Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 17, 24 April 1875 — NO NA POHAKU MAKAMAE. [ARTICLE]

NO NA POHAKU MAKAMAE.

[r?SCaTI4 >-Q KB kcokoa.] HK >»UI d» īkei»«ka e waiho oei e bo ike ao» ika mahaio «o* oo» Uho k»htko !oi no na pohaka oaoi makamae. O oa kii peo«ia i to«a i keia wa oim Ko a : ao*j ki ame Kor4Mb4<ii e hoike aoa ke »no o na Nioew» i ke •« o looa ke k&o 1«, ua kahikwia ko Ukoo mao pepeiao mi na gnU pepei»o. Maloko hoi o na b«ie ku p«pau o 04 P<irio oa hoaii* ao na waiwa oke g-aU ame oa pohaka oaoi i kahaia oa iike loa ko Ukoo miikai me k« «a o ki waihoia aaa malaiU iloko u u« li e oU aoi o Aberahama % me losepa. L T i kaolia he paienmaoma me oa pohaki n»oi he omikamamaiua tna ka umauma < ke kaliuua k ekie o na Ilehen, a ua kakai ia kela a me keia pohaka oaoi me ka iooi 0 ka ohana ■■ ; a mamaa !oa aku o kt tnoolel > o na Hcbera, ua ike kakou i ka ia we ana o ke kauw* a Aburahara4 (na guh pepeiio a me oa kupee lima ia litbesa, * haawi aku no boi i ka makuahine o Rebe ka a me kona enau kaikunane i na mea ma kamae. Ua ike no hoi kakoa ona poe kalepa waiwai o Toro, ua kalepa lakou me ko Su ria oo na daiwana a me na momi i ke aa e Jlzekiela. Ua oleio mai hoi o Houiera ua kahikoia o luna roe na gu!a pepeiao. Aia kekahi komoiima iloko o kuhi ahe waiwai ma ka Abota (Abbjtt), ua kahaia a o ke komulima no hoi ia o Kfpereoe, ke kahi ona mea nana i kukulu na puu Pira mid i o Aigupiti». Ua ikeia na komolima a me kekahi mnu rnea hoooaoi pili kino o na i hiki ole ke kaoaluaia no ko Ukou kahiko ioa, be mau pohaku azire iakou a me ka om;io mao, tu kahaia me na hoailona kakau o ku A'gopita. ona mea o keia aoo e loaa oo maloko o ka imle Ho'keike mea kahiko o Beritjnia, a ke loaa mau mai uei no ma Aigupita. Aka, o na Helene ka poe oi o ke akamai 1 ke kūha aua muluua o oa pohaku makamae. !Ma Ueiusi i kahaia ai ua pohaku nani iloko o ke keuetoria ehiku mamua aku o Kuristo. Ikeau o AleKaneilero ka Nui, he rula maa mau uo ko Atenai ke komo ana i na komolima me na pohaku uani i kaliaia. Uu ao ko Eterusacana poe i keia hana akamai, a ke kahiko uei ko huliapoe i keia wa i ua mau mea hoouani la i hauaia e na Eterusacana. Ua ikeia kekahi lei B-i kah>ko i hanaia ma Eterus leuna, a ua lilo ia he mea mahalo nuiia e ko Purisa a pau. O Miteri'Uta ka Moi o Peuetusa kekahi mea i hoiliili i na waiwai makamae. Ua lilo nae ua wuiwai Ia aoa i Uoahu ai ia Pomepe, a o na kiuha, ua ipu nuni, a me na pohaku makamae, oia ka Pomepe i haawi aku ai no ke Capitala. Ua oleloia eooo ka nui o na hoaho waiwai o lulio Kaisira, a e hoikeiko ia aua lakou a pau maloko oka luakioi o Veousa. 