Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 50, 11 December 1875 — Page 4

Page PDF (1.69 MB)

This text was transcribed by:  Charles Feeley
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Nupepa Kuokoa

 

HE HIMENI

 

KEEP ON PRAYING

 

Royal Diadem p. 39

1.

Aia hele mehameha,

A po@li mai @e ao,

Kau ua aka, na ouli,

Ala ka makau,

Pule, pule, e ua hoa,

Pule i @@ wa a pau,

Maluhia no ia Kr@@to,

E pule no a mau.

Cho.--Pule, Pule, mau ka pule,

Ke kau mai @a ao makau,

Ke kau mai aa ao makau,

Na Iesu le a hoom@la

A hiki i ke ao.

2.

Aia poha mai ka lama,

Ahee ne na aka po,

A kau mai la na le pama,

Pau @@ ka makau,

Pule, pule, nae,  na hoa,

Pule i na wa a pau,

Na Iesu @ hoohauoli,

E pule no a mau.

Cho.---Pule, pule &c.

3.

Aia ka a nauwe aku

Ma ke ao e nauwe nei,

Me ka luhi, me ka maha,

Oli a uwe,

Pule ao, a mau ka pule

I ke nauwe pu ana’e,

Awe pau kooaei kaumaha,

A oli mau loa’e

Cho.---Pule, pule, &c.

Hawaii.

 

HAAWINA KULA SABATI

 

HELU:12. SABATI, DEC. 19

 

KUMUHANA.---Iesu me Petero.

PAUKUBAIBALA---IOANE 21:15-22

15 A pau ka lakou ai ana, ninau mai la o Iesu ia Simone Petero, E Simopna na Ione, ua @ui mai anei kou aloha ia’u i ko keia poe?  I aku la kela ia ia, ae, e ka Haku; ua ike no oe, ua aloha au ia oe.  I mai la oia ia ia, E hanai oe i na keikihipa a’u.

 

16 Ninau hou mai la oia ia ia, o ka lua ia, E Simona na Iona, ke aloha mai nei anei oe ia’u? I aku la kela, Ae, e ke IIeka ; ua ike no oe, ua aloha au ia oe.  I mai la oia ia ia.  E hanai oe i ka’u poe hipa.

 

17 Ninau hou mai la o Iesua ia ia, i ke kolu ia, E Simona na Iona, ke aloha mai nei anei oe ia’u? Kaumana iho la o Petero no ke kol@ o kona ninau ana ia ia, Ke aloha mai nei anei oe ia’u? A i aku la kela ia ia , E ka H@ku, ua ike oe i na mea a pau ; ua ike hoi oe. ua aloha au ia oe.  I mai la o Iesu @a @a, E hanai oe i ka’u poe hipa.

 

18 Oiaio, he oiaio ka’u e olelo aku nei ia oe, i kou wa opiopio, kaei oe ia oe iho, a hele aku la i kau wahi i makemake ai ; aka, i kou a elemakule e kikoo aku oe i koua mau lima, a na hai oe e kaei mai, a e alakai aku i kahi au e makemake ole ai. 

 

19 O keia kana i olelo mai ai e hoike aku ana i ke ano o ka make e hoomaikai aka ai ola i ke Akua.  A pau kana olelo nau i ke@a, i mai la oia ia ia, E hahai mai oe ia’u

 

20 Haliu ae la o Petero, a ike mai la i ka haumana a Iesu i aloha ai e hahai mai ana, eia hoi ka mea i hilinai ma ka poli o Iesu I ka ahaaina, a ninau ako la, E ka Haku, owai ka mea nana oe e kumakaia?

 

21. Ike ae ia o Petero ia ia, ninau aku la ia Iesu, E ka Haku, e aha hoi oia nei?

 

22. I mai @a o Iesu ia ia, Ina makemake au e noho ia a hoi hou mai au, he mea aha ia ia oe ? E hahai mau oe ia’u. 

 

Pauku G@l@ Paukuy 17.

 

Mele. Love for Iesus. 7-6 Leo Hosana kamalii.

1.

Aloha au ie Iesu,

Inoa maikai e

A n@ anela i mele,

A o ho@aua mai.

Ia ia la k@u pauelele,

Ia ia la e oli nei;

A n@ho a ao la

Ma kona mau wawae.

2.

Aloha au ie Iesu,

A nona kuu manao,

Me k@@ hauoli ana

I k@@ mau la a pau.

Aloha au ia Iesu,

Ua lokomaikai mai,

No ia la mau kuu pono,

A me kuu pomaikai.

Pule i nui ke aloha ia Iesu i maopopo hoi ke aloha ma ka hanai pono a@a o na kumu i na haumana.

 

NA NINAU A NA KUMU.

