Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 11, 13 March 1875 — Nu Hou Kuloko. [ARTICLE]

Nu Hou Kuloko.

| Ma ke ahiahi nei i kau ako ai Le i Keiki Aiii \V. P. Leleioiiuku, maiuuu o Kilauea, a bolo la no ka aina kaiii la. J6£gr Ma ke ahiuhi Poalaa nei i ku mai j ai ka mokaahi " Mscnega," iloko o na la holo he 24 mai Sichne mai, a ma ka Poakolu ae ua hoio aku no Kapalakiko. Ka Meleeon'a, —Ma ka la 14 o Febpruari ifto uei iku aka ai ka mokuahi " Kuluoakauhale o Meleboru," i Kupalukiko, oia hoi iloko o ehiku la me 20 hora no mai ka haalele aua iho ia Houolalu oei. Ca oleloia o ke keu ktri* o Ka hoio ! Ma kaolelo Uoike a ko kakoa Luoa Awa, ua olelo ae ois o ua wuiwai aopuui, ke huipuia oa hale aupuui, ame nu aina, a me na haua hou, ua manaoia, aole i emi iho malalo o ka elua miliona dila ka waiwai. Oka aie aupuoi hoi, aia iaa!alo iho o ka $400,000. Ua hala aku nei ka Hope Luoa Hoopooopono o ko kakou pepa i na Hono a Piilaui i ka Poakahi uei ; oo ka hele ana e ohi mai ina aie i koe oka nupepa. A aole no paha e ole koua hoea los aku i ka Uaukiukiu, a iua he kaoiaama kupouo kona nana e hookip* aku, e papahi auanei oia i ua leuuokihaui knp'.oa. |§lr* Ma ka auina la Poakahi iho nei i hoio hou aku ai ke " Kilauea " no Lahaina a me Hilo Hawaii, a huli hoi koke mai no ika Poalia nei. Oka Lunakanawai Hair»si kekahi i kau aku, uo ke kii ana i ke kiuo make o kana keiki, i lilo ai ika wai ma ke kahawai o Maili, ma Kaiwiki, i Hilo Hawaii. E ikeia uo ka moolelo o keia make kaomiha ma ka a Chas. Nortt), (Kale Akau paha ? ) ina ka aoao mua o ka pepa o nei la. IVlai Podpuc liilu. —Ma na lono hope i loheia mai ai, ke hoUpu mai nui keta inai (ele i kapaia he hepei'a, ma na Panalaau o ka Heoia. Aia i Sidaoe, Melehone, Aukalana, a aia hoi i Houekaona a oie lokahaioa lapaua. Me keia mau iouo hoohikilele o keia mai lele, he mea pono i ko kakou Papa Ola e makaala loa ina moku a paue kipa mai ana ia nei, mai kahi m'ai o ia mau mai e iaha mai oei, i oie ar e paiu hou mai ia mai mawiaoa o kukou. Ma keia mau ia, ua hookaakukua wale mai la no na f>o, me ui anapu uila, a me ke kui heklli ana, aka, aohē he maa kuaua koikoi i haule iho, he kilihoue waie iho 00. Aka, me ia mau iiiihune oa i peno ai ko makou maa Heiepo o Waikiki ; a na kekahi o laua i manuahi iho ī nei mau ia uo ka iaai: *' A ka uka o Waimea, hao roai e ke Kipu, Anu au a maeele, i.ka ua Malanalana, Aūu mai nei kuu hoa i Kaualaoipoiua, Eiua uo maaa i ka hale maiu a ke ao.' 9 He mea haohao ia makou ka ike r na i ka nele maa o ka Makete kuai la i oa Ia makomaka hou " e ko r u ai na pucr ika wai a ka naniu," iioko o keia mau ia i kunewa ae. No ka mea, he mea pono loa i ko kakoa kaoua alii ka hoolako mao ia i na manawa a pau me na Ia hou o kela a me keia aoo, elike me ia i hooiakoia maie ko kakou mau wai ame oa kai. No keia nele mai i keia manawa, ua hoomanao ae makou, be mau la nonolo paha keia ooa poka iho o Makaakeke ma, kai hoi ka hoea iiou oie mai o oa ia mak&mak*. £u HOO ua Limakoko.—Ua loao ia mai he pepehi kaaaka ka i hao&ia ma Hamakoa Hawaii iioko o k*ya mau liu O ka tooa o ke kanak* i pepehiia, a o ka mea nana i hookaa i ka |ima meoemeoe oie o k&ewe ja Kaioa maioaa ooa t o Paiaile oo ia» Ua iooo po ia oiai no hoi f he wahine . ka mole o keia pepehi kaoaka : Aka, aoie i loaa eoai ia makoo be mooielo poloiei o keia pepehi kaoaka ; ak», e hoike koke ? ku , nakou iI» oiaio oia isea ke hiki mai na , paU(«l# iko nikoa oei Keeoa.

