Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 22, 29 May 1875 — Page 2

Page PDF (1.89 MB)

This text was transcribed by:  Halena Kapuni-reynolds
This work is dedicated to:  Keonaona

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MA KE KAUOHA.

NA NINANINAU IA ANA O KAUKA

                        MOHABIA.

 

 

     Ke makemake nei kekahi poe kanaka maoli ma Honolulu nei, e ae ia aku o Mohabeer, (Kauka Inia,) e lawelawe i ka Oihana Lapaau, a ua kau nui loa ia ko lakou

manao e hooliloia oia i Kauka no ka poe Lepera; eia iho ke kanawai e pili ana, oia hoi ka Pauku 279 o ke Kanawai Kivila:

     Pauku 279     Aole no i kupono i ke Kanawai, ke hapai kekahi haole, ina paha ua

lilo ia i Kupa Hawaii, a ua lilo ole paha,

i ka Oihana Lapaau iloko o keia Aupuni,

no ka imi loaa, ke hoike ole ia oia mamua imua o na Luna o ka Papa Ola, a imua paha o na mea a ia mau Luna i koho ai no ia hana, i mea e maopopo ai kona makaukau no ia oihana a me kona ano maikai, a loaa

ka Palapala Hoapono a ia mau Luna, a me

ka palapala Ae o ke Kuhina Kalaiaina.

E hoopaiia ka mea malama ole i keia pauku, hookahi haneri dala, no kela hewa keia

hewa ana i hana ai, ke ku ka hewa iaia

ma ka hookolokolo ana."

     Ua noi aku o Mohabeer imua o ka Papa

Ola i palapala ae lapaau nona, a ua ninaninauia e na Hoa Kauka elua o ka Papa oia o Dr. Trousseau, (Kauka Farani,) a

me Kauka Makibini, e like me ka pauku

kanawai maluna iho, ma ka la 29 o Sepatemaba i hala ae nei.  Eia iho ka laua olelo hoike imua o ka Papa Ola:

Sepatemaba 29, 1874

I ka Poe Hanohano o ka Papa Ola:

     O maua o na mea nona na inoa malalo

i waihoia mai ai ke noi a Kauka Mohabeer

no ka ae ana aku iaia e lawelawe i ka oihana lapaau maloko o keia aupuni, ke hoike

aku nei, ua hui maua me ka mea noi

ma ke Keena Kalaiaina i ka hora 10 o keia kakahiaka a ua ninau ia aku oia i na niele ma ke ano pili i kona akamai lapaau

a eia ka mea i loaa mai:

     Ninau na Dr. Trousseau. He mau Palapala Hooia anei kou? Ae.

     Ninau na Dr. Makibine. He palapala Hookohu a hoapono anei kou, mai kekahi kula a hui oihana lapaau paha? Aole.

     Ua hoike mai nae o Dr. Mohabeer i kekahi kope o ka nupepa "Commercial Gazette" o Nov. 5 1869, i paiia ma Port Louis, mokupuni o Mauritius, e hoike ana ua ae mai ka ahaolelo oia mokupuni e hoao oia e hoola i ka Mai Lepera.

     Ninau na Dr. Trousseu. Ua ao ia anei

oe i ka oihana lapaau ma lnia? Haina.

Aole.

     Ninau. Ua lawelawe anei oe i ka Opiuma, Arsenika, Iodide o Potassium, Musk, a me ke Koloroform, iloko o kau lapaau ana?

     Haina. Ae, no ka poe Karistiano wale

no.

     Ninau na Dr. Makibini. Heaha na ano mai e lawelawe ai oe i nei mau laau?

     Haina. O ka opiuma, he hoohiamoe.

Ke koloroform i awili pu ia me ka alekohola, i 10 kulu i kakahiaka a me ke ahiahi

no ka mai kapalili o ka houpo, a me na

hui e ae o ke kino.

     Ninau na Dr. Trousseau. He Kauka okioki iwi anei oe?

     Haina. Aole. Aole au i ao ia i na lala

iwi o ke kino, no koʻu manao he

makehewa ia no ka oihana lapaau.

      Ninau na Dr. Makibine. Ua ike anei oe

i ka mai i kapaia he Pneumonia? (Piha

na aa makani o ke akemama)

     Haina. Ae.

     Ninau. Heaha na kumu hoike oia mai

mai ka hoomaka ana?

     Haina. He mai e hoomaka ana ma ke

ake paa, a holo aku la iloko o ke ake mama,

e hoolilo ana i ano puha malaila.

     Ninau. Pehea oe e hoomaopopo ai i ka Pneumonia?

     Haina. I ka mai e moe ana, ku aku la

au ma kahi kaawale, a ma ka nanaina o kona mau maka, i ka eleele, keokeo, a ulaula paha, e ike koke aku ai i ke ano o kona

mai.

     Ninau. E hoopili aku anei oe i kou pepeiao i kona umauma?

     Haina. Ae, e hoolohe aku oe i ka ikaika

a nawaliwali paha o ka pana ana o

kona puuwai; e haha no hoi au i kona pana lima a me ke poo.

     Ninau.  Heaha kau mau laau e haawi

ai no ia ano mai?

     Haina. Laau o Inia.

     Ninau. Ua ike anei oe ia mea he Peritonitia? (He mai pehu ma ka puao.)

     Haina. Aole.

     Ninau Pehea oe e ike ai i ka mai iliili iloko o ka puu mimi?

     haina.  Make ano ua hakuhaku ka mimi;

i kekahi wa hemo mai ka iliili; ekolu

ano o ka iliili, a o ka ha i kekahi manawa iloko o ka puupaa.

      Ninau. E lawelawe no anei oe i kekahi manawa i ke Katheta, (he mea e omoia'

ka mimi,) i mea e hoomaopopo ai a e hoola ai i kekahi mai?

     Haina. (Me ke ikaika,) O! Aole!

Maloko wale no ka'u laau. Helelei malie

aku la ka iliili a pau i ka mimi.

     Ninau. Ua ike anei oe i kekahi mai i kapaia ka Paralysis? (Oia ka mai lolo.)

     Haina. Ae. O kona ano he nawaliwali iloko o kekahi wahi o ke kino, a o ka

make, a i kahi manawa i kekahi aoao o ke

kino.

 

 

     Ninau. Heaha ke kumu e loohia ai i

ka mai lolo, i kou mana?

