Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 43, 23 October 1875 — Page 2
| This text was transcribed by: | Ivalee L. Kamalu |
| This work is dedicated to: | Ka Lahui Hawaii |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA
MAKE KAUOHA
@
MAKANA KIEKIE
A KA
Nupepa Kuokoa no 1876!
I keia makahiki ae, 1876, e haawi makana ana ka Nupepa Kuokoa a Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii, i kona poe hookaa palua dala mamua, i ka makana kiekie a hanohano, oia hoi na Kii o na Moi ehiku o Hawaii nei, mai a Kamehameha I, mai, ka “Napoliona o ka Pakipika,” Liholiho I., a Kamehameha II., Kamehameha III., Kamehameha IV., a Liholiho II., Kamehameha V. Lunalilo I., a ia Kalakaua I. E paiia ana na Kii o lakou a pau maluna o ka pepa manoanoa, i hiki ai ke malama paulehia loa ia.
Ua makaukau ke Kii i kei awa, eia i loko o ko makou lima, a e hoouaia aku ana mamua o ka la Karisimasa i na Luna a pau i akaka ka nui o ka poe hookaa e iaia. Nolaila, e liuliu, a e hoomakaukau ka poe lawe Kuokoa o keia makahiki ae, i loaa ai ka makana milimili na oukou e hooili aku ai i ka oukou mau keiki.
E hookaa e i na Dala Elua, a e loaa ka makana me ka lohi ole!
Ka Nupepa Kuokoa
ME
Ke Au Okoa
I HUIIA.
Published every Saturday, $2 a year
HONOLULU, OKATOBA 23, 1875.
He Kama Aliiwahine opio hou loa.
Ua piha makou i ka hauoli i ke kaa ana na makou e hai aku i ka @hou e olioli ai kela a me keia pea o Hawaii nei, oiai ma ka hora 9 : 15 kakahiaka o ka Poaono i hala, Okatoba 16, ua hanau ma Honolulu nei o PRINCESS VICTORIA KAIULANI CLEGHORN na
“Mehe kahuli wailiula @ i ka la
Ka papa lohi e lohi nei i Maukele
O ka lohi mai kau e apa mai nei
O ka apa mai kau a ka mea waa
Ia oe no a hala lakou la.”
Oia ke kaikamahine Alii a na Alii C. Kapaakea a me A. Keohokalole i pau i ka hala me k@ hii moopuna ole, a wahine al@ hoi a ke Alu kane @ o keia kulanakauhale.
He @ e piha ai na makaainana aloha alii i ka olioli a me ka hauoli palena ole no ka hanau ana mai he alii hou, a maona aku, e ho ʻ opulapula ai a ho ʻ okawowo loa aku i na pua alii e noho mana nei. O ka makamua keia o na hanau keiki mai ua keiki alii mai a Keoho e ola nei, a nolaila, e lilo auanei ka lakou keiki alii i milimili lua ole na lakou a pau.
Ke kalokalo aenei makou i ko na Lani ahonui a lokomaika ʻ i, e malama mai i kona wa @ , a e hooloihi i kona mau la, a i kona makuahine alii hoi, e hoohua hou mai i mau keiki alii a nui.
UA KU MAI ma keia awa i ke kakahiaka @ iho nei ka mokuahi Vasco de Gama o ka Laina Hooholo mokuahi o ka Pakipika ma kana huakai holo @ hoau mai i ke kukala ana i ona laina lawe leta paa loa no na makahiki ewalu mawaena o na @ o ka Hema a me Enelani, ma ke ala ae o Kapalakiko. He moku maikai keia ma ka olelo mai a na ohua kamaaina o kakou i hoi mai nei maluna ona. Maemae na wahi a pau, a oluolu kona mau aliimo@. I hooholo wale ia mai nei no keia moku no ka manawa, a paa mai na moku maoli, a laila hookuuia keia moku. O ka la 19 o Novemaba aenei, oia ka la e haalele ai keia mokuahi ia @, a o ka hoomaka ana no hoi ia o ka wehe ana o ka halihali @ hoa.