' * Leh mi i bo( ko'* ai ka masio ' We kaoaw&i oialuoa o K»auk«i, kekaLi o 'u me» can*«pepeHi o Kaa#boaAtaotM a me kaoA w*bm* i HA> Hiwal Ca «o k» btki ole ; ani ru«i o S# m»fco« nakaea no ka maka- | 'h;ki 1675. V* i*aoh* «k« cn*koo ioa ki: ; o Sap«(«h<tab» IST4 ,—<>»» hoi iloko o » na malima «ono i kaU ako, © k»h»ii 9 ae j pai ia hoi m» Nu loka ( oe ka. hoooo» pu ) ako i oa d»U he kaaalima I uko no 1« i&ei. Aki, aole i lo*a mai i* mik. o. ooa poe i a p&t i kui'Pana oa oa msu k:i makaoa la, i e b>p&{& koke ia aktr u<* ia iakoa ke irtki ; mai, me ka haka'.ia o!e. I . f - Hs HAOL7: AWATTT?A ISl* IHO —M« fca W- ; elnoi oke ahiahi Po*kobi tie', m» ke | Se<a Home, Hoooioiu uei, oa UeKiWi pokoSe : iho ta kekahi haoie * kmn* ol», - oi*ke ok* | %na iaīa iho me k* pahi o Gec?rge, ' HeaSpstead koas moi. Aole i akaka ke ; kumu o ki oune aua o kona manao e hooikaawale koke ako iau iho mii ka pumeha* loa aka oka la, —malia no kekahi | komu pooalonalo e <ie pah», no ke aha ta f ; He haoie kino ik»ik» c«3, a me ka m<iikai, t a aole no hoi i hona, aka, na makennake ole oae oia e ola loihi i ho.vkahi hora oi ? ka mumua o ka hora eliou* oia ahiahi. Kaīieawai ka o.va ma Uamakualoa —0 keia ae la ke poo o kekahi papipala i loaa mai lamikou, mai HamaKiulo», Maui ma : , e hoike aoa no ka nni oka ona malaila ikala 20 iho nei o keia maiaina. Ma ua la h, ua malamaia he ahaaina e Kaawa a me Hoolaw.», aua heie nui akn na kana-1 ka ihila, me ka inu nai ana i na wui odō, j a hakaka, haunaeie, pepeni aku, pepehi j i mai. Ca hooiik> pu ia ka la Sibuti he la | iealea, ona, a me na hana uhauha e ae. Aia i m»hea na makai ol iila ? Wah» a ka mea 1 kakau ? u A.;he makai maanei i keia manawa ; ua piu lakou i ka hopu i ke ki&ha waiona, a haule pu iloko o ke kiolepo hooi kahi." "0 ka hapanui ka oka poe i kokua nui i keia haoa ma iala, oia no na komakahiki mai Kuluaoui, Waaluauai, a me Haiku mai." No keia mea, he cr.ea j pono i na Huku haoa o keia mau mahinako | ke boorn:ilu pooo iko lakou mau kanaka ma keia an<>, ao na makai hoi, e hoopau ia ka poe hoopalaleh t, a i poe mikiaīa a hoopono ke paniia ma ia wahi. Ua lohea ka leo, he lapo mao ! he lapu ia ! Kakahe na e oaoa, aole \ nae he ike, aka, lolie i ka nakeke o ka iole i inanaoio he lapu 00. O ! makawela ino ! j ho lapu makau ! Lilio ka pepeiao ! kunahihi no a holo weliweli, me ke kuhi ua ike i ka lapu, holo ka loio ! holo kanaka ! a uwalaau, Ahuihala ka ! Aka, aia