     Haina. Ua oluolu loa au no kou ninau

ana mai i keia, no ka mea, he mai ia na'u i hoomau loa i ke ao a me ka imi ana ma na aina a pau.  Me ka puuwai e hookumuia'i, eleele aela ke koko, a holo aku la i ke poo,

a malaila hoolawa ia akula i ka aoao kaho

e mai ana, me ka inoino a no ka pono

ole like o na aa kino, no laila aole i kiolaia ia koko ino.

     Ninau. E hookahe no anei oe i ke koko

o kau poe mai?

    Haina. No ka nana wale ana no ke ano

o ke koko.

     No ka manao o ko oukou Komite ua lawa iho la no i na ninau maluna, nolaila,

aole i hooloihiia aku.  Ke hoike aku nei maua i ka Papa Ola, aole e kono aku i ke

Kuhina Kalaaina e haawi i Laikini Lapaau

i ka mea noi mai. Me ka mahalo.

            (Inoa)              Robert McKibbin Jr.

                 :                            G Trousseau.

 

 

     Nolaila, malalo o ke kanawai, aole no e hiki ke haawiia ka Palapala Ae Lapaau no

Dr Mohabeer, a ua hoole ia.

     O ke kanawai o ka M.H. 1868, ua pili wale no ia i ka pono o na kahuna lapaau kanaka maoli.

      No ka mai Lepera, ua maopopo no i ka ike o na kauka lapaau ma kela a me keia lahuikanaka o ko ke ao nei, o ka Lepera Oiaio, aole no e hiki ke hoolala.  O ka hoolimalima ana i na kauka ike ole, o ka hoopoho wale no ia i ka manawa a me ke dala kekahi, e laa me Akana, i hoounaia aku nei ma Kalawao, a me kekahi poe e ae i haanui ia lakou no ke akamai, a mahope iho ua haule wale.

     A o Mohabeer hoi, ua lawe mai oia ma Hawaii nei i kekahi lepera, me kona olelo

ae, ua lapaau ia a na hoolaia e ia, aka nae,

ua ikeia ka pii mau o ka mai o kela lepera,

i kela a me keia la, a aia no ma Kalawao i keia wa.

     Eia wale no ka mea hiki i ka poe akamai ma ka oihana lapaau, e wae ia a hookuawale i ka poe lepera oiaio, a koe iho ka

poe i loaa i kekahi mai e ae, e like me na

mai o ka ili, alaila, e lapaau aku i na poe lepera ma ke ano e oluolu ai ko lakou noho ana.

     O ka waeia ana a hookaawale loa i na

lepera a pau, oia wale no ka mea e pono ai

a ina e hooko maoli ia keia rula, iloko o

kekahi mau makahiki, e pau ana no ia mai

i ka hoomaluia.           W L Moehonua

Peresidena Papa Ola.  

Mei 24, 1875

 

 

     KE HOIKEIA aku nei ka lohe oiai ka wa e  kaawale

ana o Mons. Theo Ballieu mai Honolulu aku, e lawelawe ana o Mons. Charles Pernet ma ke ano Komite a Kanikela No Farani, a ke kauohaia aku nei na poe a pau e nana mai

i keia a e mahalo aku i kona mana ma ia hana.

 W L GREEN, Kuhina o ko na Aina e.

     Honolulu, Mei 22 1875

 

KE HOIKEIA aku nei ka lohe i na mea a pau, ma ke noi

a F Banning Esq. ua ae ia aku o Mr. William Martens o

keia kulanakauhale e lawelawe ma ke ano Kanikela no Netherlands a me Belegiuma, i kona wa e kaawale ai. Nolaila, e mahalo aku na kanaka a pau, i kona mana ma ia hana.                        W L GREEN, Kuhina o ko na Aina e.

     Keena o ko na Aina Mei 3 1875

 

I KEIA la, ua hookohuia o L Severance a me D Kamai i mau Luna Haawi Palapala Mare no ka Apana o Hilo Hawaii.                   W L MOEHONUA, Kuhina Kalaiaina

     Keena Kalaiaina Mei 26 1875

 

Hoike Kula Aupuni. ---E hoike ana na Kula Aupuni

o ka apana o Kona (Honolulu,) mokupuni o Oahu, iloko o keia malama ae o Iune, e like me keia hoomaopopo malalo iho:

NA KULA MA KA OLELO ENELANI.

     Poalua, Iune 8. Ke Kula o Pohukaina

     Poakolu,  "   9.  "        "      Kahehuna

     Poaha,     "   10. "        "     Alanui Papu

NA KULA MA KA OLELO HAWAII

     Poalua, Iune 22. Ma ka Luakini o Kamoiliili na Kula o Wailupe, Palolo, Kamoiliili, Waikiki-kai, Makiki a me Manoa.

     Poakolu, Iune 23.  Ma ka Luakini o Kawaiahao, na Kula o Moanalua, Moanalua, Roma, Kalihi-uka a me Kapalama.

     Poaha, Iune 24. Ma Kawaiahao no. na Kula o Kamakela, Pauoa, Maemae, Roma k. a me Roma w.

     Poalima, Iuna 25.  Ma Kawaiahao no, na Kula o Kalihi-kai, Kaumakapili, Kawaiahao k. a me Kawaiahao w.

   E hoomaka ana ka hoike o na kula i ka hora 9 o kakahiaka o kela a me keia la i hai ia ae ia maluna. Ke kono ia aku nei ka lehulehu e hele ae.

     E hoomaha ana keia mau kula, mai na la i hai ia ae la

malu, a hiki i ka Poakahi, la 2 o Augate, 1875, a ma ia la e

hoomaka hou ai ke kula ana.                W JAS. KAMIKA,

Luna Kula o Honolulu

Aliiolani Hale Mei 24 1875

 

 

               E hoomaka ana ka hoomaha loihi o na kula apana

o ke Aupuni, (koe ka apana o Honolulu), ma ka Poakolu,

la 9 o Iune, a e hoopau ana ma ka Poalua ia 20 o Iulai.

               E hoomaka ana na kula-ao-kumu penei:

               Ma Hilo, mai ka la 12 o Iune a hiki i Iune 19.

               Ma Waimea, Hawaii, e like me ko Hilo.

               Ma Napoopoo, Kona, e like me ko Hilo.

               Ma Haleakala, Makawao, ma ka hale kula keiki kane, mai Iune 11 a hiki i Iune 18.