0 kekuhi o ia man waiwai ke waiho nei no i keia manawa. ua malumaia lakou maloko o na mon!tS')tere a me na halepule iloko ona Au Pouli. oko lakou waiho ana mai i mea e nana ia ai, he mea kanalua ole, oia no ke 6umu i ulu nui mai oi na ake hana ia oia mau oihana noeau iloko ona la inahope inai. No ke Paimana. Oiai hoi makou e manao aua e kakau iho no na mea pili i oa pohaku makamae, e pono ia mukou ke hoomaka mua me ke daimana, ka pohaku oani i kaulia ma ke poo o na pohaku makamae e ae a pau ; ak«, ma ka olelo maopopo ana uae, aole wale no oia ka pohaku oaoi ma ka papa akuhi, a me ka nui oke kumukuai. Aka hoi, aole no ka oi aua o ke kumukuai o kekahi pohaku makamae e ae imua o ke eUimaua e nele ai ia ma ka papa akahi, no ka mea, no ke (laimana ke kauUna kiekie iloko o na moolelo, a he mau mea aoo kupono e ae kekahi e hiki ai ka kapaia, oia ka oi imut 0 na pohaku e ae a pau. Oia ka oi loa'ku o ka mea paakiki imua o na mea paakiki e ae a pau. Oia hoi ka me.n alohi loa ke honii» iho ena kukona oka la. Abe oi hoi kona hiaaia mamua o kekahi pohaku nani e ae, ma kona aoo maoli a me ke ano o kona hoopukaia ana mai. Ua oui ka poe akeakamai i manao, he mea hiki no i ke eUimana ke hanaia me ke akamai o ke kanaka, aka, aole nae i loaa mai he daimana maoli iloko o ko lakou maa hoao «oa. Aka hoi, aole keia ka wa e b»ki ai ke hoopuka akea ae, aole he pomaikai e loaa mai raa ia hoao ana. 1 keia wa, o na dairoaoa ka mea e hoike mai ana ika waiwii oke ao oei. O keU a me keia pohiku daimao» e maUmaia nei, aa kapa iooa ia Ukou, he mooUlo hoi, a he wahi kupooo e waiho ai. Ikawa e ioaa aī kekahi pohaku daimaaa hoa. a pakuiia ma ka heluua o oa papa diimana, e hoike koke i* oo kooa loaa «oa iko ke ao. Aka, oke d*imaoa oae e hookomoU ma ka heln o ke~ ia ano, oia ao ke daiaaoa e oi aka aoa kooa waiwai mamua o ka $30,000. 0 ke " Kohiooor," (Maooa o k« malamaUma), kekahi daioana kanUnaoo ke Waudo o Beritania ia dainaoa. He 106 carsta kooa kaonwha. He aoolelo aoo eekia kona. No Aorooagaxebe kanlana ia waiwai 1 kioohi. O kooa ktumaha ika wa i ike moa ia ai e Taverenia, he aoeaoe 700 oar«ta.

O *e d.uci*Q* ** Hop« Mo</ r kekihi iin ; msnt i Kiuiana oo Koa* t»uaa *oa e kekahi ka»«a īloko o k& eba, ms kooa oha, i uokii* ao e ii i v*hi e buoa *i uo u « d ii- ; ca*u4 I*. 0 koo» 130 c»rit». | Ose d«ia}«u* *' £irig*a*j*" ok» k« k«li«oo o Pung*i», oi* oo ke dtimaa*Qai ' loa i ike»*, U» loi* ia <n* Berjz U iloko ooa m*«*biki be b*oerī * keu i h*l*. Qe ISJO a'*t* koo* kaomaha ! L'* kaoalu* ; ia nae e k*hi poe koua *nu pohaka d*ima- : u* io, aole makoa i i*e i ke kuom. Oke dji{D*a* *' Miiiaaia* oke *lii o Inu, o« oleloi» be (K>hdka utmi loa ia He 3(iT cjrats kooa k*um*h*. Ua like no »a aie k* bo* pe*« * he mino po?pco ma kahi aoaa Ua lo«* i» d*imAo* nia k* mokupuui o Boroneo. Ua louuia mai, ua haawi aku ke kia*ioa olelo e oia BaUvi* i