine, Nawai keia mau mea ai o ka hana ana a nui, ua maona no oe i keia wahi laiki ae e waiho mai nei a me kahi io puaa, a i mea aha la ia o ka hana wale ana aku no a hui loa? I aku o Raianahu, i maona ai kuu poe aikane.
Aia nae i ka puka ana aku o Liu Fata iwaho, ike aku la oia, he makena wale na kanaka e noho mai ana. Ia wa, hele aku la o Liu Fata ma ke hale kuke a paila iho la i ka laiki a me ka puaa; a i ka moa ana lawe mai la oia maluna o ke paukau, a kahea aku la i ua poe kanaka nei e komo mai e ai. A ia lakou e ai ana, ninau aku la o liu Fata i ua poe kanaka nei, Heaha ko oukou mea i ae wale mai ai no e hele pu mai me keia keiki? Pane like mai na kanaka, O keia keiki he keiki akamai loa i ka anaana, a he keiki ikaika loa no
hoi, a e ole keia keiki make ana kela poe akua puaa, a pakele ana no hoi makou mai pau i ka make, aka mamuli o ko makou hoolimalima ana ia ianei, pakele ai makou.
(Aole i pau).
Ka Make ana o ka Maj. F. H.
Harris.
E KA NUPEPA KUOKOA E, Aloha oe:---
Ma kekahi manawa mahope o ka hora 5 P M o ka Poalima Feb. 26 i hala, i make ai o F H Harris, i lilo i ka wai ma ke kahawai o Moili, oia no kela kahawai ma ka hema o Kaiwiki. Ma ke kakahiaka o ua ia la, ua hele o F H Harris i Hilo kaona, a ma kekahi manawa mahope o ka hora 4 P M hoi mai no Kaiwiki, ua ike maopopo ia aku no kona hoi ana mai ma ke alanui mauka ma ke alo ae o kauhale o Kukila ma, he mau minute loihi mahope iho, aohe hoea mai i Kaiwiki, manaoia ua lilo i ka wai, oiai e nui ana ka wai ia manawa, i ka huli ia ana aku loaa aku ia ke lio ma kapa kahawai, ma kahi i hapuia Nakapu, 150 paha anana ke kaawale nai ke alanui mai, ua pae ola ka lio me ka maikai, no ia mea ua maopopo ua make o F H Harris, ua huli nui na kanaka i kona kino kupapau ia po a ao, a ma ka hora 5 A M o ka Poaono loaa kona kino kupapau ia Kaikaina, ma ke kapa kahakai o Honohi ma kahi i kapa ia o Lahaloha, he mau wahi paholehole ma kona poo, ua olehelohe o luna o kona kino aohe wahi lole wawae me na kamaa buti e paa ana no ia mau mea, o ka wati gula pakeke e paa ana no ma kona eke, o ka nuihui li, ke ki o na pahu hao, a me ka rula kapuai iloko no ia mau mea o na eke o ka lole wawae. Iaia i hoi mai ai ua lawe mai oia he $240 85 iloko o kana eke ili, oia mau mea a pau ua nalowale iloko o ka wai, ua aloha nui ia oia e ko Hilo nei, he haku waiwai a luna nui oia no na paahana mahiko o Kaiwiki a me Paokaa, he Kakauolelo na ke Kiaaina o Hawaii a hope Kiaaina no ka manawa, o ko keikikane hookahi no ia a ka Lunakanawai Hou. C C Harris he kaikuahine hookahi kona e ola nei, a he wahine kana e noho nei me ke kaumaha luuluu o ke aloha kane, he mau hoaloha he lehulehu e u nei nona CHAS. NORTH.
Hilo Mar 3 1875
Ka Nupepa “Ka Lahui Hawaii.’
