Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 19, 8 May 1875 — HE KAAO ARABIA! NO KE KANAKA LAWAIA! KE KUMU O KA POMAIKAI. [ARTICLE]

HE KAAO ARABIA! NO KE KANAKA LAWAIA! KE KUMU O KA POMAIKAI.

L'nuhiia no ke Kuoioa, mni ka Hal-e Arabian «VV//t's mai, a i lea Olelo Ilawaii. HELU 2. AI Iv A Uvß ana raai o Soloraona ia'u, haawi ae la ia i kekahi pule hoolaaa manao no'u, e hooikaika ana ia'u e huli a e kupaa ina ka Manaoio, a e hooko i kona makemako, aka, aole nae au i ae aku, a no keia kumu i hoopaa ia ai au iloko o keia omole a kaua e ike nei, me ke pani ia o lona i ke pani kepau i kuni ia me ka huaolelo, Ka Ixoa Nei Kiekie ; alaila haawi aku la o Solomona i ka olelo kauoha i kekahi o na akua a uhano hoi o ka po, e lawe aku ia'u a e hoolei iwaenakonu o ke kai lipolipo, kahi a ua alo lohe leo ole mai, e hai lua ana ma na paia a pau o ka omole, a na ua akna la no hoi i lawe aku a hoolei ia'u iloko o ke kai hohonu. Malaila au i noho hookahi ai, aohe ho hoa e ae e nauea iho ai no kekahi mau hora, a hala na makahiki he haneri ; olelo iho la au iloko o ko'u naau, 0 ka mea nana ;\u e hoopakele ae mailoko aku o keia omole i keia wa, e hoowaiwai aku no au iaia a hiki i ka wa pau ole. Aka, aole nae he mea nana i hoopakele ae ia'u mailoko mai o keia poino nui, a hala ae la ka hanen makuhiki mahope o'u, komo bou aku la au iloko o ka haneri makahiki hou, olelo liou iho la au, O ka mea nana au o hookuu ae mailoko aku 0 keia wahi paa, o hoike aku 110 an iaia 1 ka lua waiwai nui iloko o ka honua. Ilala ae la ia mau haneri makahiki ma* hope o'u, aole kekahi mea hookahi nana an i hoopakele ae. Komo hou aku la no au i ke kolu o na hanen makahiki,olelo hou iho la no au iloko o'u, 0 ka mea nana au e hoopakele aku mai keia wahi ino, e hoike aku no au i na makeuiake ekolu o ke kanaka, aole nae kekahi mea hookahi i kokua mai ia'u ; no ia mea, haule iho Ia au iloko o ka huhu nui me ka hoohiki paa iho iioko o'u, ina ho mea kekahi nana e hoopakele ae ia'u mailoko aku o keia omole i keia wa, e pepehi no au iaia a make loa ; a he hoomanawanui wale aku no paha ma kona koho ana mai i kona ano make o maka ai. A o hoomanao 00 © ke Kaaaka Lawaia i keia wa, ua hookuu ae nei oe ia'u mailoko aku o keia omole, a i keia wa e hoopai aku ana au ia oe i ka make o make mau loa ai, e like me kuu hoohiki paa nwmua. A i ka lohe ana o ke Kanaka Lawaia i ka moolelo o ke akua lapu, puana ae la ia mo ka leo nahenahe, Ma o Alahe la ke Akua lokomaikai, e hoopakele mai ia'u mai na lima menemene ole o keia uhane ino o ka po. Olelo mai la ka nhane o ka po iaia. Aole au e pono ke hookuu aku ia oe iloko o ka manawa e like me keia, Alaila, olelo aku la ia i ka uhane o ka po, E kala mai ia'u, a e hooki i ka pepeln aua, a pela hoi ko'u Akua e kala mai ai ia oe ; aole hoi e hoopilikia mai ia'u, ke ole hoi ko Akua e haawi i ka mana maluna ou, ka mea hookahi nana e hoopopilikia mai ia oe. Ia manawa olelo "hou akn la ka Merida i ke Kanaka Lawaia, He oiaio e hoopai aku ana au ia oe i ka make ; nolaila, e pono oe e koho mai i ke ano o ka make a ? u e hoopai akn ai ia oe. Maopopo lea iho la i ke Kanaka Lawaia kona make ; aka, hoomaka aku la ia e noi mo ka ikaika loa i ka nhano o ka po, me ka olelo ana, £ kala mai ia'u ma ke alanui o ke aloha, no ko'u kokaa ana ia oe. No ke aha» wahi a ka nhane ino, Aoio au e pepehi koke aku ana ia oe, aka, uo keia kumu hookahi wale no, no ka mea, ua hookon ae nei oe ia'u mailoko o keia omole. E ka uhane ino aioha ole, wahi a ke Kanaka L \waia, o

