Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 22, 29 May 1875 — Page 1

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Diane Poche
This work is dedicated to:  Langues Tirees Translation

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

E Pau na Pupupu Kahiko!

E pani me na Hale Laau!

PAPA, PAPA, PAPA

O KELA ME KEIA ANO,

---A ME---

NA LAKO KUKULU HALE

O KELA ME KEIA ANO, MA KA

PA-PAPA O S.G. WAILA MA!

---KIHI O---

ALANUI PAPU me ALANUI MOIWA-

HINE, no ke Kumukuai HAAHAA. 

LOA I ae like ka nui me

ka makemake.

LAAU NOUAIKI!

NA LAAU KAOLA,

  NA PAPA MANOANOA,

    NA PAPA HELE,

      NA KUA,

        AAHO,

          AAHO LIILII, &c

LAAU ULAULA!

NA LAAU KAOLA,

  NA PAPA MANOAANOA,

    NA PAPA HELE,

      NA KUA,

        AAHO, POU,

          AAHO LIILII,

            MOLINA, &c

Pili Cida keokeo, Pili Laau ulaula,

Na Puka Hale, o na ano a pau,

Na Puka Aniani, o na ano a pau,

Na Olepelepe Puka, o na ano a pau.

Pepa Hale me na lihilihi.

NA LAKA PUKA

NA AMI-PUKA,

     NA AMI-PUKA LIILII.

          NA KUI NAO

PENA, AILA-PENA, VANIKI,

WAI HOOMALOO.

PAAKAI Helu 1,

O PUULOA.

E lawe wale ia no na mea i kuma ai keia Pa Papa aku a i kahi o ka mea kuai mai, ina ma ke kaona nei, a me na Awa o keia Paeaina e like me ka aelike.

Aia muanei ke Keena o ka

  MOKUMAHU "KILAUEA,"

    L. MARCHANT, Kapena.

      S.G. Waila ma.

696 3m 709

HE KAAO ARABIA!

NO KE

ZANAKA LAWAIA!

KE KUMO O KA POMAIKAI.

Unuhiia no ke Kuokoa, mai ka Buke Ara-

bian Nights mai, a i ka Olelo Hawaii.

KA MOOLELO O KE KUHINA MANAO INO---KE

KEIKI ALII---ME KA WAHI-

NE AIKANAKA.

HELU 5.

            O KE alii i hoike ia ae nei ma kela helu, he keiki kana i piha i ka hauoli no ka hahai ana i na holoholona hihiu maloko o na ululaau o ke kuahiwi o kona aina; a ua kauoha aku oia i kona Kuhina Nui me ka olelo aku, aole oia e nalowale aku mai na maka o kana keiki, no ka mea, oia hookahi wale no ka mea nana e malama kona maluhia ma na wahi a pau ana e hele ai, me ke kauoha paa aku iaia, ina e ulia ia kana keiki e kekahi o na poino, alaila, e make ana ia me ka mainoino loa.

            Ma ia hope mai, ua komo mai la ka manao hoihoi iloko o ua keiki nei no ka hele ana ma kana mea i makemake ai.  Nolaila, hoomakaukau iho la oia iaia iho, a hele aku la ma kana mea i kau nui ai, oia hoi ka hahai ana i na holoholona hihiu.  A ua hui pu mai no hoi ma kana huakai kona kahu, a me kona poe kauwa lawelawe a pau.  Ia lakou nae e holo like ana, ike aku la lakou i kekahi holoholona nui hihiu, a ia wa no i olelo ae ai ke kahu i ke Keiki Alii, Ano e ke Alii opio, e hahai aku i keia holoholona nui hihiu, me ka holo o kou lio a pau.  Ia wa no i hou ae ai oia i kona lio me na kepa, a hahai aku la mahope o ka holoholona, a hiki i ka wa i nalowale aku ai oia mai na maka aku o kona poe kauwa, a nalowale pu aku la no hoi ka holoholona mai ka ike a kona mau maka iloko o ka waonahele.

            Iaia i ike iho ai ua nalowale kana mea i hahai ai, nolaila, huli mai la oia i hope, a kaha aku la e hoi, aka, ike iho la oia, aole oia ke ala pololei e hiki aku ai iwaho o ua ululaau nei, nolaila, huli ae la oia ma o a maanei, me ka huli ana i kahi e puka aku ai iwaho.