Mahope o ka ha@awai alua ana o Iesu me na haumana, ua nalo hou aku oia, a ho@@  hou mai oia mahea?  Pauk@ 1. Ka olelo hea ka i hookoia ma ia halawai ana ? Mataio 28:10.  Mahea ka moanawai o Tiberia ? Mahea ka halawai alua ana? Loihi anei mai Ierusalema aku a ia moanawai? Ekia paha mile ? Ia Iesu e nalo ana, a e noho p@ ana hoi na haumana, pehea aku la.  Petero ia lakou?  p 2, 3.  Owai na haumana lawaii mamua?  Loaa anei ka ia ma ia po?  nana hoi i@ L@ka 5:5. 

 

A ao ae la owai ka i ikeia ma kapa ?  Heaha kana ninau a me kana kauoha?  Loaa anei ka ia ?  E hia ie ?  Ua ike anei lakou o Iesu ia ? Aole.  Me keaha i ike ai ?  p. 4---11.  Nana hoi ia  L@ka 5:4, 6---10  Heaha ka Iesu olelo i na haumana ? p 12, 13? Ka hoike ehia keia o Iesu ia ia iho, mahope o kona ala hou ana ? p 14.

 

P 15.  Pau ka lakou ai ana, ka wa hea keia ai ana? mahea hoi? nawai hoi i hoomakaukau ? nohea ka berena a me ka ia?  Heaha ka Iesu i ninau aku ai ia Petero?  Ua oi aku anei kou aloha ia’u mamua ae o ko keia poe? Owai ia poe? Pehea ka Petero oloelo mamua no ka hoola ana ia Iesu ? Mareko 14:29-31.  Pehea Petero i pane ai ? Heaha hoi ka Iesu kauoha ia ia ? Owai na keiki hipa ? Heaha ke ano o ka hanai ana ?  Me ke aha e ha@ai ai ? Pili anei keia kauohoa i na kumu ? Owai na keiki hipa a oukou ? Ke hanai maikai nei anei oukou ia lakou ? Ke hoomakaukau pono nei anei oukou I ka ai ? Ke imi e nei anei oukou i ke ano o na pauku baibala ma na Haawina ? Molowa anei i ka imi ana, i ka ninau ana, i ka wehewehe ana, i ka hoopili ana ? Aole anei oukou i makemake e pau koke ke Kula Sabati ? Ina aole, no ke aha ke noho wale ana o kekahi poe no ka pau koke o na ninauy ? Ina he aloha ko oukou ia Iesu @ hanai pono i na keiki a Iesu, e hanai a maona.  Aole ma ka wa kula wale no, ma na la noa kekahi, a ma ka hale, a ma ke alanui.  A ina nalowale kekahi, e hele e huli ia ia , a e hoihoi mai.

 

P 16---17.  Ua pau ke ninau mue o Iesu, a me ka pane mua o Petero, Heaha ka ninau elua a me ke kolu ? me ka pane elua a me ke kolu ? a me na kauoha hou elua a Iesu?  No ke aha keia ninau pakolu ana o Iesu ia Petero no kona aioha ana ia ia ? Malia paha no ko Petero hoole pakolu a@a i koua ike ana ia Iesu.  A i pakolu hoi kana kauoha e hanai i na hipa. 

 

P 18.  Heaha ka Iesu i hai aku ai ia Petero no kona wa opiopio?  Heaha hoi ka wana@a ana no kona wa elemakule ? Heaha ke ano?

 

P 19.  Nawai i wehewehe i ke ano ? He aha ke ano o ko Petero make ana?  Ua kau lia ma ke kea ma Roma, wahi a ka Moolelo ekalesia, ilalo ke poo, il@@a na wawae, nole nae i maapopo lea ia.  Heaha a Petero olelo ma 2 Pet. 1:14. 1 Pet. 5:1, 2, 4.  Heaha ka Iesu kauoha ia Petero?  Heaha ke ano o ka hahai ana ?

 

P 20---21. Owai ka haumana a Iesu i aloha’i?  Heaha ka Petero i ninau ai no Ioane ?

 

P 22  A pane Iesu pehea ? Owai ka i make mua ?  Petero.  Ua make no Petero i ka wa i kakau ai Ioana i keia mau olelo, o Ioane ka elemakule loa ua make e na haumana e ae a pau---oia ka hope loa. 

 

Mele. “Jesus loves me.”  Robina Gula Himene 11.

 

He aloha ko Iesu &e—

 

NA NINAU A KE KAHU.

 

Na makue.  Ka manawa hea ko Iesu hoike mua ana ia ia iho i na haumana?  Me ka la ehia mahope iho kona hoike alua ana?  Mahea kona hoike akolu ana ia ia iho ?  Hai mai i ke ano o keia hoike hope ana ? E aha ana na ha@mana ? Mahea Iesu?  Ua ike koke anei lakou o Iesu ia ? ma ke aha ko lakou ike ana o Iesu ia ? Me kona leo paha, ma ka nui o na ia paha i loaa ma ka upena.

