Ka Nupepa Kuokoa, Volume XIV, Number 52, 25 December 1875 — HE IWAKALUA TAUSANI LEGUE MALALO O KE KAI! NA MEA KUPANAHA O KA MOANA! KE ALA O KA MEA HUNA, A O KA MEA POHIHIHI O KA 1866. [ARTICLE]

HE IWAKALUA TAUSANI LEGUE MALALO O KE KAI! NA MEA KUPANAHA O KA MOANA! KE ALA O KA MEA HUNA, A O KA MEA POHIHIHI O KA 1866.

M AHKI.E 1. MOKI NA I. KAUOI7A ae la l;o Kapen i Ane.-o--u t. t* li< u'| l llji k"k>. : t tr\ t'll»*j_i"ull ii: »lim. II; t o sie 1.» ka 11iki Nui i koim m-iua, a liouOpua iho lii IM < j mt£Hti Uiai.u, e iiko u«o ko knuolia, a ilio aku la kokalii kaiiaka o uauu pono i ku uui o kalii i poino. No kekuhi mau rainute hoi m:t!iope iho, īke iho l.i iakou lie puka liu nui, he o-ino kapii'H ke nnnwaonn, aia malalo [M»tio ae o k>» hua o ka moku. He men hUi ole ke boopmi i ka puka liu o keia mio ; no ia iuea, kuupau loh ne 1h ka Wiliki N T ui i kona akamai, a hoom»u ;tku l i ka moku i ka holo an<i pela, me k i tnanao • le a-ku no kahi i poino a ine ka iiu e komo ana, aka, o kona mau huila nae, ua emi loa iho iloko o ke kai. M-«i keia wahi aku, na holo keia me i» poino iloko o ua uiile ekolu hanen', a liiki i ka Lae Akaka ; nolaila, ekolu la koua liolo lohi ana mamua o kona m »- n iwa mau e ku m—a oiai |»oi, e pioloke ana ko Liv «pulu, no ka Iplii lo 4, hookomo aku Ia ia iloko o ke awa o kn hui. I ka wa i pahola aku ai ka louo no koua loohia ann i ka poino, kau koke mai la na eueginia iluna o ka moku, a hookomo ia aku la hoi kona kiuo ih>ko 0 kahi hoomahio e kapili i \ ai na mokn. 1 kn ike anu o nti eueginia i kahi i poino, he meā ane ia lakou ke ni inaoio i ke kumu o kA p»>iuo ami; no ka mea, elua iwilei a hie ka h ipa malalo iho o ka laina wai o ka m<»ku, aia malaih\ kekahi puka nui i o-oki ia iloko o ka moku me ka like loa, ma ko «no huinakolu manamana elua aoao like, me he la i koknuiia aku. 0 ka apana o ka papa » liao'i noha ai, uh like loa ke ano me ka puka, a he mea hoi i hiki ola ke hanaia pela ina i hookui manli aku me kekahi mea pankiki. Nolaila, ua ; hoomaopopo ia, o ka mea oi i puka ka moku. he | mt*a ano okoa loa ; a mahope iho o ka | hou ana aku me ka ikaika, a puka ka 1 papaa hno hookahi iniha a mo ekolu j hapHWalii ka mauoanoa, ua unuhi h<»u ! aku ia ia iho iwalio ma ka laina like loa | me ko ka hookui aua akn, no ka mea, iua i e aui iki ae ina ua uaha iuoiuo ka puka : i hou ia aku ai. Me keia mau mea maopopo i ikeia, i hoopii hou ia ai iw auwai manao pioloke o ka lehuleha. kein oiauawa no hoi i hooiii ia nku ai na ulia poinoapau loa o na moku, maiuna o ua pilikua uei. Ilnna o oa pilikua la na hoino huh a ka lehulehu no na moku poino a pnu, he nui ; mai na uioko poino ekolu t «usaui i hookomoia, ma ka papa hoike makahi* ki o ua moko poino uia Loeela, a na uioku pea a me ua moku mahu i nalowale loa, t:o lakou ka huina i hiki uku i ka elua haneri » ken. Xo ka aua o ua mau moku nei, oa