Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 1, 1 January 1876 — Page 2

Page PDF (1.80 MB)

KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.

MAKE KAUOHA.

                KE H OIKEIA aku nei ka lohe, ua hookohuia o J Brice Hickson Esq, i Agena Kalepa no ke Aupuni Imepire o Iapana, a nolaila, ke kauohaia'ku nei na kanaka a pau e nana i keia, a e mahalo'ku i kona mana ma ia hana. W L GREEN, Kuhina o ko na Aina e.
K eena o ko na Aina e, Honolulu, Dec 20. 1875.

            UA hookohuia ka poe Keonimana malalo iho, he poe koho i na waiwai o na aina a like me ke Kumukanawai.
Mokupuni o Kauai — Hon. D McBryde, Puhiula Kanoa Esq., H J Wana.
No na mokupuni o Maui, Molokai a me Lanai, o Thos. W Everett. W L MOEHONUA,
Kuhin a Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Dec 21, 1876. 784

            E KOHOIA ana na Lunamakaainana o na Apana koho lehulehu no keia Kau Ahaolelo ae, i ka Poakolu, la 2 o Feberuari e hiki mai ana a puni ka aina. Eia na wahi i hookaawaleia :

HAWAII .

No HILO — Hale Hookolokolo ma Hilo, Halekula ma Onomea.
No Hamakua — Hale Hookolokolo ma Waipio, Halekula ma Honokaa.

No Kohala — Hale Hookolokolo o Waimea, Hale Hookolokolo ma Kohala Akau.
No Kona Akau — Halekula ma Kailua.
No Kona Hema — Halekula ma Hookena.
No Kau — Hale Hookolokolo ma Waiohinu.
No Puna — Halekula ma Kapoho.

MAUI .

No Lahaina — Hale Hookolokolo o Lahaina.
No Kaanapali — Halekula o Honokohau.
No Wail uku — Hale Hookolokolo ma Wailuku , Halekula ma Ulupalakua.
No Makawao — Hale Hookolokolo ma Makawao.
No Han a — Hale Hookolokolo o Hana, Halekula o Keanae.
No Molokai & Lanai — Hale Hookolokolo ma Pukoo Molokai, Halekula o Kaohai, Lanai.

OAHU.

No Kon a — Aliiolani Hale, ma na puka mua a mahope mai.
No Ewa a me Waianae — Halekula ma Waiawa, Halekula ma Waianae.
No W aialua — Halekula o Waialua.
No Koolauloa — Halekula ma Hauula.
No Koolaupoko — Halekula o Kaneohe,

KAUAI.

No Waimea & N iihau — Halekula ma Waimea, Halekula o Niihau.
No P una — Halekula o Lihue, Halekula o Koloa.
No Hanalei — Hale Hookolokolo o Hanalei, Halekula ma Anahola.

            UA OLUOLU i ke Alii ka Moi ka hookohu ana aku i na Keonimana malalo iho, i poe no ke Kea Kiekie o ka Oihana Hoohanohano o Kalakaua.
            Ka M ea Kiekie ke Alii W P Leleiohoku, Luna Kiekie o ka Oihana, Hon. Elisha H Allen, Hon. Charles C Harris, Ka Mea Kiekie Charles Kanaina, Hon. Charles R Bishop, Hon. John O Dominis, Hon. Archibald S Cleghorn.
            UA OLUOLU hou hoi i ke Alii ka Moi ka hookohu ana aku i na Keonimana malalo iho i poe no na Hoa Kiekie o ka Oihana Hoohanohano o Kalakaua :
            Hon. William L Moehonua, Hon. A Francis Judd, Hon. J Mott Smith, Hon. Samuel N Castle, Hon. Edwin O Hall. Hon. Alfred S Hartwell, James Makee Esq.
Halealii Iolani, Nov 11, 1875 732

Ka Nupepa Kuokoa.
ME —
Ke Au Okoa
I HUIIA. Published every Saturday, $2 a yea.
HONOLULU, IANUARI 1, 1876. " Hape Nuia oukou a pau."

                M a keia nupepa, ke holo aku nei ke " Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii" e Hape Nuia i kona poe heluhelu, na luna hooikaika, na hale kipa a me na makamaka a pau e kokua ana i kona holomua, a aole hoi he mea e hoahewa mai ai iaia, ke hoike aku, o ka umikumamalima keia o kona mau makahiki o ke ola ana ma keia honua, a i ka eh ku haneri kanakolu kumamalima Poaono o kona ola maikai ana. Ua kamaaina, ua papa a ua kaluma ka hele ana i waena o ka lepo kanu o Hawaii nei. Ua nanakeeia aku na kilokilo mai a ka enemi, ua hoolauleaia aku na hoino mai a ka inaina, ua hoopoinaia aku na alina o ka wa i hala. Nolaila, eia ka nupepa, kona luna hoopuka a me kona lunahooponopono, ke aloha makahiki hou aku nei me ka manao laelae ma ka hoomaka ana o ko kakou makahiki hou.