 

Na keiki.  I na imi oukou i ka haina o kekahi ninau a loaa ole, heaha ka pono ?  E imi hou paha.  E hoolei i ka upena ma ka aoao akau o ka moku.  E hia ia i loaa ia Petero ma ka aoao hema o kau moku ?  Aole, Ehia ma ka aoao akau ? @53.  Nawai i kokua ? A nawai o kokua ia oukou i loaa ka ike a me ka pono a me ke ola?  Pehea hoi e mahuahue ai na haumana ma ke Kula Sabati ?  E imi paha ma kahi e loaa’I ma na hale, ua alanui, na wao nahele, na ululaau, na wahi paaui, ua hale kuai, na uwapo, &e.---

 

Ke kula a pau.  He ninau nui ma keia Haawina ?  Nawai i puana?  Heaha hoi ia ninau?  Pahia ka ninau ana?  Pahia hoi ka pane ana ?  Heaha hoi ka pane ana ?  E hia hoi kauoha ana a Iesu ia Petero ?  E hanai ia wai ? Owai na hipa a me na keiki hipa?  Heaha ke ano o ka hanai ana ?  Me ke aha ka hanai ana ?  me ka opala, me ka palaoa, me ke aha ? Pehea na makua ke manao e hanai pono i na keiki ? Pehea na kahu, na kumu e hanai ke makemake e hanai pono i @a haumana ?  E hoomakaukau e i ka ai, i na hanai na kula Sabati, e hele makaukau i na kula—mai waiho i ka imi a hiki i ka wa kula.  Ua paiia na haawina na pauku baibala, pauku kuhikuhim ka wehewehe ana iloko o na nupepa elua, ke Kuokoa, ka Lahui Hawaii---a pehea ? . Ke nana e nei anei na kahu na kumu?  Ae, aole.  I na aloha oukou ia Iesu ma ke aha e maopopo ai ?  Heaha ka Iesu wanana no Petero ? ua hook@ia anei?  Mahea oia i make ai ?  A make oia pehea ? Pehea hoi Ioane ? E kaliana oia a kiiia mai e Iesu.  E aha hoi kakou ? E ka@i pehea ? Heaha ka Petero kauoha ? 1Pet. 5:1---4

 

Mele.  “Come and Bless us.”  Robina Gula Him. 2.

 

Hiki i na naau iki &c---

(I ekolu pauku.)

 

Pule no na kahu, no na kumu, no na haumana, hanai pono, na kahu, na kumu, a i makemake na haumana i ka ai a nau a moni, a @oo@oo, a malama i ola mau loa. 

 

Haawina Kula Sabati. DEK. 26.  Hoi hope. PAUKU GULA.  Ioane 20:31 Hawaii.

 

No ka la 28 o Novemaba ma na

Apana lehulehu.

 

E ka Nupepa Kuokoua E, Aloha oe :---

 

E oluolu oe e hookomo iho ma kahi keawale o ke Kuokoa, no na mea e pili ana i ka la 28 o  Novemaba iho nei.  Ma keia la i oleloia maluna, na hoom@@ao iho na puuwai o kekahi poe o keia mau Wai-eha i ka la o ka noho kuokoa ana o ko kakou lahui, mai na mana nui mai o na Aupuni---e.

 

O keia la, ka la o kou noho kuokoa a@a e ka kanaka Hawaii ka la hoi i haawiia mai ai ka mana o kou lahui iho, e hana i na kanawai o kou Aunpuni iho, a e hoomalu i kou lahui malolo o ko@ kuokoa ana ; nolaila, i hiipoi nui ai na wai-eha nei i ka hoomanao ana no neia la, a, he la keia a kakou e na Hawaii e olioli ai.  No ke kaa a@a o ka la 28 ma ka la Sabati, nolaila, ua kaa ka olioli ana ma ka la 29 aku, oia ka Poekahi---ma ia la, na hele na keiki puhiohe keleawe he 13 ko lakou nui ma na hale o na hao@e, a me na kanaka, e hoike i ka olioli o ko lakou noho kuokoa ana, a i ka lohe aku, i na mele aia poe i puhi ai, ua ku maoli no i ka hoihoi o ka manao, no ka maikai, a me ka eleu o ko lakou hookani ana. Mawaena o kekahi o na mele i puhi ia eia poe keiki o Hawaiian March kekahi a’u i lohe aku ai, oia hoi ko kakou mele lahui, i hakuia, e kekahi o na pua’lii i ka lohe aku i ka leo o na ohe keleawe ma keia mele ua ku maoli no i ka ii a ka puuw@i.  Aole paha an e hewa ke hai ae, i ka mea nana i ao i keia mau keiki a’u i olelo aenei he 13 ko lakou nui i puhi ohe ai.  Eia iho ka inoa o ka mea nana i ao, o II. Kanhiomauole he k@iki Hawaii no.  Aka, ma ka la nae, i hele ai e puhi ohe o na haumana wale no kai hele e uniki ma na huina alanui, me ka-a ana o na lama ma ia po, la 29 ; aka, ua olelo ia e kekahi mea i huna i kona inoa, ma kekahi o na N. Kuokoa hala mahope, e olelo ana.  “He poe puhi ohe keleawe ma Wailuku ua uniki hapa.”  Nolaila, he pnono io paha ke ninau aku i ka mea nana kela olelo.  O ke mele hea i puhi ia’i i ka wa i hiki mai ai na poo aupuni ; kau mele i ike ai, ua hewa ke puhi ana ? E hai mai oe i maopopo ia makou.