            Aia nae iaia e auwana hele ana malaila, halawai mai la me ia kekahi kaikamahine opiopio e uwe ana.  Ia wa pane aku la oia me ka leo aloha i ke kama opio, Owai oe?  A e aha ana oe maanei?  Alaila pane mai la oia, He kaikamahine au na kekahi o na alii o Inia, a ma ka waonahele nei au me o'u poe kauwa, aka, pauhia loa ia iho la nae au e ka hiamoe, a ia wa i haule mai ai au mai ko'u lio mai, a pau ae la ko'u ike me ko'u noonoo; a oia iho la ke kumu o ka nalowale ana o ko'u alanui a me ko'u kaawale ana mai ko'u poe kiai mai.

            I ka lohe ana o ke Keiki Alii i keia mau mea, ua hoopihaia kona puuwai a me kona naau e ke kaumaha nona, a nolaila lawe mai la kela iaia a hookau ae la mahope o kona lio.  Aia nae, ia lakou e nane hele ana, kaalo ae la lakou ma kekahi hale kahiko nahaha, a olelo ae la ke kaikamahine opio iaia, E kuu haku, e hookuu iki iho oe ia'u maanei no ka wa pokole.  Ua oluolu ia mea i ke Keiki Alii, nolaila, hookuu iho la oia iaia ma keia wahi, aka, ua noho loihi loa nae oie iloko o ua wahi nei i oi aku mamua o ka palena kupono, nolaila, komo aku la oia mahope me kona ike ole mai iaia nei, a ike aku la he wahine piliua aikanaka ka ua kaikamahine opiopio nei, a lohe aku la no hoi aoia i ka i ana aku i kana mau keiki, E a'u mau keiki, ua lawe mai nei au he kanaka opiopio momona na oukou i keia la.  Ia wa i pane like mai ai lakou, E lawe mai iaia imua o makou e mama, i hoopihaia ai ko makou opu hakahaka me kona io momona palupalu.

            I ka wa i lohe ai o ke Keiki Alii i keia mau huaolelo, hoomaopopo iho la oia no kona make, ku iho la oia me ka haalulu nui a poi-pu mai la ka makau o ka make maluna o kona kino ikaika, a pouli ae la ka malamalama imua o kona mau maka, alaila, hoi hou aku la oia i hope.

            A ia wa no i puka aku ai ua wahine aikanaka nei i waho a ike aku la iaia nei e ku haalulu ana me ka makau nui, alaila pane aku la oia iaia, Heaha ke kumu o kou haalulu ana me na helehelena ano e!  Pane mai la oia, He makau au i ko'u enemi.  Olelo hou mai la ka wahine aikanaka, Ke hoike mai nei kou ano ia oe, me he la he kaiki oe na kekahi alii.  Ae, wahi a ke Keiki Alii.  Heaha hoi ke kumu o kou haawi ole ana i dala na kou enemi, i wahi nona e oluolu ai?  wahi a ka wahine aikanaka.  Aole oia e oluolu me ke dala, aole hoi me kekahi mea e ae, aka, o ke ola wale no, wahi a ke Keiki Alii.  Olelo hou mai la no ka wahine aikanaka, Ina oe he makau i kou enemi, e pono oe e noi aku i ke Akua i kokua nou,a i palekaua mai kou enemi, a pela hoi oia e makau ai ia oe, i pau ai hoi kana mau hana ino maluna ou.

            I kona lohe ana i keia mau huaolelo a ka wahine aikanaka, hapai ae la oia i kona poo a leha aku la kona mau maka i ka lani, a olelo ae la, Ia Oe e ka Mea e kokua ana i ka poe i haulehia iloko o na pilikia, i ko lakou wa e noi haahaa aku ai ia oe me ka olelo ana, e pale aku i ka mea hana ino mai ia makou aku, nolaila ke noi haahaa aku nei kau kauwa, e kokua mai ia'u, a e pale loa aku hoi i ko'u enemi mai o'u aku, oiai, aohe mea hiki ole ia oe ke hana, ma kau mau kauoha a pau.

            I ka wa no i lohe ai o ka wahine aikanaka i kana pule, ia wa no oia i haalele iho ai iaia a holo aku la me ka weliweli.  Alaila, nana ae la oia ma o a maanei, a ike ae la oia ua haalele mai kona enemi iaia, ku ae la oia me na waimaka e hiolo ana, a hoi aku la imua o kona makuakane, a hoike aku la i na hana lokoino a kona Kuhina Nui, ana i hoonoho aku ai i kahu malama nona, mai ka mua a ka hope o na mea ana i ike ai.  Ia manawa kauoha koke ae la ke Alii e pepehi ia kona Kuhina me ka @ainoino loa.  A pela iho la ka hopena o ka mea manao ino i ka mea hala ole, i pane aku ai ke Kuhina i ke Alii Helene.

