Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 26, 26 June 1875 — HAIOLELO HOOULU LAHUI MA KAUMAKAPILI MEI 30. 1875. [ARTICLE]

HAIOLELO HOOULU LAHUI MA KAUMAKAPILI MEI 30. 1875.

[UaKUU. K D. PtTHl.] Ptktm Im t km mm mi 9 īmkoi* ? «H wum, um wmku im.— Elaa aaet ooi a v«iiveti a ke Akoa i ma- v •ao »i • k»o mai m«tans o kona poe k&o%> \ ka i m I* i 1»!«, no oa b««m a l«ko« i han» l •i, m» k« ao» is lebova a me koo» I maa kaoawai. Ua bati m )«ko« mai ka s h»hai ana ia ia, • hoommaa aka laioa»kaa e, aole hoi ia lehora i ko lakoa Akaa. O j kana no hoi ia i hai ako ai i kao* kaowa ia « Amoaa. a i kooa ike ana i keia mea noi • I weliweli, hoohaahaa ibo laoia laiaiho imna i o kona Aka« mo ka oaaa weliweli, no ka ; poino noi e kaa oai aoa malaoa o iakoo. j Nolaila, pule aka la oia mo ka ooooi aku i { ke Akaa e kala mai t ka hewa o koaa poe | i 4Eaoaka y a e hooki i kona manao ana e hoo- | | pai enai malaaa o Ukoo. O na poiuo i m«- I ; oao ia'i e kau mai aoa malooa o lakoa, i | | mea e hoopau ia'i ka poe haaleie ia ia a me >; kona maa kaoawai. O ka oliiai, oia ka poe | | kaaa nai ani 1 mioio e hooaoa maī, 00 ka ! 1 mea, he mea nni ia ma ka aioa o Palekeli-, ! aa • ine oa aina 0 ka hikioa, he mau mea I ia e hoopaa ana i na mea nlu o ka aiua, a ; e hoonele ia'i hoi i oa mea e pono ai ke ki- j 00 a e lilo ai hoi lakou i poe pololi, a e lilo | hoi i poe make. O ka lua o ka poiuo ana i' maoao ai e kau mai maluna o lakoa. 0 ke | ahi, ma keia mea 0 hoopau ia'i kekahi ha- i pakolu o na kanaka, a e lilo ai hoi ka aioa | 1 mea neoneo, Lka hoi, ma ka pule ikaika a | Amoaa, nolaila, ua hoololi la ka manao boopai o ke Akoa, a na hoopakele ia lakou i ka make weliweli, Ma keia wahi, e kamailio hou kakon no ka niuau i hoike ia maluna i mea e maopopo ai ka maoao. Pehea la e ku mai ai o l.ikobo f No ka mc3, ua uoku ia. E hoololi kakou i ka liua-olelo lakoLe, e pani iho i ka hua-olelo ma ia wahi, o Hawaii. Pehea Ia e ku mai ai o Hawaii ? a lilo hou i Lahuikanaka nui, uo ka mea, ua uuku ia i keia manawa. Pela io no 1 ka nana iho ma na kaieulu o na mokupuni o kakou, ua mehameha ka aina, ka walawala na kaoaka. Pehea la e ulu hou ai ba lahai ? E like me ka olelo hoolaha a ka Moi. Penei ko'u manao koho no keia nioau, a he mea paha ia e pono io ai ke maiama pono ia, oia hoi keia. (1.) E lilo ka Moi me na'lii a me na luna 0 ke aupuni a me na kanaka o ba aina i poe hoopono. £ hoopooo ka Moi ma kona ano he makoa no ka lahui i aloha aui ia, ka mea a kona puuwai e auoi nui nei, me ka manaolana e mahuahua liou kona lahui ma keia maa aku. Pela no hoi na lii, na luaa o ke aupuoi, na kahunapule, na kanaka o ka aina, mai ka mea e noho ana ma ka pane poo o ka lahui a hiki i ka poe baahaa loa e noho nei. £ lilo iike na mea a pau i poe hoopooo ma ka lakou man oihana iho me ka maka'u i ke Akua, e hooko pono aoa i na kanawai o ka aina, a me na kanawai o ke Akua, ke waiho wale nei keia mau mea me ka uialama pono oie ia, o ke kahua nui ia e ulu hou ai ka lahui e moe uhane wale ia nei. E naua i ka hoike a ke Akua ia Amoai, no ka manao e pili aoa i kooa poe kanaka, no na hewa a iakou i hana aku ai imua o kona mau maka, 0 ko ke Akua makemake ia lakon, e lilo lakou i poe hoopooo ma ka manao, a i poe hoolohe i kona leo aloha ia iakou. Pela ma Aaioaa, raok. 7 : pauku 8. A i rn»i la 0 lehova ia'u. E Amoaa, heaha ta kaa e ike nei ? A i aku Ia au, he mea hookopooo. Alaila, i mai la o lebova. Aiahoi, e hoonoho aku au i poe hooknpono iwaena o kau poe kanaka o ka Iseraeia. Pela no hoi i ke kauoha hope loa 0 D*vida ke alii o ka poe Iseraela, no kona manao e pili i ka ohana alii, ka poo e noho aoa ma ka noho alii mahope iho 0 kona make ena, o kona manaolana iloko on», e like kana poe keiki me kona aao, ma ka noho hemolele ana imo« o ke Akua, ka mea nana e hoapono mai ana e like me kona makemake. £ naoa i kena maoao e pili aoa i kooa mau hooilina mahope iho ona, • me kaoa ao pono ana ia lakou. 