K a Makahiki Hou.

                I ka hora 12 o ka po nei, kaanini ao la ka hanu hope loa o ka 1875, a hele aku la ia ma ke alanui hoi ole mai — ia wa koke no i hanau mai ai o 1876, ka malihini hou. Ua hala aku la o 1875 me kana mau hana, a ke hoea mai nei hoi keia malihini me he opuu la i ulu ae, a mohala maikai. He mau hiohiona o na kukuna nani ia e o mai nei, nolaila e hooikaika kakou e pale aku i na eleele a na karaima, i ole ai e hapalaia e na pena alina a ka pepehi kanaka.

K a Makou Makana !

                Mai na wa hi mai a pau, ke loaa mai nei na nu hou hoohauoli manao no ka makou makana o na kii ehiku o na Moi o Hawaii nei. Ke hiki mai nei na kauoha mai na mokupuni mai ma o aku nei e hoouna aku i na kii a nui. Ina e loaa wale kekahi kii e like penei ke kumukuai ole, eia ka makou, he pono i na kane, wahine a me na kamalii, ka poe hoi e kau ana na hoomanao ana no na Moi o Hawaii, ke loaa.
            E ola loihi o Hawaii a me kona mau Moi !

HE KANALIMA K UMAMAKOLU
NUPEPA KUOKOA O KA 1876 !

                H e makana manuahi pakeu pali ae mawaho o na kii ehiku o na Moi o Hawaii nei, ka ke Kuokoa e haawi hou aku ai i kona poe lawe i keia makahiki, oia hoi keia, e pai aku ana makou i kanalima kumamakolu helu i keia makahiki, a he makana hope ia na makou no ka palena o ka makahiki 1876. Aole makou i like me ko makou makamaka o ka peni paonioni, ka hoomaka no o ka helu mua iloko o ka makahiki aole i pau na Poaha, a aole hoi i puni kona makahiki, nolaila, e pomaikai ana ka poe lawe i ke Kuokoa i keia makahiki. E wiki, e eleu, a mai lolohi, o nele auanei i ke Kuokoa o keia makahiki waiwai nui wale.

Ka Moiwahine Kapiolani.

                Inehinei, Dekemaba 31, oia no ka la hanau o ke Alii ka Moiwahine Kapiolani, ke kaikamahine alii a na alii Kuhio k, a me Kinoiki w, a oia hoi ka hiki ana'ku o kona mau makahiki i ke kanaha kumamakahi, no ka mea, ua han'uia oia ma keia la, o ka makahiki 1834. I ka hora l2 awakea onehinei, ua ike mai oia maloko o ka Halealii Iolani, i ka poe a pau i hele aku e ike iaia, a e hoolana i kona mau man'o ma keia la hanohano o ko ke kanaka ola ana, a ua ki ia na pu aloha no keia la hanau. E like me ka hauoli a me na hoomaikai a ka poe i hele aku e ikemaka iaia, pela no hoi makou mawaho aku nei, me ke kalokalo pu ae i na lokomaikai o na lani, e hooloihi mai i kona ola ana a hiki i ka puaaneane. Eia ka mokuauhau alii o ka hanau ana o ka Moiwahine Kapiolani :
            Keawe noho ia Lonomaikanaka ; Kauhiokaka w. noho ia Keawe k ; Kekaulike w. noho ia Kepoomahoe k ; Kalanikauleleiaiwi 3 w. noho ia Kanekoa k ; Pomaikaulani w. noho ia Elelule k ; Kuhio k. noho ia Kinoiki w ; hanau mai o Kapiolani w. Kapooloku w, a me Kekaulike w.
            E o la mau ka moiwahine. Kapiolani.

E lawe nui i ke Kuokoa.

                He makahiki ano nui keia o ke ao nei, ka 1876, nolaila, e lawe nui oukou i ke Kilahanu Pookela o ka Lahui Hawaii, ka nupepa no ia a oukou i milimili ai me ka hoohoka ole ia. Aole poho na dala ke uku e, no ka mea, aole hopohopo no kona mauleule e like la me ka nui i kaanini aku.
            E ikeia ana kekahi ma u hana ano nui i keia makahiki, oia paha ke akaka lea o ka loaa o ka welau akau loa, ka ike maopopo lea ia ana o ke kumu o ka muliwai Nile, ka hoikeike nui ma Piladelapia, ka palahuli o ke alo o Tureke a me ia mea aku ia mea aku. Eia wale no ka nupepa e ikeia ai me ke koena ole.

I ka Poe Mana koho Balota.

                E hoomanao kela a me keia i hookaa i na auhau o lakou iho i na palapala hookaa, a e makaala i ke paiia o keia mau huaolelo, " Kupono i ke koho balota" maluna iho o na palapala hookaa. Aole no e ae ia ke kanaka i hookaa i na auhau, ke koho i lunamakaainana, ke ole keia mau huaolelo, " Kupono i ke koho balota" maloko o kona pepa hookaa. Nolaila, o ka poe i hookaa i na auhau, eohe nae i kauia keia mau huaolelo, he pono ia lakou e hele i ka wa e noho ai na luna nana, i loaa ai ia lakou ka mea mana keakea oleia.

