Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 29, 17 July 1875 — Untitled [ARTICLE]

He mka ktumaha 110 ko kakou lahni | u ;ku i kei» wa ka pii mahuahua ana mai o na 'newa, amo ka laolaha nui oka uubo pcvno ole iwaena ona ohaoa. Aole wale ao «na oa hewa liilii, a rao na hihia koikoi at, aka, o na hewa nui kekahi e ulu mahuaba« niai nei, na karaima keikie—ka pepeUi luuaaka—ke kiekie lo» o na karaitna raa &» kaoawai o ka ama. lloko o keia hapa makahiki i hala ae, oa aneaoe eha hewa pepehi kauaka i haoaia o» ke aopom oei, o ka hapunui o lakoa no ka makopuoi o Hawaii, a hookahi oo ka «okapnoi o Maui. A wah» a kekahi wahaoleio o keia kulanakauhale, Uoko o ke au o ua makahiki elua e pau aoa i Oekemaha 4 * aole i «01 iho oaalalo o ka unukumamalima pepehi kanaka i hanaia 1 ' iloko o ia «a. At ka hoohalike ana hoi i keia mau karwaia ī hanaia ma ka nui o na kanaka ma ke aupuo', me he la, ke holomoa nei ka ' hewa Hoko oka iahui. Mai bea mai keia? No loko aal anei oka hoonaauao ia ana ' oa pono R»riMiano, elike me ka kekahi poa e ae i oWlo ai, " ua ho!o mua kakou aaa ka pooo Kar st«oo a aole ma na naauao eae f Aoie. Aoie keia ona haa oke He hoa keia e hoike mai aoa ika eaat hope. U« hele aku kakou imua, • fc« ibo e hoooiaha, alaila ke emi liilii nei | i fc»pe—B uana iho i keia. I keia Kao Jore hope iho uei, elo« tnan f liawe pepehi kanaka i hookoiokoloia; o kei Uki ao ka apaoa mi o Kona Hawaii; a ! • lekahi oo Hamakua, Hawaii mai. oka ! *aa, ua hooenakaukao oia i kekahi mea f eha e pepehi %i i kona kaikuaaoa, he pahi | peta ; a i km »a i hookokoka aku ai oia ia I m, wm b©« aka U ia a kapoo pu ka maka o —

"* " " " " f ka p&hi )!ok<> o ka um»uro* tr<i ke»ahi a - ; ao oouhi rnai ia, a h:-a hoo «ka U tn» ke ] | kahi auso oka umaaoi», hin» aku ]* ke;a ; ilalo, a aoie i loihi «ko trtake iho !«. Ma , keia roe», us ak«ka e kona maoao tna« e | pepehi i kona kiīko«an», no ka me», a« ] boomoha.lt mo» >« ka o«k« oka pahi m«- i reoa okieai hele mai ai e hoo, a ua mao i popo oo boi ia is, •01-™ e niake i bookahī j wa!e no hoa ar«a, oo!i;'i, uoahi ae 1» U a bou iho la oo ka mar-a*.t U<* kiola ae keia kanaka i ke a'oha, ka meoemene, a oa hoohai:fce ia ia ibo eoe ka makahiapo o na pepehikaa&ka o ke ao r«ei, m» k« hoaU kee ao» i kooa iima e pepehi iho i kooa hoaha oao Ma oa oieio ike a oa boike, aole ] he hoopeapaa ikaika m&wāena o !aua ia maoawa i pepthiia'i be ro»u wahi huaolelo kakaikahi waie no eko ole ai i ka maioa aoa e eba ai kekahi ; a aole oo hoi i akaka iki, ua ooa ka mea nana i pepehi iloko o ia w«, e koha pupule ai kona ooonoo kanaka, he wa okoa aku ka wa i ona ai. Ua haiia oae, he hoopaapaa mua aku ko laua oo ka haoB, aka, he tnea i ike ole ia iwaeoa o oa kaoaka Uawaii, aole e lilo aoa na hoopaapa£ liilii i like me keia ke ano i kuma eoerai e make ai ; a be oki loa aku hoi ina mawaena ona hoahaoaa poooi iho —No keia mea oa hiki ke hoomaopopoia, he knmu oko* loa ka mea i hooulu mua ia si ka enemi mawaeoa o laua ; a o us kamu la, ua hooia ia mai no ia e ua louo i loaa raai ia makou mawaho ae 'o ka aha hookolok«>lo, oia uo ka ooho hoikau ana me ka wahiue e. Ma ka hihia pepehikanaka mai Il imakua Hawaii mai, ot hoike akaka le;i ia mai ka i ooho huikau ana oka mea nina i popehi, j