               Ma Honolulu, e like me ko Hilo.

               Ma Waimea, Kauai, e like me ko Hilo. aka nae, ina e

hiki mua aku ke Kahukula Nui i Kauai, alaila e kahea la

ana na kumukula e halawai pu me ia.

               E hoike ia ana na keiki o na kula apana e manao ana e komo i Lahainaluna, ma na wahi e akoakoa ana na kumukula no ke kula-ao-kumu, a na na kahu o ia mau kula e hoike ia lakou; a na na luna kula no hoi kekahi e

hoike i ka poe e hiki ole ana i na kula-ao-kumu no ka pilikia.

               E hoike ia ana ke kula hanai keikikane o Haleakala ma ka hale kula, ma ka la 9 o Iune, a mahope iho o ka hoike, e hoomaha ana ke kula a hiki i ka la 14 o Iulai.

     O ka poe makua a kahu paha e makemake ana i ko lakou mau keiki e hoi i ka home no ka hoomaha, he pono ia

lakou e palapala e ia D D Baldwin ma Haleakala, e hoakaka ana i ko lakou makemake.      H R HITCHCOCK

     Oihana Hoonaauao                                 Kahukula Nui.

     Mei 4 1875                                               702 3t 704

 

I ka poe a pau e lawelawe ana ma ka Oihana hoonaauao ma waena o na Kula o ke Aupuni, @.

     I ka poe no hoi e manao ana a lawelawe ma na Oihana

     ma kekahi manawa aku.

     Ke ake nui nei ka Papa Hoonaauao e hookiekie ae ai i ke kulana o na kula-kumumua o ke Aupuni; a i mea e

kokua ai i keia hooikeike ana, ua hooholo ka Papa e kukulu

i KULA-AO-KUMU ma Lahainaluna; a penei ke ano o ia kula:

     AKAHI-Elua makahiki ka loihi o ke ao ana ma keia kula

     ELUA-Eia na lala o ka ike e ao iaʻna ma ke kula:

                    (a) O ka heluhelu me na loina o ka heluhelu

                          maikai.

                    (e) O ka wehewehe helunaau me ka helukakau.

                    (i) Ka hoailonahelu.

                    (o) Ka hoikehonua me ke kahakaha palapala

                         aina.

                    (u) Ka moolelo o na lahui o ka honua nei.

                    (h) Ka malama buke helu a.

                    (k) Ke akeakamai.

                    (l) Ke kakaulima me ka haku manao.

                    (m) Ka pa-ko-ii

                    (n) Na loina e pono ai ke ao ana i ke kula.

                    (p) Ke kumukanawai o ke Aupuni o Hawaii.

                    E ao iaʻna ma ka olelo Beritania ma kekahi o keia mau kula.

     EKOLU-E haawiiaʻna i keia a me kela haumana e puka pono ana mai keia kula aku, i palapala apono, e apono ana iaia no ka lawelawe ana ma ka Oihana Kula o ke Aupuni.

     EHA- E hooma@aʻna ka uku o ka poe e lilo ana i mau kumuao mai keia kulakmu aku, ke ae nae lakou e

noho ma ke kula a ka Papa Hoomanao e haawi ia lakou

ma o ke Kahukula Nui ia, a ke noho pono hoi lakou.

     ELIMA-E noho ana na haumana o ke kulaaokumu ma lalo o na rula e hooponopono, a e hoomalu ana i ke Kula Nui o Lahainaluna.

     EONO- E hoomakala ana kela Kulaaokumu ma Lahainaluna i ka hoomaka hou ana o ke kula ma Iulai e hiki mai a a.

                    O kela kulaaokumu aole ia he panihakahaka no ke kulana o ke Kula Nui o Lahainaluna e waiho nei: e mau ana no ia kula no ka poe e makemake ana e komo, a e ao no na makahiki eha.

H.R. HITCHCOCK.          Kahukula Nui

         Oihana Hoonaauao, Honolulu, Apr 3 1875.

 

 

     KE HOIKEIA aku nei ka lohe i na mea a pau i kulike

ai me ka pauku @4 o ka mokuna 41 o na Kanawai Hoopai

Karaima he Kanawai i kapaia "No ka pepa e na i ka ona.

ka hana a me ke kuai ana o ka waiona." nolaila. ua kaupalenaia na wahi e loaa ai na laikini no ke kuai liilii i ka wai ona.  kahi hoi e lawelaweia ai no ia mau mea, e hookupono ia no mai keia la aku a hiki i ka wa e hoolaha hou ia aku ai.  Ma ka aoao komohana o Honolulu, ma o a maanei o ke Alanui Nuuanu, mawaena o na Alanui Beritania a me Kalepa: ma ka aoao makai o Honolulu, ma ka aoao mauka o Alanui Kalepa, mawaena o na Alanui Nuuanu a me Papu; ma ka aoao hikina o Honolulu, ma na aoao elua o Papu, mawaena o na Alanui Kalepa a me Beritania, ma ka aoao mauka o Honolulu, mauka o ke Alanui Beritania mawaena o na Alanui Nuuanu a me Papu. Maloko o keia palena maluna ae aole i komo ka Ho@le Hawaii.

     O keia mau palena mahina ae i kuhikuhiia maloko o na Pauku @,12 a me 20 o ka mokuna i laila ae ia i ikeia ma ka inoa "Na Laikini waiona kuai kukaa." E like no ia me ke kuhikuhi maluna, no ka laikini kuai liilii.  koe nae ke ku@ ana makai o ke Alanui Kalepa a ma na aoao paha o ke Alanui Kaahumanu.  Aole e aeia kekahi laikini kuai waiona no na wahi e ae mawaho aku o keia Aupuni. ma Honolulu wale no.                   W.L.MOEHONUA. Kuhina K

   Keena Kalaiaina Mei 2 1875

 

I NA LUNA KUOKOA

     Ke kauohaia aku nei na Luna Kuokoa a pau a me ka poe lawe pepa, e hookaa koke mai lakou i ko lakou aie no ka hapa mua o keia makahiki me ka hookaulua ole. Ina no ka mea ole e hik mai ai, e hoouna mai ma o ko oukou mau Kahu la a me na Elele i ka Ahahui Nui, i na Kapena moku a me na makamaka no hoi. E hoolohe i keia i pono ai kakou a pau, a i mau hoi ka pumehana o ke aloha.

