Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 41, 9 October 1875 — Page 4

Page PDF (1.60 MB)

This text was transcribed by:  Kerri
This work is dedicated to:  no na kupuna

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA NUPEPA KUOKOA,   ME KE AU OKOA I HUIIA.

 

Ka Nupepa Kuokoa

 

HE HIMENI.

 

LEARN A LITTLE.

Songs of @ Day, p 82

 

1.

Ma ka hui a mau ana

O ua kulu wai liilii,

Piha no na kahawai la,

Piha hoi na muliwai.

Pela oukou, na haumana,

@o mau no, mai molewa,

I pii liilii ae ka ike

'Kela la i keia la.

2.

Kahe mau na muliwai la

Mai na mauna a i kai,

Pela mau la na moana

I hoopiha liiliiia'i,

Pela oukou, na haumana,

Imi mau, mai manaka,

I pii liilii ae ka ike

'Kela la i keia la.

3.

Kau liilii la na pohaku,

Pii mau ae na paia e,

A mahope paa ka hale,

Ma ka hai a lilii nei.

Pela oukou, na haumana,

Imi, huli, a hoopaa,

I pii liilii ae ka ike

'Kela la i keia la.

4.

Kane @ ka hua iki,

Kapu a ulu liilii ae,

Lilo nae i laau nui,

Ma ia ulu liilii nei.

Pela aukou, na haumana,

Pii ae mai ka hoa a,

Pii mau i loaa ka ike

'Kela la i keia la.

            Hawaii.

 

HAAWINA KULA SABATI.

 

HELU 4. SABATI, OKATOBA 24.

 

            KUMUHANA.--Ke kumu waina me ona mau lala.

            PAUKU BAIBALA--IOANE 15:1-8

            OWAU no ke Kumuwaina oiaio, a o ko'u Makua ka mahiwaina.

            2 O ka lela hua ole iloko o'u oia kana e oki aku; a o ka lala hua, oia kana e hoomaemae i mahuahua'e ai kona hua.

            3 Ano ua maemae oukou ma ka olelo a'u i olelo aku ai ia oukou.

            4 E noho oukou iloko o'u, a owau hoi iloko o oukou.  Aole e hiki i ka lala ke hoohua ma ona iho, ke pili ole i ke kumuwaina; pela e hiki ole ai ia oukou ke pili ole mai ia'u.

            5 Owau no ke Kumuwaina, o oukou na lala.  O ka mea e pili ana ia'u, a owau hoi ia ia, oia ke hoohua nui mai; no ka mea, aole mea iki e hiki ia oukou ke hana, ole wau.

            6 Ina e pili ole mai kekahi ia'u, ua hookaawaleia'ku ia e like me ka lala, a ua maloo: a o hoiliiliia lakou, a e hooleiia iloko o ke ahi, a na pau i ka puhiia.

            7 Ina e pili mai oukou ia'u, a e noho ka'u mau olelo iloko o oukou, alaila, e nonoi oukou i ka oukou mea e makemake ai, a e haawiia no ia ia oukou.

            8 Ma keia e hoonanila'i ko'u Makua, ke hoohua oukou i ka hua he nui; a e lilo oukou i poe haumana na'u.

            Paku gula.  "Ma ko lakou hua e ike ai oukou ia lakou."  Mat 7:20

            Mele Him 281. 8-7 Leo. Malamawaina.

1. Komo, Iesu i kou mala,

Ku mai hoi e ua mai,

O poho kou luhi ana,

A maoe kou kiha pai,

Make hewa hoi ka haua,

Ke @ ke mahiaai--

E ka Haku, e hoolana,

Nau makou kokua mai.

            Pule i hiki mai ka Uhane e hooulu i ka pono, a hoonui i ka hua, &c.

NA NINAU A NA KUMU.

            P. 1.  Ma ka mok. 14:31.  Ua kena Iesu e ku a hele aku,  A ku no lakou a haalele i kahi o ka ahaaina a hoomaka e hele i ka mala o Getereinane.  A ma ke alanui hoomau no Iesu i kana kamailio ana i na haumana.  O keia mokuna 15 kekahi hapa oia kamailio ana.  Owai ke Kumu waina?  Owai hoi ka mahiwaina?