eiu* 1 moko kau* oo u* daitrmna oei, ene o* iako i k*oa a pau, a me £5,U00 m* ke d*U J oke diiuiiaa " Ofluff" oka E«iepera o ; Rusia kekahi o na d<iimaua kumukuai nui ; i iseia. He maka i* uo kokahi kii akoa o j loia, a mahope mai, oa ht»oliloia e kek'ahi !o oa mea hoouaoi ika uohoalii pikuka o | Xadira Shah. U* aihueia oa daifnana nei k | e kekahi kaoak* Faraoi t a oaoa i kuai aku ■ ia Catariue II o Rusia uo uu dnla Rukini > 450,000, me ka uku onakahiki he '20,000 ; 1 * me ka inoa aiii pu. § Oke diimaua " CucnherlantT' ihaawi ! makana la aku ai eke kuUoakaohaie o La- > 1 dana i ke koa o Culudeua, o kekahi ia o na • | daimaua maikai. Ca olelo nae ko lianoN'* no iakou ia Uaimana, noiaila ua hoihoi ia ] aku ia lakou. O kona kumukuai, he $100,- ' 000. Oke daimana " Sadcj," he waiwai ia uo Kale i kahi wa, ke L)jke o B:iganado, |a he kahiko boi no kona pupale. lloko o ke kaua uja Nanaki, iwaena o ke kenelune urmkuinaa»alnna, uahaule uj d;iimana I». Ua loaa nae i kekahi koa Suedeua, a kuai aku ia oia ia De Saucy, noiaila mai ka luoa u Saot;y i kapaia ai ua pohaku djimana la. Ua mau ka paa ana oua daiuiana la me ka ohana o Sancy no na makahiki he haueri. I kekahi wa, ua hoaie aku oHe neii II o Farani i ua daimana nei i mea pili. No keia mea ua hoouna mai o Sancv i ke daimaua ma ka iima o kekahi kuuwa, aka, ua powaia iho la ua kauwa uei, pepeiii ia hoi a make. No ka hiiiuai oDe Siucy i ka paulele o kaoa kauwa, nolaila, ua kaha ia kona opu me koua mauao ua aie paha ke kauwa ike daimaua. Ike kahaia aua, aia hoi, e waiho io ana no ke daimana iloko oka opu. iMahope mai, ua lilo ua daiuiana ia, ia lakobo 11, o Euelaoi, a mai a laia mai ika Moi o Fjraui. lloko oke kaua hnliamahi o Faraui, ua nalowaleua d.\imana ia. Ua loaa nae, a lilo he waiwai no ke keiki aiii Demidoir, a nana i kuai lilo hou aku uo kekahi puu dala nui. Aia kekahi pohaku daimana nani ma ke kalaunu o ka Fmepera o Auseturia, o ka " Alohi o Felerenete," ka inoa. He mnu duimaua e ae uo kekahi i komo ma ka helu ona daimana waiwai nni o ke ao nni, oia ka " Pitt," ka " Pigota'' a me " Hoku o ka lleeia." 0 na daimana aole lakou i uele i ke kohu ana ; he alohilohi kekahi ; a he eleeie kekahi ; he ulaula no hoi kekahi kohu, kai ina, a omoomao. Aka oke d iimana aliali uae e hke me ka wai maemae loa, oia ka mea oi loa oka nani, ame ke kumukuuiOia hoi ka pohaku uaai i kapaia ka " wai akahi.'' Uu loaa no na daimana ma Golconrda i Beruziia, aua loaa no hoi kekahi pohaku ku bookabi o ia ano ma kahi i manao ole ia oo ia mea. I keia mau makahiki ako nei i hala, ua lonoia mai ua loaa no uia Anseturip, aua loaa piaepioe no hoi ma na w.ihi he uui o Aruertka Huipuia. Ina lu ikahiki hope mai nei, ua loaa nui ma Aferika Hema. Ua huli nui o Goppert