Ka La Karisimaka ma Honolulu.

                Ke malamaia mai nei keia la ma ke ano lahui, a o ka oi loa paha keia ma Honolulu nei i kela la 25 aku nei o Dekemab a, 1875. Mawaena o na haole, he keu ka nui o na makana i haawiia iwaena o na makamaka, a ua oluolu a lokomaikai ka poe haawi aku, a ua aloha a hoomaikai mai hoi ka poe i makanaia aku. Mawaena o na hana ano nui i maalo ae i ko makou mau maka, oia no

KA HOULUULUIA ANA O NA KAMALII KULA SABATI

                O Kawaiahao a me kona ma u apana ma ka luakini o Kawaiahao, mai ka hora 9 1/2 mai o ke kakahiaka, a hookuu i ke awakea. Ua kai huakai ae na keiki ma kekahi mau alanui, a hoi hou iloko o ka luakini ; a iloko o ia wa, i haawiia ai na makana i na keiki, oiai kekahi kumu laau mai i kukuluia maloko o ka luakini, a ua kakauia na makana a puni. Ua hoomakaia na hana, me na mele, na pule a me na haawi makana ana, a ua hoopauia me ka hoonuu ana i na mea ai i hoonuanuaia maluna o ka kela a me keia makua papaaina i hoomakaukau ai, a i haliiia hoi malalo o na kumu laau kiawe malumalu.

KA HEIHEI WAAPA PEA.

                O kela heihei waapa p ea i hoopaneeia mai ai mai ka la hanau mai o ka Moi, ua hooko io ia i ka hora 10 kakahiaka o keia la nui. He ekolu waapa pea i komo iloko o keia heihei, he elua mau kiakahi, a he hookahi waapa kialua, aka, ua eo nae ia Pauline, ka makana mua. O ua waapa kiakahi la, no W. L. Wilikoki o keia kulanakauhale.

KA BAP ETIZO ALII.

                Ua hoopihaia kahi luakini uuku o ka Ekalesia Enelani ma keia kulanakauhale, a koe i waho, i ka hora 1 a uina la, e ka poe i ake e ike aku i ka bapet zoia ana o ke kama aliiwahine wohi, ka maka alua keia o na kama aliiwahine i bapetizoia mai ka wa mai i pipi-wai ia ai o Victoria Kamamalu Kaahumanu. O ke pa wai bapetizo, ua papahiia me na pua keokeo a me na huaolelo a ka Haku penei : " E ae aku i kamalii liilii e hele mai ana i o'u nei."
            Ua laweia mai ke kaikamahine alii me ka makuahine alii a me ke kahu keiki Kahak uhaakoi, maluna o ke kea alii i ukaliia e na kahili nui eha ma na aoao. A i ke komo ana ma ka puka komo, ua hoomaka koke ka Bihopa i kana hana. O na makua i ku mai ma ke ano makuakane a makuahine Hanai, o na Alii ka Moikane a me ka Moiwahine a me Ka Mea Kiekie R. Keelikolani. Ua kahikoia ka bebe me ka aahu keokeo nani i kinohinohiia me ke silika, a ua hoolai malie ke kaikamahine alii i ka wa i puanaia aku ai ka inoa alii e ka Bihopa, VICTORIA KAWEKIU KAIULANI LUNALILO KALANINUIAHILAPALAPA, aole heleo uwa iki i ka wa e bapetizoia ana. A pau ka hana maanei, alaila,

U A MALAMAIA HE ANAINA IKE I KE KAMA
A LII WAHINE.

                Maloko o Halealii Iolani no ka ike ana aku i ke Kama Alii hou, i ka hora 2 auina la Ma ia anaina ike makou i ike kumaka ai, oia kekahi o na akoakoa ana maemae a ko makou kii onohi maka i halawai pu ai. No ke alii ka Moi i kokuaia e ke Kiaaina a me na Kuhina, i hookipa aku i ka poe i konoia, ma ke komo ana aku i ka puka, alaila hele aku e ike i ke kama alii hou iloko o ke Keena hookipa e ku pu mai ana ka Moiwahine i kokuaia e ke Keiki Alii a me Ka Mea Kiekie R. Keelikolani. He hapalua hora piha ka luana a me ka launa ana, alaila, ua konoia na makaikai e hele e hoonuu i na ono i hoomakaukauia. He keu a ke kaikamahine alii maikai, a ke lana nei ko makou manao, e pii ae ana oia iloko o ka maikai, e like me kona mau nanaina He hora paha mahope iho o ka pa ai ana, alaila, hoi aku la na makaikai me ka piha i ka mahalo a me ka hauoli no keia akoakoa maikai ana.