hiu uku anei koi i e h ui-ti ai ia'a o | i ka mnko ? 110 ka'u in<tu liaua uiaikai a | ! pau i kokua aku ai a i hoop ikeie m;ii ai I ia oe nui ka opu o ka hohoan kai ulialr mai ? Akn, aole i [īoopunipuui nui ka | waoana naauao kahiko e olelo ana : Ud hana maikai aku makon ia lakou, a o iakou oa huopopihkia rn ti ia nnkou ; a peU i like ai ko'u ola me ka huua a k* I poo hwehala. i A i ka loho ana o ke akua lapu i ke'u» mau lalani olelo, ia manawa oleio aku la ka uhane lapu i ke Kanaka Lawaia. Mai kuko oe i kou ola, no ka mea, o koa make i keia wa, aole he inea hookahi nana e hoopakele ae ia oe mailoko aku 0 kuu mana nui i keia wa. Alaila noonoo iho ia ke Kanaka Lawaia iloko ona me ka weliweli nui a i iho la, Ile uha-1 ne hoi keia, a he kanaka hoi au, nolaila, ua like ole maua, ua haawi mai ke Akua ia'u i ka manao kupouo, no ia hoi, 1 keia wa e imi no au me ka maalea loa i kahi e pilikia ai ia ia'u, o like me ia e hana lokoino mai nei ia'u me ke aioha ole. Ninau akulaiai ko akua lapu, Ke manaopaa nei no anei oe e pepehi mai ia'u ? Ae, wahi a ko akua lapu. Alaiia puana ae la ke Kanaka Lawaia i keia mau huaolelo, Ma o ka lufta Nui Kiekie i hoailonaia i ke Sila o Sjlomonn, ke ninau aku nei au ia oo i kekahi ninau ; a e hiki no anei ia oe ke hai pololei mai ia'u ? A i ka lolie aua o ke akua lapu i ka huaolelo. Inoa Nui Kiekie, ano e mai la kona helehelena, a hiua iho la ilalo, a olelo mai la, E hoike aku no au i ka liaina o kau uinau me ka hakalia ole, me ka hoopokolo nae ma kau mau kamailio ana a pau, a heaha hoi ua ninau la, wahi a ke akua lapu. Alaila, olelo aku la ke Kanaka Lawaia, Ileaha kou ano iloko o koia omole ? ua ike au aole 0 komo kou mau lima a mo kou mau wawao iloko o keia wahi omolo uuku ; a pehea la ka hiki ana a i lilo ai hoi oe 1 kino holokoa ? I ka wa i lohe at o ke akua lapu i keia ninau, hooho ae ia oia me ka leo nui weliweli, a naueue ae la ka honua malalo o laua, a olelo mni la, Aole anei oe i ike i ko'u kino holookoa iloko o keia omole i kou wa i wehe ai i kona pani a hemo ? Olelo hou aku la ke Kauaka Lawaia, Aole au e manaoio i kau mau olelo, ke ole au e ikemaka ia oe iloko o keia omole ano. No ia mea hoi, lulu ae la ke akua lapu iaia iho, a ia manawa hoomaka hou ae la kona kino e lilo i uwahi e like me mamua, a lele aku la iloko o ke aouli o ka lewa lani, a hohola aku ia a puni ka lani ; aole i liuliu hoi hou ae la ka uwahi e like me kona mau a hoomaka mai Ia e iho ilalo a komo iloko o ka oinole, a hiki i ka wa i pau pono ai ka uwahi iloko o ka omole. I ka wa i ike ai ke Kanaka Lawaia i ka pau pono ana o ka uwahi iloko o ka omole, a ua hookoia kaoa mea i upn ai, nolaila miki koko aku la ia i ke pani kepau i sila ia a kau koke iho la maluna o ka nuku o ka omole, a pani ino iho Ia a paa Ioa; kahea iho la ke Kanaka Liwaia me ka leo nui, E ke akua lapu ! ioo o ke ao! e koho mai oe ma ka ano : mako hea ia oe e pono ai ke make ia'u, ke manaopaa nei au e hoolei hou no au i& oe iloko o ke kai, a e kukulu hoi au i halo no ? u malana o keia wahi; a o ke kanaka e hele mai ana i ka lawaia ma keia wahi, e papa aku no au iaia, aole ia e pono ke lawaia m& keia wahi, o make ia oe, ka mea nana e hoopoino nei ke ola o na kanaka lawaia a pau, me kuu olelo hou aku, o ka mea e kokua ana i keia akua ino, e loaa ana iaia ka make weliwoli ino loa. A i ka lohe ana o ka nhane o ka po i keia mau huaolelo a ke Kanaka Lawaia, hooikaika ae la oia e paka iwaho ; aka, aole nae e hiki. no ka mea, ua hoop«aia oia ma ka mana o ke sila o Solomona, a i # * ua hoopaahao ia oia e ke Kanakti Lawaia e iike me ke ino a me ka pehipela o kana mau hana. Ma ia hope ibo, lawe aka !a ke Kanaka Lawaia i ka omole i hoopaa ia ai