 

Aole no hoi, o keia wale iho na ohe o Wailuku nei ua hele no kekahi poe keiki e ae.  me ko lakou mau ohe furute.  me na pahu, malalo o ke alakai ana a J. Nakoo koo, a ua loaa mai no na kenikeni a ia poe keiki ;  a o J. Kaahanui kekahi, me kana mau ohe a me ka@a mau pahu e kuike ana, a e puhi palala ana ; ea, manomano no hoi, ua mea he pahu a he ohe o na Wai eha nei,---a o ko Waikapu mau pahu hoi, a me na ohe keleawe ka uniki hapa.---Ke hooki iho nei au, i keia kauana.  Me ke aloha no i ka Lunahooponopono o ke Kuokoa, a me na keiki lima poahi o ka hale pai.  Kupahawaii.  Wailuku, Dekemaba, 1 1875.

 

E KA LUNAHOOPONOPONO ; Aloha oe :---

 

Ua lokahi a e la ka manao o na paahana o ka H@i mahi ko o Kohala nei, e malama i mau ahaaina no ka la i loaa mai ai ke kuokoa ia oe e Hawaii.  Ua hoomakaukau na hui elua, ka hui “Queen Kapiolani,” a me ka hui “Leleihoku” he mau papaaina i luluu i na mea ai a pau.  A m@ ka hora poniponi o kakahiaka nui, ua huki ia a’la, ka Hae nani o Hawaii iluna o ka pahu-hae o ka halo kuai a malalo iho ka hae hoku o America, a pulelo a’la i ke ahe makani apaapa o ka aina haaheo.  I ka pau ana o ka hana a na paahana, ua hao mai la a linohau, e liuliu ana ke la a me keia ia ia iho mmmeee ka eleu o na hui elua. 

 

A ua puka e ka papa himeni Leleiohoku, ma ke kahua kahi i hookahakaha ai, a me na hoa maikai o ka papa Loio o Kohale, e alakai ia ana hoi ka papa himeni Leleiohoku, e J. U. Uluihi a me Joe Kahula, a ua nui no hoi ka heluna oia poe, ua kanaha paha a oi iki, a me ka papa himeni Opiopio, i alakai ia e Kamaana, he poe kane wale no. 

 

Ua kohoia he mau haiolelo no ka la, J. Moanauli, haiolelo no ke kuokoa, D. B. Mahoe, no ka pono o ke aupuni e aie i ka miliona dala.  Ua wehe ia na hana ma ka hora elima me ka hapa o ke ahiahi.  Ua himeni mua ka himeni i ke mele no ke kuokoa, me ka neo i kau iho ai ua papa himeni nei oiai, ke aha kanaka nui e ku ana ma ke alo ponoi o ka hale kuai.  Ia manawa i ike ia aku ai ka papa himeni, Queen Kapiolani e naue lai mai ana, a ku iho la mahope mai o ka aha kanaka e m@mulu ana, a kaawale iho la o waena.  Ia manawa I ku mai ka haiolelo o ka la, J. Moanauli, a kuu pau mai la i ka@a mau mei i haku ai e pili ana no ka la kuokoa---ua nani ua maikai na mea i wehewehe mai ai, a ua mahalo ke aha kanaka ia lolo loaa, o Lahainaluna, I ke pau ana ua halawai mai la me na paipai ana a me na huro ! huro !!  Ku mai la o D. B. Mahoe, a wehewehe mai i ke kupono ole i ke aupuni Hawaii ke aie i ka miliona dala, i ka pau ana he mau h@ro !! a me na paipai ana.  Ia manawa i ku mai ai ka papa himeni Queen Kapiolani a mele mai i ke mele e pili ana i ka aie miliona ua maikai ka leo, a ua maikai na mea i haku ia, o ke kiekie ia o na mele oia ahiahi, i ka pau ana, ua halawai mai la me ka paipai wehe loa a@a. 