no he lapu ino maloko o lakou, aole nae i makan; ; he kuko ino, he puni ona, he kimo r=»iki, a me na hewa he nui, aka, aole makau i keia lapu, puliki no, a puiikipaa, puikaika, a pipili ilaila, a mahope e mdke oo ke kino a me ka uhane pu. Xo keia mea ua haku iho ko makon Haaa he wahi mele piiino ia: " He lupe nani aia iluoa, Lele pokaakaa pakawili, Kuhi na lole he Pueo ino. Makau, a holo e pee, Aka, hiki mai he pueo io, Hooiahaiaha maikai no, A kikaha iki i o a io, " A ! rnea naoi," wahi a lakou, Holo pau loa e naua. Aowe, iho mai no ka ! Hopu ka poeo i ka lole, A pau koke » ka amu ia." Ka nakkkk lapl' ! a iolb paha—Ua hookahaha īa mai makou i ka loue ana i kekahi nakeke lapu e kamaiiio la ana ī kekahi la iho nei o keia pule. Ua hai pu ia inai uo | ia hoi makou o ka hale nona ua oukekekamahao nei, oia no ka hale o Capt. Ahuihala e ku nei ma ke alaoui Kamika e pili pu : ana me ka pa hale kula aupuni keikikane ! ma Kaumakapili. Ma ka hora ewilu oke ; ahiahi Poakolu iho nei ua hele aku kekahi | o makoo i ua wahi la, aia hoi ua pa*pu e i ke alanui i na kanaka o na ano a pau e kuku ana, a pela hoi me na wahi • puoi o ka hale, e kakali ana o ka loheia o ke kikeke. He aneane e hapalaa hcra kooa kali ana e lohe i ka nakeke, aole oae be loheia, aka, he hamumu ana o oa leo waiaau, a me ka akaaka a na kanaka ka mea i lohe ia. Alahope iho o ka hala ana o keia manawa, hale aku la ko makoa mea kakau a hiki i ke kihi komohana oka hale, oialaila oi» iku ai a me kahi pee e ae he oui wale i akoakoa mai, aia hoi iohe iaaku la kekahi aakeke ma ke kihi ponoi ooa hale la, ua hke me he kaao ia ana U o ke kauwahi apana iaau iluna o ka papahele, a me he poke la-1 au la paha e olokaa ia ana. I ke komo aoa | iloko o ka hale, a oana poao i kahi o keia nakeke, he mau pahn koa ke waiho ana ma ua kihi la oka hale, ame na ulana, a ma ke koa oka paho he oaooie iapaiapa aohe | wai o loko, ame kahi papaa kepaa, ahe kookoo ohe hoi kekahi « waiho aaa ma ke kowa oka papa hele e pili pu ana me ka palao ka hale. Nolaila, iaa he roto k« holo ana «ealuna o keia mao mea, aole e nele ka nakeke e like me ka mea i ioheia. Aka, he on» nae ka poe i hoole aai aoie he iole. Aka aole mea kaoalaa i ka «anao oka kakaa, h« ioie iu> l Nolaīla, be e&em makehewa wale ka heie aoa o ka lehalehu malaila e oana ai, oo ka mea mai ka pt» Poakahi mai a hiki ika po nei, ua piha maa na hanaka eoaīa wahi, bo ke kakaU e iobe ī ke kikeke.