@ukaliia mai ana keia moku e ke Coli@, he mokuahi no ka Ahahui o ka Pakipika, oiai ma ka la 17 o Dekemaba e haalele ai ka moku alua ia @. A ma ka la 14 o Ianuari e haalele ai ka Mikado, ia @, oia no hoi kekahi moku lawe leta no ka manawa. Ke hoi mai keia poe moku i Kapalakiko, alaila e pau ko lakou holoholo ana, a @ keia mau moku ekolu malalo iho, e pani i ko lakou mau wahi: na mokuahi “Kulanakauhale o Kapalakiko,” “Kulanakauhale o Nu Ioka” a me “Kulanakauhale o @.” O keia mau moku ekolu, he mau mokuahi @, akahi no a kapiliia mai nei, ma ka 3,000 @ pakahi a me na @ mahope. Ua haalele ka moku mua ia Nu Ioka i ka la 20 o Sept. o ka moku alua, ma ka la 15 o Oct., a o ka moku akolu, i ka la 10 o Nov. Ua ho ʻ olakoia keia mau mokuahi me na mea hooluolu kupono o ka holo moana ana.
O ka uku o keia @ he $449.950 no ka makahiki a he umikumamakolu lawe leta ana o ka makahiki. O ka holo o ka lawe ana mawaena o na Panalaau a me Kapalakiko, i 28 wale no la, aole e oi aku. Aole akaka ke ku pinepine ma Honolulu nei, aka o ko lakou hemahema no ia ke haalele i na ohua a me na ukana o keia wahi @ ukana nui wale. Ina e hiki i keia mau noku ke holo i 11 mile i ka hora, alaila ua hi no ke ku ma Honolulu nei me ka hala ole o ka manawa ho ʻ olimalima, oiai he 6580 mile wale no ka loa mai Kikane a hiki i Kapalakiko ma ke ala ae o Honolulu nei.
Ua puka ma ko makou pepa o ka la 2 keia malama ka manao i kakauia e Imiola, nona hoi ke poo, “E waiho mua i ka Oihana.” Ua loaa mai nei ia makou na lono oiaio mai ka poe mai a makou i hilina ʻ i loa ai, aole he oiaio o ka Imiola mau olelo i ho ʻ opuka ai, a nolaila, ke kau nei ka eleele a me ka hewa o kana hana maluna iho ona; a ma ko makou ano, ke kalokalo ae nei makou i ka lokomaika ʻ i o ka mea i hoinoia, e huikala piha i ka oukou kauwa a makamaka loihi. E like auanei me ka nui o na ino i hapalaia mai e ka mea inaina, pela auanei ke kiekie o kou maha @.
O na okuku ana o na manao holomua ma Iapana malalo o na manao hou o ka poe o Europa mai, aole ia i hooleia i na wa a ke au e nee nei imua. I kela a me keia wa a na eke leta e hiki mai ai, e lohe pu ia mai ana na loli iloko o na ho ʻ oponopono aupuni a me na launa anaina ana. Ke aelike nei na papa Iapana naauao ae, e hoopau i ko lakou mau kulana kahiko, i kulike ai me na manao o na mana o waho i apono ai. E lilo auanei ka malama o Augate i hala i mea ano nui, mamuli o ke pai a hoolahaia ana o kekahi kanawai e haawi ana i ka pono kakau no kela a me keia e noi aku ana, a no ke kukaia ana o kekahi mau mea ano nui a hoohoia, aole e paiia ma ko Iapana mau buke a ma ke @ paha, na olelo ino i ko lakou wa e kakau ai a e hoolaha ai.
O KA @ hune dala ma Kapalakiko ma o ke pho ana o ka Banako Malama Dala o Kaleponi a me ke kapaeia ana o kekahi mau banako e ae, ua hoopauia i ka la 2 iho nei o Okatoba mamuli o ka wehe hou ia ana o na puka hana o ka Banako nui o Kaleponi ia la, me ke kumu waiwai nui a ma ke kulana puipui loa o ka waihona dala. O na banako lala keia i pili pu me ia banako ma na kulanakauhale o ka hikina, Europa a me ko Honolulu nei, ua hoomaka hou na launa ana e like me ko lakou wa mamua aku o ke kapae pokole ana ia iho nei. O ke kumu nui i loaa mai mamuli o keia hoomaka hou ana, oia no ka @ ia ana o ka hilina ʻ i o ka lehulehu i keia banako mana nui. Oiai o ko kakou banako kekahi i launa nui me keia, no laila e hauoli pu kakou no kona hoomaka hou ana.