 

Ka Nupepa Kuokoa

ME

Ke Au Okoa

I HUIIA.

Published every Saturday, $2 a year

HONOLULU, MEI 29, 1875

     He HOOPAU MANAWA wale iho no paha 

ma keia wa, ka hapai ana e noonoo no ke

poho o ka waihona o ke aupuni nei ke hooholoia

ke kuikahi panailike.  I ka wa e lilo

io ai ke kuikahi i mea mana, aole o makou kanalua e nele ana ko kakou anaina i na noonoo ole e halawai ai me ka hoomokuahua, a e hana hoi i na mea e hiki ai ke kukulu maluna o ke kahua maikai, ma ka hoopiha ana i na poho o ke aupuni e lilo ana ma ke kuikahi.  O ka aie dala ana malalo

o na kumu maikai, oia hoi no na hana

hou, a ma ia hana e kokuaia ai na hana mikiala,

alaila he kumu maikai ia, aka, o ka

aie ana i ke dala no ka uku ana i na uku makahiki, a i ole, no ka hoolawa ana paha i na lilo hakahaka ma ka hooholo ana i ke aupuni, aole i kupono.

 

 

     UA LOHE MAI mai makou, e haiolelo aku

ana ke Alii ka Moi imua o na kamalii Kula

Sabati o ka mokupuni o Oahu nei, ma ke

hora 12 awakea o ko lakou la e akoakoa

ai ma Honolulu nei, oia hoi ka la 12 o Iune.

A ia wa e lohe leo hoolana ai na kamalii a

pau o ke kaona nei a me ko ke kuaaina,

mai ka waha mai o ko lakou Makua ake

hooulu lahui a hoowaiwai aupuni. Nolaila,

o ka lohe ko oukou, a e hele mai e hoopiha

i ka hale, a e ukuia auanei ko oukou luhi

me na olelo hoolana, na ike alii a me ka hui

aku hui mai o na maka aloha. He makahiki

ano nui keia, ka houluuluia ana o na

kamalii o ka mokupuni a me ka hele ana

mai o ka Moi e haawi wahi olelo paipai ma

kona ano makua, he hana i ike ole ia i kona

mau hikimua. E lilo auanei ko kakou Moi i mea makemake nuiia e na kamalii.

 

     MA NA PALAPALA i hiki mai nei mai Hilo

mai, ua ike iho makou, ua hoohiluhilu loa

ia na hookipa ana i ka Adimarala e na makaainana o ia kaona puia i ke onaona.  I

ke ku ana aku o ka moku Pensacola i Hilo,

ua hana muaia he mau pio i hoohiwahiwaia

me na lau nahele, makai o Kahipalaoa; a ua laweia mai he mau kumu lehua he umi

me na pua no e luluu ana a me kekahi mau

kumu hapuu eono a kanuia ma ke alo o ka

lele ana mai o ka uapo.  I ka hora 6 o ke kakahiaka Poakahi, la 17 o Mei ke ku ana

aku, a ma ka hora 1 o ka anina la, ua kiiia

mai ka Adimarala a me kekahi mau aliimoku,

e na kaulua elua o na makaainana, a

aoloia aku la i kula.  Mamua o ka pae ana

i kula, he ekolu hookikakaha ana a na waa

kaulua elua, a ua lilo i mea akaake.

 

     UA HOOHOLO NA LIMA lawelawe o ke aupuni me ka naauao mahope i ka noonoo

piha ana o ko ke Moi mau kuhina me kona

mau alii kukamalu, a ua ae like me ka lokahi,

e ukali aku i na mea o na makahiki

he iwakalua a keu ae i hala aku nei, oia

hoi ka papa @na me ka ikaika i ke kuai wai

ona mawaho aku o Honolulu nei. He mau

manao kuokoa no paha kekahi o na hoa o

ka poe i kuleana ma ka malama ana i ke

aupuni, aka, aole lakou e aa e kau iho i ka

haawe o ka hewa maluna o ko lakou mau

kipoohiwi mamuli o ka hehi ana i ke kapu

o ka rama, ke a ie hookahi i koe nana e aleko

 i ka maka o ka lahui hanohano, a no lakou

hoi ka painuu ana e malama i ko lakou

ola.  Ina i anaiia ke kanawai, a laila, ma luna wale no o ka poe i hooholo, ia hewa.

Ke mahalo a hoomaikai aku nei makou i ke aupuni a me na makaainana ma keia mea,

ka mea hoi a kakou e manao nei, ua paa

iho la ke kanawai.

 

ILOKO O KEIA WA nele a hapa o na loaa,

hookahi wale no hana maikai oi loa a ka

poe 6 loaa wahi hana ana, o ka malama

loa i na wahi loaa, aole e uhauha wale. O

ko kakou hemahema nui keia ko na kanaka

Hawaii, o ke akamai ole a me ka maalea

ole i ke kaua ana i na loaa pule, malama

a makahiki hoi, aole hoi i ka hoahu ana

i ona waihona.  O ka mea i ike mau ia

mawaena o kakou iho, o ka pau e o na uku

hana i ka hooliloia mamua o ka hiki ana

mai o ka wa e loaa ai.  Aole kakou hoolilo

pakiko iki no na lilo noho ana, aka o

ka hulei pau loa ao i ka wa e loaa mai ai.

Olelo mai ka hapa nui loa o na kanaka, "no

ka uuku mai no o kahi loaa pau e ai no ke

kanaka! E pau hoi ko ka haole, ka poe

nui o ka uku."  Aole paha pela ka pono,

eia wale no, ian nuku mai ka loaa hoemi

mai na lilo, a pela aku e pakiko ai, a aia ka

pono o ke koe ona wahi hapalua dala o ka

pule i ka waihona, aole ka pau ioa, he hewa

ia. Ina he hapalua ke koe i ka waihona

o ka hebedoma, ua waiwai kela, a eia

ka hewa o ka ike ia uuku la, uluhua no, kii

e uhauha.  E hoomanao kakou, mailoko

mai o na "kulu wai liilii i lilo ai i moana

nui."  E kamailio hou no makou no keia

mahope.