            P. 2.  Owai na lala o keia kumuwaina?  Na hoahanau.  E hia ano o na lala? O ka lala hua ole, owai ia? Heaha ka Iesu ia ia? Owai ka lala hua?  Heaha ka Iesu ia ia?  Hoomaemae, heana ia? ma ke aha ka hoomaemae ana? i aha?  Heaha ke ano o ke oki ana i ko lala hua ole?

            P. 3, 4.  Ma ke aha i maemae ai lakou?  Pehea e lilo ai ka Iesu olelo i mea hoomaemae?  He mea hoomaemae ahei ia ke malama olo ia?  a ke loaa ole hoi ka Uhane Hemolele?  E noho oukou iloko owai? a, ewai hoi iloko o koukou?  Heaha ke ano?  Pehea ka lala ke pili ole ia i ke kumu waiua?  Pehea hoi na haumana ke pili ole ia lese?

            P. %.  Pehea ko Iesu wehewehe ana i ke kumuwaina me na lala?  Owai ka mea e hoohua nui mai ana?  A i ole Iesu e kokua, pehea na haumana?

            P. 6.  Pehea ka mea pili ole ia Iesu?  Heaha hoi ka hope o na lala maloo?  Auwe ka hope o ka poe palaka?  Hai mai Mat 3:10.  7:10.

            P. 7.  Pehea e loaa'i na mea a lakou i makemake ai?  1 pili ia Iesu.  2 Noho kane olelo iloko.  3 Nonoi aku.

            P. 8.  Heaha ka mea e hoonaniia e ka makua o Iesu?  Olioli a hanali ka makua ke hoohua mai kakou i na hua a nui.  Alilo ia mau hua maika i lei nani no na, i mea e mahaloia'i oia.  Ma ke aha e maopopo ai he mau haumana oukou na Iesu?  Heaha na hua i pono ke hoohua nui mai?  Galatia 5:22-24.  A hua ole mai pehea?

            Mele Him. 283  8-7--Pauku ekolu.

3 paipai i na laau hiku,

Me na kumuwaina nei,

I mohala ke aloha,

Me ka pule hilina.

Waiho hou me ke kipulu,

E ahonui, a hua'e--

E ka Haku e hooulu,

Nau makou e kokua mai.

NA NINAU A KE KAHU.

            Na makua.  E hele ana Iesu mai hea a ihea, ia ia e hoopuka mai ana i na olelo ma keia Haawina?  E ao mai ana ia ia kakou e aha ma ke alanui ke hele i ka halawai, a ke hoi aku?  Ke hele hoi i o, i a nei?  E kamailio ma na mea e pili ana i ka uhaoe ke loaa na hoa.  E hoopiha i ka manawa i ka hana, i ka paipai, i ka hoonaauao ana, i ka hooluolu ana, &c--Ma kekahi manawa, hoike Iesu i kona ano, he kumu ao, he kahuna lapaau, he puka, he kahu hipa, maikai, ka berena o ke ola, ka malamalama o keia ao.  Heaha oia ma keia.  Haawina?  Hai mai i kekahi kumu waina e ae.  Halelu 80:8-14.  Isaia 5:1, 2, 7.  Mat 21:33.  Ka poe Iseraela--ia ea. 

            Na keiki.  Owai ke Kumuwaina?  Ua ike anei oukou i kekahi mala waina, me ke kumuwaina?  Pehea ke ano?  He kumu laau, he mau lala nui, a lala liilii, a lau a hua.  He mau lala make me ka hua, he mau lala maloo me ka hua ole.  Heaha ka mea e pono like ai ke kumuwaina me ona mau lala?  Ka pili pu kekahi i kekahi.

            He mau lala anei oukou no Iesu?  Ae, ke pili makou ia ia, a hua mai i na hua maikai.  Heaha na hua maikai?  Ka mihi, ke aloha, ka oluolu, ke kuikahi, ka noho malie, ka haahaa, ke akahai, ka hana maikai, ka manaoio, ka manaolaoe.  Ke hoohua mai nei anei oukou i keia mau hua?  Pehea la e hiki ai ke hoohua mai?  Ma ko Iesu kokua ana mai.  I na hua ole oukou, a he mau lala maloo, heaha ka hope?  Hai paauaau mai pauku 6.  Weliweli io ka hope?