me ka mea i pepehiia. Ma kei.» hihia nae, oa hooaaopopo ia mai ko ano ona oka mea nana i pepehi, aka mai poina—ua oi loa aka ka ikaika o ua oleio ike e hooinaopopo iea ana i ke aoo huikau o ko laua noho am, ame ka inaa i ka noho hnikau pu me ia mea aku ia mea aku. Oiai, iloko oko laua »b i inu ai i ka uala i hooa wuawaia, a ona, a ina aole i ona, ua hookele iu ae no na raanao a me na lnna mamui o ka mea man, aia hoi, ua ala mii la he hoopaapaa lili mawaena o laua, aole e iilo kekahi me ka mea e aku, a pela hoi kekalii. He hooia maopopo ana mai keia no ka maa i ka nuho huikau* a me ka malu pono ole o ka noho ana iwaena oka ohaoa. Ua hanau mna ka hewa iwaena o ia poai, a na kuinu, ua 00, alaila hoopukaia mai la ka inake. loa hoi kakou e lawe mai i na moolelo o kekahi maa pepehikanaka e ae i hanaia mainaa aka o keia, iloko oko kakou aupuni nei, ua maopopo oo loko mai o ka ona ka hapanui a mo ka lauoa huikau ana, he kakaikahi no na kumu e ae. Nolaila, he mea maopopo, elua wale no kumu nui i ulu muhuahua mai ai na hewa karaima o keia wa; o ka iou ana i na mea e ona ai, a o ka noho huikau pu ana o ke knne a rno ka wahine. No ka pono, ame poinaikai laula o ka lahui, ke nonoi ae nei makou e kinai ikaika loa ia keia mau hewa me ba lima kakauha oke kanawai, e anai jia hoi ia inau enemi oka ooho maikai ona 0 ke kanaka mai ka aina aku , a e liooko I ia me ke oolea oa huaolelo kanawai a pni i i pili i keia mau mea me kona mana piha. | Xo ka mea, ina e hoalualuia keia mau mea me ka nana nui ole ia i keia wa, alaila, he uiea weliwe'i kona hopena eehia e hiki mai ana, ina e knlike ana ka ratio o kona nee j ana me ko keia wa e hele nei. He meakau- | maha keia no ka poe e makee nui nei i ka pono a me ka hoomauia o ke ola lahm. I mea e hoomaopopo ai kakou, he mea pono ia makon e hoike aku i kekahi hoohaUke maikai : Maioko oke au ona makahiki he iwakalua kuinamalima i kaa hope ae ; a ke maheleia ka hapalua o ia mau makahiki a kaupaonaia, he mea maopopo, oa | oi aku ke kaumaha o na hewa karaima i lia- j | naia iloko o ka hapa hope maenua o ko ka | ! hapa mua. Auo ka mea hoi ma na apana j kahi i hona oie ia ai ena kanaka Hawuii i na mea awaawa e oaa ai iloko oka hapa ! mua, ua hanaia la iloko o ka hapa hope ; a nii na wahi hoi i ike nui oie ia ai na poe noho hoikau iloko oia wa, ua alahula loa ia i keia tva. A oia na wahi i ulu mahua- | hoa uiai ai keia mau ano, malaila uo i nui !ai ka haunaele, ka hakaka, ame ka malu 1 poao o!e oba uoho aoa. A ina aole e Uooi lia aku ka ikaika oke kaohi ia o ko na kauaka Hawaii hana aoa i ua mea oaa i keia : wi f alaila, iioko oka hapaha keoeiuna e ' liiki mai ana, u& hiki ī kela a me keia kaoa-1 ka Hawaii maloko nei o ke aupuni ke hana ; i mea iuo nona iho © ona ai; a ioa hoi aole j e kaolii ikaikaia ka noho haikau pu ana t i keia wa, alaila he mea aue hiki ole ke ma- | nao ako emaluhia kupono aua ka noho'na ohana iioko oka hapaha keneturia e hiki ] , mai aoa. A ina aole e maluhia kupooo ka 1 uoho'na mawaena o na ohana be mea aka- ! ka anei e ulu hoa aoa ka lahui ? | Eia ka niaau hope—-Vatrai e hooulu hou ;iāo4 e ? Nau ponoi no e Hawaii. | Aia iloko o koa maoa a me kou ikaika e ulu | hou ai oe. Aia iloko ona tausani e koe i net i keia wi ka mu-o eJaupa» boa ai, a ke I ewe hoi e hookawowo hou īa ai ka aina. A ioa aole e malaiiia pono ana na tausaoi o keia wa i ka noho malohia me ke kupooo, he mea hiki ole ke manaolaoa e ulu hou aaa ka lahai. A ina hoi o keia ae la kekahi o joa hana a kekahi Hawaii e hiipoi nei, he onea makehewa ia makoa ke kapa aka be i Hawaii hooulu lihoi oe.