NA LAKO PUHI OHE HOU.

                I ka wa e ike alii ana, ua hookaukaulele mai la ka poe puhi ohe malalo o Mr. Berger, i ka lakou mau leo mele, a i puhiia mailoko mai o na ohe hou loa akahi no a loaa mai nei, A mahope o ke puhi ohe maanei, alaila, ua malamaia ke puhi ohe ma ka Emma Kuea.
            Pela iho la ka panina o na hana o kela Poaono, la 25 o Dekemaba, ka la hoi a kekahi poe o ke ao nei i hooia ai, oia maoli ka la hanau o ka Hoola o ke ao nei. Pela io anei ! Aole no i akaka loa ka la, aka he mea maopopo nae, ua hanauia ka Haku ma ke kino, a aole no he hewa ke hoomanaoia kekahi la o ka makahiki no kona hanau ana.

Hoikeike no na mea pili i ke ola.

                I ka malama aenei o Iune 1876, e malamaia ana he hoikeike nui o na ano o ka malama ana i ke ola, ma ke kulanakauhale o Barusela. O ka Peresidena o keia hoikeike nui, o Lutanela Generala Renard, he ukali no ka Moi ; o ka Peresidena hoa hanohano, ke Keiki Alii o Wale, a o na poo o na lahui e ae i kohoia aku, o lakou ka poe e hui pu mai, o ka Haku Meia o Ladana ko Beritania Nui, ke Keiki Alii Ferederika Uilama ko Geremania, ka Akeduke Uilama ko Auseturia, ke Synde o Roma ko Italia, ka Akeduke Kale Lui o Pesth ko Hunegari, M. Depuy he Lome o Parisa ko Farani. O ka puuku o keia hoikeike nui, o Baron Arthur de Rokekaila ; a o ke Kakauolelo nui, o M. Mercier. Helu 6 Rue Ducale Barusela. Ua hoonoho papaia na kumu hana, malalo o na papa like ole, e like penei :
            Akahi — O na mea paahana e malama ai i ke ola mai ka pau ahi nui, ina paha ma ka aina a maloko o ke kai.
            Alua — Ua like no me ia, ke hui puia me ka hoomalamalama ana i na kapakai, ua moku nahaha, ke kapili paa ana o na moku a me ka lawe maikai i ka poe eha a me ka poe mai maluna o ka moku.
            A kolu — Ka imi ana e pale aku i na poino ulia wale ma ke alanui hele, ma ke kuamoo a alanui kaa mahu.
            Aha — Ke kokua ana i na aupuni kaua iloko o ka wa e kaua ana.
            Alima — No na mea pili i ka malama ana i ke ola kino.
            Aono — O ka imi ana e malama i ke ola o ka poe e mahiai ana.
            Ahiku — No na mea malu i pili i ka noho hale ana.
            Awalu — No ka noonoo ana i na laau lapaau, ka okioki kanaka.
            Aiwa — No na mea e pili ana i ke kulana hana o na hale hoonui ike, e like me na hui pani ola, na hui hoohana, a pela aku.
            Umi — Ka malama ana i ke ola no na mea e pili ana i ka mahiai.
            I ka manawa be umi makahiki o Davida Faragu, kela adimarala kaulana o Amerika Huipuia i make mai nei, ua hoounaia kona makuakane i Nu Olina, e nana i ke kipi a Burr. O ka mea nona keia moolelo, oia o Davida Faragu, holo pu aku la ia ma ke ano kapena-poe no kona makuakane. Hikiwawe nae, loaa ia ia na huaolelo ino e kuamuamu mau ia ana o na luina, a oi aku hoi kona hailiili i ko ka poe kahiko o na makahiki. Ikeia aku la nae keia ano o na keiki nei e kona makuakane. I kekahi la, loaa aku la ua keiki nei i ka makuakane, i lalo o hope o ke kapena, a mahope o ko laua komo ana iloko o kekahi keena me ka hoopaa ana i ka puka, ninau aku la ka makuakane, " Heaha kau hana makemake e Davida ?" " O ko'u makemake ka holo i ke kai," wahi a ka pane, '' E holo oe i ke kai ! E lilo i keiki ino ona rama a luina a e kulakulaiia a puni ke ao, a make kino i ka aina e iloko o ka halemai no ka fiva." " Aole, e hehi no au maluna o ka oneki o na aliimoku, a e lilo i aliimoku e like me oe." Aole e Davida ; aole loa he keiki i keehi maluna o ka oneki o na aliimoku ina me kou ano e hailiili nei. Ina makema ke oe e lilo i kanaka makua, e hoano e oe i kou mau kuamoo." Haalele iho la ka makuakane ia ia, a pii aku la iluna o ka oneki. Uluhia iho la ia e keia olelo a punia hoi e ka halu ana. Paa loa i kona manao kela olelo," E lilo i keiki ino ona rama a luina hoi mamua o ke kia, e pekuia a e kulakulaiia a puni ke ao, a make kino i ka aina e iloko o ka halemai no ka fiva ! O ia ka ko'u hopena ? E hoano e au i ko'u ola a e hoomaka ano. Aole loa au e hoopuka hou aku ana i hookahi huaolelo hailiili. Aole loa au e hookomo i hookahi kulu waiona. Aole loa au e piliwaiwai. A oiai o ke Akua ko'u hoike, ua malama au i keia mau hookiki ekolu a hiki i keia hora. Mahope koke iho, lilo au i Karistiano. Na keia hana i hooponopono i ko'u mana honua a me ko'u ola uhane." Ua lilo o Davida Faragu i adimarala no na aumoku kaua o Amerika Huipuia i ka wa i hoike ai i keia mau olelo.
            O k a mokuahi hao kaua Farani " Magenate," ka moku Adimarala o ke Aumoku Kaua Farani e holoholo ana ma ke Kaiwaenahonua, ka helu ekahi paha o na moku ikaika o Farani, nona na papa pu ekolu, ua pau mai nei i ke ahi mahope iho o ke aumoe o ka la 7 o Novemaba, maloko o ke awa ku moku o Toulona. Mahope o ka mouu kahi i ike muaia ai o ke ahi, a pahola koke ae la. Ua hapai ikaikaia na hana e hoopio ai i ke ahi, aka aole nae hiki ; e like me ka ikaika o na kinai ana aku, pela ka hikiwawe o ka pahola ana mai o na ula o ke ahi. Haalele koke mai la na aliimoku i ko lakou mau kulana. Hookuuia iho la na waapa, a na kela a me keia i hooikaika ae mailoko o ia lapalapa e kau iluna o na waapa, a pakele aku la. Aole nae i haalele ka Adimarala i ka moku a hiki i ka wa ana i ike ai, aohe pakele ana i koe. Iaia e poai ana ma na aoao o ka moku maluna o kahi waapa uuku, o ka hora 3 1/2 paha ia, e pahu ae ana ka moku. Pela iho la ka hopena o keia moku kaua ikaika i manaoia.