            Ke kula a pau.  Heaha kekahi kumuwaina?  Ka ekalesia, a o na hoahanau na lala.  Pela paha, aka, he mau lala nui no na ekalesia okoa no ke kumuwaina nui, oia hoi o Iesu.  Na ekalesia Hawaii, pehea ke ano e noho nei?   He mau lala maka, a hua pono anei?  He maloo, a hua ole anei?  Heaha ko Iesu makemake nui?  A hua ole, a hua ino heaha ka hope?  Heaha hoi ka pono?

            Mele Him.  289.  Leo, "Nearer my God to Thee."

E ouku uiu ka wau,

E kuu Iesu--

I na keu mai ia'u

Ko keia ao,

Kuu mele oia ma@,

E pili i ou la wau,

I kuu Iesu.

            Pule i pili mau kakou ia Iesu a hoohua mai i na hua maikai he nui.

 

            HAAWINA KULA SABATI, Oct. 31.

Ioane 15:11-19.  PAUKU GULA . . . . . . . . . . . . .

            Hawaii.

 

Pehea la e ulu ai keia Lahui?

 

E KA NUPEPA KUOKOA E;  Aloha oe : --

            Ua loaa mai ia'u he kumu e hiki ai e kamailio pu kaua, oia hoi na mea nui e noonoo loihi ia nei e ka poe noonoo o keia lahui, no kela mau hopuna olelo i hoike ia maluna, e ninau ana, "Pehea la e ulu ai keia lahui?"  O keia ninau, he ninau nui no ia a hohonu me ka paakiki maoli.  Oiai hoi, ua nui no na mea ike huhewa a naauao iloko o keia lahui, i hoopuka mai i keia mau manao iloko ou, aka, ma ka noonoo ana aku, he mea paakiki no ia, a ma ka lia mau ana hoi o ka mano iloko o'u, ke i ae nei au, aole no e ulu hou ana keia lahui, ke hooulu mau ia ke zizania, kakalaioa, puakala a me ka iniko ma keia pae aina, no ka mea, o keia mau laau eha e ulu nei ma Hawaii nei, oia no na laau ino haalele loa nana e kauo nei i keia lahui i ka make; a owai la ke koa, ka ikaika a me ka mana e hiki ai ke kua i keia mau laau a hina ilalo, a pokeia kona mau lala ooi, a burumi aku ia mau laau ino mai keia aina aku a i ko lakou wahi i ulu mua ai, no ka mea, o keia mau laau e ulu nei a laha ma Hawaii nei, oia no ka mea i ano e ai ka noho'na kahiko a keia lahui a me na'lii; oia no hoi ka mea e hiki ole ai i ko kakou noonoo ke hoala ae e hooulu hou i keia lahui.

            He hana nui loa keia, a he mea kaumaha loa hoi ia ia kakou ke hoomaopopo iho, me ko kakou ike iho no, ua panipaniia kakou a paa i keia wa, aole he wahi e puka pono ai, a e hololea ai hoi ko kakou noonoo ana no keia mea a kakou e manao nui nei e hapai, a e imi hoi i na mea e ulu hou ai ko kakou lahui.

            Aka, ke olelo nei no na haole, aole e hala he kanalima makahiki i koe pau keia lahui i ka nalo,--He oiaio paha ia, aole paha, aka ma ka nana aku, me ka noonoo ana iho he oiaio.  No ka mea, o ko kakou ala, a me ke ala o ko kakou poe Alii, a ia no ia i na haole.  Nolaila, he mea maopoopo ia, eia ko kakou ola, a me ko kakou make i ka haole.  No ka mea, ke pii nei ka haole a kiekie maluna o kakou, a eia kakou malalo.  No ka mea, he aina keia ua haawi ia e Ekalesia, Kaahumanu, i ke Akua ola, ua lilo, o kakou nei, a me ko kakou poe Alii, ua laa ia no ke Akua kiekie loa.  Nolaila, aohe o kakou wahi e pakele ai i ka make.  Aohe no hoi he mana kanaka ma ka honua nei e hiki ai e kue aku i ka mana kiekie o ke Alii o na lahui kanaka a pau o ka honua nei.  Oiai o kona poe kanaka ponoi kakou, e like me ke ano oiaio o ko kakou poe kupuna.