ke akua lapn, a hele aku 11 a hiki ma ka pali kahakni. la manawa k \hea ae 1» ka nhane !ipa ino me ka leo nui, Alia ! alia e hoolei ia ? u ! Olelo aku 1h ke Kanaka Lawaia, Ae, aia a h*aule aku oe iloko o ka opu o ka hohonu. Kamaiiio hou ao la ke akua lapu i ke Kanaka Lawaia me ka leo nahenahe, Aole anei oe e oluolu ma ka hookuu ana ae ia T u mai keia wahi paa, a e kala mai ia'u no na hana ino au i hana aku ai maluna ou e ke Kanaka Liwaia? Olelo aku la ke Kanaka Lawaia, E hoolei ana au ia oe iloko o ke kai, a iua oe e noho malaila a hala ke tausani a me ewalu haueri makahiki, alaila, e hoonoho hou aku ana au ia oe malaila a hi* ki i ka la o ka hoopai maiuoino, i&la e uwi ai kou mau niho e ke akua auwana haukae. Aoie anei au i noi haahaa aku ia oe, e hoopakele mai ia'u, a peia hoi ko'u Akua e hoopakele mai ai ia oe ? aole nae oe i hoolohe uiai ; no ia hoi, ua haawi mai ke Akua Nui o ka lani i kou ola iloko o ko'u mau lima i koia i wa, a e hooko ana au i kou mako. | E wehe ae ia'u, wahi a ko akua lapu, | i haawi aku ai au i ka pomaikai nui ma- j luna ou. Oielo aku la ke Kanaka Lawa- i ia, Ile keu oe a ka uhane hoopunipuni nui wale ; o oe a me a'u ua liko me ke Kuhina a ke Alii Iloiene a mo ke Kanaka Naauao Dub ina. Heaha ke auo o ke Kuhina a ko Alii Helene a me ke Kanaka Naauao Dubana, a pehoa ko l.akou mooleio, wahi a ke akua lapu. Olelo aku la ke Kauaka Lawaia, E iike ine kau noi, pela no au e hooko aku ai i kou makemake. Maanei nei kakou e ka poe heluhelu e hoomaha iki iho ai no ke kamailio ana 110 ke akua lapu me ke Kauaka Lawaia, a e haliu ae lioi kakou a e hooioiie no kana uioolelo lioopilipili no na mea i loohia ia laua, i hoikeia ne nei imua 0 kakou ma ka helu mua a me keia helu. A i hoohalikeia hoi me laua. KA MOOĪ.Ef.O O KE AI.H lIELEKE—KAN'A KllllNA —MK KE K\XAKA NAAUAO PUBANA. E lohe oo a e ike hoi e ke akua lapn. 1 ka wa kahiko, e noho ana kokahi Alii nui o Helene, a he nui hoi kona mau waiwai ponoi, a me na puali koa he nui wale ; a he Alii ikaika hoi oia ma ke kaua ana, aua lanakila mau no hoi oia maluna o kona mau enemi, a ua kapaia oia ke " Tiga o Heiene," no ka nui o kona akamai me ka maalea. Aka, ua loohia ia nae oia e kekahi mai ino ma ka ili, oia hoi ka mai lepera ; ua hooikaika na kahuna lapaau a me ka poe uaauao a pau, e imi i ka mea e ola ai ka mai o ke Alii ; aole nae he laau i loaa e kupono ana i ke ola o ke Aiii, aole no hoi he kahuna akamai hookahi o Holene e hiki ke hoola i ka mui o ke Alii. Aia hoi i keia wa e nune ia ana keia mea e ka lehulehu a pau, hiki ae la ma ke kulanakauhale o ke Alii kekahi ka ] naka naauao i kapaia, ke Kanaka Naan-1 ao Dubana; ua kamaaina oia aua ike hoi ma na lala a pau o ka laapaa ana, a ua akamai i ka olelo a ka poe kahiko o Helene, Peresia, Arabia, Snria, a me ka olelo a ka poe hou o Helene, a ua aka. mai loa oia i ka hana ana i na laaa lapa- i au a me ka hai ana mai i ke ano e pili j ana no kekahi mea, e iike me ka hewa a me ka pono, a he kaouka makaokau loa oia iioko oka ike naauao, a me na ano lapaau a pau. Ma ia hope iho o ka hiki ana aku o Dubaoa i ke kuianakauhale, noho iho Ia oia malaila no kekahi mau la, a ma ia hope mai, lohe iho la o Dubana no ka pilikia o ke Alii i ka mai ino ma kona ili, a he nui no boi na kahuna i hele aka e lapaau, aole nae i loaa mai ka oiuola iaia, aka, ua hoonui loa ia ae kooa mai iloko o kela la keia la, Nolaila, ua hauie pn kona mau manaolana no ka imi ana i kona pono. Oiai oa paa kona manao no ka hoomaha hoa aaa ma keia ao, a hookahi wale no wahi e maha ai, ma o ma kela ao ūliuli o ka make. {Ade t pau.)