Nu Ho u Kuloko.

                O ka loaa o ka po hime ni iho nei o Kaumakapili i kela pule aku nei, ua piha ka $135.00 mau dala. He wahi anaina uuku maoli no ia.

            HEBE DOMA HAIPULE — E hoomaka ana ka hebedoma haipule, e like me ka mau mai ka la apopo aku, a e malamaia no hookahi pule.
            Ua lilo aenei ia James Renton ka hale holoi lole o Kapalama ma ke kuai, a e lawelaweia aku ana e ia malalo o kona helu ponoi iho.
            Hikiwawe loa ka holo o ka hoolako ana i na hemahema o ka moku kuna hou Neti Mele i kapiliia iho nei e Poka ma, a i keia Poakahi ae, e holo ai oia.
            Ua lono lauahea mai makou e lilo ana ia Hale L. Ka letona ka hale pai nupepa o kela aoao, ma he kuai, a e hoomaka ka lilo mai keia la aku.
            He makahiki a no nui keia, a nolaila, he pono i ka poe i koe aohe i kilohi i na aoao o ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii, e lawe koke me ka hookaulua ole.
            Ua lohe mai makou, ua lilo aenei ma ke kuai, ka mahiko o Kapena Hopena o Makawao ia Mr. W. F. Sharrat. O ke kumukuai i lonolono wale ia ae, he $65, 000.
            Ua hoole iho nei o Hale L. Kaletona (O. L. Sheldon) i ka hookohu i haawiia aku ia ia e lilo i kumukula no ke Kula Hoopololei o Keoneula, a nolaila ke hamama nei ia wahi.
            O ka mokuahi e ku mai ana i Ho nolulu nei mai Kapalakiko mai i ka la 12 aenei, oia o Granada. He moku malihini keia i ko Honolulu nei, aka, ua holo mua ia no nae.
            Ua wehe hamama o Mr. Waterhouse i kona halepule ma Peleula, ma ka hera 8:30 o ke ahiahi iho nei, Dekemaba 31, a ua hoopauia ke anaina i ka wa e kani ai ka hora 12 aumoe. Ua konoia na mea a pau e hele ilaila.

            NA MOKUAHI NUI.— O ka mokuahi mai Kikane mai e ku ana ianei i ka la 5 aenei o Ianuari ke holo pololei mai hoi mai Kikane, o Colima, aka i na ua holo aku ia i Nu Kilani, a malaila ae i Fiji, e haule iki aku ana paha he mau la.

            HALAWAI MAKAAINANA.— E malamaia ana he halawai makaainana, ma ka po o ka la 1 o Ianuari, maloko o ka hale halawai o o Kamoiliili. Nolaila, ua konoia na mea hana balota lunamakaainana e hele ilaila e hoike ai i na wahi kumu hana ana i manao ai e hele i ka ahaolelo.