2 Samuela, mok. 23 : paoku 3-4, o ka mea e nohoalii ana maluoa o kauaka, hoopouo oia, e alii aoa me ka maka'u i ke Akua. A e iike ia me ka maUmalama o ke kakahlaka i ka puka aoa o ka )a, me ke kakahiaka i ohi ole ia e ke ao, • e like hoi me ka maoa opiopio maiioko mai o ka honaa, e kupu ana ma ka malamalama aiai mahope iho 0 ka ua. (2.) E lilo aa haipula noho pono I poe ' noooi ako i ke Akoa e kala mai l ka hewa o ka lahoi • n»eke aopaai. Ua olaola i ke I Akoa e hooiohe i ka pole a na haipole» ke ; noooi akn lakou ia ia me ka nkane mihi me ka pepe o ka oaau, o kaaa poe ia i makemake ai e nonoi ako ia ia» no ka mea, aia kooa pepeiao ma ka lakoo pole, o kona maka aia po no me lakou, ao ka mea, oa like p« ko lakoa aao me kooa, aole oia e hoohoka mai ana 1 ka poe e noooi pooo aka asa ia ia. £ like m» ka puie a Amosa 00 ka poe Iseraela, aa malia ke Akoa ia ia 00 kona poU ikaika aaa me ka oaan a pao, a oa hoopao ia ka omumo lili o ke Akaa malooa o lakoo. Pela oo oa haīpule a pau 0 kela kao kahiko, oa malia oia 00 ka lakoa pule, oa kaU >a ka hewa 0 ka poe i lawehala aa kona kaaawal, S nana ako i kapole a Aber«hama 00 Ahimoleka, no ka hewa aoa i haaa ako ai, 00 ka lawe ana U Sara i wa- 1 hioo oaok, oa kaa mai ia hewa aoa i hml 1 maloaa o koaa anpoai a me kooa poe kaaa> 1

ka, o ka hoa oaikua ioUIo >a malaoa, 01 pHi 00 ia i oa mta a paa, bo mao makoa oa eoea a pao e maUma laei ioa oihaoa, be makoa hei ka laoi Moi 11 kakoo e aobo mai oei ma Ike kalaaoo oke aupoai, ma koo» hookele pooo aoa e alo boo ai kooa Übat, i like ai ia me kaoa olelo kukala alīi, e oleio ant t he aupooi hooalu Uhui koea, wabi aoa # ka j k>aa ia ia oa konia e ulo hou ai, heaha ia > 1 ia mau kumo? O ke koma ouikai e uiu hoa ! | ai ka l*hui i a'ohi oai is, wahi a ka mea oia | [ oa loa, o ka hoopooo o ka MOl a me ka la-1 I hoi hoiookoa e noba nei, oka makemake 1 ao ia o ke Akoa i hoike nai ia ma ka Bti- | b«U. Ke aniaoi kilobi e ike ai nameahewa ! a pao. E pane mai paha aoanei oakou ka I poe loea olelo e noho mai nei ma oa kaieo* | lu o oa mokupooi o kakou, me ka paoe iho | iloko o oakou, ke noho mai nei na Uhai naaoaj ma ka hoaua oei he poe heva wale | 00, oa mahoaho* no oae ka lahuikaoaka. j Alia oukou e pane iho peia, e oeuooo iki < ookou ma ke pelu aaa aku o ka maoao 1 ! hope, a nana a*« i ka hua-olelo i pai ia ma- ; loko o ka pauwai o na kanaka mai Hawaii j a Kaoai. Oia hoi kei», ika wa i noho alu i ai o Kauikeoaii ma ke aupaai, i iho la ia me |ka leo aiii, he aupuoi palapula ko'u, oke ! i kaaaka pono, oia ko'u kanaka, nuiaiia, ua \ 1 lilo maoli 00 keia aupuoi no ke Akua, a he j I aopaoi Akaa io no keia e ku nei, a be laj huikaoaka io no keia 00 ke Akua, ke kaa | io nei kona maka maiuna o keia Uhoikana;ka hoopa ia ka opa ona wahine, aole ha- | nau keiki lakou. Aka, ma ka moe uhaoe. 