• I!b xsa kua;m» ka i'n m«u «u* Uoa» j o ko aiik.iU hoku* n» okao* meneeeene o \ ka hoike ao» ako, oo ka make ana oki j ts»ktonkt, ks bo»Moh»« o k» m«a i tlob» 1 I», » o ki roe* k»o!ioa ho), i keU a «ne | kei» oiikahiki. Ak», oka tn*ke kikiao \ pao toa o na ho*'if'b* * kela la kc?a 1». iloko o keia mao bfb*doa»a pokole» b*U'e ; he (Ms hoonaue walohia keit i ko ro»koo \ nianao, € hoohaniui iho ai i o» kolowai o ; ka o a me ke kauoiah» ; oiai ke lawe k»ki | ao paa ia aka uei oa maka aloha i ke!a f keia i» me k» hiiiwawe, ® me k» hookao- | lu% o!e m»i hoi. oka hala aoa aku o»a [ poe iloke o ka maoawa i manao o!e i», a i i ka wa e kupu ohaoha ao», wale oo hookahi a elua iloko o ka hebed »rn« hwokahi, aba ho helu p% umi. a pa iw&kalu* ia e be!e oei, be me» hookaomaha oui oo ia ( a •oie wale oo ilooa o na pilikana e ili akn ai ia mau haawina o ke kaomaha, aka, ilooa pa no o kakou a pau, a he pono hoi ia makoo e poaoa ae, iloua like no o ka lahui holookoa a pao. No ka mea o ko lakou hele nui ana ako ma ia kaoo kuluma mau iloko o ka vrn hookahi, he poho nui no ia do ka lahni holookoa. A ina pela e maumaua mai ai na pa make.i kela la keia la, he mea keia e hoike mai aoa, aole e emo, e neoneo auanei ko kakou lahui. N T o ka ! mea ke hoomaka mai nei ka Anela o ka j ! Mike e ka hikiwawe i Kaoa pahi iwaena o j ko kakoa poai, oia hoi, iwaena o ke kaona oei, me ka hiki ole ke kaohiia. A nolaila, he nioau nui koi* o pono ai ia kakou ke makaala, pehea la e kaohi ia'i keia mau j holomua ana oka make. He ninau hoi e j pono «i i ko kakou Papa Ola ke makaala j oo keia wa, malia aia no iloko o ko lakou j mana kekahi mau kinnu e kiohi ia ai. j 0 ka mako kn pahu hopu hope o ko ke kanaka ola, a he hoopii pia loa ia maluna o kela me keia mea ola hauu , aka, he inau rula no nae e pono ni ke lU'ilamn pouo ia, i mea e hoopanee aku ai i ua hopena la a hi- | ki ika wa kupono. A oiai hoi ua hopena la ke holapu hikiwawe mai nei ia i keia wa, nolaila, o ka wa kupono keia e hooikaika ia ai ua nnu rula la e kaolii ai. E hooikaika ia ma na ano a pau loa, —i pili ika ! ahuai ana i ko ola kino, ka noho ana, a me ' ka malaina nna j oka pomaikai oke aupuni ame kona maoa, aia no ia iloko o kona lahui pouoi iho. Ina he nui ka poe ike ina hana raaloko o ka aina, a he uui hoi na mea i hoo hua ia ma ka aina e puka mai ai ka waiwai, ahila e pii auanei ka loaa o ke aupuni a me kona pouniikai, a o ka mahuahua ana u koaa waiwui, oia ku mea e mahuahuu ai koaa ikaika ame koua mana. Oke aka mai aiii o kela me keia kannka i ua hana a me na oihaua o kela uno keia aoo ; oia ka moa e kokui nui iu ai ka hoiomua aua 0 ka lahui, a o ke aupuui hoi. Heaha ka pomaikai o ke aupnni i piha kona lahui i ka palaualelo, a me ka ike ole Ina hana ? Aole pomaika». Nolaila ika uana ana o kaKou i keia wa, he nui wale ka poe ike ole i na hana liina akamui, a o ka hapanui o lakou ua pau i ke kepuia e noho paaua ma na mahina ko a me na wahi e ae. Oka hopeaa no ia oka poe i ike 010 i na hana, o ka noho aku inalalo o kokahi. Mc uei ka wa e hookanaka ai, toe oei ka wa e makaaiau ai no na mea a pau e hooholomua ai i ko kakou kaUiu, a i nele na hooikaika ana i keia wa, o ka uele mau loa | aku no ia a liiki i ka hopena. j He inea maikai ka loaa ana oka hana kuokoa i kela a me keia kauaka non* ponoi iho. He mea maikai hoi ka ike ana ike ano mikiala haua, a me ka noho palaualelo ole o na poe opio, a kino ikaika. Aka, iua e hooiuau ia ana ke ano e like me ia i keia wa e nee nei, alaila, ho pouo i ke aupuni, ke h*pai i na une e olokaa ia I aku ai keia kulaua popopulu mai ka aina | aku. I No ka mea, iloko ona makahiki pokole I i koe e hiki mai ana, he mea maopopo e I piha mai ana ka aina i na hana, na maii- ; hini, a me na aoo eleeieu a pau o ke ao kanaka. A pehea kakou e hilawai aku ai ! ine ia mau ulia oka niauawa e hiki mai an* ? ' E ku lomaloma wale aku no paha kakou | me na lim« hawawa, a e hlo ana ka haaa i j ka poe i ike, i ka poe molowa ole, a i ka | poe mikiala miu ma na mea e hupai ae ai i ko ke kanaka kulaua. A o kou hopeoa be nele, a me ka uhalu. E:a ka wa oo n» kuhikuhi puuooe o ke | aupuoi, e kalai ai i kooa mau auolo kuloku I iho.