 

M@hope iho i hookuku ai na papa himeni ua haawi ia ka manawa i kela a me keia papa himeni, ua lawe ka Leleiohoku i k@ mua a haalelel iho la, ke hui Opiopio, ua maikai no, i ka hui Queen Kopiolani ua mele mai la lakou i kekahi mele maikai, i hakuia no kekahi pua’ili a ua ku i ka mahaloia e na mea a pau.  ua lohe pono ia na leo eha, leo kane, wahine, aleko, tenora, aole no hoi kee e loiloi aku ai ia lakou.  Hookahi wahine oi loa aku o ka maikai o kona leo oia o Mrs. Hattie Kupihe, a he kohu manu kona leo i ka hoolohe aku.  Ekolu hoao ana o ka papa himeni Leleiohoku, ekolu no hoi ka haule ana i ka papa himeni Queen Kapiolani.  A o ka lua no hoi keia o ka haule ana o ka papa himeni Leleiohoku, i ka papa himeni Kapiolani.  Ka mua i ka la hanau o ka Moi, i mua o na maka o na haole hanohano, a me na paahana a pau a me ka papa l@io o ka lua hoi keia.  Ua kau aku la ka ka mahalo i ke alakai opio o ka hui Kapiolani a he alakai himeni no kaua hui ponoi, oia o W. C Punahoa. 

 

Ua huli hoi aku la na papa himeni a me na hoa a pau ma na hale i hoomakaukauia ai na mea ai e hoopiha i ka lua inaina a pela io no, mahope iho ua kuu ia na hana me ke mal@h@a.  Aka, o ka hui Kapiolani, ua eleu a’la lakou i ka lealea Europa, oia hoi ka hulahula haole, ua lai no. 

 

Nolaila e na Ekalesia, mai Hawaii a Niihau e pule kakou i ke Akua e hoomau i ke kuokoa o Hawaii nei,  “E ola ka Moi I ka Akua.”  Me ka Mahalo  A. H. WEKEWEKE.  Honomakaukau Kohala Hawaii, Dek. 3 1875

 

I ke tila ume @aau o ke Aupuni Hawaii a me na Boys Kaili hua poniu, o ka makamaka kunukunu ole i ka auamo ukana, me oukou ke aloha lua ole : Ma ke kakahi aka oia la 28 ua naue aku la au, a me kekahi o ko’u mau hoa, i ke kai hawanawana o Kawaihae, e ike i na mea hou oia la ; a i ko makou hiki ana aku, ua hoomakaukau ia na mea kupono i ka ahaaina.  Ka puaa momona, ka poi kalo nono, a me ka uala i hana poi palauia, a me na ono no a pau a ka manao e uilani ae ai, o keia mau mea a nau i hoomakaukauia, na kekahi Kaaka lalawai no ia o K------kai nei, a mahope o ka pau ana o paina ana, ua hoomaka ia na hana lealea, oia hoi keia, he heihei waap@, o  D. P. C@@llingworth ka mea nona kekahi mau waapa, a me P Wahin@ nui, hoomaka ka heihei ana mawaho iho o Puhaukole, holo poloelo a hiki i waho i ka hale uala kahiki.  a o ka waapa e puka ana, a eo iaia, he $5.00 makana, a ua lilo ia mau ala ia P. Wahine nui Boys, ua hopu iho la o kekahi i ke ahuawa, a loma iho la me na poe hoe waapa, kani ka aka a kela poe keiki, a pau ia, he heihei wawae kukina 5 poe i holo ai, he 100 anana a oi ka loihi e holo ai, o ka mea e puka mua, a eo 1 dala makana, ua puehu no ka hulu i kahi kaaka iki o Waimea kani ka aka aia wahi makaikai, a pau ia heihei no ka poe keiki li@l@@, like pu no ka uku ke puka mui kekahi ua laki kahi kaaka iki Kulua opio, pau ia heihei eke, kaa ka eo ia B K. palaha iho la hoi kekahi ilalo pau ia apo dala makan, pau ia heihei lio, ua kaili aku la o Lehua i ka la, a o na lealea hope oia la ma ka po ana iho, he lealea na na ili-puakea o Mareka, a hookuu na hana oia la ma ka hora 12, aumoe.  Ke hoi nei kahi aulii o ka rain kipuupuu.  Me ka piha i ka olioli no oukou ke aloha waianuhea na hou kui lima o’u.  J. H. Kaluaokeala.  Waimea Hawaii, Dec. 2, 1875.

 

I hookahi puuwai e ko Kohala.