            Oiai hoi, o ko'u hoike ana aku ma ke akea i keia, aohe noia i ku i ka hoike hoopunipuni ana aku i mua o na maka o ka poe makaikai.  Aka, ua pahola aku keia mea iloko o na naau a me na puuwai he lehulehu, o ka poe ike, a naauao hoi.  Oiai hoi, o ko kakou mau ola makamae, a me ke ola o ko kakou poe Alii, ua molia ia iloko o keia mau laau ino e ulu nei a ka wowo ma Hawaii nei, a he mea moakaaka lea loa noia ma waena o ka poe naauao kiekie, o keia mau laau no ka mea nana i pepehi i keia lahui kanaka, a me na Alii.

            Oiai, o ka poe e olelo nui nei ma na nupepa, he naauao hookiekie wale no, ma ka hoakamai olelo ma ke akea me ka ike maka iho no.  Auhea la kahi e hiki ai e imi i na mea e ulu ai keia lahui, no ka mea, ua paa kakou a pau iloko o ka upena luelue mamo Iabeta, a me ko lakou maalea.  A pehea la e ulu ai keia lahui ke ole ko kakou ike, noonoo ana i na mea e ulu ai keia lahui.

            Nolaila, ke waiho haahaa aku nei i ko'u manao ma ke adea, no keia mau laau e lima nana e hoomake nei i ko kakou lahui.  Na oukou no e ka poe heluhelu e noonoo no keia mau laau ino nana e molia nei i ko kakou ola me ka make auwe!  Kakou, e ka lahui Hawaii kaulana o na mamo a Lema.  Ua nui no na mea i hoike mai i na mea e ulu ai keia lahui, me ka olelo iho, a mea ae, a mea iho, hookaawale ae, e hookaawale iho a pela aku.  Aohe no e ulu ana ka lahui pela ke ano.

            No ka mea o keia lahui kanaka a me ko lakou ano maoli, no loko mai noia o na haumana he umi kumamalua o ka Iseraela.  He poe ua laa ma kona inoa, mai na kupuna mai a hiki mai i ka wa a ke Akua i hoopuehu ai ia mau lahui, ke ole au e kuhihewa ma keia kakau ana.  No ka mea, ua maopoopo ka oiaio o keia mea, i ka wa kahiko loa, ua nui a lehulehu na kanaka ma Hawaii nei a me na Alii.

            Ma ka hoike ana o ka Buke a Kapena Cook i kakau ai i kona ku ana ma Hawaii nei i ka makahiki 1779.  Ua olelo ia malaila he 700,000 na kanaka o keia lahui.  A ina pela, me he mea la, ua hiki aku mamua oia heluna, o ka wa hea ia o keia lahui, o ka manawa noia e noho ana i ka pouli.  A he wa hoi, aohe i hiki nui mai na haole ma Hawaii nei ia manawa.

            A pehea kakou e manao ai e ulu ana keia lahui, ke ole e loaa ia kakou na kumu kupono e hiki ai e hooulu i keia lahui.  Ke olelo nui nei kakou i neia mau la ma ia ano, eia nae, ke nokea mai nei no ko kakou mau hoa aloha e ka make, ma kela wahi keia wahi o ka aina.  He poe kiekie kekahi i alako ia aku la e ka make.  Nolaila, ma ka palapala hoike, a ka po iaia ka mana oia mea, na nui ka make, a ua hapa ka hanau, nolaila, o ko'u manao ma keia mea eia no ia.  A ia a lele keia mau laau ino e noho nei iloko ou e Hawaii, alaila, ola koa lahui.

            Nolaila, imi aku kakou i ke kahua, a me ka paepae, alaila, e loaa no ia kakou, kaei o kukulu iho ai i ke ola o keia lahui, alaila, aole no ia he mea e luhi ai, hikiwawe loa a ulu keia lahui, a mahuahua hou aku mamua o ka poe make, nolaila, e hoomaopopo ka mea heluhelu i keia olelo me ka noonoo a me ke akahele, alaila, e ike no ia, a e kuia hoi kona lunaikehala ma keia mau kumu.