 

     O KEKAHI o na hana naauao a na lahui

kahiko noonoo o ka honua nei, oia no ka

malama ana i ona mau hoikeike nui, kahi

e houluuluia ai a hoahuia na mea paahana,

na mea hana akamai, na mineminerala, na

mea ulu, na hua ai a me kela a me keia

mea o na lahui e pau o ke ao nei.  Ma ia

wahi hookahi, e ike ai ke kanaka ike ole i

kekahi mau mea e ae o na aina e, e houluuluia ana, a e ahu ana i mea kilohi imua o

kona mau kinonohi.  I keia mau makahiki koke mai nei he kanakolu paha ka pii hikiwawe loa ana mai o keia mea, a ke laulaha

mai nei.  Na Enelani i hoomaka mua ma ke ano akea loa i ka 1850; na Farani hoi

iukali mai i ka 1860; na Auseturia hoi i

ka 1870; a na Amerika hoi e uhai aku nei

e kukuluia i ka 1876  He makahiki ano

nui ae keia ma kela Ripubalika nui, no ka

mea, o ka puni ana ia o ka haneri makahiki

o ko lakou noho kuokoa ana, a no ia mea,

ke hoohiluhilu loa nei lakou e oi keia hoikeike

nui ae.  Ua mamao aku nei keia mea

he hoikeike nui ma Europa, a ua laweia

mai nei, a eia ma ka poepoe komohana. He

wa maikai loa keia i ko kakou mau kanaka

Hawaii kuonoono e holo ai e makaikai, a ina e hala keia wa, a laila, e hala ana kona

nani.  O ka makou keia e hoikeike aku nei ia oukou, a na oukou e koho.  Eia hoi kekahi,

e hoonuiia mai ana he mau ike hou

 no ka mea e hele ana.  Ia oukou e hauoli

ana, ke hooikaika nei makou e honua mai

i na mea kahiko o Hawii nei.

 

     UA LOHE MAI MAKOU, ua hoopii kekahi mau pilikana e ola nei o ka poe i noho loihi maluna o ka pa i ikeia, o Mililani, kahi

hoi a ka Hale Aupuni e ku nei.  Ma na

mea i loheia mai ia makou, aole keia he aina

i hoona maoli ia, aole no hoi i kuleana,

aka, ke koi nei ka poe hoopii mamuli o ko

lakou mau pilikoko noho ana a hala mamua

aku o iwakalua makahiki maluna o ua aina

nei me ke keakea ole ia.  Ua olelo ia, ua noho loihi o Namauu, Manuia, Kaupena a

ma Kapoli maluna o ua aina la mai ka 1829

mai a hiki i ko lakou wa i pau ai i ka

make, me ka uku ole i kekahi hoolimalima

a ano e ae hoi.  Ma keia ano, e koi nei ka

poe e ola nei no ko lakou mau pili-koko

pau i ka make keia aina.  Eia nae, ua kuaiia

keia aina e na lunahooponopono waiwai

o ka Moi Kamehameha V., ma ke ano

aha la, a ua lilo he Ewalu a i ole, he umikumamalua paha tausain dala.  Pokeokeo

maoli keia. No keia mea, ua manao na

kuhina i ke au o Lunalilo e hoopii e hoihoi

hou mai i kela mau tausani dala, aka make

e kela a hoopauia lakou nei, nolaila, ua

waiho pu wale mai a hiki i keia wa. Na ke

alii ka Moi e ae e hoopii na pilikane.

 

 

 

NU HOU KULOKO

 

        Ke hoopulu mau ia nei ke Kulanakauhale

         e na paka ua.

 

        E ku mai ana ka moku kaua Pensacola

         i keia la.

 

        O ka la 11 o Iune e hiki mai ana,

oia no ka la kulaia aupuni no ka hoomanao

ana ia Kamehameha.

 

     He huakai hele malihini ka na Katolika

       o Honolulu nei i ka auina la Poaha

iho nei.

 

     Malalo o ke poo ma ke kauoha e

ikeia ai ka manawa e hoikeia ai na kula la

aupuni o ka apana o Kona nei.

 

     Ua haalele ka moku kalepa Kilona

ia Bosetona ma ka la 16 o Aperila, me na

waiwai no C. Burua ma.

 

     Ke hoomaka hou nei na kamalii

haole i ke kinipopo, kekahi o na mea hooikaika

kino o keia ola ana.

 

     I keia Poakolu ae paha e ku mai

ai ka mokuahi Cyphrenes mai Kapalakiko

mai, me na eke leta a me na nu hou. 

 

     Ua lohe mai makou, ma ka la hoohuli

pipi o Lihue i heluia ai na pipi a Keoni

Miki a hiki i ka 3,800.  Aole nae i pau

mai ka pipi, me he mea la, he mau pipi iki

paha koe.

 

MAKE PALALAUHALA--Inehinei, Mei 28,

mauka o Manoa, make iho la o EHU, makuakane

o J.W.E. Maikai a me Poipe i

hala e aku i ka make, iloko o kona mau la

elemakule--ke ola ia a ke Akua.  Ua manaoia

mawaena o ke 90 a me ka 100 makahiki

kona kahiko.

 

 

 

            O ka Poakahi iho nei, Mei 24, ka

la hanau o ka Moiwahine Victoria o Beritania

Nui, ua haawiia he mau paina hoomanao

e kona mau Luna Aupuni maanei.

 

            Ua hiki mai ma Honolulu nei he

114 pake no ka Hui o Kiulana ma o keia

Kulanakauhale.  He poe mahiai keia, a na

kuokoa lakou e kepa malalo o ka haku a

lakou e makemake ai.

 

            Ua lohe mai makou, o ke kumu i

hookunia ai o ka hihia a D. Kaneheana o

Kalihi waena, i hooloihi ai i kana kamailio

ana, no ka mea, aohe ona mana e hookolokolo

ai ma ia hihia.

 

            Oiai ke hapai nei na haole a me na

pake e lulu dala no ka hoala ana i ahaaina

hoohanohano aku i ka Adimarala.  Nolaila,

ke makemake nei makou e komo pu kakou

na Hawaii ma ia hana.

 

            Mamuli o ke noi a na Luna Hooko

Kauoha o ka waiwai o J. Kahai, ua ae mai

ka aha kiekie e kuai i kekahi mau aina o ka

me i make, i hookaaia ai na aie ponoi.

E nana i ka olelo hoolaha a na Luna Hooko

Kauoha ma ka pepa o keia la.

 

            Ua ku ae ma Kapalakiko ika la 25

o Aperila, kekahi manuwa Dutch (olelo e)

nona ka inoa Curaco@, a ua manaoia e holo

mai ana oia no Honolulu a me Iapana.