kupouo, a kupouo ole paha na hooili ana aku a ka lehulehu. i poino lakoai ka" pilikua/' a e mahaio ia hoi | ka huipu ana uuui o ua ainapuuiole eiua I ma ka buh an* e hoopio i keia hieua | hae o k* moana. Xo ka inea, na nonoi ! koke iohī ia ka lehulehu » pulumi koke 1 ia keia koln>U hue m-ii k i moana akn, ? me ka uaua ole ia o na lilo. | MOKUXA II i I*UA A I HOPEKA it4KAO. I ka >ra o keia tonu ulia i loohia ai, o ko'u ana mai uo ia mai k t * ? a huakai l huii i ua uiea akeakaiuui il-ko o ka aiua

i o N tl> i A:ucrika v• 11ī i. Mi ko -lU')«.» ki u uiU iii i, tit? \ kut r;o kn o ka Mooielo-0 ii i ai». 1 4 kiu >ra »oli « P.»ris t, mi u KuL»i in, i h )')jin ;ti ke aupiMi F «raiii i.k'u j ! uie u i huukai imi inea Lo'a la. E »110 ] : ui-iiama ka loiiii o ko'u noho ana.i Ne-j b »r-»j!.ik!i, a i na la hope o M ir :ki, i hiki | >ku ai au i Nu loka, tue ka paiia o ua j Ime * iiani i hoiiiiliia ea'u. oua l«* naua I | <» Mei ko'u manaw» i hoopaaia ai 110 ka lnili hoi ann ako i Faf;»ni. Oiai hoi au hoonohouoho ana i ka papa o ua mea i'u i ohi ai, n<» raiuerala, ua oiea ulu a īme na holohoiuna raa ko lakou mau pa--1 pa kupono, ia \va i loohia ai ka moku | S.iC>»ti-t i kela poino ulia wale, i Ua nhuhiaae la au qo ka uoonoo aoa ' i u t mea huna la o ka Pehea e' hiki ai ia'u ke p«p »le ae ? Ua heiuhe* lu au, a heluhelu liou iluko o na nupepa o A«nerika a iue Europa no ua mea j nei, me ko akaka ole o kona ano maoli. I Ua liO'»pilikiaia au no keia meapoihihi- | hi. Me ka hiki ole ia'u ko hookahua : pono iho i ko'u noonoo 110 ua ninau nei, ua lele e wale aku la ko'u manao mai kekahi ano i-a a i kekaiii, a m ti kekahi Ua *kak>i, he mea kino io no e Inki ole ai ke hoopnhal ii», a ua hoalaiiiaia hoi na poe a pau i hooinaioka mūa, e hele aku e hoopa i ko lakou mannn iiialima lōaluna o ka elia i ioohia ai i ka uioku Socutia, i ike ai 1 ikou i ka oi;«io. I kuu wa i hiki aku ai i Nu I >ka, 0 ka wa ia e kauiaiiio nui ia ana ua mea kupanaha nei. Oua maiiao koho walo a pau e pili ana i ka uiokupuni lana a me ke kualapa one lihi lauua ole mai i na luoku, ua ha-ilele loa i t ia uiaii manao. No ka mea,pehea e hiki ai i keia knaiapa one (a mokupuni pah;.) ke hoonee laia iho me ka hikiwawe ano e, iua aole he mekini hoonee iioko o kon-i opu ? A no keiakumu hookahi no hoi i haalele pu ia ai ka unuao, iie iwik ieie nui 0 kekahi moku naha e lana heie ana. Nolailn, eiua waie no mau mea akaka i koe iho e hoopaa ia ana, mawaena o 11 a aoao kue elua.;,ma kekahi aoao, ka poe e mauao ana he i a nui, a pakeia o ka ikaika ; a ma kekuhi aoao lioi, ka poe i m »nao, lie uioku holo iloko o ke kai, noua ka oiaua hoouee oi loa o ka ikaika. Aka, o keia manao liope i koho w»le ia, a i ku hoi i ka pololei m .oii, aole he kahaa e keekeehi pono iho ai, imua o na ninau a pau a na hapa poepoe elua o ka lionua nei. No ka mea, ina he Keonimana kuokoa ka mea nana i