            A no ka mea hoi, ke waiho mai nei ka Baibala imua o kakou, ke kahna a me ke mana o ka olelo, aole mea i huna ia mai, aka, ua hoike ia mai noia imu o ko kakou mau maka, ua heluhelu na 'lii me na makaainana, a ua ike no, a ua maopopo hoi.  Nolaila, he mea make hewa wale no ka noonoo laukua ana i na mea e ulu ai keia lahui, ke ole ka noonoo maoli iloko o ka mea kaku, kakau manao huhewa hoi.  Nolaila, ninau ka ninau, imi mua i ka hana, a like ke ano o na puunaue ana, a hoolawe paha, a houluulu paha, alaila hai ka loaa, e loaa auanei a hoapono ia.

            Pela no keia lahui, e imi mua i ka hana, a maopopo, alaila hai ka loaa.  A e hoapono ia ana ea, alaila, oia ka oiaio, pela no kakou e imi nei i mea e ola ai ko kakou lahui, a me ko kakou poe alii e anai ia nei e ka make aloha no.

                        S. W. B. KAULAINAMOKU.

            Kaoupuana, Honolulu,  Oct. 5, 1875.

 

I mea e pau ai ka pohihihi:

 

E KA NUPEPA KUOKOA E, Aloha oe :--

            E oluolu paha oe e hookomo iho ma kahi kaawale o kou kino, i kela mau hua e kau ae la maluna, oia hoi, "I mea e pau ai ka pohihihi."

            E Kuaaina, no ko'u ike ana i kou manao i hoike akea ae nei ma ka Lahui Hawaii, no kou pohihihi i ke ku ana o ka Ahahui Euanelio o Oahu nei.

            H oiaio kau e paa rula mai nei, ua hooholo io no ka Aha i kela halawai ana, e hoopanee a ka Poalua elua o Sepatemaba. Ea, ua hoolaha io no wau i ka la 7 o Sepatemaba, me kuu manao, oia no ka pololei, eia, i ka puka ana o kela hoolaha, aole kekahi mea i keakea ae no ia hoolaha ana, no ka mea, o ke Kapena o ko kakou nupepa, oia no kekahi hoa o keia Ahahui, a heaha la hoi kona mea i hooponopono ole iho ai; a i ole la hoi ia, e kauoha mai ia'u e hoopololei hou aku, he ole loa no.  Aka, ia'u i huli ai i ka'u wahi apana pepa o ka moolelo o ka halawai i hala, aohe i loaa, nolaila, hoolaha aku la au e like me kela hoopuka ana, ua pau akoakoa ae na hoa o ka Aha makahiki i hoolahaia ma Kawaiahao, koe ke Kahu o Kawaiahao, no ka mea, ua noho kela Aha malaila i ka la 7, 8, 9, aohe mea i hele ae a kue, nolaila, ke pane aku nei au ia oe e Kuaaina, aole keia he halawai ku i ka wa.

            E Kuaaina, e wehewehe aku au ia oe i kekahi halawai like loa me keia, no ka mea, i ka makahiki 1869, i ka malama o Sepatemaba, ma Waimanalo, ua ku kekahi Aha i ka Poakolu, aole hoi i ka Poalua e like me ka hoopanee ana.

            E hoike aku no au ia oe, o Rev. H. H. Pareka ka Lunahoomalu, a o Rev. P. W. Kaawa ke Kakauolelo o ka halawai ma Kaumakapili, i Feberuari 1869, hooholo ia halawai, e hoopanee a ka Poalua elua o Sepatemaba, ma Waimanalo.  Aole na ka Lunahoomalu i hoolaha, na ke Kakauolelo, na Kaawa, e hoolaha ae ana kela, i ka Poakolu elua, aole hoi i ka Poalua e like me ka hoopanee ana.  Ua noho no ka Aha i ka Poakolu a me ka Poaha.  Elua no la i halawai ai malaila, ua iho no o Rev. H. H. Pareka, Rev. A. O. Porebe a me na hoa no hoi a pau, aohe nae hoi ou kue iho e Kuaaina, ua hewa keia halawai ana, oiai he paa rula oe, a he ike i kahi hemahema.  Ea, pau paha ka pohihihi i keia hoakaka ana.  Ina i kanalua oe i keia mau wehewehe, e huli aku no oe ma ka Buke Moolelo o kela halawai; ma ia halawai, o Rev. E. Kekoa ka Luna hoomalu o ia halawai, aohe mea a kanalua ia oia halawai ana, ua kapa pono ia no ia halawai ana, "He halawai Ahahui Enanelio Mokupuni o Oahu" nei.