O ka makamua keia o na moku kana o keia

lahui i hele mai ma ka Pakipika a kau nei.

 

            Ua hookupu dala iho nei na haole

o Honolulu nei no ka hoala ana e kukulu ona

ahaaina nui e haawi ana i ka Adimarala,

ke Kapena a me na aliimoku o ka Pensacola

ma ka la a ka Adimarala e manao ai he

kupono nona a me kona mau aliimoku.

 

            KE KILAUEA.--Ua hauoli makou i ka hoike

ana aku, ua pau iho nei na hemahema o

keia mokuahi Hawaii i ka hanaia a paa;

a ua like me he moku hou la.  Ma ka Poaha iho nei, ua holo aku oia no Nawiliwili.

        ---A keia Poakahi ae, e holo ana oia i

Hilo me ke ku ana ma Kaunakakai.

     MAI KANALUA I KEIA LEO KAHEA HOPE LOA!

  --Ke konoia nei ka lokomaikai o na hoa

a pau o ka Puali Kaualio Leleiohoku e ko

lakou Kapena, ma ka naue ana mai ma ko

lakou hale halawai mau ma keia ahiahi Poaono,

Mei 29, no ka noonoo ana i kekahi

mau kumuhana ano nui e pili ana.

 

     HAULE I KE KAU--I ka moku Nottebohm

i hookokoke mai aiika nuku o ke awa ma

ka hora 4 o ke ahiahi Sabati aku nei, ua

loaa iho la kekahi ulia poino maluna o ke

kolomeki.  Ua hiki mai keia poino i ka wa

e hookuukuniaia ana ka heleuma, pokakaa

mai la kekahi mea a pa ma ka lima, hina

aku la ka makamaka a haule loa i ke kai.

Ua hooleiia aku kekahi hoolana iaia, a ua

apo mai ia a paa, aka no ka loihi o ka huli

hope ana a me ka ika ia e na ale, e lawe

ana i ka lulu, nolaila, ua hookuuia na waapa

elua e holo aku e imi.  Eia nae, aole i

loaa iki a hiki wale i ka hora 1 o ka wanaao

haaleleia.  He 28 ona mau makahiki, a

o Sekotia kona one hanau

 

            Wahi nuhou no keia kakahiaka ma

Waikane Koolaupoko, ua oe ia o Kaili (k)

e ka Bipi, a ku ka ma ka papa auwae hema

o pili ana me ka ai a puka a hamama, a

pahia ae la ma ke kumupepeiao.  O ke

kumu o ka pakele ana o ke ola, ua poho ka

Bipi ma kahi hohonu o ka lepo, nolaila, kii

aku la e huki mai me na paa Bipi elua e

huki mai ika Bipi i poho, ia manawa o ka

lalau ana aku i ka Bipi i poho e huki mai,

o ka oe ia ae la noia.  Pakele ke ola.

J.W.P. KAMEALOHA      

Waikane, Koolaupoko, Mei, 26 1875

 

     KA LA HOIKE KULA SABATI NUI--O ka

mokupuni o Oahu nei, oia no ka la 12 o

Iune e hiki mai ana.  E hui ana na kula

Sabati o na Ekalesia o Waimanalo, Kaneoeoe, Waikane, Kahana Kahuku, Waialua, Waianae, Ewa a me Kaumakapili maloko o ka luakini o Kaumakapili i ka hora 9 o ke kakahiaka, Malaila, e hoonohonohoia

ai ka huakai, a kaihele ae ma na alanui

hanohano o ke Kulanakakauhale nei, e like

me ka hoike a ka papa kuhikuhi hana a ke

Komite hoonohonoho hana, e puka aku nei

ma ka aoao eha.  Eia wale no ka makou

olelo hoolana.  "Imua a i luna ae" e na

pokii! O ko oukou lanakila ana, oia ka

hoka ana o ka poe hoomokuahana; a o ko

oukou haule ana, oia ko lakou "hene iki

ka aka" ana.  Nolaila i mua na umauma i

moea kaoo.

 

     MA MAKAWAO KE KAULA KUMU. --I kulike

ai me ka olelo kuahana a ke Kahukulu nui,

"Aia ma Makawao, kahi e ao ia ai na kumu

kula aupuni, o ka mokupuni o Maui a

me Lanai, malalo o kana alakai ana, ke

hiki aku i ka malama o Iune." I mea e

pau ai ke kanalua o na Kumukula a pau

loa, ke hai ia aku nei ka lohe.  E hele mai

oukou me na kapu moe kupono no ka moe

ana o ka po, eia ka hale ma Piiholo, Makawao

,me na pono o ke ola kino, a he wahi

kupono no ke ola o na holoholona, e hoomanao

nae oukou, o ke kino pakahi o kela a

me keia kumu ka mea i manao nui ia. He

pomaikai nui keia no kakou i ke alakai pono

ana a ke Kahukula nui.  Aole no i papaia

ka poe i loaa na makamaka kupono

maanei.  Na na kumu kula o Makawao

ma o                                    PEEELO AMA.

      Mei 18, 1875

 

 

HOOLAHA HOOKOLOKOLO

 

A KA HOOKOLOKOLO Kiekie o ko Hawaii Pae Aina.

ma ke Keena.  Ma ka waiwai o ANTONIO SILVIERA

DE SOUZA o Waialua. Mokupuni o Oahu i make

kauoha oia, Ma ke Keena imua o ka Lunakanawai JUDD.

He noi e hooponopono ia ka moowaiwai a ka luna hooponopono, e mahele i ka waiwai a e hookuu ae mua.

   Ma ka waiho a me ka heluhelu ana i ke noi a Samuel N.

Emerson ka Lunahooponopono o ka waiwai o Antonio

Silviera de Douza o Waialua Oahu i make, maloko olaila e

noi mai ana e aponoia na hoolilo ana ia $174.62 mailoko mai

o na $@12.@. me ke noi mai e nana pu ia ka moowaiwai a

aponoia, a laila e maheleia ka waiwai e waiho nei iloko o kona lima i ka poe i kuleana a e hookuu loa lala ma ke ano

Lunahooponopono Waiwai.