kapili kei 1 moku ma kana kanolia, pehea la i hiki ai ? Mahea la i kapiliia ai ? A i ka wa hea hr? A pehea Ia ke ano oke kapili ana ? Pehea hoi i ike ole ia ai kona kapiliia ana ? lua peia, e aho ka manao ana, ua loaa i kekahi nupuni ka mea luku o keia ano. Iloko oke au hoehu kaua nui wale e like me keia, ke au hoi i hookeiaia ai ke akaui ii huii o ke kanaka, e hoomahuahua i ka mana o na mea kaua, he mea maopopo, e huao uo kekahi aupuui e hana malu i iuea kaua 0 keia ano, me ka ike ole ia mm e ua aupuui o ae. No ka mea, maliope iho o ka puka aOa mai o ka pu kuikele, na I hoea mai la tia t\)pedo hoonahaha mo--1 kn, mahope iho hoi oua topedo, na kiwi hao hookui moku, a nolaila, he mea ! 1 keia i like me iiu PeU iho la ko'u ha- j : upu wale aua ae. ! Akn, ua haule pu iho la keia manao ! , koho wale, no ka hoole like «on ipai oj jna aupuui a pau. No ka noii nui hoi o i | ka lehulehu, a me ka holo mau ana o Ua j I palapnlM hoakaka mai keU h me keia | aoao mai o ka Moaua Atelauika, nolaila j I i kaualua ole ia »i ka hooiaio o ka boole I | aoa mai ana anpuni h pan. Ina © ka- j { piliia kekahi moku holo iioko o ke kfti, I ! e like me keia, pehea i hiki ai ke ma-| | nao © pakele nna ia i ka ike ia e na ma-! oka poo okoa ? No ka lueu, mamuli « o na mea maopopo i ikeia, he mea paa- i I kiki loa ka hiki nna i kekahl kanaka ke I I hunakele lowa i ke kapili ana i ka inoko | ; o keia ano, a he oki ioa aku, ina he ao» | puni ka tn*a nana i kapili, nu k» meaj e hakilo akaka loa ia m »i ana kau * mm

hin-i a p tu, e koua qjau hoa aupuni ikaika e n^. No! iil»; ua kapae loa ia k.i manao, he monit 4 holo iloko o ke kii ua pilikua nei, m »hope iho o ka hnli a me 111 ninau aua iloko o F »r «ni, Enelani, Rusia, JPerusia, Sepani 1, Uilia u me Amei ika' i ; hiki loa aku i Tureke. la'u i hiki aku ai i Nu loka, ua hoohanohauoia maiau, ma ka hele kiuo aua j m ii o na poe he nui e ulio pa me 4'u, no uu mea kupanaha la o ka moaoa. I kuo wa ma Faram, ua hoolaha ae an i buke i kap>na, " N-t mea hnm j 0 na papaku o ka Moana/' Ua m-ihalo ; nui ia ua buko nei e na poo naaiiuo a i paii, a u i loaa pn ia'u ka mahaloia mai no keia lala pohihihi o ka moolelo o na ; mea kino. Ua nouoi ia uni au e hoike ; aku i ko'u mnnao no ua mea la i «tkaka j ole ke ano. Ua hoole paa aku au, e like ; me ka hiki ole maoli ia'u ke wehewehe i aku i kona ano maoli. Aka, i kuu hoo-, keia ana mai 0 na noi a pili i ka pain, | ua ae aku la au e ho.»kaka o like ine ka.j mea i maopopo ia'u. 11 wa pu no hoi I 1 hoolaha ae ai ka nupepa "Eiele o Nll i loka " e kaheaana i ka Uon. Piere Aronax ». ke Kiimu o ka Museum o ParisH. e hoike mai i kona manao no kekahi mau ano i-a o ke kai. Ua hana iho la au i kekahi mea. Ua o>»ka ae 1» au e kamailio 110 l;a mana ole e kaohi iho ai 1 kuu elelo. Ua ho ikakanku la au i ko'u manao uo ua ninau nei, ma kona man ano a pau i pili i na mea