 

E ka elele leo ole o ka Lahui Hawaii, ka uwila hoomalamalama i ka manao o ka poe e painau ana I kou eheu lahilahi, a me na keike hoolele hua kepau o kou wahi kino aiai i kinohinohi ia me na wai eleele o ka inika.  E welina ananei :---

 

E oluolu ia mai au e kamailio leo ole aku ma ou la imua o na kini makamaka o kaua e noho ana, ma ka makani apaapaa, ma ke kai hawanawana, a me ka ua kipuupuuu o ka aina mauna, mai ka poe i kau na hula o Mauanakea i ka maha, a i ka poe ui, a me ka poe opiopio i kupouo i ka ke

kumukanawai i kauoha mai ai, “no ka poe kupono i ke koho balo@a.”

 

Oiai hoi, ke hoike nei na ao o ka lewa, a me na ouli hoi o ka lani, o ka Ahaolelo e hiki mai ana, he kau Ahaolelo hana nui, o koho palaualelo ananei kakou, “I ka mai kaukau hoehewa, ka mea i maamaa ole i ka uli, ike ku hookele mahope.”

 

Nolaila, ua manao au o ko kakou wa keia e hookuku ai hoonana nana pono ko maka i ke kanaka i lako i keia mau kahiko nou e kinikohu ai, oiai “Ilu@a no kaua weele e ke pulu olalo” wahi a ka poe kahiko.  Oia hoi keia, ke kokoke mai nei ka wa koho Lunamakaainana i ka mal@ma o Feberuaru, e koho kakou i ke kanaka i lako i keia mau ano. 

 

Akahi.  E koho i ke kanaka i maa i na @@la o ka Ahaolelo Kanawai o ko Hawaii Pae Aina.

 

He mea nui na rule i ka manao o ka poe naauao, ma na aina n@a@a@ a me oe pu @ Hawaii, oiai he mea kohu ole i ka lapuwale nui, ike ole i na rula, ke hopu iho ia hoolehelehekii, a hele aku I ka Ahaolelo e okuu wale ai, a e ao ia ia i na rula, o ia hale, a e kali wale ai i kou pono e Kohala no kona ao ana ia ia iho, oia anei ka pono ia oe, e koho aku i ke kanaka ike oie i ka rula? Aole loa.  No ka mea, i na koho @o Kohala i ke kanaka kupono maa i na rul@ oia hale, alaila, he mea ia e hanohano ai ka Apana, aole e kali wale ia kou pono, no ka huna koke ak@.  A no ka mea hoi, aole i manao ia ma keia hoike manao, na pono ia oe e Kohala e koho i ke kanaka i maa a i ike i na rula, me ko kakou ike i kana hana i ke kau i hala aku, he hana kupono ole i kou makemake, a he painau ole i koa pono, a i ka pono hoi o ke lehulehu, oia hoi ka pono kaulike iwaena o o @@ aoao elua.  A i ka nana aku, ku makaukau no ko Kohala e koho i ke kanaka i maa ina rule, i na he lolo, a he hoopono ma kana mau hana, i ole ai e molia ia oe maluua o ke kahua o ka hilahila, oia hoi keia, “O ka Lulamakaainana o Kohala, ua halahu mawaho o na rula.”

 

Alua.  E koho I ke kanaka ike lea i ka manao o na Ahaolelo nana i kau i na kanawai kaumana, ina he loio he kanaka hoopono, a he hoopili-@neai ole.

 

He oiaio paha kei@, oiai aia ma ke kanawai ka hana nui a ia Hale, aole iloko o na buke e ae Baibala, na mea Helu, a pela aku aka, aia ma na kanawai kou nuha ana, a me kou @we ana, a ina pela alaila.  Owai la ka mea kupono nou e hele ai i ke kau ae o 1876 e hiki mai ana?  Aole anei o ke kanaka ike kanawai, oia no, kohoia ia kanaka.

 

A no ka mea hoi, o ke kanaka i loaa keia ano kahiko, oia ke Gener@la, ka Ahhikaua kupono nou e Hawaii ponoi aloha aina hanau, ka mea i ike i ka pilikia ou, hoopau ae, a kau iho i ka @me pipili kaulik@ iwaena o na aoao elua, aole hoi e like me ka kanaka i lako ole i keia mau ano, ka hoopau wale me ka ike ole, a me ka paakiki hupo e mau pela me ka noonoo ole, a ma ka o lima  ka manao ana, he hilhila kakou ke koho ia poea. 

 

Eia hoi kekahi, ina he kanaka hoopono ma kana mau hana, e koho ia ia e pono ai i Generala nou, aole ke kanaka inu rama, a me na mea like e ae, a mai hilinai hupo wale hoi kakou no ka-hewa mua a kekahi mea i hana’i, i na ua halaia ia mea i hana ia ai.