            HEIHEI WAAPA HOOPANEE.— O ka heihei waapa pea i hoopaneeia mai ai mai Novemaba 16 a, i ka la 28, a hoopanee hou ia a ka la 25 o Dekemaba, ua heihei io iho nei ma keia la hope, i ka hora 10 kakahiaka. O ka waapa nana ke eo, o Paulina, kahi kiakahi hoio lealea o W. L. Wilikoki.

            HALAWAI MAKAAINANA — E malama ana ko Ewa a me Waianae i halawai makaainanana ma na Apana o lakou, e like penei malalo iho :
            Ma ka luakini o P okai, Waianae, ma ka hora 10 kakahiaka o ka Poaono, la 1 o Ianuari 1876.
            Ma ka luakini o Ewa, i ka hora 10 kakahiaka o ka Poakahi, la 3 o Ianuari 1876. Nolaila, ua konoia ka poe hana balota, e hele malaila e kalena ai i ka lakou mau kumu e hele aku ai e hana.
            U a noi ia mai makou e hoike aku i na hoa o ka " Puali Prince's Own," Compane A & B. i ke kauoha e akoakoa ae me na aahu-hapa ma ke keena paikau i keia kakahiaka i ka hora 8
            Maluna mai nei o ke kiapa D. C. Murray, i ku mai ai mai Kaleponi, i laweia mai ai he umikumamakolu mau hipa Merino nani a maikai. He umikumamakahi o ia mau hipa, na ke Kauka Farani o Hualalai, a he elua ai. Kauka Waika o Kohala.

            HE HAUOLI PIHA — Ua piha makou i ka olioli a me ka hauoli i ka nui o na makamaka kamailio mai, no ka maikai o ka moolelo " he iwakalua tausani legue malalo o ka moana." No ka mui o ko makou mahalo, nolaila, ke hoopuka aku nei makou ma ka aoao eha o ka pepa o keia la, he moolehou, no ka pomaikai o ko makou poe puni kaao.
            Eia na inoa e holo balota ana no H ana, o E. Helekunihi, J. K. Hanuna, D. Kahaulelio, ma loko o keia mau Lunamakaainana, hookahi mea kupono o E. Helekunihi, o J. K Hanuna, he ano kamalii o D. Kahaulelio, ua komo mua no ia i na kau i hala aole pala ana he hoolehelehekii wale no i kai o Kahua i Kohala, Hana.
            Ua nui na l ono i pa-e mai i ko makou mau pepeiao, no ka nui hewahewa o ka poe e manao nei e holo balota ma na Apana koho lehulehu o keia Aupuni. Ke pau mai nei o ke unu o ka ala ia e hele mai nei. Manaka ole no hoi ka poe i hele mua a hoi nele mai, aohe wahi na iki no ka lehulehu.
            Ua mahaloia n a hana pili mea hao a ka poe hana mea hao o Honolulu nei maluna o ka moku hao pea Ravenstondale i ku ai makai o Ainahou, a hookui ai me ka mokuahi hao Cyphrenes. Ua hiki aku ua moku hao pea la i Kapalakiko, a ua nana ia e kolaila poe akamai a ua mahaloia. He inoa ae la no ko Honolulu malaila, a he inoa no mawaena o na pa kapilimoku a a me na kamana.

            HIHIA WAIONA.— O ka hihia waiona i hoopiia ai imua o ka lunakanawai hoomalu o keia kulanakauhale, o he kupakako o Kale Lona, no ke kuai ana i ka waiona i ka haole kupa me ka ikemaka aku no i ka haawi ana mai o ke kanaka i ke dala i ke kupa, i kaa ai ke dala o ka rama a na haole kupa nei i kauoha aku ai. Ua hoahewaia ke kupa i ka haawi ana i ka rama. a hoopaiia he $100 00. Hoopii iho nei ke aupuni i ka haole nana i kuai aku i ke kupa no ka hihia he kokua hewa, oiai ua ike aku no ia i ka haawi ana mai o ke kanaka maoli i ke dala. Hoopaiia iho nei e ka aha hoomalu ka mea kuai rama, he $50. Hoopii iho nei ka aoao pale i ka aha oluna ae, a ua hoopai mai ia aha i $75.00. Mai keia aha aku, hoopii loa ae nei ka mea hewa i ka aha kiure.

            MAKE EMOOLE.— Ma ka auina la Poakolu iho nei, ma Kamoiliili, ua make emoole iho la o Keola (w.) ; ma ke kakahiaka oia la ua halawai oia me kekahi keiki kukulu kepau o ko makou nei keena me ka mai ole, a pane mai la ia, "mama no hoi oe e holo nei, i ka loa o ke kula, oia nae hoi, he kula ia ua alo ia a kanaka makua wale no." A i ka hoi ana'ku o ua mea kukulu kepau la he kupinai o ka makena walohia ke haawi ia iho ana maluna o ke kino oni ole o ua Keola nei — Aloha wale ! I kakahiaka e hana ana no, a auina la, hea mai la ka Haku, a pela i ko ai " E hoi ka lepo i ka lepo."— Pela no kana kane mare mua, oiai laua e papa leo ana mai, kahi ahiahi, laweia'ku la ia me ke ano mai kaumaha ole, a pela no i keia Keola, e noho ana me ka maikai a laweia'ku. Ma ka po Poalua iho nae ua hele ae ka poe Moremona e hoolapaau wale, aka ua lawe ka Mea nana i hana.