no ke ano i puka mai ai ke daim*na, a ua hoike ae oia, ai» oo ke daimana m* ka papa o na mea ulu ; a aa like oo hoi ia me ka mea e olelo ia nei, e puka mai oo ia noioko oke aoiaui o ka Unahn. No ka Rubl Oka rubi a me ke daimana, na hoop*apaaia ko laua mea i oi. (Ja like no ko laua kōhiko o ka ikeia ana, ka waiwai, a me ka moolelo. O kooa kumukuai e oi mahuahua aku no ia e hke me ka mahoahua ana ae o kona kaomaha, ma ke ano ratio ioi loa aku mamua oke daimana. Ua iike uo hoi me kela pohaka, ho ka mea o kela * me keia robi nui he mooielo kona, a o kela ame keia rabi hou i loa* aona ka uni i hooponoponoia ma ka papa helu o oa rubt nui, e hoolaha akea ia oo ia e like la me ko ke daimaoa, aka, aole nae i oi loa aku kona hiaai ia Ma Ava i Burem* i loaa ai narubi. Ua oleloia nae lakoo be waiwai no ka Moi o Burema, a oo ia mei i kapaia *i kek*bi inoa ona " K* Haka o oa Robt." He ulaula ke kohu ana o kei* pohaku ma-1 kam*e, noiaiia kona inoa ruH lle oui no oae na *no waihooloo e «e i loaa ma kekabi o lakoo ; o k* oi* weo *' Koko-ra*nnnu-nu" ka oi lo« oka maikai. loa eha e*r*ta k« k*om*h* o kekahi robi, £ 400 oo kooa kom«koai—u* oi p*-p*loaia la imua oke komaka*i o ke ddimana i like ka oai me ia.! U» ololoia eka poe kahiko be maa ano ' maoa kilokilo ko k* robi. U* m*aaoioi* e k*hi poe o ka *» kakiko he mea e pale aka ai ika maoa oka la*a make mai ka ona

e p*» ao* k« rubu Ai* ieiihi r ;b» iloko o kahi Iwahu mea kiniko o ke Dufce o Marak'*ro, ua b«uaii t»ft ke poo O k» »iw a 01 oleloia be o»e« maoU t " iobe me» nke.*' No s.c Sap{*h, Topa*o, rrc. 0 ke Sapir«, he p<>h*k« Oini oo U e like me k» rubi, aka, be n}:oii koo» vrai hu<)!uo C» !oa» m« Keloo» a ®e Si»eb«. O ke tap«zo kek»ht pubelio o i» oheo* book»b». O ke lopazo o ka hikīo» ua aoo like oo i« oue iia pohaka topaza i loaa B?r«zla- AWa nie, o k» mu», u» fike oo ia me ka robi ka ala wewehi, * o ka mea hope oo ke «oo i like me oa pohaku »Q!soi. Ua mm»oia o ke top»z<> o ka hikina. ui» no k» *' pohaku T«res:'sa, w aoki pohaku kero3olito hoi ia o ka w» kahiko !ob, noo« ka Pelinu i olelo mai ai ; " He p< hako maiiiai, me ke ano huali e hke one ke 9 O ka pohaku amt-tUseto o ka hikina, ua like no ia me he pohaku Sapire la, he poot n»e ke kohu aoa. He pohaku nani, a pii no hoi ke komukua?. O ke*a kekahi pohakti makamne o ka ohina rubi. Ua aue like Ukou a pau roe ke eUimana ka paakiki, e iike me ka 9 i ka 10. 