UA HOOHOLO iho nei ke Suletana o Tureke, e hookuu ia kanakolu miliona dala ($30,000,000) auhau i kauia maluna o na okana aina ma Tureko i Europa. He mea paha keia, e hoomaalili ai i ka poe kipi, aka e kono mai ana ia i ke aupuni e aie hou aku. O ka Tureko mau aie mai nei o na makahiki hope, he pii loa ka uku panee, oia ma 12 keneta o ka makahiki no ke dala. A o ka uku panee maluna o ka aie, ua oi aku ia mamua o na la loaa aupuni a no ia mea, ua pii ka aie i kela a me keia makahiki, a o na dala keia a ka poe o waho mai, ke hopohopo nei lakou o hoi ole ka lakou mau dala, aia wale no ko lakou ahona iki a makemake ua mana nui e hoomau i ko Tureke noho kuokoa ana. O ka mea nui, oia no keia, ua ano banakarupe maoli no o Tureke ma ka waihona dala a me ka ho ʻ oponopono aupuni ana, a hookahi wale no ana mea e koho ai, oia o ka auhau kuapapanui aku maluna o kona mau makaainana, a i olo ia, o ka hooneo aku i ka poe dala o waho ana i aie aku ai.
O BAVARIA, kekahi o na mokuaina o Geremania @ ke ano aupuni nona iho, he pipili loa mahope o ka ho ʻ omana Katolika, a kue i ko Bisimaka mana a me kana hana no na Kakolia i keia wa, aka me kahi ikaika ho ʻ okuanui nae. Ma kona ahaolelo, he elua wale no ka oi o na lunamakaainana Kakolika mamua o kekahi aoao ae, aka, na lawa nae ia no ke koho ana i Peresidena a me ona hope. He poe paakiki ka lahui Geremania. Ina no hooholo e kekahi i kona manao no kekahi mea, o ka paa aku la no ia, aohe e loli iki ana. Me he mea la nae paha o na poe Geremania noonoo laula, o lakou ka paakiki loa ma ka lakou hoomana i hilina ʻ i ai, e like me ko na Kakolika i ko lakou, ka mea a ko Bisimaka mana e hoonioni nei. Aka, he mea nae i kanalua ole ia ko Bisimaka kalai ana i na alanui oloko ana e hoomaikeike nei i ke akea e hoo@, aia o ka hanauna hou e ala mai ana ka poe e pii mai ana me na manao hoomana kuokoa aole me ka poe hilinai noonoo ole, aia o ka mau wale no ka hoomana kahiko a ko lakou naau i koho e ai.
OLELO HOOLAHA!
E haalele ana ka Hope Luna Hooponopono o ke @ ia Honolulu, ma ke ahiahi o ka la 15 o Novemaba, a e holo aku ana oia i Hawaii ma kana hana mau he ohi dala. Nolaila, ke ho ʻ olalelale ia aku nei na Luna Kuokoa a me ka poe i hookaa ole i ko lakou mau uku pepa, e ohi e iho, a e kali no ka hiki aku. E pae mua ana ma Kailua, a malaila aku i Kona Hema, Kau a me Hilo. E hoomanao i keia, aole ka poina.
UA NOONOO a nana ole ia e kekahi poe i hookiekieia ma na oihana aupuni a i hoohanohano ia paha ma na inoa, ka mana a me ka oiaio o na palapala hookoho. No ka mea, aia maloko, olaila, ua kauohaia lakou e malama i na kanawai a @ ke @ o ka aina. Aole nae pela kekahi o keia poe, hoopaiia lakou no kekahi mau hewa, noho me na wahine manuahi lawe wale in na wahine aole na lakou hooikeike mai i ko lakou ona imua o ke akea, a lawe pu i na mea inu ma ko lakou mau keena hana. Ua kue maoli keia i kona mana, a o ka poe e hana ana pela, o ka lakou hana mua, o ka waiho aku ia mau hookoho, aole ke kauli wale iho no i mea e hookamaemae ai . Ina e paa wale iho no me keia ano hewa, ua hoohilahila ia i kona kulana a i ka mea nana i hookoho mai. Ma keia e akaaka ai ka naauao a me ka hupo paakiki.
Ke ano ili o ka Mahina no ka Malama o Oct., 1873.
MANAWA NO HONOLULU
(HOOMAKAUKAUIA E KAPENA D. SMITH.)
7 Hapaha mua……………………………… 5 @ AM
14 Mahina piha……………………………….0 43.2 PM
21 Hapaha hope………………………………3 41.5 AM
23 Mahina hou………………………………..6 41.6 PM
Ka puka me ka napoo ana o ka La.
1 Puka la…5 54.6 AM…………..Napoo la…5 45.3 PM
8 Puka la…5 @ AM…………...Napoo la…5 38.7 PM
13 Puka la…5 38.4 AM…………..Napoo la…5 33.4 PM
22 Puka la…6 @ AM…………..Napoo la…5 27.5 PM
27 Puka la…6 4.4 AM…………..Napoo la…5 23.4 PM
31 Puka la…6 5.7 AM…………..Napoo la…5 21.7 PM
Ka Latitu me ka Lonitu o Honolulu
Ma ka hale bele pauahi, Hale Kaawai Helu 2, a i ole ma ka Hale Kilo o Mr. @, penei:
Latitu 21 @ 23” Akau. Lonitu 137 48’ 45” Kom.
