Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 3, 15 January 1876 — NO GILIBETA KA IKAIKA! KA LUA OLE O KE KOA, A ME KA PUUWAI KINA OLE. HE MOOLELO KAHIKO NO ALABIONA! [ARTICLE]

NO GILIBETA KA IKAIKA! KA LUA OLE O KE KOA, A ME KA PUUWAI KINA OLE.

HE MOOLELO KAHIKO NO ALABIONA!

| MOKUXA 11. | KA LUAHĪ AKA POINO —KA HOAALOHA — | fLOEO O KA PUILi A K£ KEIKI { ME kana paolo i ke kaa, a n:C kon« p* pale hoi i hnki ia ih » a paa ke kuemaI ka, pela oia i kauSoo aku ai ma ke aialoa, e : like me kahi uiaiki malamaUma uuka i hi i ki ai ia ia ke ike iho i kahi a kona enau ksina wawae e keehi ai. He kanaka kino ikaika oia ahe wiwo ole. Aka no ka ko uwalo a G«iuntoka, a oie na heltheieaa lo koino o Wili Ahiu, nolaila, oa hookala ia knna ake makaala ia ia iho, ua wehe ia kana pahi maiioko ae o ka w«hi, a e paa ana i ka limi me ka makaukau e lele aku no kekahi alia e tii<i koke mai ana i ona la, ina no ka poioo a auo eae pbha. Hookahi, a elua ana ku ana e hoolohe no ua kapuai wawue e halulu heie mai ana mahope ona. No kona lohe hou ole i ka halulu, o ka leo ko-u wale uo o ha iuakaoi iiona o na lala laaa ka mea lohe ia, ua akaaka ae la ia no kona hopo wule, a hoomau | aku la i ka hele. | Ua mamao loa kahi ona i hele ai me ka | luhe ole i kekahi halulu ano e, a i kooa wa i i hiki aku ai i ke kumu o kekahi laau hina ma knpa alanui, ku iho la ia, me ka haka pono aku o kona mau maka iloko o ka po nli, ike akn ln ia he okumu laau wale no, akaaka liou iho la ia no kona makau wale. Unu ae la i kana puolo i kau pono iluna o ka poohiwi, hoomaka iho la e heohoihoi ia id iho ma ka awiwi i hala hope ae ua wahi okumu la&u la. He manawa ole, ua hala hope ia ia kahi okumu laau, aka, niamua o ka hala ana ae o na kaina wawao ho nmikumamalna, ia wa i lohe ai oia i kekahi h»ilulu, hu'i koke ae la ihnpe. Ia manawa koke no, rne he auapu uua la o ka uila kana i ike ai makna ae o kona poo, ua loaa koke iho la kona poohiwi hema i kekahi hauna pahi ikaika. Haule aku la koua puolo ilalo, a malule iho la koua lima hema. He leo auwe eha ka i lohe ia m&i kona mau lehelehe ae, kunewa aku la ihope, a i ka huli ana mai e naua, halawai pu ae la kona inaka me ko ke kanaka helehelena makona aua i ike ai iloko oka hale hookipa. Maopopo iho la ia ia kona pilikia, wikiwiki mo ee la kona lima akau e unuhi i kana pahi, e uhau aku. Aka mamua ae o ke ala ana oka elau o kaua pahi iluna, ua anapa hou ae la pahi a Wili i ka lewa, a me ka emoole