            No ko pohihihi i ke kau ole o ka inoa o ka Lunahoomalu, ua ike ae la paha oe i kela hoakaka maluna, aole na ka Lunahoomalu i hoolaha, na ke Kakauolelo i hoolaha.  Aole oia wale no, e nana i kekahi mau hoolaha e ae, aole na na Lunahoomalu o ia mau halawai i hoolaha, me he mea la na kekahi mea a ae, aole nae i kauia ko lakou mau inoa.  Ea, kanalua paha ananei kekahi poe no ia hemahema au e makaala mai nei?  Ea, ma ka'u mau hoakaka hoi, pehea?  Aole anei e pau kou pohihihi, elike me kau ninau ma ka nupepa "Lahui Hawaii," ma ka Helu 39, Aoao 2?"

            Nolaila, ke pane pono aku nei au, aole ia he halawai ano e, he Halawai Euanelio no ia o ka Mokupuni o Oahu.

                        Me ke aloha,

                        D. KEKIOKALANI.

            Kahana, Sept 28, 1875.

 

Hoohalahala kupono.

 

            Ua lohe pinepine ia na leo hoohalahala mai na waha mai o na kanaka i hele i ka hana i na Aina lepo manu (Guano) a hoi mai, ohi iho la ke dala a ia poe i hoi mai, mamua o ka loaa ana mai o ke dala, hoike, aku la na Luna oia wahi.  "Kanawalu @ dala, lawe eono no ka hale mai Moiwahine" Kupanaha!  O ka makou dala ia e lawe ia nei no ka Hale mai, aole nae he wahi laau i haawi ia mai ia makou mai laila mai i ko makou noho ana i kela aina, nui ko makou mai, a no ka laau ole, make kahi poe o makou."--Wahi a ke kanaka i pakele mahunehune mai i ka make.--Ninau iho Nowai keia hoohalahala kupono ana?  A nawai e pane?--Na ka poe kau nanawai anei, na ke kanawai anei, na na Agena anei, (ka poe nana i kepa) na ka Papa Ola anei, na ko kanaka anei i kepaia?  Pehea la?  Oiaio no, malaila io no ka make ana o kekahi poe paahana, no ka laau lapaau ole mai nei aku.  E hai mai kekahi Jure.

                        JOAN S. K------o

 

KA BURT LAAU OLA!

 

NO NO

 

Mai e loaa mai ana no ka holopono ole o ka ai iloko o ka Opu,

A me ka mea hooikaika i ke Akepaa!

 

O KEIA LAAU E LOAA MAI AI KE OLA A E PAKELE AI HOI!

He mea io no ia e pau ai na mai i loaa mai mamuli o ka

Holopono ole o ka ai iloko o ka opu,

            Ka Paapu, no io ulu wale,

                        Na waikahe wale mai, na mai Nalulu,

                                    Na mai o ke Akepaa, a me

KA PONO OLE O NA PAAHANA O KA WAIHONA AI

E LOAA KOKE NO KA OLUOLU KE INU I KEIA LAAU MAI KA AKA-

hi a i ka eono omole, (e like me ka nui o ka mai, pela e nui ai ka laau @.