Nu Hou Kuloko.
I ke kakahiaka nui o ka Poakolu iho nei, ua ku mai ma Honolulu nei, he moku me na lako kukulu hale no keia awa.
Ua hookkohuia o Mr. James Castle, keiki a Hon. S. N. Kakela o keia kulanakauhale, i hope Kanikela Amerika no keia awa. Ke pii nei no na keiki Hawaii
Ke kapili hou ia nei ka moku guano poino e na kapili moku Emma ma a me Tibbets ma, aia makai iho o Hale Dute Kahiko, kahi e koele mai nei na hamare.
O ka hoopii a ke Alii Kanaina no ka aina o Kupehau mauka ae nei o Kalihi kue ia W. S. Pahukula, ua hookoia e ka lunakanawai kiekie ka aina no W. S. Pahukula.
O ka haole kane a me ka wahine no laua ka lio lauoho ole i lawena mai ai ianei mai Nu Kilani mai e hoikeike ai, na make laua a elua ma Cuba i ka mai piva lenalena.
NA KAMALII. Ke halawai pinepine nei ko makou mau @ onohi maka me ua kamahi e holoholo ana ma na alanui, i ke awakea, me he mea la, ua palaleha na kumu, a i ole o na makua paha i ka hoolakalaka ana ia lakou ma na wahi e hoonaauaoia lakou.
Ninau ka malamamoku, “Auhea ka luina Keoni i keia kakahiaka?” “Aole i hiki mai,” wahi a na leo aluka. “O! ua ike no au, ua loha aku la auanei ia.” Haohao ke anaina loina, a mahope noonoo ae, hu ka aka a mamae ka iwiaoao.
MANUWA FARANI. E haalele ana ka manuwa Farani Volta ia Kapalkiko ma ka la 12 iho nei, me ka manao e ku mai ma keia awa, a mai anei aku ma kana hana e hoo@ia nei, he hana ku ia wa a puni ka honua. O kona lutanela mua, he Keiki Alii, oia ke Dake o Penthivre.
Ma ka Poaono iho nei, ua hookaniia ka bele hou o ka Oihana Kinai o Honolulu nei mai kona haka ae, a ua ikeia ka oi o kona kani ma ka holokuku ana me na bele e ae. Ma ka hale hana hao o Honolulu nei kahi i hooheheeia ai, a me he mea la, o ka bele nui hookahi ia i hanaia ma Honolulu nei. Ke hoike mai nei keia i ko Honolulu makaukau ma na hana a pau o ke ano mikiala.
KEAKA KAU LAAU. He nui na hana ano e a ka laau o Kaimuki i keia mau Poalima a Poaono aku nei i hala. I kekahi kau ana mai, aole i puka o Kilauea maanei o ka lae o Kalaau; a i kekahi manawa, he uwahi wale no paha kana i ike, wikiwiki nae e kau i ka laau. O i kali wale aku a poeleele loa, ku mai ka moku. I ka po Sabati iho nei, kau mai ana i ka ipu kukui i ka pahu hae, he hoailona e hoike mai ana, @ ka mokuahi lawe leta. A pau a pau i ka holo i kai o Ainahou e kakali ai, aohe mea a hoea mai. O ke pailaka hoi, oi noke wale i ka huli i waho, aohe wahi mea a loaa iki. Ma ka ia nei hana ana, i puni ai na kanaka a me na haole.
A keia Pakolu ae, Okatoba 27, e @ aku ana ke Kilauea e kaapuni ia Kauai, a maluna mai ona e hoi mai ai ke Kuhina Kalaiaina.
E malamaia ana e ka Puali Kaua @ Leleiohoku maloko o ka hale paikau i ka hora 7 ½ ahiahi o keia Poaono, he halawai ano nuim, a ua makemakeia na lala a pau e hele mai.
“TE WANANGA.” O keia ke poo o kekahi pepa Nu @lani nona na aoao he umikumamaono i loaa mai ia makou, a o ka olelo oloko, he Nu Kilani me na pauku manao ma ka olelo Enelani. I ke kilohi ana iho, he mea hauoli no ka mana o ka ike maka ana iho, ua ano like loa ka olelo Nu Kilani me ka kakou olelo ka ka Hawaii.