            E ka poe heluhelu, ua ike ae la kakouo i na mea i hoikeia ae nei maluna no ke Kuhina Manao ino, nolaila e hoomanao kakou maanei i na olelo pahele a ke Kuhina imua o ke Alii Helene, no ke Kanaka Naanao Dubana hala ole, ma keia helu a me na helu aku la i hala, nolaila, ma keia hapa kakou e nanea iki iho ai me ka hoomanao pau ole no kana hana maikai, a me ka hopena o kona ola ana.

KA PAU ANA O

KA MOOLELO O KE ALII HENENE---KANA

KUHINA---MEKE KANAKA NAAU-

AO DUBANA.

            A O OE e ke Alii, wahi a ke Kuhipa i ke Kuhina i ke Alii Helene, ina oe e hoomau ma ka lawe ana mai i keia Kanaka Naauao i hoa kuka a i hoaaloha hoi nou, alaila, e lawe malu ia aku no aunei kou ola ma ke ano mainoino loa.  A pela hoi kau hoopunahele iaia, a haawwi aku paha oe iaia i kekahi o na oihana o kou aupuni, alaila, e imi no auanei kela i wahi nou e make ai.  Aole anei ou ike, ua hoola mai oia ia oe ma kekahi mea au i paa wale ai no ma kou lima, nolaila, aole oe i pakele mai kona lawe ana aku i kou ola, ma ka paa hou ana i kekahi mea ano like me ia.

            Ia wa olelo mai la ke Alii, He oiaio kau mau mea e kamailio nei, a oia maoli no hoi kona ano e ke Kuhina hanohano manao maikai, a ma ko'u manao no hoi, ua hele mai keia Kanaka Naanao ma ke ano he kiu, a i hele mai nei oia e hooko i ko'u make; no ka mea, ua hoola mai oia ia'u ma kekahi mea a'u i paa ai ma kuu lima, a e lawe aku no auanei oia i ko'u ola ma kekahi mea a'u e honi ai.  A ke ninau aku nei au ia oe i ka mea pono e hana aku ai maluna ona.

                        Ia wa pane mai la ke Kuhina me ka mino aka iki iluna o kona papalina, no ke ko ana o kana mea i kaunui ai, E kauoha koke aku iaia e hele mai ano, a i kona wa e hiki mai ai e oki koke ae i kona poo, a pela oe e pakele ai mai ka wai make o ka huelo o ka moonihoawa, ana i manao ai no hai.  E lawe koke aku i kona ola mamua o ka hooko ia ana o kou.  A pane mai la ke Alii me ka hauoli, Ua pono oe ma kau mau hana a pau, a pela no hoi kau mau mea e olelo mai nei ia'u e pono e hooko mua ia kona make mamua o ko'u.

Ia wa koke no i hoouna koke aku ai oia no ke Kanaka Naauao, a hele mai la oia me ka piha i ka hauoli, me kona ike mua ole i na mea e hana ia aku ana nona, a me ke kumu o kona kauoha ia ana aku, nolaila, puana ae la oia i keia mau lalani mele me ka olioli,

            Ina aole au i haawi aku i ka mahalo ana imua ou i na la a pau, e hoike mai

            Heaha ke kumu o keia kauoha a ka mea hanohano kiekie.

            Ua ike anei oe i ke kumo o keai kauoha ia ana aku nei ou?  wahi a ke Alii.  Pane mai la ke Kanaka Naauao, Aohe mea i ike i na mea huna, hookahi wale no o ke Akua o ka mea kiekie.

            A olelo hou mai la ke Alii, ua kauoha aku nei au ia oe e hele mai imua o'u, i ike aku ai au ia oe, alaila hiki pono ai ia'u ke lawe aku i kou ola ano.  I kona wa i lohe ai i keia mau olelo a ke Alii, puiwa ae la oia me ka hikilele nui, a olelo aku la E ke Alii, heaha ke kumu o kou pepehi ana mai ia'u, a heaha hoi ka'u hewa i hana ai?