            He mea nui loa ka malama ana i ke kino iloko o ke kulana o ke ola maikai me ke kokua ana i ka mana o ka hooholopono ana o ka ai iloko o ka opu, a me ka hooikaika ana e puliki a e hoomau ma na hana e kokua ai i ke ola oluolu maikai, a mamuli o ia mau mea e makala ai na mea ino mai ke kino ae, me ka ai ole ana i na laau awaawa.  I mea e maopopo ai, e lawe i ka Laau Ola a Burt, e loaa ai ka ikaikai a me ka mea hooikaika i ke akepaa, he LAAU noloko mai o na MEA KUPU.  Ma ka ikaika o keia laau a me ka holo o ka hana maluna o na PAAHANA o ka WAIHONA AI, me ka hooikaika ana i ka opu a me ke kokua i na mea o ke kino, a ma ia wa no e kaawale aku ai na mai o ke akepaa, a ma ka hoonaha kupono ana, e loaa mai ai ke oluolu ma ke pau ana aku o na wai ino.  Aole laau maikai e ae i ike ia, e like me ka Burt Laau Ola no na mai e loaa mai ana no ka holopono ole o ka ai iloko o ka opu, a me ka mea hooikaika i ke akepaa, a o lanakila nui no keia laau maluna o na mai i loaa mai no ka holopono ole o ka ai iloko e ka opu, ka paapu, na io ulu wale, ka wai kahe wale mai, a me na ino e pili ana.

            He lehulehu ka poe i ike ole i ke kumu i hiki mai ai na mai no ka holopono ole o ka ai iloko o ka opu; a nolaila, ua manao ia he mea pono ke hoike aku, i kahi wa, na loaa ka eha ma ka waha o ka opu ai ai, o ke kumu o ia, o ka holopono ole o ke ai iloko o ka opu, a lilo ia i mea pohapoha, loaa mai ka nalulu,  ka wela o ka umauma, wela o loko o ka opu, ka umii ma ka aoao a iloko o ka umauma, ka mulea o ka waha, palaai o ke alelo, awahia o loko o ka opu, ka hiamoe ole a me ka opo ole i ka ai, ka mol@hai, paupauaho, ka niua, ka moku honua, ka lia o ka ili, a o ka moku ana o na aa lolo.  Nolaila, o na paahana a pau o ke kino i loaa i ka nawaliwali, ua loaa mai ia mai ka holopono ole o ka ai iloko o ka opu.

            O KA LAAU OLA A BURT, he laau ia e kipaku aku ana i na mea make; a o ka mea i loaa'i nei mau ano mai a hoomanawanui i ka ai ana no kahi manawa, o ke ola kona hope.  Ina he paa ka mai o kahi a inu i keia laau, e loaa koke no ka oluolu maikai, a loaa no ke ola nou.  O na ino a pau o ka io ulu wale, he ola wale no ia i keia laau.

            He nui na hoike e ola nei no ke ola ana i keia laau, mahope iho o ko lakou mai ana no kekahi mau makahiki, a i ka ai ana i keia laau ua ola koke.  He hiki no hoi ke hoomaemae ia ke koko me keia laau ola a Burt, a pela no hoi na mai mawaho o ka i@, he lilo loa ia i ka ole ke ai i keia mea maikai.  A he laau maikai no ma ka inu ana.

            O keia laau, ua loaa mai ia mailoko mai o ke kuhikuhi a kekahi kauka lapaau kaulena, nona ka lapaau ana i kona ohana iho, a ua loaa no ke ola maikai.  Ke waihona aku nei keia laau imua o ka lehulehu, me ka lana o ka manao e hahai ia ana no e na pomaikai na poe e ai ana, ina paha he nui ka mai, e ola ana no.

            O KEIA LAAU A BURT, KA LAAU MAIKAI MA KE AO NEI, nolaila, he pono i na poe mai ke hoao i loaa ke ola.  E loaa no keia laau ma ko makou Halekuai

 

KO KALEPONI LAAU OLA!

A ME KA MAI HANO.

DILLINGHAM & CO.,

720 Iy                                                              Na Agena no ka Pae Aina Hawaii.

 

Lole Makepono ke Kuike!

E LOAA NO IA MA KAHI O

KAKELA ME KUKE,

E LAA NA

AHINAHINA,

            KALAKOA,

                        KEOKEO,

                                    LEPONALO,

Pena, Aila, Aniani,

            Na Mea Piula,

                        Kopa, Aila Houna,

                                    Aila Hoomaloo,

Kui Kakia, Pakeke,

            Tabu, Kaula, Noho Iio,

                        Hulu-@alaki, na Pulumi.