  Nolaila, ke kauohaia aku nei, o ka Poalua, la 29 o Iune

1873, ma ka hora 10 AM imua o ka Lunakanawai ma ke Keena maloko o ka Hale Hookolokolo ma Honolulu oia

kahi e hooloheia ai ke noi, a malaila e hele ai ka poe i pili

e hoike i ko lakou kuleana ina he kumu io e hooleta ai ke

noi, a e hoike mai ka poe pili ia waiwai.  E kauoha hou ia

e hoolaha ia keia kauoha ma na olelo Enelani a Hawaii

maloko o na nupepa Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa.

he mau nupepa i paiia a hoolaha ia ma Honolulu, no ekolu

hebedoma mamua ae o ka manawa e hoolohe ai.

   Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, i keia la 22 o

Iune M H 1875                                    A FRANCIS JUDD,

      IKEA:                                     Lunakanawai o ka A. K

                  Jno. E. Barnard        Hope Kakau olelo

                                                704 3ts 706

 

AHA HOOKOLOKOLO Kiekie o ko Hawaii Pae Aina.

ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o KAONOHI w. o Honolulu i make, kauoha ole.  Imua o ka Lunakanawai C C HARRIS.

     Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i Lunahooponopono Waiwai.

   Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala

noi a Beniamina o Honolulu e hoike mai ana o Kaonohi w.

no Puiwa, Honolulu ua make kauoha ole ma Honolulu ma

ka la 21 o Aperila M H 1875, a e noi ana e haawi ia ka palapala hookohu Lunahooponopono waiwai ia J PORTER

GREEN.

   Ua kauoha ia o ka Poakahi ka la 14 o Iune M H 1875, oia

ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i na noi la, imua o

ua Lunakanawai la, ma keKeena Hookolokolo o keia Aha.

ma Honolulu, a ma ka manawa a ma ia wahi no e hele mai

ai na mea pau i pili e hoike mai i ke kumu. Ina he kumu

oiaio ko lakou. e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia olelo kanoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke Kuokoa. nupepa ma Honolulu.

   Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, 22 Mei M H

1873            CHAS E HARRIS, Lunakanawai o ka Aha K.

   Ikea: Jno. E Barnard, Hope Kakauolelo        @04 3t 705

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka

hooponopono waiwai, Mokupuni o Oahu Hawaii

Pae Aina. SS. Ma ka waiwai o HOOAEAE, no Honolulu, i make. Olelo kauoha e koho ana i ia e hooiaio ai ka palapala Kauoha, a no ka hoolaha ana.

   No ka mea, ma ka la 10 o Mei M H 1875, ua waihoia

mai imua o ka Aha, kekahi Palapala, i olelo ia, oia no

ke Kauoha Hope Loa o HOOAEAE, i make aku

ia: a me ka Palapala Hoopii e noi ana e hooiaioia kela Palapala Kauoha a e hoopuka hoi ka Palapala Luna Hooko no J PORTER GREEN ua waihoia mai e J Porter Green.

     Nolaila, na Kauoha ia o ka POALUA oia ka la 22 o

Iune M H 1875, ma ka hora 11, ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani ma Honolulu oia ka

la a me ka hora e hooiaio iaʻi ia Palapala Kauoha, a e hoolohe a me ka hora e hooiaio iaʻi ia Palapala Kauoha, a e hoolohe

hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana

ia Palapala Kauoha, a me ka hoopuka ana ia Palapala Luna

Hooko.

   A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule

ekolu iloko o ke Kuokoa, he nupepa i pai ia a i

hoolaha ia ma Honolulu.

    A ua kauoha hou ia, e hoopukaia na Palapala Kena

no na hoike no ia Palapala Kauoha, a me na hooilina o

ka mea make, ma Honolulu, e hele mai a e kue i keia Palapala

Pauoha i ka wa i oleloia.

   KAKAUIA ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Mei 10

1875,                                                  A FRANCIS JUDD,

   Ikea:                                  Lunakanawai o ka Aha Kiekie

                 Jno E Bernard,      Hope Kakauolelo.

                                          703 3ts 706

 

 AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina,

ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o HAMANALAU w. o Honolulu, Oahu, i make kauoha ole,

imua oka Lunakanawai CC HARRIS

     Olelo Kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i

Lunahooponopono Waiwai.

     Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi

a Kanamu w. o Honolulu, Mokupuni o Oahu, e hoike mai

ana o Hamanalau w. no Honolulu, Oahu, ua make kauoha

ola me Kawaiahao, Honolulu, ma ka la 8 o Iune M H 1874

a e noi ana e haawiia ka palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia Kanamu w.

   Ua kauoha ia o ka Poakahi ka la 7 o Iune M H 1875, oia

ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o

ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha

ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai

ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu

oiaio ko lakou e ae ole ia ai na noi la. A o keia olelo kauoha

e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii ekolu pula ma ke Kuokoa

me ke Au Okoa nupepa ma Honolulu.

   Kakau ia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina 19 Mei M H

1875                 CHAS C. HARRIS, Lunakanawai o ka A K

     Ikea:                 Walter R Seal, Kakauolelo.      703 3t 703

 

Aha Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina,

ma ka hooponopono waiwai. Ma ka waiwai o KAELE k. o honolulu i make kauoha ole.  Imua o ka Lunakanawai a F JUDD.  Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i Lunahooponopono Waiwai.

     Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala

noi a H. Poka no Honolulu Oahu, e hoike mai ana o Kaele

k. no Honolulu. ua make kauoha ole ma Honolulu, ma

ka la 25 o Novemaba M H 1874, a e noi ana e haawiia ka

palapala hookohu Lunahooponoponowaiai ia H. Poka

Honolulu Oahu.

     Ua kauohaia o ka Poalua, ka la 22 o Iune M H 1875, oia

ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua nonoi la, imua

o ua Lunakawai ia, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha

ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele wai ai na mea a pai i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he

kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia olelo

kauoha e hoolaha ia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma

ke Kuokoa he nupepa i paiia ma Honolulu.

     Hanaia ma Honolulu, H P A i keia  la 8 o Mei M H

1875.                                             A FRANCIS JUDD

     Ikea:                                   Lunakanawai Aha Kiekie.

              Jno. E Barnard     Kokua Kakauolelo.

                                      703 3ts 704

 

Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apna

Ekolu, ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka waiwai o HOOULU

k. no Hamakua Hawaii, i make.