“Mamua ka hana,
Mahope ka lealea.”
OIA ka olelo kaulana kahiko e hooilia nei i kela a me keia hanauna. Aole nae pela ka manao o kekahi opio, eia kana, “E ona au i hookahi la hana, a mahope aku, e ho ʻ olawa ai au i ko ʻ u mau la hana.” Noho luna ka puali, @ na kama, a hele oia i ka hana me ke kiaiia. NAKINA
He mau hookuku himeni ko Kohala malalo o keia mau hui penera. Ahahui himeni a Leleiohoku, a me ka Ahahui Himeni Queen Kapiolani, a ma ua la nei i hookuku ai ua lilo na ka Ahahui Himeni Leleiohoku ka eo o ka la a ua mahalo nui ia no hoi na leo a me na motto, a ua oi pu no hoi ka hookupu ia ana he $48.00 i ko Kapiolani he $1600.
I ka Poakolu aku nei, he leo hawanawana kai loheia, mawaena o Hoole waiona a me Kaupepa ma ke Alanui kalepa, @ noke ana, “Ona no hoi oe Kaupepa wahi a ka pane kikoola a Hoolewaiona, “Heaha ka hewa?” wahi a Kaupepa, aole au i like me oe ka hoo@, komo oe i ka hoole wa ona, ke inu nei no nae oe. Pau loa ae la ka @ a kimo iho la ke poo o Hoolewalona me ka hokahoka nui oiai ua ku aku la i ka pana a @.
MAKE I ALOHA NUI IA. Ma ka hora 3 ½ Oct. 18 make aku la o Rebeta Sarai, ma Apua, Honolulu, Oahu, ua hanau iho oia eha keiki, a @ uwe makua ole nei lakou. Ma ka la Sabati Oct 10, ua hanau iho oia i ke keiki, a mai laila mai a hiki i kona make ana aku la. Ua hanauia oia ma Keei, Kona Hema, Hawaii. Ke noho nei na kaikuaana, me na kaikunane, na makua, a me ka nui lehulehu a pau e pai@ma aku ma keia aoao o ka laupau, a na ka mea Mana Loa e hooluolu i ka naau kaumaha o ka ohana. Aloha ino!
HE LA POMAKAI NO KA L. K. HOOMALU. Ma ka po Pakolu iho nei a ao ae Poaha, ua hopuia he mau haole, pukiki, a he mau pake no ka pili waiwai maloko o keia kulanakauhale. I ka Poaha iho nei, ua hookolokoloia lakou a penei ka hoopai ana:
He 2 i hoopaiia pa $25 & 12 hora hoopaa
He 6 i hoopaiia pa $10 & 6 hora hoopaa
He 1 i pakele a nalowale.
Ke manao nei makou, ua mama keia hoopai, aka ina e loaa lakou e hana hou ana i keia hana ino, ke noi nei makou, e hoomahuahua loaia ka hoopai a luuluu kupono.
KE KEIKI KAUAI KAUKA. Ua puka mai nei o Mr. Jared K. Kamika, keiki a kauka J. W. Kamika o Kauai, mai ke Kulanui mai o na kauka ma ke kulanakauhale o Nu Ioka, me ka loaa iaia o ka palapala hoomaikai kauka mahope o ka pau ana o kona hoikeia ana. Iloko o ke @ o ka poe noi e lilo i kokua kauka no kekahi o na halemai nui loa o Balukalani, Nu Ioka, ua kohoia no oia ma ia wahi kiekie. Ke pii mau nei na welo Hawaii ma na aina o na makua. He hoike ana keia i ka @ o kona naauao ma ia aina nui o na kauka naauao.
HE MOOLELO NO KA MARE PEGANA. Ua ae ia makou e heluhelu i ka leta a kekahi o ko makou mau makamaka, e hoike ana i ka moolelo o kekahi mare kupanaha i malamaia ma Waialua, Oahu, iloko o keia au malamalama nui wale. Eia no ia: “Ua hoomare iho nei o @ i kana keiki me kekahi kaikamahine o makou nei, me ka ae pono ole mai o na makua i keia mare. Ua hana malu ia ma ka Poalima 15, Poaono 16 a i ka la 17 makaukau loa ka papaina mare me ka lohe ole o na makua o ka wahine i keia hana powa. A no ka hiki ole mai o ka wahine ilaila, iho pu mai la oia me ka anaina nui loa i kahi o ka wahine i malama loa ia a paa e na makua. A hiki kino mai hai aku na makua o ka wahine ia me ka Kahu mare a me ka lehulehu no a pau, e hele oukou pela, aole o maua makemake e mare ka maua keiki me kau keiki. Aole wahi mea a hi iki aku. Eia ka olelo a ka makuakane o ke kane, e alakai i ka makuakane o ka wahine i kahi e aku e hoowalewale ai, a koi malu mai ka mea mare i ke kaikamahine e ku iluna e mare ai, aole ae ke kaikamahine. No ka ae ole, olelo mai o N. e ku mai oe e aloha i kau kane a hoi ae makou. Ku kela e aloha, o ka wa no ia i olelo ai ke kahuna, “He mana kou e mare aku ia olua.” Haki koke na makua i ke kaikamahine. Pela iho la ka hana ma Waialoa koke ae nei ilokoo keia au naauao.