            Alaila, pane hou mai la ke Alii, Ua hoike ia mai imua o'u kou ano a me ke kumu o kou hiki ana mai ianei, he kiu ka oe, a ua hele mai oe ianei e lawe aku ai i ko'u ola; nolaila, ua manao au mamua o ka hooko ia ana o ko'u e lawe mua aku no au i kou ola; i ka pau ana no o kana olelo, kauoha koke ae la oia i ka ilamuku, E oki koke i ke poo o keia kanaka ino, i pakele ai au mai kana mau hana lapuwale.  E kala mai ia'u, wahi a ke Kanaka Naauao, a pela hoi ke Akua e kala mai ai ia oe, a e hooki i ka pepehi ana, a pela hoi ke Akua e hoopopilikia ole mai ai ia oe e ke Alii.

            E hooho mau anaoia i keia hopunaolelo me ka leo kupinai o ke kaumaha, e like no hoi me ko'u (Kanaka Lawaia) hoohaahaa ana aku imua ou (akua lapu) me ka leo kupinai, E ka uhane o ka po, e kala mai ia'u aka nae, ua hoopaakiki ia kou naau aloha ole, a o ko'u ola wale no kau mea i kau nui ai, nolaila, ua haawi hou mai ke Akua ia oe iloko o ko'u mana i keia wa.

            A olelo hou aku la no hoi ke Alii Helene i ke Kanaka Naauao Dubana, Aole e hiki ia'u ke noho me ka maluhia ke ole oe e make; no ka mea, ua hoola mai oe ia'u ma kekahi mea a'u i paa ai ma kuu lima, nolaila, he mea maopopo, e hiki no ia oe ke lawe aku i ko'u ola ma kou haawi hou ana mai ia'u i kekahi laau hoohonihoni, a ma kekahi mea ano e me paha.

            (Aole i pau.)

HOOHANOHANO KA PONO I KA

LAHUIKANAKA

            Ma ka hoohuli ana ae i ka leaa o na maka, me ka noonoo ana i keia manao he manao nui.  Aka, e pono ia'e e hoomaikeike aka i kekahi mau mea e pili ana i ke Kumumanao, he nui a lehulehu na mea e hoohanohano ana i na kanaka a me na mea e ae.  O ke dala, glu lole a me na mea makemae e ae, a he mea no hoi e iiui nufia; no ka mea, o ka loaa ana o ke dala gula, alole paha, o ke kulana iho la no ia o ka hanohano, me keia mau mea no hoi i hanau ai na aahu o na kahuna pope a me @ buke, o na buke i hanaia pela ua pii ke kumukuai.

            Aka, i ka nana aku, ua @@@@@ like aku @ke mai ko oukou manao me keia mau mea, me ka olelo ana aole makou i hanohano ia pono, aole no ia pono ko makou mau @@hu, h@le laau, aina, aka, me ke dala no.  Pela iki iho oe e ka hoa, Maanei e hoihoi kupono ae ai kakou i ke kui mageneti o ko kakou noonoo maikai a hookahua pono iho maluna o ke Kumumanao.  I ka wa i ho@ kumu@a ai ka noho ana o na kanaka ma ka honua, oiai no e noho ana o Adamu ma ka malu o ka pono, me ka ike ole ia mea he hewa.

            Ua hoohanohanoia oia malona o na mea a pau, na mea kolo, na holoholona, na ia a kaulele weleia na hua ai o kela a me keia ano.  Eia ka ninau, mamuli la o ke aha keia hoohanohano ia ?  Mamuli o kona pono.

            1  Hoopauia o ka noho pouli ana.

            He nui na alii a me na aupuni mamua aku o Kamehameha I., kaua aku kaua mai lakou, haunaeie wale no, aohe malu iki; a i ke au o Kamehameha I., ke koa wiwo ole, ua nai oia i keia mau mokupuni, mai Hawaii o Keawe a Kauai o Mano, a ua l@la i hookahi aupuni a na kapaia o ke aupuni Hawaii, he pilikia loa ka wa kaluko i ka ai kapu, he hana nui keia iwaena o ke kane a me ka wahine, aohe ai na wahine i kekahi mau mea ai, a ina i loaa ka pilikia i ka wahine, hookaawale ia ma ka hale okoa.  No ka mea, aole pumehana ke aloha iwaena o ke kane me ka wahine e, pela no hoi ka wahine me ke kane e.