     Ua heluhelu a ua waiho ia ka palapala noi a MELEANA

w. e noi ana e hoonoho ia o SW Kapa i Lunahooponopono

no ka waiwai o Hooulu k. No Ahualoa, Hamakua, Hawaii,

i make Nolaila, ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaono, oia ka la 26 o Iune M H 1875, ma ka hora

10 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka

la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi ia a me

na mea kue ke hoike ia.          F S LYMAN, Lunakanawai K.

     Hilo Mei 24 1875                                                   3t 706

 

Ma ka waiwai o P KANEIHALAU no Kohala Akau,

Hawaii i make.

     Ua heluhelu ia a ua waihoia mai ka palapala noi a W. MERSEBURGH, e noi ana e hoonoho ia K Keohokii i Lunahooponopono no ka wawai o P Kaneihalau no Kohala

Akau, Hawaii, i make aku nei.  No laila, ke kauoha ia aku

nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poaono, oia ka la 3 o Iulai

M H 1875, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo no ka hoolohe ana i ua nonoi la, a me na mea kue ke

hoikeia.                      CHAS. F HART, Lunakanawai K A E

                                                   704 3t 706

 

Ma ka waiwai o PUMAIA w. no Makeanehu, Kohala

Akau, Hawaii i make.  Ma ke Keena o kekahi o na

Lunakanawai Kaapuni o ka Apana Ekolu o ko Hawaii

Pae Aine.

     Ua heluhelu ia a na waiho ia ka palapala noi a Kaikilani

w. e noi ana, e hoonoho ia Naholoholo k. i Lunahooponopono no ka waiwai o Pumai w. no Makeanehu, Kohala A. Hawaii HPA i make aku nei. Nolaila ke kauoha ia aku nei na kanaka a pau, ke pili, o ka Poaono, oia ka la 19 o

Iune 1875, ma ka hora 10 kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Kohala A. Hawaii, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i na nonoi ia, a me na mea kua ke hoikeia.             CHARLES F. HART.  Lunakanawai K A E

     Kohala A. Hawaii Mei 4 1875                         702 3t 704

 

Ma ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Eha

ko Hawaii Pae Aina. Ma ka waiwai o Pikau no

Lihue Kauai i make.

     Ua heluhelu ia a ua waiho ia ka palapala noi a Pikau k.

ka Lunahooponopono o ka waiwai o Kauhi no Lihue Kauai i make, e noi ana e hoaponoia kona moowaiwai, a e hookuoia ia a e hooholoia ka waiwai i na hooilina. Nolaila

ke kauohaia aku nei na kanaka a pau ke pili o ka Poalua

la 5 o Iune 1875, ma ka hora 11 o ke kakahiaka ma ka Hale

Hookolokolo ma Nawiliwili, oia ka la a me kahi ikohoia

no ka hoolohe ana i na nonoi la, a me na mea kue ke hoikeia.

                         D. McBRYDE Lunakanawai K A Eha HPA.

Wahiawa May 10 1875                                   792 3t 704

 

E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea nona

ka inoa malalo nei, ke hookohu aku nei au ia KAHAWAII i luna ma ka hopu ana i na holoholona helehewa,

ma na wahi a pau e pili ana i ke Konohiki, ma ke Ahupuaa

o Moanalua, Oahu, mai keia la aku.  a e hooukula Hookahi

Dala pakahi no ke poo, a oi aku a emi mai paha, e like me

ka nui o ka poino; a me ka hopu pu ana i na kanaka komohewa ma ka lawaia ana i ka pua o ka muliwai me na upena makika, a me na waiwai e ae a pau ma kekahi mau ano

upena e ae me ke kai o Keehi, o hooukuia Elima Dala no ke poo pakahi, koe na hoaaina e hana nei i koʻu mau la

hanai, e like me ka papainoa i waiho ia aku laia.  O na

lawaia o Kiwaa me Keau aʻu i hoonoa ai ma ka hoolaha

mua, ke hookapu loa aku nei au ia laua mai kela la 22 aku o Mei.  Ke hookohu pu aku nei au mai keia la no la Heu me Nika, no ka hopu ana i na kanaka komohewa i ke kai

makai iho o Keehi, mai Mokuoeo, a hiki i Ahua, o hoouku

ka Elima Dala no ke poo pakahi, koe na hoaaina i na ia

malalo iho o ka ia hoomalu a ke Konohiki, e like me ka

papainoa i waihoia aku ma ko laula mau lima. No na

loko, ke hookapu loa aku nei au i nakanaka a pau ma ka

hele ana maluna o na kuapa o Mapunapuna me Kaloaloa,

me ka lawe wale i na mea oloko o kuu mau loko me kuu

ae ole, o hooukuia Elima Dala, no ke poe pakahi; nolaila,

ke hookohu nei ai ia Ku@wai i luna no ka hopu ana i na

kanaka komohewa iloko o na loko, ma o na ano i hahai

ia ae ia, maluna mai keia la 22 aku o Mei 1875.  O ka poe

e kue ana i keia, e hoopii ia no e like me ke Kanawai.

   Moanalua Mei 2@ 1875        (4t-705)         D. MANAKU

 

AHUPUAA o Kahana, Koolauloa, Oahu. Mai ka la

aku e hoopuka ia ai keia hoolaha ma ka nupepa Kuokoa

a me ka nupepa haole Advertiser, a hiki i ka la hope

o Iulai e hiki mai ana o keia makahiki. Ke papa ikaika

aku nei au ka mea nona ka inoa malalo. Aole loa e hana ia kekahi hooponopono ana no na mea e pili ana i ke kuai @

moraki, olelo aelike, a ano e ae paha, no na aina la, no ka pono o ka lehulehu i manao ai e kuai me kuu lohe mua ole,

a ike mua ole no hoi i na palapala a na ano a pau, ka mea nona ke kuleana nui iloko o ka hana, e like me ka olelo aelike

o ka la 1 o Augate M H 1874 e paa nei iloko o ka Buke Aupuni.

     O na kue a pau i ku ole i ke Kanawai he mea ole wale no

ia.                                   A. KEOHOkALOLE, Peresidena

     Honolulu Mei 13 1875                                  702 4t 705

 

Oiai Ua haalele kumu ole mai o WAIA, kaʻu kane

mare. Nolaila, ke papa ia aku nei, aole ona mana e hoale ma koʻu moe, i mea e like ai koʻu waiwai

                                                                    KAINALU

Haena Kauai Mei 17 1875                                  703 1m* 7@