NU HOU O NA AINA E
Ke kaua ma Tureke!
Ku mai na mokuahi
Ma ke ku ana mao o na mokuahi Magarita mai Kikane mai, i ka aina la Sabati iho nei, a me ka mokuahi “Vasco de Gama” i ke kakabiaka nui Poalua iho nei mai Kapalakiko mai a me ka mokuahi “Kulanakauhale o Melebona ma ka Poalua iho nei mai ia awa hookahi mai, na losa mai ia makkou na mea hon mai na pau@nmsi a pau o ka poepoe o ka honua.
Eia na ohua hanohano o Honolulu i hoi mai nei ma ka Vasco de Gama, Na mea Hanohano H.M.Wini a me W.C. Parke, E.P. Adams, J.C. Pfluger, A.P.Everett.
Eia na mea hou ano nui o Amerita:
Ua hiki kino ae o Peresidena Kalani ma Loko Paakai, a ua haawiia na ho ʻ okipa kiekie a pau iaia. Ua koi ikaika loa ia aku oia e holo loa mai i Kapalakiko aka ua hoole no ka manawa ole.
E hoopauia ana paha ke kuhina Kalaiaina mua oia aupuni, a me he mea la e haawiia ana ia oihana ia J. Dawason Coleman o Peniselavenia, he haole kuonoono nona iho, a he hoopololei ma kana hana.
Ua hoomaka hou ka lawelawe ana o na hana o ka Banako malama Dala o Kaleponi i pono i iho nei i keia malama, malalo o ka hookupu dala ana ma na mahele o ka poe waiwai o ia Banako. O ka nui o na dala i i hookupuia ma oH na mahele la i hilo, ua hiki aku no ia i ka $7,930.000. He mau mahele koe, aole i pau loa i ka lilo.
Ua komoia ka Hotele Hale Alii o Kapalakiko, kekahi o na luhi o ka haole waiwai W.C. Ralston i make. He kia hoomanao ia no kana mau hana hoohiwahiwa ia kulanakauhale.
Ke paonioni nei no mawaena o na waihooluu like ole o na kanaka o Amerika ma kekahi mau mokuaina o ka hema. Aohe i pau ke @ o ka ili puakea i ka negar.
Ke @ la no ke poho i kekahi mau banako o ia aina nui, a ke holapu la ke ahi i kekahi mau hale imi waiwai.
Ke Kaua ma Cuba.
Wasinetone, Oct. 3. – Ua hiki ia nei ka lono mai Havana mai, e hoike ana, aia he nune nui mawaena o na poe waiwai o Cuba no ka hooloihiia o ke kaua, oiai ma ia bane, ua hoopono loa ia kekahi mau pomaikai ano nui oloko o ka aina. Nolaila, ua hui aenei na poe Paniolo waiwai e noi aku i ke aupuni e kue loa ana i ka i ka hoomauia ana aku o ke kaua, a e hoopau i ke kipi ma ka hana akamai e hookahe ole ia ai ke koko. No ka holo pono ole o ko lakou manao e hookuikahi, hoea he hou mai ana he lono, ua ho ʻ opuka aku la keia poe i ka Luna o na Kipi o Cuba me Nu Ioka, e kokua pu mai ma keia manao, aka ua hoole ua Luna la, me ka olelo mai, ua paa kona manao e hoomau i ke kaua a loaa ia Cuba ka noho ana Kuokoa. Aole loa he mea ike pono ke huli a hoike mai i na lilo a pau o Sepania o ke koho aku no, ua pau he $40,000,000 i hoolilo ia no na lako koa iloko o ka makahiki hookahi, oia ka 1870 @ me ka helu ole ia o na lilo no na moku kaua e holoholo ana ma @ kapakai. O ks nui o na koa i hoounaia i Cuba, ke huiia na halihali liilii ana a pau, ua emi iho paha malalo o ka haneri tausani, a ua oi aku mamua o ka hapalua o ia heluna koa, he mau koa ku mau; a o ka make o ka Puali Kaua o Cuba, ua emi iho malalo o 18,000 koa. O ka heluna o na kipi ia wa, aole i 6000 poe koa i lako me na mea kaua. No ko na Sepania poe waiwai e noho ana ma Cuba ike i keia nui lilo @ wale i manao ai lakou e hookuikahi i ka hakaka ana.