            Aka, i ke au o Kamehameha II, na weheia ia pouli, a ke ai pu nei kakou i keia wa; ua pau ka luhi a me ka inea oia mau hana.  E moolelo pelu hou kakou a makaikai i ka wa i lilo ai o Kauikeaouli i alii.  Ua hooili maikai ia aku ke aupuni e na alii maluna ona, aole hoi mamuli o kona lima ikaika aku a me ke kaua.  Aka, mamuli la o ke aha?  Ke hai aku nei au ia oukou, mamuli o ka pono i loaa i na kanaka, ke lana nei kuu manao me ka iini piha, ina aole i laha ka pono ma Hawaii nei, aole e akaka ka lilo o ke aupuni ia Kauikeaouli i alii.  Ua hooili maikai ia aku ke aupuni e na alii maluna ona, aole hoi mamuli o kona lima ikaika aku a me ke kaua.  Aka, mamuli la o ke aha?  Ke hai aku nei au ia oukou, mamuli o ka pono i loaa i na kanaka, ke lana nei kuu manao me ka iini piha, ina aole i laha ka pono ma Hawaii nei, aole e akaka ka lilo o ke aupuni ia Kaukeouli.  Na Kaahumanu i puana ae, ke haawi nei au i ke aupuni o a'u moopuna no ke Akua.

            Ua lawe o Kauikeaouli ia huaolelo, me ka olelo ana i "aupuni palapala ko'u aupuni," a ma keia mau mea, na hoolahia ka pono kristiano a me ka naauao a puni o Hawaii nei.  Ua kukulu ia na hale pule a me na hale kula a puni ka aina, a i mea e hooiaia loa ai ka Moi Kamehameha III, i kela mau hua, kokala a kea ae oia; "O ke alii pono, oia ko'u alii, o ke kanaka pono, oia ko'u kanaka."  Ua hoonohoia ka poe pono a noonoo, mai Hawaii a Kauai; ua hoomalu ia ka aina a maluhia, ua lanakila ka pono a ua pio ka hewa.  "Ua malu ke kula, aohe lele pueo."  Oia ka makana a ke Akua, no ka haawi ana i keia aupuni nona.  No ka mea, o ka maluhia a me ka pomaikai kona makemake.

            2.  O ke kuokoa o ke aupuni a me an kanaka.

            O kekahi makana maikai keia i loaa ia oe e ka Lahui Hawaii; oiai, i ka wa o na kupuna o kakou, aia ma ka lima o na alii ka mana i ka wa kahiko, na lakou na mea a pau o ka aina i hooponopono.  O ka ma nao o ke alii, oia ke kanawai o ke aupuni, aole lunakanawai e hooponopono ai mawaena o na alii a me na kanaka, hiki no i ke alii ke pepehi aku i ka mea ana e manao ai e pepehi.  A he hiki hoi ke hoopakele, he nui na poino, aka, mamuli o ka naauao a me ka pono i loaa ia oe e Hawaii, ua loaa ia oe ke kuokoa mai na aupuni nui a naauao mai.  Aua ike lea kakou e na hoa e nonoho mai nei, elolu mea mana ma ke aupuni.

            Ka Moi, na alii, a me na makaainana; nolaila, wa hookeawaleia ko ka Moi aina, ko na alii, a me ko @@ makaainana; ma ke kuleana ma ke ano alodio, ka mea a na kanaka e kaena nui nei, o ko'u kuleana keia, a he mana kou o me ko'u ma ko'u kuleana, a e hana no wau i ko'u makemake a pau ma keia wahi.  Ea!  Aole anei o kou hanohano piha keia?  O ke @@@@@a o ke aupuni a me na kanaka?  Ke hai aku nei au ia oukou me ka lana haakei o ka manao; ina aole ka pono, "papapau kakou he @@ ko ka hale."  Nolaila, heaha ka hana kupono ia oe?  O ka hele paha imua i ke ao, a i ole i ka po?  Ko i mai nei paha kekahi i ka po no i ike ole ia @@ hana @@@@@@ oiai, i ko'u lohe ana i kekahi poe e olelo ana, o ka mea e ulu  ai ka lahui e h@i hou e like me ka wa kahiko, ka koho huikau ana.  Auwe, aloha wale ina pela, e Hawii makua, ka mea e noho nei ma ka malamalama lai o ka naanao?  E@ho ia olelo ana au ina o ka maka mua keia o kou ao ia ana.  pela io paha he poe paakiki ka poe Isaraela, oiai, ua ike lakou i na ha.  ua @@@a a ke Akua, aka, me ia malama maikai ia a me ka hoohanohano ia, he mea ole iho la ia ia lakou ua ike kakou ma na kaua ana, aohe lahui e ae e like me kela ka lanakila ana, aka, mamuli o ka paakiki, a hoi hou lakou i hope e hana i@@a hana o ka wa kahiko, ua ike kakou ua ulu ka lau hue ma ka waonahele.  Ua "Isa@@@ia," hala ka nani mai ka, "Isaraela" aku.  Aole anei o oe e ka lahui Hawaii ka Iseraela?