00 ia mai la oia nooa, a nana hoi i ao aku ia Aberahama, a hoihoi aku ia oia ia Sara, a ola iho U oia no ka puie a Aberahama, a hanan keiki hoi na wahine me ka piiikia oie oia ia hope iho, no ka mea, oa tnibi 0 Abim:\reka a me kona poe kanaka. Uabu!liae la ka manao lili oke Akua ia lakou, | no keia kumu hookahi wale no oka mihi ana ika hewa. £ nana ma Kinohi, inok. 20 ; pauku 17. Pule aku la o Aberaharaa 1 ke Akua ; a hoola mai la ke Akuaia Aberahama, me kana wahiae ame kana poe kauwawahine, a hanau keiki lakou. Pela no hoi, aole no hoi e hoole mai ana ke Akua >a kakou, ke nonoi pono aku kakoo ia la e iike me kona ma'iemake. (3.) £ malama pono ia ke oU 0 ka baoauna hou ma ka hookele pono ana o ua makua. Oka hanauna hou eku oei i keia manawa, o iakou na puiapuU maikai e ulu hou ai ka lahui. Ke uaalama pr-ao ia lakoa ena makua, ma ke aiakai pouo ana ia U* kou ma ke alanui 0 ka poao e maluhia ai, ma ke ao aku i akamai lakou ma ka malama ana ika ohana, ma ka hoonaauao pu aku hoi ia lakou i na ike o ke ao ne», m» ka hoouna ana ia lakou ma kahi e loaa mai ai ka ike, ma ke kokua pono ana i ke keiki ma na mea e ioaa mai ai ka ike maoli e pouo ai, o ka hoooaauao aku hoi i na mea e pooo ai ka uhane, ke kahua palahaiahaia e kukulu ia'i oa pono e ae a pau. (4.) £ malama pono ia ke ola oka lahuikanaka ina ka hookaawale ana i ka poe mai pake ma kahi kupono ia iakou, me ka huna ole ia o kekahi poe mai. ba nui wale oia poe e noho mai nei ma na wahi a pau 0 na mokupuoi o kakou, me ka huoa ia no e na makamaka, oia kekahi mea i paiahalaha loa ai keia mai luku mawaena o kakou. Ua ike an i kekahi poe oia ano, ke noho pu nei no lakou me ka poe ola maikai 0 ke kino, he knma noi ia e poino ai ka lehnkhu, be mai hiki ole ke hoola, aohe laau e hiki ai ke hoola hookahi wale no hopena kupono oia mai oka lnakopapau, he mai ia e hookaawaU ana i ka noho olooiū pu ana o ka ohana, ma ka malama pono wale ia do e ke a»« puni e mao ai ke ola o ka lahui. Ua naaoao no oae ke aupuui i keia wa e ooho oei, e mahalo ia no kana hana aioha i ka lahoi, mo ka aiahilo pu no hoi ina lima hana ooa, ka poe naoa e kokoa anai keia oihana nui, ma ka hookaawale ana i kahi kupooo no Ukou, me ka menemene no nae o ka manao i ka ike ana aku i ko Ukou mao pilikia (5.) £ hookapo ia ke puhi rama ame na mea ona eue a pau, a e liio ia i kanawai paa 00 ka aioa. Ke olelo nei ao ma ke- | ia kukola maoao ana, e hookapu ia ke puhi rama, aole ia no ka ike oie i kona ano, ua ike noao, i na makahiki i kaa hope iho nei, ua hooholo ia ka bt!a kanawai, e olelo aua, e pohi ia ka rama, aka hoi, ma ko'u aoo makee hoi ike ola oka lahui, oia ka'u i paoe ibo nei, no ka mea, ua ike ao, ho U- ! hoi hoomahui keia iloko oia tewa ioo, be loa mimilo io e kaa o ana ika lahui holoekoa iloko oki poioo. Ua ike oui ia keia mea ma oa wihi a pao ona pae moku o Hawaii nei, ke oio mai nei ka hauoaeie ma oa wahi a pau, ka hakaka, ka nuku, ka paio, ka hoopaapaa, ka pepehi kanaka, aoie maiuhU o k» noho aoa o ka ohaoa, haoeaele wale no hoi oa pooo kanstiano, nawaliwali oa haoa o ka pooo io maoli, ka mea naoa i hookiekiie i ka lahuikaoaka a me ke aopuai. IU keia komo i hoohalike ia'i kpia aopon! me oa aaponi ooi oka honuaoei, on ki heli» nua 0 ka pooo «oeka oeaoao oa like ia roe Ika oieio, hookiekie ka pono ika lahoi, oUa hewa o kanaka ka oaea e hoowahawaha ia'i. Ka Ahahui £ukn£uo.—Ua hoopanoeia keia Ahahoi nui o oa Kab« £kalesia oka Pao aioa holookoa, ma ka Poakahi iho oei; a oa hol ako ka hapa ooi o oa lala oaa ka mokaahi o ka Poakahi. Ua koe ko aa wahi e aea ka Mokoahi e ko ole ako ai.