Nu Ioka, Oct. 3 – Ua hiki @ i ke Kuhina noho o Sepania ma Wasinetona ka lono, ua hopuia ka mokuahi Urugua ma Jamaica me na lako kaua kipi ka ukana maluna ona.
Madarida, Oct. 6 – He 900 koa i holo aku mai Bacelona i ka Poalua no Cuba, a he ekolu mau mahele i koe a kau aku.
Ke kaua ma Sepania.
Ladana, Sept. 30 – Ua puka ae iloko o ka nupepa Manawa o keia kakahiaka he palapala mai Perise mai, e olelo ana : “Ke pahola nei ma Madarida kekahi ono kaio, e hoi hou ae ana o Senora Canovas ma ka noho ana Kuhina Nui. O ka kumu o kona hoole ana i ka haawiia ana aku nana e kukulu i aha kuhina mahope o ka eo ana iaia ma ke kumu hoopaapaa koho balota lahui, o kona kuka e ana mamua me ka Pope e hoihoi hou mai a kukulu i mana Pope ma Madarida, a ma ia mea e Kuleiia ai ka mana Pope ma ka aoao o ka poe kipi Kalisa mamuli o ke kukulu ana i apuwai kuloko. Aka i ka wa i hooweliweliia ai na leo uwo me ka Vaticana, manao iho la ia e hookuokoa ia Sepania mai kona mau @ pono hoomana mai. Ke manaolana nei oia e hoi hou iloko o ka aha Kuhi aa me ia ano manao ku i ka wa me ka ae aku i ka Ahaolelo ma ke koho balota lahui ana, a e homalimali aku hoi ia Geremania, ka mea i pii ka ena me kono pili loa i ka Pope, ma ka ho ʻ oikaika ana e hoomare i ka Moi Alfono me ke Kama Aliiwahine Geremania. Ina e noonoo ia keia ninau no ka mare, alaila, aole wale ia e kue ana i ko Geremania mana, aka i ko ka ohana ili kekahi a me ka poe, mahope ona, ka poe hoi e ku nana nei e hui aku me ke Duke Montpessier.
Ladana, Sept. 30- Ma ka loao mai Parisa mai i ka nupepa @ , ua loaa kekahi lono oiaio, e hooia ana, he @ lanakila kai loaa i ka aoao o @ ma kahi kokoke i Sans Sebastin ma ka Poalua. Ua make he 100 koa alii, a he 1,000 i eha.
No ke nee nui loa mai o na koa @, nolaila, ua konoia na pukaa o ka poe kipi e nee mai San Sebastin mai, a i Telusa.
Barcelon, Oct. 2 – He ehiku mau laina koa @ e alualu la i na kipi malalo o na Alihikaua kipi Sabals a me Garnerdi, ma ka okana aina o Gerons.
Sebastin, Oct. 3 – Ua kiela mai na kipi he 150 @ pahu, iloko o ke kulanakauhale inehinei.
Ke @ nei na kamaaina Farani maluna o ka nawa Farani e ku nei ma ke awa. Ke mana ʻ olana aku nei na lie kiai, e loaa mai ko lakou mea ko kue @@.
Madarida, Oct. 3 – Ua hoolahaia ae he olelo kuahaua e pili ana i ke koho bolota Lunamakaainana, oia hoi, he hookahi Lunamakaainana no kela a me keia 50,000 kanaka.
Ladana, oct. 7 – Ua hiki mai kekahi lono mai Bayonne mai, e olelo ana, ua hoao ka Moi Alfono e haawi aku ia Don Carlos, i uku makahiki kupono, a e ukuia mai ko ka Moi waihona dala ae, me ka inoa ho ʻ ohanohano maluna ona, he Infante, ina e hoopau oia i ke kaua. Ua hoole mai o Don Carlos, a ua makemake ia e hoomau i ke kaua a hiki i ka hopena.
Madarida, Oct. 8 – Ua hoikeia mai, ua waiho aku ke Kuhina Noho o Amerika Huipuia ma Madarids, he palapala kue no ka mana ole o na kanawai koa e ho ʻ okolokolo maluna o na kanaka o Amerika Hui ma Cuba.