 

Nolaila, e na keiki papa o ka ua Kipuupuu o Waimea, na keiki kupa hoi o ke kai hawanawana, ne ewe ponoi aloha aina hanau o ka makani Apaapaa, e koho i ke kanaka i lako ae la i keia mau kahiko i waha ole@o nou iho.  A mai koho i k@ kanaka @ ike le@ ia kana hana i ke kau i hale.  a me ka mea pakaukau @ pi, a ma i koho aku i @@ L. M. @ manao ia e kekahi poe no ko lako@ hooweliweli mai.

 

A mai hoolilo aku i ka ke Akua mea i koho ai no kana hana, na Kai@a@a, aka, he mea maikai no n@o paha ia oe e Kohala e noonoo iki ma ia mea, ina ua nele loa o Kohala i ka poe kupono ole.

 

Aka nae, o ka mea e kamailio nei, @@le au e hoolilo n@i i kuu noonoo no ia mea @ hiki i ke ao pau ole.  Aole nae he lili k@@@@o aole no hoi he ka@oha mai na k@p@n@ mai, aka, he pua ala mau ia i ka@u ia iloko o @ua puuwai e ka mea i ike ole ia, a na ia mea hookahi wale no e haawi i kana mea i koho ai no kana hana ia Kaisara.

 

No laila, e hi@@@@@ maluna o ko oukou ike, a e hahai ma ka mehea o ko oukou ike, a e hahahi ma ka mehea o ko oukou noonoo i manao ai he pono, @o @a mea i haiia maluna ae.  E aloha a@a@ei. kau kauwa. J. P. KALAHIKIOLA. Kohala Hawaii, Dec. 3, 1875.

 

Ua Auha@ia na mai Lepera!

 

Mr. LUNAHOOPONOPONO ; Aloha :---

 

Ma ka la 2 o Dekemaha nei, hiki kin@ mai la ke Luna Auhau o ka mokupuni nei o Molokai, ma ka panalaau o Kalawao, e kahi hoi a ka poe olulo i loaa i na palapu a ka mai hiki ole ke hoolaia, oia no hoi ka mai lepera e oleloia nei he mai Pake.

 

Nolaila, ke hana nei ka Luna Auhau e like me kona mana me ke Kanawai, ka @@@ hau ana i na holoholona, ko@ nae ke kin@ o ke kanaka  A ma keia mea hoi, ke hoike ak@a aku nei au Ii ka lehulehu hoa kanaka a pau, he mea an@ aui loa keia, no ka mea hoi, mai ka hoomakaia ana e hooko pono ia ke kanawai maluna o ka poe i looh@@ i ka mai lepera, a i hookaawaleia hoi e like me ka makemake o ke kanawai a ka Papa Ola e hilinai nei, akahi no a hiki mai keia mea i na mai lepera, no ka mea, an@@@@ piha ka u@i-o na makahiki, o ka noho pio ana o keia poe iloko o ka hale paahao a ke kanawai.

 

Me keia mea, ke hoike lea aku nei au i ka poea a pau e noho kinikini mai nei mawaho aku o na palena o ka aina o ka poe iwi-maloo.  He mea kupanaha keia, o ka auhauia ana o ka poe i make ma ke kanawai.  Nolaila, ina na hiki ke auhauia na mai lepera e like me keia ano, alaila, pono loa ke auhania ka poe e noho la ma ka halepaahao o Kawa, no ka mea, e ho lakou i ka poe e noho nei ma ka Pa@alaau o Kalawao nei, no ka mea, o ia poe, he manawa no ko lakou i ikeia, e loaa ana no ia lakou ka pono Kivila, aka, o makou nei la, (na mai lepera) aole e loaa he wa e oluolu ai makou, no ka mea, ke alualu mai nei no ke kanawai ma ko makou mau, kapuai, a ke kaili aku nei i kahi pono @@ku i loaa mai ia makou.

 

Nolaila, o ke Au keia o ka Moi Kalakaua, a ke hoomakaukau mai nei na ouli o ka moolelo o kona manawa, a “e ike ia kakou hookanaka, mai kipa hewa ke aloha i ka ilio.”  Aloha no.  S@@OAMA Kalwao, Dec 3. 1875.

 

KA BURT LAAU OLA!

 

NO NA

 

Mai e loaa mai ana no ka holopono ole o ka ai iloko o ka Opu,

A me ka mea hooikaika i ke Akepaa !

 

O KEIA LAAU E LOAA MAI AI KE OLA A E PAKELE AI HOI!