Mamua aku nei, ua namunamu na Kahunapule, no ka hooh@iia ana o ko lakou
mau manao i paiia ma ka Aoao 4 o ke Kuokoa, me ke Kaao O robiana Lo, i pana a
hoolahaia ma ka aoao mua. Eia no nae hoi kekahi kaao ma ka nupepa misionari, “Ka Lahui Hawaii,” nona ke poo, “He Moolelo Kaao no ke Keiki Alii Iulesia.” Aole i oi ae ka maemae o keia moolelo mamua o ke Kaao o na Kahunapule i eeke ai na ihu.
Eia hoi kekahi; ua kuhi au he nupepa kuamuamu ole la “Ka Lahui Hawaii,” aka
nae, ma ke nupepa o ka Poaha iho nei, ua kuamuamu ino loa ia, o “Kahulu palaualelo,” a pela aku. Heaha la ka hoopai o ka nupepa misionari kuamuama? OAHU.
Make i aloha nui ia.
E KA NUPEPA KUOKOA E, Aloha oe:---
E oluolu kou hookele e hookomo iho i keia nuhou kaumaha, nona kela poe e kau ae la maluna me kela mau huaolelo eehia “make i aloha nui ia.” I ike mai ai kona mau makua a me kona mau hoaloha ma ke one o Punahoa i Hilo, a pela i kona mau makua hanai e noho la ma ke one o Kakuhihewa.
Ma ke awakea o Poakahi iho nei, la 22 o ka malama o Feberuai M H 1875. Ua kii mai la na lima menemena ole o ka make i kekahi o ka’u mau keiki. Oia hoi o S Kaloakalani. He keiki oia i aloha nuiia e kona mau makua hanai, oia hoi ka Hon. S K Kaai a me Hana kana wahine. Na laua no i hanai i keia keiki mai ka wa uuku a nui wale no, aka, i ka make ana iho nei, aole laua i ike, aia no laua i honolulu. Aloha iho i ka ike ole, o ko laua luhi ua hala aku la i ke alanui o Kanaloa.
Eia ka mea i ike ia no keia keiki. He keiki aloha makua oia, he oluolu me ke
akahai, he heahea ina hoaloah. O kona mai i make ihp nei, he iwi haki, ua alua ae nei makahiki o kona kaa ana i keia mai. Ua hanau ia oia i ka la 9 o Oct. 1866 ma Holualoa nei, Kona A. Hawaii. Nolaila, o ka nui o kona mau la o ke ola ana he 8 makahiki 1 malama 11 la. Molaila e hoonaniia ke Akua no kona haawi ana mai a me kona lawe ana aku.
Eia kahi moolelo pokole mamua o kona make ana. Mamua ae o kona haalele ana mai ia makou, ua hele ae la kona mau maka i piha i na waimaka aloha e hanini mai ana, me ka leo moakaka oia i hea mai ai, E papa, a papa e pule oe no’u, aole au e ola e hele ana au. Ia wa ua hoomaikai ae la au i ke Akua e like me kana noi, a i ka pau ana o ka’u pule ana, o ko iala wa no ia i hea ae ai me ka leeo moakaka i na mea a pau o loko o ka hale. He leo hoi i manao oleia e makou a a pau, o kona hora hope loa ia. E ke Akua kuu makua, e aloha mai ia’u kau ka@wa liilii. E hookipa aku ma kou poli, aloha, o kona moe iho la @o ia. Ia wa hea iho la a@, @ Simona, e Simona e, aole nana ae la, hoonioni ae la
au, aia hoi ua ike koke iho la makou, ua hala aku la k@le me k@ mak@a ana i hea aku ai, @ hookipa aku ma kona poli@ Ke noho nei makou me ke aloha nui iaia, aka, pomaikai ka poe make iloko o ka haku.
G. W. IKAIKA.
Holualoa K A Feb. 25 1875.
Ka hele nui ana o na Kanaka o ke
Kuaaina i Honolulu.