Hendaye, Oct. 9 – Ua hoomaka hou ia mai ke kipu poka pahu o san Sebastian e na kipi inehinei.
Parisa, Oct. 9 – Ke pahola mai nei kekahi lono lauahea maanei, ua make o Hameku Bazaine.
Ke kaua ma Tureke.
Ladana, Oct. 1 – Ua loaa mai i ka nupepa @ o keia lam he lono i kakauia ma Ragusa, Sepatemaba 30, a penei na olelo: “O ko ʻ u hoi ana mai nei no ia mai Trebgne. Aohe mau puali koa i maalo ae no na la elima, a o na alanui keia, aia iloko o na kipi.” Ke hoike mai nei hoi kekahi lono waea Auseturia, ua pauna Toreke i ka puhee inehinei, ma kahi kokoke i Klek. Ua hoomaka hou ka hakaka i keia la, aka o ka hopena, aohe i ikeia.
Ke hoike mai nei hoi kekahi lono waea, ua huikau a pohibibi ka moolelo o ke kaua o Klek. Ua hiki ae ka lono i ka nupepa Nu Hou mai Ragusa ae, he ekolu mau bataliona koa Tureke i auhee, a he 63 i oki puia na poo. Ke hoike mai nei kekahi lono mai Vienna mai, ke paulehia nei na alakai o ka poe kipi, e komo pu mai ana o Serevia a me Montenegarana iloko o ke kaua i keia kupu lau ae.
Ke pakui hou mai nei keia lono mai Viena mai, he mau kaua kekahi hooukaia ma Hazegoviua mawaena o na kipi he 1200 a me na Toreke he 4000. Ua hoomakaia ke kaua mua ma ka la 28 o Sept. a he elua mau kaua hou iho ma na la 29 a me 30. He 56 ka nui o ka poino o na kipi a ua kohoia he 500 ko na Tureke. Ke hoike mai nei ka lono hope loa, ua kena aku o Serevia i kona mau makainana a pau e noho ana ma na aina mamao aku e hoi koke mai iloko o na hebedoma ekolu a e komo iloko o ka puali koa e ohiia aku ana.
Konatinopela, Oct. 1 – Ua hoounaia aku na olelo kauoha i ka Alihikaua nui o na koa Tureke, a ae aku i ka lawe ana mai i na olelo hoike a na Kanikela o na aina e, aka, aole ae e komo aku e kukakuka pu.
Ladana, Oct. 1 – Hora 5 A M. – ua hiki ae he lono ku i ka wa mai Berelina ae i Ladana, e hoike ana, ua hai aku o Tureke i na mana nui o Europa, e hiki mai ana he wa no Tureke e lele aku ai maluna o Serevia a me Monetenegarans.
Belgra de, Oct. 3 – auhee na kipi ma ka hoouka kaua ma @ ma ka akau o Bosnia.
Ladana, Oct. 2 – Mai Ragusa mai kekahi lono i hiki mai, e hoike ana, ua lelel mai na kipi e kaua i ka po nei ma Kleck, aka, ua kueia aku lakou mamua aku a mahope mai. Ua pau e ko lakou mau lako kaua, a holo malu aku la, me ka waiho iho i ko lakou poe make ma ke kahua a me ka lawe pu aku ia 17 poe i ku a ‘eha
Konatinopela, Oct. 3 – Ua hoolahaia ae kekahi olelo @ e ke aupuni, e kauoha ana i na makaainana mahiai, e hookuuia i hookahi hapa o ko lakou mau auhau mau me ka hookuu loaia o ko lakou mau aie mua. Aole nae keia i pili i ka poe mahiai time ikaika i aie i ka waihona aupuni. Ua hookomo pu ia no hoi kekahi manao, e koho aku kela a me keia anaina i hookahi kanaka a lakou i hilinai ai a hoouna aku iloko o ka Ahakuka o na luna aupuni, a o ka lakou noi, e hoolohe ponoia no. O na luna koho makahikiia mai na anaina mau mai i ikeia, ua kauohaia lakou e hele mai i keia kulanakauhale e hoike mai i ke aupuni i ko lakou mau makemake. Na ke aupuni hooholo owai la o na luna i hoounaia mai e na anaina kai hilinai nui ia, a e @ lakou i kela a me kei awa e hele mai i Konatinopela. O na hana mai a lakou mai e manaoia he @ o na hana hou.
Ladana, Oct. 7 – Ke hana nei ke Suletana o Tareke malalo
o ke alakai a Enelani,