 

A he Agena no hoi no na Mokupuni o Hawaii nei no na

 

LAINAKINI-NAO,

            LAINAKINI-MAOLI,

                        PALULE KALAKOA,

ALAPIA, KELEPA, KILISA,

Na Lole kupono i ka wawae,

            Palule Huluhulu,

                        Na Lole Huluhulu,

                                    Na Lole no ka hoohehelo ana

Lipine, lihilihi, a me ia mea'ku

 

A HE

 

MAU MEA AI KAHI

Ka Palaoa, Kopaa,

            Raiki, Pia, Hoohu,

                        Paakai, Huaala,

                                    Pia Kulina, &c.

 

A HE

 

LAAU LAPAAU KAULANA LOA

A Dr. JAYNES.

Laau Kunu,

            Laau Hoomaemae Koko,

                        Laau hoopau naio,

                                    Penikila, Huaale,

A Me@a Laau Hamo, a peia'ku.

707 Iy 759

 

EIA KA MANU HOU

 

HE BUKE MELE HOU NONA KA INO

"Robina Gula,"

ua 110 ka nui o na mele haipule a hoonanea o keia Buke Hou.

            He 15 Keneta no ke kope, a i ole ia, he @10 no ka 100

kope   E kuai ia @     3m @              H. M. WINI.

 

J. PORTER GREEN,

"KEIKI O KAUAUKIUKIU."

LOIO!

E HELE MAI NA MAKAMAKA A PAU IO'U

nei, a na'u ao e @   o ka Aha Hoomalu a me ka Aha Kiekie, me ka uku haahaa makep@ loa.  Ala kuu Keena ha@ ma ka@ o ka Lunakanawai Hoomalu o Honolulu nei, ola ka "Aiko," ma Alanui Kal@pa.

            6@ Iy 7@

 

WING SING &Co.

Puhi Paiaoa,

W waiho mau ana na pa@  a u@ na berena pa@.   K@hi o na h@ alanui N@

 

Mea HOU Maikai.

NA PEPA kaka'i Far@ me na walu @ kela ano k@ ano.  I hanaia m@ o@ paha @.  O @ kela pepa ano @, @  a L@ dala.         Ala ma ka hale ku@ buke @

@                    H. M. WINI

 

HALE KUAI LOLE.

O MAKOU o ka poe noha na inoa mala@ , ke @ he nei  I Hale Kuai Lole ma K@.  Kona @ Hawaii, i ka la 22 o Mei, a na Akuna Pake e malama.  Malaila na waiwai o kela a me kela ano nani a maikai loa.  @ m@ na papale wahine a me nupepa ka@ o keia @ kela ana.  Nolaila, ke konola aku nei oukou @ na@

                        GOOKIM @

            Kanalou Kona, A. Hawaii                  @

 

E. STREHZ, (AILUENE,)

HAAWI A KUAI

LAAU LAPAAU.

A IA MA MONIKAHAAE, K@ NA HUINA o na Alanui Papu a me Hotele.  Ala malaua na Wa @  Wai @

            E hamauna mau ana i na ahiahi Poaono a pau

                        @

 

KO DR. TROUSSEAU,

(KAUKA FARANI.)

HALE KAUKA A KEENA OIHA.

@  ma ke @ o @

Papu a me Kalepa.

 

            KA NUPEPA KUOKOA

E HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU,

I KELA POAONO

$2.00 no na mahina Umi@umamalua

$1.00  "  "      "           Eono.

            ME KA HOOKAA MUA MAI

            NA OLELO HOOLA@-- aole e oi mamua o io iaina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; @ puka na he $1.50 hookahi malama, $2.00.  E UKU MUA la mai ae dala o ma Olelo Hoolaha e hoo@nala mai ana e @ai.

            O NA UKU A PAU A @KAA MUA MAI NO--aole e kau la ka inoa o kekahi haole a kanazu maoli p@, ma ka l@ o ka pe lawe pepa keole e hookaa a mai mamua.  E pono e @ keia mau @, no ka mea, he @ @ ka a@ no keia nupepa.

AIA KE KEENA O "KE KUOKOA" MA KA

HALE LETA HOU.

                        H. M. WINI,

                        Luna Hoopuka.