            IWAKALUA MINU TE MALUNA O PUOWINA. I ke kakahiaka poniponi o ka Poakolu iho nei, ua pii aku makou iluna o Puowina e nana i na luhi o na Moi, na Alii a me na makaainana i komo pu aku e hooulu laau me na lani alii. Ke mau la no ka paa ana o ka pa e poai ana i na mea kanu, aka, mailoko mai o na haneri laau he eha paha a oi aku i kanuia, me he mea la, he haneri laau wale no i ulu a oi iki iho paha. O ka nui, ua pau i ka make. Ke ulu pu ae la no na nahelehele i okiokiia ai mamua o ke kanuia ana, a o kahi ulu o na laau i hoouluia, o ka aoao ma Ewa. O na lua wai elua, ua maloo, a na ka ua ka wai o ka lua wai ma Waikiki. Ke ulu nei he mau puko a he mau puhuli maia, a o ko lakou hua ina e oo, e ai ia me ka ono. Aia no hoi mawaho ae o ka pa, e namu ana na pipi hele wale i na mauu. He iwakalua minute ko makou hele ana mawaena o na makalua laau, a lawa iho la.
            E ma lamaia ana he heihei waapa lahui ma Piledelepia i keia makahiki ae, a ua hamama ka puka no na ahahui heihei waapa oiaio o ke ao holookoa. E hoeia na waapa e like me na rula a ka ahahui heihei waapa o Amerika Huipuia. E komo na heihei waapa o na kulanui. E kau akeia he heihei no ka poe i maa i ka hoehoe a me ka poe maa ole O ka pahu o ka poe i maa i ka hoehoe waapa, i ekolu mile — he mile me hapa o ka holo ana aku, a he mile me ka hapa o ka huli hoi ana mai. O ka pahu o ka poe maa ole i ka hoe, i hookahi mile me ka hapa. O na uku komo, he $25. no na hoe eha ; $15 no ka palua hoe, a he $10. no na hoe pukahi.
O. I. C.

KE HIKI HOU MAI NE I NO!

                MA KE KIAPA " Mere Belle Roberts," na kamaa maikai loa o Piladelapia mai i ike ole ia mamua, a e kuaiia'ku ana ma ke kumukuai emi loa ! Eia ua mau waiwai la, Na kamaa wahine lole o na ano a pau, Na Kamaa wahine puaniki, Na Kamaa wahine haahaa. NA KAMAA WAHINE KEOKEO HULAHULA, Na kamaa wahine hila a hila ole, Na kamaa wahine me na hipuu, Na kamaa wahine kida ! uliuli ulaula Na kamaa buti wahine kida,curacoa Na kamaa buti wahine kida, Na kamaa buti wahine huluhulu Na Kamaa Lole Kaikamahine, Na kamaa buti kaikamahine pihi, Na kamaa buti li bipi keiki, Na kamaa Kaikamahine laho-lio, He mau mea hou ! Na kamaa buti kaikamahine pihi, Na kamaa buti kaikamahine kida, Na kamaa kamalii ili bipi keiki, Na kamaa kamalii ili bipi keiki pihi O na ano hou. Na kamaa wahine ili-kao kiekie pihi, Na kamaa wahine ili-bipi keiki a kao, Na kamaa wahine kida kiekie ! a me kekahi mau waiwai e ae, nui loa ke helu papa aku ! He pono no i na wahine ke hele kino mai a e nana i na waiwai hou mai Piladelapia mai Ua akena waleia no na paa a pau ! Ma ia moku hookahi mai, Na Lole maikai loa no na kane ! OIA Na Kuka Palaka eleele, Na Lole Wawae Doeskin eleele, Na Lole Wawae Kasimia, Na ano hou o na kuka a me na puliki. Na Paa Lole Maikai mai luna a lalo ! Na Puliki keokeo elua papa pihi, Ke ano palule maikai wale no ma Honolulu nei ! Na ano o na palemai a pau, Na ano a pau ! Na mikilima keokeo kaei a-i, Na apo lima &c., Na palule kalakoa o na ano a pau, Maluna mai o ka " Vasco de Gama" Na komo-lima daimana, Na wati pakeke wahine a me na kaula, Na lei kii wahine a kamalii, Na komo-lima a me na lei gula. Na Wati Dala a me na kaula a na kane ! Na puna kala a me na o, Na pahi oki mea ono a me na puna bere Na ipu ko paa a ma na pahi waiu bata, Na puna paakai &c &c. Na paa pine a me na gula pepeiao a me kekahi mau waiwai e ae. O keia mau waiwai a pau maluna e kuai makepono loa ia ana, e 726 3m M. MCINERNY.