loa i hoole ibo ai ka aoao oi iluaa pouo o ke poo. He man tausiui weli ka i lulapa ae la ma kona mau maka, he leo auwe make hoi ka i pnana ia e kooa muu lehelehp, he manawa pokole wale uo koua kuuewa haa aua, a haule pahu ilio la iluua o ka papalina o ka honua, me ka ike hou ole ae, Iluna o ka lepo koou i ka wai i haule iho ai kona kioo e make ana, a ma kona aoao i waiho ai kana puolo makamae. Hiolo mai la ke koko mailoko mai o kona poo i hele a napele, kaheawai mai la hoi ma ka ihu a me ka waha, a mniloko mai o knna pnohiwi hema i moku mua ai i ka palii. Oia iho la kn hopena o kamahe'e ; he luahi mauele na ka pahi meuemene ole a ka lima powa. Akaaka ae la na o Wili Ahiu me na hiona lanakila. "Ueaha la kau hana i koe V' \ uinau iho ai na kanaka puuwai eieele nei me ke aloha ole, Holoi iho la ike koko o kaua pahi malona o ka lole o ke kanaka ma- ' ke, a hoihoi iho la iloko oka wahi. "Ano, e hoopiha no au i kuu pakeke me na mea o loko o kona ekoV Ia ia e olelo ana pela ; haha iho 1a kona mau lima iloko o na pakeke o ka mea maauauwa, "l'a hlo e aku nei ka paha ia Sjtana," i nukunuko iho ai ua kanaka powa la. "Elua wale no wahi hopōumi o kooa pakeke. Ueaha la na mea 0 loko o kana puolo, enalaila e hoihoi la ai ko'u luhi." Ku ae la ia iluna a me ke ano lokoioo i peka aku ai ika aoao oka mea maKo. Ma ia wa i nunulu hope loa ae ai ke kanaka maanauwa a kuu aku U ko abo no ka wa pau ole. Lalau iho la o Wili i ka puolo a kau ae la i ke kua, aole i liuliu lohe aku la ia i ka ana mai me be mau kapuai wawae la e kuhoknho hele ana iloko o ka wai. j '•Ei ae keia mea ke hele mai nei. O \ (na paha me na malihini ana, e hahai mai i aoa mahope o'u e hoomakakiu ai. M Pela | oia i oala wale iho ai oo iloko ona. Hoo- i lohe hou akn U ia, aole i emo lohe pouo ako la ia i kWialulu aoa mai o na kepuai wawae. Uuuhi ae la i kana pahi me | ka olelo ana ia ia iho. "Ina lakou e hala , loa me ka ike ole mai ia'u aole ao e baoa | wale aku ia lakou, uka ina iakou e ho&o e hupu mai i kau kino t he mao auwai koko hou auanei ke hookahe ia aoa maanei. M Ia ia e eoonoo aoa pela, paa pono iho la ka lima akau i kana pahi a me kekahi lima 1 h«puku ino ao ai i ka pnolo, a boio aku la e pee ma ke koa o ka oknmu laau oka. Aole i lioliu kona noho ana iho malaila, hiki enii la elaa kanaka ma kahi i waiho ai o ka euea make.

Oe nnu Ste;ki opiepio oo -a'i* a 1j e'na, aole i oi ae maaiaa o ka iir*kaiaa ko | i !t«a m<iu makihiki ka raei leshi o Uua, ( kipoai a me orni lūihi kona kiek o, f h? bqo puipui iki kon* k«no, ao'e ras t |rlo ' i-vA i ka nai, »ka Le ohe-oi.e miiiai k i aiwi. | Ma ke &no o kona maa l«ia & p»u, he hele- ; helena o ka ikatka a atc ke oolea, ho m a | oaoi moUIe koua 02aa heiehelena mak», ! eia ka inea nana i hoike mai he pouwai | \ waipahee kona ; be mau olona ikaika loa | i ko oa keiki epiopio la, he kea, a he wiwu [ oie i aw-.'.i pnia me te aloha a uie ka loke- ; tu«ikii. lie bolu uliuli ka wai hooluuo| kona kapa kon>o mailana a ialo, oae ka hu-j lo keokeo ilona o koua pap»?e tapo. Ma | | kona apo opu i hoopaa ia ai kekahi pah> , | kaua pokole, a he kookoo nai ma kont | | lima. | oke kokoolua, ekolu iniha kona ha&haa | iho malalo o ka mea moa, he pilalahi iki ; mai kona o:wi, he ui no hoi ia keiki, aka, ; aole nae e loaa aku ka ikaika o kona hoa. Ma kona opu kekahi pahikau* loih', a he kookoo no hoi ma kona lima e like me ka kona hoa. He hoihoi koua msu heiehelena, he puoi hoomakeaka, a he hikiwawe iloko ona hana a pau, ka hula, ke mele, a me ka hakaka, e like me ke aoo o na ulia e loaa mai ana ia ia. "Halo ! hoaha ia e Gihbeta ?" i hooho ae ai ka mea haahaa o laua, ia wa i ku iho ai oia o nana i ka mea i pepehiia. Ma ia mauawa ana i olelo aku ai, ua knpee iho la kekahi kuli o Gilibeta ilalo, e naua iho ana maluuao ka mea i pepehiia. Haloiloi mai la kona mau waimaka ia ia i puaua ae ai i keia mau huaolelo. "Ile kanaka keia ua pepehiia, ina oe e uana iho e Walata. Ke inau nei ke k»he ana oke koko ma kona papalina ame ka lole. Owai I;i ka mea nana i hana keia hana ino hohe wale. "Ae i pepehi maoli ia no," wahi a Walat*, "o ka pepehiia nna iho nei no ia, ke mau nei oo ka pumehana o ke kmo."