He mea io no ia e pau ai na mai i loaa mai mamuli o ka

 

Holopono ole o ka ai iloko o ka Opu,

Ka Paapu, na Io ulu wale,

Na waikahe wale mae, na mai Nalulu,

Na mai o ke Akepaa, a me

 

KA PONO OLE O NA PAAHANA O KA WAIHONA AI

 

E LOAA KOKE NO KA OLUOLU KE INU I KEIA LAAU MAI KA AKAhi i ka eono omole, (e like me ka nui o ka mai, pela e nui ai ka laau).

 

He mea nui loa ka malama ana I ke kino iloko o ke kualana o ke ola maikai me ke kokua ana i ka mana o ka hoohol@@pono ana o ka ai iloko o ka opu, a me ka hookaikai ana e puliki a e hoomau ma na hana a kokua ai i ke ola oluolu maikai, a mamuili o ia mau mea e makala ai na mea no mai ke kino ae, me ka ai ole ana i na laau awaawa.  I mea e maopopo ai, e lawe i ka Laau Ola a Bu@t, e loaa ai ka ikaikai a me ka mea h@oikaika i ke akepaa, he LAAU noloko mai o na MEA KUPU.  Ma ka ikaika o keia laau a me ka holo o ka hana maluna o na PAAHANA o ka WAIHONA AI, me ka hooikaika ana i ka opu a me ke kokua i na mea o ke kino, a ma ia wa no e kaawale aku ai na mai o ke akepaa, a ma ka hoonaha kupono ana, e loaa mai ai ka oluolu ma ka pau ana aku o na wai ino.  Aole laau maikai e ae i @ke ia, e like me ka Burt Laau Ola no na mai e loaa mai ana no ka holopono ole o ka ai iloko o ka opu,  a me ka mea hooiakika i ke akepaa.  a o lanakila nui no keia laau maluna o na mai i loaa mai no ka holopono ole o ka ai iloko e ka opu, ka paapu, na io ulu w@le, ka wai kahe wale mai, a me na ino e pili ana.

 

He lehulehu ka poea i ike ole i ke kumu i hiki mai ai na mai no ka holopono ole o ka ai iloko o ka opa ; a nolaila, ua manoa ia he mea pono ke hoike aku, i kahi w@, ua loaa ka eha ma ka waha o ka opu ai ai, o ke kumu o ia, o ka holopono ole o ka ai iloko o ka opu, a lilo ia i mea poha poha, loaa mai ka nalulu, ka mulea o ka wahe, pulaai @ ke alelo, awahia o loko o ka opu, ka hiamoe ole a me ka ouo ole i ka ai, ke molohai, paupauaho, ka nuia, ka moku honua, ka lia o ka ili, a o ka moku ana o na ae lolo.  Nolaila, o na paahana a pau o ke kino i loaa i ka nawaliwali, ua loaa mai ia mai ka holopono ole o ka ai iloko o ka opu.

 

O KA LAAU OLA A BURT, he laau ia e kipaku aku ana i na mea make ; a o ka mea i loaa’i nei mau ano mai a hooman@wanui i ka ai ana no kahi ma@awa, o ke ola kona hope. I@a he paa ka mai o kahi a inu i keia laau, e loaa koke no ka oluolu maikai, a lo@a no ke olu @ou.  O na ino a pua o ka io ulu wale, he ola wale no ia i keia laau. 

 

He nui na hoike e ola nei no ke ola ana i keia laau, mahope iho o ka lakou mai ana no kekahi mau makahiki, a i ka ana i keia l@au ua ola koke.  He hiki no hoi ke hoomaemae ia ke koko me keia laau ola a Burt, a pela no hoi na mai mawaho o ka ili, he lilo loa ia i ka ole ke ai i keia mea maikai.  A he laau maikai no ma ka inu ana. 

 

O keia laau, ua loaa mai ia mailoko mai o ke kuhikuhi a kekahi kauka lapaau k@ulana, nona ka lapaau ana I kona ohana iho, a ua loaa no ke ola maikai.  Ke waihoia pomaikai na poe e ai ana, ina paha he nui ka mai, e ola ana no.

 

O KEIA LAAU A BURT, KA LAAU MAIKAI MA KE AO NEI, nolaila, he pono i na poe mai ke hoao i loaa ke ola.  E loaa no keia laau ma ko makou Halekuai.

 

Na kuhikuhi no ka inu ana:

E inu hookahi puna nui i ke kakakahiaka a me ke ahiahi, hoonui aku paha a hooemi mai palia, i mea e hem@ maikai ai oloko, elua e hookahi manawa paha o ka la.  Mai ino i ke wai iloko o umikumamalima minute, mamua a mahope o ka inu ana.  KUMUKUAI,  $1.25 no ka omole.

 

KO KALEPONI LAAU OLA!

A ME KA MAI HANO.

DILLINGHAM & CO.,

720 3m  Na Aena no ka Pae Aina Hawaii