0 keia wale no k't pohako makamae i manaoia, ua kupnuo ktr kahiko ia i ka wa kanikaa. A o ke kolo o na pohuka ma ka lalani ekoiu o ka pale umauma o ke kahuoa noi o ka Iserae!a ; a o ka pohakn omikumamalua hoi i heikeia mai ma ke Kauoha Hou no ka hoonani ana ia lerus'i)ema Hoa, e )ike me i» i hoikeia mai ai raa Hoikeana, 21:90 0 ka ametoseto he pohaku i mahalo ouii.i, he lilelile, a panio koua mau waiheoiun ; o ke ano i like me ka pohaku aoiaoi. Ua loaa oo ia ma Berazila, S«kone, Bohemiji, a me HuoeO ke garaneta, i ano okoa wale ae no ia mai ka pohaku rubt mai oo kekuhi koliu hauli. lua he g*raneta oui a ooki \a n»a ke 800 pohaku houoani, uu kapaia no ia he \ Karabuueke!e. Ao ka pohaku Alimatia-| dine, he gnraneta lenalena uo ia. Ua loai j keia mau pohaku ma Tairo!a. I 0 ka pohaku ecnerala, oia ka mnkamua j o na pohaku i oieloia mai ma ka lalani elua ; 0 ka paleumanma i kahikoia e ke kahuna ! uui o oa Hebera ; He wuihooluu omaomao nani kona, a ua manao nuiia ia pohaku mai ka wa kahiko loa mai. Ua oleloia e ka poe kahiko, he mau ano maaa kupaoaha ko ia pohaku, a pela oo a hiki loa mai i keia wa. He pii no kona kumukuai, aka, aole nae 1 oi mahnahua aku e like me ka oi uua akn o kona kaumaha ma ke aoo ratio kiekie o ke daimana a me ka rupi. 0 ka bernlo ua ane iike no ia me ka emera!a, a he kohu like loa me ka pohaku wai marine, akn, ua

:] «aMlio «»• *o !•»• «••» » '• k "»» k ®- } 'siiko k» cnwr»l»—oo *» me> ' "* ne ' e ! ! f btrolo ik» n.m <> •>» ea>.r»l». » P«l» »° 'i boi 01« k. «•' Ak» boi, O k» «o. 1 j m«nm i «oki »lc»o»»i ok» m.k» w.l e ! d» o t» oie» i o»» ke ike i k» lik» 01. | w.ea. ou. »m» k« d.i»»»» k® »»»»» ' i iuu» ak» a*l»n)»Uaia oke kokoi. M» o. ; i poh.ko »ko»ko» o >«G.r.«»<U elo»».t | | o» ei»er*l» »»»k»i lo» S •• I»»» BO *•» •» I I Sibcr«* a aie S3laa*b»gi. I No na Mc*r. \ (Ja o!e?o5a oo ka niomi iloko oke Kaoo|ha Kahiko ft nie ke Kauoha Hou, « ptla | hoi ma oa mooleio kahiko e ae. He ; | maa ko Ukoo oiakemake nuiia, abe w* ! makemake uuiia no hoi i ke«a Oka ) moaii oui loa i o!e!oi!* cnatoko o o» moolelo, oia oo ka momi a Taverenia i koai ako ai = i keShah (Moi) o Peresia, uooa£ 111,000. He ano lifee a»e ka haa pea ke nui r aoeaoe uo e akolo in;ha k» loihi. Oka aiotōi boi | Mr. Hope elua »o»ha kooa loihi, a eba j ! kc aoapuoi ; o kooa kaumaha, he ISOO hu- j ! oa. Oka o» aku o iia oiomi maikai e wai« | ■ ho nei i keia wa aia no i Kusia, he waiwai j iakou no ka wahine kaue make. ; He lei ko ka Moi o Fcresia o keia ano ; ua ; like ka iiui o kela ame keia enomi, roe ka j hoa kukui. He mau momi niaikai uo hoi ka Lui Napoliona i hoiliili ai no kaua aiii wahine ; a he lei no hoi ko k» Mol wahine Vitor»a o keia ano. 0 kekahi mau pohaku e ae \ m*nao nui ia, oia no ka opaia a rne ka makaffopōki ; j ka diopatase ua ane like ia meka eu.eraia; i fce turekuoiae, ka huaWuHla, amo oa poha> I ku eoe he nui. Oke ivaraoelio, ka ag.ito ' a me kona niau auo a paa ; ka !»pi\sa hzuli, ka heliotorope, a pela aku ; he mau pohaku onni oo lakoo i inunaoia, aoie uae he ujau pohaku makamae maoli e like me ua pohaku luua. G———.