Ua haalele na kanaka i ko lakou noho’na kuaaina a hele mai i Honolulu, malalo o keia mau kumu:
1 No ke ka;epa ana. I ka noho ana o na kanaka o ke kuaaina, e hoohuli i na eka o kona kihapai mahakea, a e kunu i na mea ulu, aole ona alanui e ae e hele ai i hoopomaikai ia mai ai ka @@@ o kona lae, o ke kulanakauhale wale no o Honolulu. Ke ike ia nei ma na makeke, ma na uwapo, ma na pipa alanui o keia kulanakauhale o Honolulu, na kanaka o ke kuaaina me na holoholona i luuluu i na ukana kalepa, maluna o na poohiwi, ma na lima, ma na papahele o ua moku, no ka hookomo ana mai e kalepa me ko loko nei poe. O ka hapanui o na kanaka e kalepa nei ma na huina o keia kulanakauhale, mai na paia
kuaaina mai lakou. Ua uiha lakou no ka loihi o ka lawe ana mai o na mea kalepa i Honolulu nei, ua hookokoke lakou i ke kulanakauhale o ko lakou mau home o ke kuaaina.
2 No na pono kino. O ke kulanakauhale o Honolulu, ua hoolehau ia kona mau ipuka aniani kalepa e na pono kino. Nolaila, i makemake ke kanaka kuaaina i mau mea hoohihie, o Honolulu no kahi e loaa ai. Nolaila, o na mea a pau a ke kanaka kuaaina e makemake ai, ua hoakoakoa ia ma Honolulu. Aole anei keia kekahi kumu e hele nui nei ke kanka kuaaina i Honolulu?
3 No ka hana lima. Ke manaolana ia nei o ka hapa nui o na kanaka lima hana, aole lakou no ua pohai o ke kulanakauhale o Honolulu, no ke kuaainaka hapa nui. Maloko o na hale hana hao, hale kuai, hale kumeka, hale tela lole, huki aila o na moku, ua hoopuipui ia ka hapa nui o ko ke kuaaina mau olona ikaika, ake lima hana.
4 No ka lealea. Ke hele nei kekahi hapa no ka lealea a haalele i na home kuaaina. I ke keehi hope loa ana o ke kuaaina i kona noho ana malaila, a komo aku i na huikau o Honolulu, o kona hoopoina no ia i ua keena maluhia o ke kuaaina, a hookuu oia iaia iho e komo i ua hana lealea, i kamaaina ole i kona mau maka kuaaina. A, hikiikii mai la ua hana lealea i kona naau o kona noho no ia, a i ole ia e hele mau i Honolulu.
O keia mau kumu kekahi mea e haalele nei ke kuaaina i ka home o na kupuna, a hele aku i Honolulu ke one i malihini i kona mau kapuai.
HALE KULA O WAIANAE.
“Nana no i haawi mai, a nana no
i lawe aku.”
He mea kaumaha a ehaeha hoi ia makou ka hoike ana aku imua o ka lehulehu i ka lawe ia ana aku o kekahi o ko makou hoaaloha a hoa lahui hoi iloko o keia oihana, oia hoi o Autone W. Manuel ka hooikaika pu ana i wahi ola ma keia noho’na poluluhi iloko o na la he lehulehu i kaa ae nei mahope o kakou.
Ma ka hora 4 o ka wanaao Poalua i hele kohana aku ai oia ma ke ala kawahawaha o ka make, a haalele mai la i na poai o keia ao mauleule. No na malama loihi ae nei i hala i koohia ai oia i ka mai hoomailo kino i ka paia e kakou he akepau, a me ia no i pipili mau ai a hiki i ka haalele ana mai i na hoaaloha e noho @ nei. He keiki hoonohohua oia no na hale pai o keia kaona, he ano miki, a me ka noeau ma ka hana, a he ano noonoo no hoi, aka, ua hiki kona manawa. ua waiho iho oia mahope nei he wahine me ke kaimahine opiopio na mea nana e pai@ma nei i kona aloha. Aka, pela no e hookoia ai ka mea i oleloia ma ka Baibala, “Nana no i haawi mai, a nana no i lawe aku.”
KA R@INADIA.---Ma kela Poaono ae, Maraki 20, e haalele mai keia manawa P@lekane e ku nei ma ka awa, a e holo’ka ana oia i Kapalakiko.