Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 35, 28 August 1875 — AUHEA NA MANA AUPUNI? [ARTICLE]

AUHEA NA MANA AUPUNI?

Kia qb« ko m*kco p<pt o kei» l» kek«ln p«Up»U i k«kaot« 9 & P. K. S. Keolā, fce kan«k« a makoo i »t, he oi*io. ma ka nao» »o« i n« ioo o ke*a ido. A ool*ila, lea he oiaio ket* olelo a ko m&kon mei k&« kaa, ke kooo »ka oei m»kou iko kakoo maoi hoom»lo, e oio«cio»o pcco, a e hopa i ke kioo o ka me» e au» i b>ie hook»a>akaaj», e Jike mp hei» h - ke »kea. Ke iwiwi a©t i mo» k* Lo.u o k» b»oa ao» makiaioana o Pi!»delapia a roe PeoiseUveoia no ke k»pili an»i kahale noi hoikeike » lakoo e keha nei, Ua hookopa aku ke knl»n»kacbale o Pi!»de!»pi» f he fo*>V»bi miliooa d»la a rae ka h»pa, a o ka mokoama hoiooko», he hookahi miiioo». Ua kono ako oei ke Komi«sna o ka Hoikeikel ooi ia Geoerala de Abain, e hele'ko e hoohuhhaii i ka Moi o Si*ma, e koujo po mai i ke kaaoa aoa o oa mea hoikeiee ; a o KaneU Fornev keia, ua hala aku la ia i Rosi», e boohuiiho(i mai i ka Eaepera o Busia f e komo pu mai iloko okeia hooikeike ooi. Ua hoolahaia roa ke anpnoi o Gerema. oia mamoa iho oe», kekahi p ipa huahelu e hoike aoa i ka ooi o na kama kane a w»hi« ne. Ke lavre noi nei ke »u aka bnro eemoku i n» kanaka ni kino paipoi o Gcre> maoia, ao ke kumn o keia heie nui arm, no na kaua o oa makelnki 1664, IS--70 a oie 1571, oiai ua koa e kaoaia ana e ka make ake kaua. Ika IBōō, oku oi o na wahine mamua o na kane, he 34S ti3l a iloko iho ona maknhiki mwluhia eiwa mahope iho, na emi m»i, a i ka 313,383. I ka pau ana o ke k»ua me I)enemska i ka 18G0, ua pii ae ka oi ona wahioe a i fea 471,885, aka, ika 1871, oiai hoi e kaua aoa o Geremania nie Kapani, ua pii hou ae ka oi o iia wiliine a hiki i ka 755,575. Oka moulk.lo o na malama he amikumamalua e hele uei, ke hoikeike mai nei i» me he auiani nana la e kilohi aku ai ina pilikia. Aole phha he manawa oi oka poiuo e like me keia ma na aina puni ole a me na mokupuni ona moan», koe walo uo o Ilawali. Ma kekahi wohi eaeo ka honua nei, ua hele kino mai na wai halana, na luei pele, na pau ahi, na inoku poino, na oiai, ka mai ohulau a me ka wi, e luku rue ko lakou lima kakauha e hoopoino i ke ola kino a ine ua waiwai. O £*arani, Enelani, Irelani, ame na aina o Euiopu, ua pulumna lakou eoo wai halaua. O Amenka llenia ame Ainahau, ua makaikaiia ena olai a me na luai pele, me ka luku i na kaoaka ma ka umi tausaoi. AUa, aole nae makou e hiki ke hoahewa aku i Vaousa ame ka La no keia mau pomo.

Mamui.i u ka loaa aua mai o na mea hon mui Kikune nuii, i lohe pu ia mai ai kekahi mea houhikilele manao, oia keia, ua hoapo* no moi nei ke eupuni panalaau o Wale Hema i ka olelo aelike lawe lcta i hoolalaia ma LaeUna, a i ikeia ma ka inoa " B" oia boi, ka lawe ]fta mokualii " mai Knpalakiko & Kikane pololei, a mai Nu Kilani a Kapalakiko pololei, o nn eke leta no Nu Kilani, e hoounaia aku naai Kandava, ao na eke lcta boi cnat Kikane, e hoounaia mai Kandavu aku. Ma keia alanui Lawe Leta, e hookanwalea i elima mokuahi, aole eemi ka nui o ka mokuani hookuhi malalo oka 2,500 tona. Oka holo oka mokuahi, be umikuinamakahi mile ika hora a no ka manawa he ewalu makahiki ka loihi e ooho ae\ikeiaai; a no ka uku, he $440,750 o ka inakahiki. E malamaia ka inanawa tnawaeoa o Kikaue a me Kapalakiko, a pela ma ka hoi nua mai, iloko o 048 hora, oia hoi he 27 la. Ua bo!o na mokuahi Kulanakauhale o Melehoua ame ka Mikado, he )a (uai Kikaue a Kapalakiko, me ke ku nna ma llonolulu i hookahi ia. Eia ka oinau, e hiki an» anei i ka iaina hou, ke lawelawe i keia hana lawe leta o oa panalaau a me KapaUkiko iloko o 27 la me ke ku pu ana ma Ilonolulo nei ; ina aole, alaila e hooleia ana o Henolulu, aole e ku hou mai na mokuahimai Kikane mai. 1 ka n&na ana \ ka palapala aina, me he mea la, ua kokoke loa o Honolulu ina ke alanni holo mai Kapalakiko a F De nui na ponuik&i o loaa ana ika lain», ke ku maaoei : e loaa ana ia lakou kekahi eiaheJe o ka lowe ana i na ukana ame oa ohoa o keia awa. K nui aka auanei ka poe holoholo • tne na lawe nkana ana, ke maopopo lea ka nui o la moko e waiho wale aoa; a e loaa auanei i na ohna ona panalaau mai, be wabi oioina knpono loa o Honololu, oo ka hookaulua iki ana iho e hoomaha i ka ikiiki o ka »roo wale una oo o na maka i ke kai a maoaka. We he mea la no hoi, e loaa ana i kela a tne keia mokoahi, be baawioa okea mai ko kakou man nkana aku e laweia nef, a rna e honlūuluia ia mau loaa ke puni ka makahiki, e biki ana paha i ka baneri tausani dala, iloko o keia «ra kaulei wate no oke ku aoa oka laina. A ioa e paa pooo, e ooi aka aooa mahele ana. Nolaila, oo ko ka laioa pomaikai ka makoo • hoaiai aku nei, a ke manao nei makou, he wa ao nianua ako nei e ike ai aa mea mokuahi a pau, oo ko lakou pomaiKai wale no ko Honolulu nei ku aoa n» ke kiko waeoa o ka moana Pakipika. He eiua oiau knmu wahine hou i ko mai nei malooa o ka mokuahi Mikado t dg ke KuUnui o Puoahou.