o ke aupuni, a ine na mea ake-akamai ; a ma keia wahi, he pono ia ; u ke ho«ke aku i kekahi manao i noonoo akaheleia e a'u, a i hoolahaia hoi ilnko o ka heln o Apenla 30, ma ua nupepa la, a ponei 110 ia : u Mahope iho o ka inakaikai p»ikahi 1 ana i na manao i koho wale ia, me ke kapae ae i na kukulu uianao ana 110 ua m-iu mea 1 1, he pono ia'u ae aku, he holoholona ikaik 1 loa uo kekahi e ula n*'i iloko.o ke kai. | "0 na wahi hohonu loa o ka moana, 1 aole i ike ia e kakou. Aole i iiiki aku ke ana ana i kona niau papakn. Ileaha la ke ano o na mea e holo ana malaiia— heaha hoi na mea e oia ana, a i hiki ke ola malalo iiio o ke kai, nona ka hohonu j mai ka umikumamalna a hiki i k<i umi-l kumamalima mile—pehea i hookumuia ! ai lakou a me ke ano o ia mau holoholona, aole knkou i ike. O.ai ua waihoia | ui.ii keia uinau ia'u, he pono au e hoakaka akn i kekahi mea 0 haopau ia ai ka pohihihi. Ua ike auei kakou i ua : ano a p 111 0 na ine 1 kino e noho nei ma ko kakou hoku heie, aole paha. Ina ao-! le kakou i ike i na 111 e •. kino a pau loa, a ina ke ola nei kekahi man mea kino iloko o ka hohonu i ike ole ia e kakou, i alaiia, he oi aku ka pono ia kakou e manao, he ia uo keia, iie kohola ano okoa paha, he mau ano i-a hou paha e ola aua iloko o na wahi i hiki ole ke ana ia, a uaa ke ano ulia wale, a ma ko lakou lea(ea iho paha, i pii mai ai lakou mai ka hohonu lipolipo a i ka iii luna ae o ka moaua. "Ina aole pela, a o na hno e ae hoi e ola nei i ikeia e kakou, he pono kakou e imi aku i ke ano o keia holoholona kai iwaena o na mea ola i hoonohonohoia ma ka papa o ka poe ikaika, a ma ia auo, ka mauao nei au, he a-a lele kai nuimi keia. "0 ke a u maoli nei i ikeia, a o ka lae haokela hoi o kd kni, aa hiki aku ko lakou loihi i ke kanaono kapuai. In* ua : palima a paumi ia keia nui, a e like hoi ! uae ia uui, i papaumiia ai.Kona ikaika, a pela hoi ka loihi o koua lae-hao oioi, alnila, e l»ko auanei keia holoholona me ia. E iike pu auanei la me ka uui o na j 'iii o ka moko S »uona i hoike inai ai, a me ka nui hoi o ke ku-U i houia ai k* moku Si>cotia a puka, a pela hoi ma ka ikaika hookoi i puka ai ka iwiaoao o ua : mokuahi la. 4 'He mea maopopo, he mea kaua ko ke a-u, i like ke ano me he pahikaaa iwi U, a he ku-ia kou,i inoa ī kapaia aku ai e kekahi poe akam «i i ke kilo aoa no i na uiea k.no. U » loaa kekahi o keia

rn !;e iwi ii>»k.< 1;I >i» ko kiuo o 11» k»■ h*la, no ka inea, e h.ikaka m»u >ui» ke a-u me ke koh >i i, a e 1 »n ikii-i no hoi oia uiolun i oin. U i hiki i kekahi ke unuhi aku i koua lae hao me k t haki ole, mailoko aku o ka iwi hualaia o ua iuoku, m ihope iho o ka liouhou aua a pukapuka, e iike me ka houhou anaoka wi|i iloko oka barehu Aia ika Museum o na mea lapaau o Pirisa, e waiho nei kekahi lae-oioi o keia mau uuo.o loa, he 6 kapuai a me 9 iniha, a he 15 iniha ke anawaenao k* knv*»n. iArle i />((>(.)