"Fle puuwai hohe wale ko keia pepehi kanaka ino, aole oia i inamao loa mai keia wahi aku, ua lehe ae nei paha i ka halulu o kokaua mau kapuai, holo oku nei." Ia GilihiU e olelo ana pela ua pii ae la ka ula i na maka, ua hoike mai la ī kana uka na he iooiua oo ka pono, he makee aloha i ke ola makamae i hoopoino walo ia ma ko ke alii kuamoo "Ina i hiki mua mai nei kaua, aole e loaa keia poino ia ia nei. Ua make loa oia, aohe a kaua mau kokua pono e hana aku ai nona, aka, aole o'u makemake e waiho ia oia ma keia wahi." "O ko'u mauao no ia, aka, heaha ka keua e hana ai noua?" i uinau mai ai o WaUta. "E lawe kaua ia ia uei a hikii ka hale

hookipa i o aku uei." •'Mamuli hooili la mai kona make na kaua i pepehi," i pane aku ai o Wal*ta. •'He oiaio kan, no ka mea he ou keia i hoomaopopo ole ia ai ko like ole mawaena 0 ua poe hoopono a me ka poe powa, a oiai he wuhi lehulehu keia o ka poe powa a me ka hao wale, e HIo ana ka kaua mau pouo e hoike akn ai i mea ole, a e kuhikulii ia mai euanei na kaua i pepehi." "Nolaila aole a kaua mea e ae e hana ai no ke kupapau ; —he hiki ia'u ke a-a no na ninau a pau e hooiii wale ia mai ana m>iluna o kana, aka aole o'u makemnke e ninau ia raai ko'u kulaua a me ko'u moolelo " "Ma ia ano, owau pu me oe," wahi a Gilibtta. "Ile mea ia e loli ae ai ke au o ka'u niau mea i manao ai." "Ae, a e hoihoi hou ia aku ai au i kuu haku, ka mea a'u i hoowahawaha loa ai." • "E hele aku kaua imua ma ko kaua alanui i manaolana ai, na kekahi poe e ae e hana i ka mea pono no ke a e 1 kanu i kona kiuo me ka maluhia, pela | e pakele ai kona mea nana i pepehi," j i pane m"g ai o WalaU. "Owai la keia knpu ino, ko iini nei au e kokoke mai oia maloko o na palena o kuu laau." "A i ole ia, iloko o na puili ana o knu lima," wahi a Gilibet9. u He keu ia, oke kanaka ikaika ke hiki ia ia ke wili, a hemo aku mai ka puili aoa a kuu mau iimi." "Ue pono ia oe ke olelo mōlie e kuu hoaaloha, o lohe ia mai auanei kau akeua ana. E n haele kaua. Ke ake uei au e loihi ke kowa mawaena o'u a me Ludana." "Ke ano mai Ia ia'n ke aloho o ke kula* nakauhale alit,'' wahi a Gi(ibeta. Aka i ī ka aiua o ka lanakila a me ke keakea ole ia ka kaua huakai. Iloko oka pilikia a me na huikau hakaka, a iloko hoi o ka waha o ka liona, a me na niho o ka ilio hae e hoomaka mua ai ko kaoa helu ana o na U kanaka makua e hiki mai aoa. Oka oihaua kalepa a me ka hoopukapnka, ua kupono wale do ia i ka poe kupakako a me ka poe piele, aole ia*u. "Aole no hoi iu'u," i p»ne mai ai o Welats, "a i oa he lokomaikai ka ke au o oa manawa e hiki mai aoa e hooili mai ai ma- ! Inna o ko ka«ia msu hokna, ilaila kaoa e 1 hoikeike ae ai i ko ka ao, na hookumnia ko ko kana kulana me na haoa o k% wiwo ole, a me hopoole, mamua o ke aaana ana i na iwilei lihilihi a me na i-a lule a ka mea kalepa." "loa kana/'' wahi a GilibeU ; M Aka, e halihali maa kana ia ii nei a waiho i kela komu laau e ka mai U, o hthi wale ia iho auauei e oa kaeoaa o ka mea aioha o!e." {AoU i pait.)