            O kakou hookahi wale no ka lahui i like me ka Isaraela, oiai, na poniia keia lahui nona.  Apehea e ukali aku anei kakou mahope o kakou hikimua a haalele i kona pono?  Aole, e haalele i ka manao kokua ma ka hewa, a e kinai loa aku ina mea e poino ai o ka lahui, oiai, aole i loaa mai keia mau pono a kakou e noho nei mamuli o ka noho ana ia aoao, e like me ke au o na kupuna o kakou, aka, mamuli o ka huli nui ana o na lii a me na makaainana e malama i ka pono a me ka oialo a ka "Baibala Hemolele," i loaa mai ai la kaakou he Kumukanawai a me na Kanawai maikai, a oia ke kumu o ka maluhia ana o keia Lahuikanaka.  Nolaila, e like me ko ke Akua haawi ana mai ia kakou i ka Moi hou i aloha nui ia, pela kakou e malama ai i kona pono.

            No ka mea, ua haawi mai oia ia kakou he mana, he ike no hoi a me na mea a pau i kupono ke hoomahuahua aku i keai mau pono.  Aole anei pela oe e ka lahui Hawaii i ke au i hala a me keia au?  O ka hapa @uku wale no ke malama mei, a o ka hapa nui paha aole, no ka mea, ua k@@ ha pono i ka hewa o na kanaka; nolaila, aole makemake e malama aku.  Pela ka hoomaopopo aku i na holoholona hi@@u no ko lakou makemake ole e noho iloko o ka pa e hoomalu ia lakou iho, nolaila, pinan@ wale aku maluna o ka pa.  Pela no oe o Hawaii Ponoi lele wale aku kakou maluna o ka pono i haawi ia mai, a puka wale aku malalo me ka noonoo ole i ka pono i paa @@a ia.  Nolaila, ke lohe nei kakou ina leo uwalo me ke kaniuhu ana e lilo ana ke "aupuni ina haole."  Ea, o pilikia ana no o Hawaii ia Hawaii no, ke haalele a kuai i ka pono i loaa mua, me ka hoi hou iloko o ka poino, alaila, aole o "Lanai a ke aea wale no ka mea i loaa ia Hawaii @ ke aea, o i aea aku paha auanei ke poo e ka lahui Hawaii, ano ka wa e ala ai e eu, e @@@@@ e hookuoo, e ike i ko kakou mau poino e hoopau aku; oini, e@ kakou i ke au o ka malamalama, e hele e like me na keiki o ka malamalama.  He Moi hou, he Kanawai hou a he makahiki hou.

            3  Ka home maemae a me ka maluhia o ka ohana.

            Ano, ua hiki mai nei au i ka pahu hopu o ko'u kamailio piha ana me kakou, a nolaila, ka hookahua pono nei au i ko'u hale kilo hoku, a hookahua maluna o keia mauao.  Pehea i ke au o na kapuna o kakou, he home anei?  ole wale.  A@@ a lohe ia ka leo o na lii e olelo ana, "o hele pela." o kou hele no ia; loaa iho la ia ia k@ omao l@@alomaaihalale, wahi a ka Omao.  Aku, i keia wa aohe mea nana e hoo@i ka wai ua lana malie.  O ka poe i ike maoli i ka pono, ua ike kakou, maemae @@ home, maluhia pu me ka ohana.  Ke kaena nei au o ka maluhia o ke ohana, oia wale no ka pookela.  He makehewa wale no ka hiipoi ana e malama i na kanawai ke ole e maluhia ka ohana, ke kumu o ka lah@ikanaka.

            Ua like wale no ia me ka moku i hao a p@ihi e holo haaheo ana ma ka ili o ke kai, aia nae ma kona iwikaele, ua popopo kekakahi mau papa, kohuko@u anei keia hole ana, ea, pau poo pau hiu me an kanaka a pau iloko ona.  Aia a hoopau ia kela poino, alaila, e oolea ananei ka hele ana o ke kai; kohu pono ke kapa iho, ka holo ana a ke ki@loa, aohe paki kai o ke a@a.  Nolaila, e na makou, na kane me @@l@@@, a me o'u mau hoa kuilima o kela uka, e hoolilo i @e@ manao i pula kau maka, i @e@ mae ole na kakou i @a kau @ kau.

Z.P. KALOKUOKAMAILE.