Naue Mai ! * Naue Mai !!

                EIA KA NANI LA ! E ! LE-I KOHALA I KA NUKU NA KANAKA ! Ke popohe aku nei ma ka Halekuai o GOO KIM MA ! ma Kapaau, Kohala, Hawaii. E like no hoi me na kihapai i milikaa mau ia, a kipuluia, ka mohaha maikai o na pua, pela no hoi ka mohaha maikai o na pua o na kalakoa hou loa, i ike ole ia mamua ma na kaiaulu o Hawaii nei, a me na lole kupono e ae no hoi he nui, e ku ai ka hoohehelo ana o na hapa palupalu. Na papale wahine nani loa i haweleia me na lipine o na ano hooluu a pau e pulelo ai i ka makani Apaapaa o Kohala. Na kamaa wahine hila kiekie, a kilipohe, e kohakoha ai kela i ke kula apaapaa. Na Loulu o kela a me keia ano e pale aku ai i na inea o ka la a me ka ua. Na uhi pukapuka huluhulu nani e kau iho ai, kohu Ahuula kela. Na Hainaka Silika nani o kela a me keia ano. Na mea kula pepeiao, na puuwai lei a-i a me na lei nani o kela ano keia ano. Na aila hamo lauoho e pono ai na poo. Na wai ala onaona o kela a me keia ano. Na Lole Kane o kela a me keia ano, eia no la : Na Palule alu lilina keokeo a kalakoa. Na Palule huluhulu o o na ano a pau. Na Lole wawae o kela a me keia ano. Na koheoheo o na ano a pau. Na pahu ili maikai loa e maluhia ai na aahu nani makamae, e kua-a ole ai i ka waiho wale. Na papale ipu loloa a haahaa o kela ano keia ano e kohu ai ke hookapakahi ae, a hele kela a kilakila. Na kamaa ano hou ihu pani ole, e pakele ai ka wawae i ka eha ke kuia. Eia no hoi kahi mea hai aku, e hiki mau mai ana no na Lole o na ano a pau ia makou, iloko o kela a me keia lua malama. I hoike no kela, e oluolu oukou e na makamaka o ka " Aina Haaheo" kaulana, e hele mai ma kuu Hale Kuai, ma kahi i haiia maluna, oia hoi o Lilinoe.
Ho nolulu, Sept 12, 1875. GOO KIM ma.
720 6m*

Eia ka inoa o na Buke Himeni Hou ma ka Hale kuai Buke o Wini.

Songs of Salvation The River of Life Sun Shine
T he Pearl
Silver Song
Cheerful Voices Pure Gold
Sparkling Rubies
Golden Robin
Nine O'clock in the Morning
Bright Jewels
New Golden Censer

G olden Shower
The Morning Star

Sabbath Carols
The Bank of the Rhine
Royal Diadem
Hallowed Songs
Sabbath School Bell.

Song Queen.
Song Monarch.
Gospel Song.
Golden Wreath.
Happy Voi ces.
New Song s.
Tempel Choir.
Fr esh Laurels.
C hoice.
C harm.
Merry Vo ices.
H. M. WINI.

MEA NAHI E HIEHIE AI. NAUWE MAI * NAUWE MAI

                MA HEA LA E LOAA AI NA PAPALE WAHINE AUlii kulumanu ano hou loa, a me na pua nani e kinikohu ai a kau ai ka iwa, he la makani e hao ai na polena o Haupu, kapakahi mahuia o Keokoi ka moku, ma kahi o L.ASEU, Aia pu malaila na HAINAKA SILIKA liilii, LEI AI kae weluwelu, a me na LIPINE SILIKA puapua weluwelu, e kawelu ai i ka makani. NA KALAKOA ANO HOU LOA i ike oleia mamua. Na KAEI SILIKA Nani, NA MAKALENA KALAKOA me ka PUAKEA, na ALAPIA HULUHULU o na ano a pau, na KIHEI UHI hou e kohu ai ka lino ana, na mea ala waianuhea, e ku ai ka hoomau, a me na aila lukini e puia ai ka lauoho i ke ala. Na lilina ume naau o kela ano keia ano, na kamaa wahine o na ano a pau. Na lole kane o kela a me keia ano, na palule kalakoa a me ke keokeo, i humuia me ka mikioi loa. He makepono loa no hoi ke kuai i na mea i hoikeia ae nei maluna ke kuike. I mea e pau ai ke kuhihewa, e naue mai no e na makamaka ma kuu Halekuai HIKIKIIKAUOLENA. L. ASEU. Kihi ma Ewa o Alanui Nuuanu mauka o Alanui Moi. Honolulu, Aug. 27 1875, 717 1 yr 768