Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 4, 22 January 1876 — Page 2

Page PDF (1.83 MB)

KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.

MA KE KAUOHA.

                Ke hoikeia aku nei ka lohe, ua hookaawaleia ka Hale Papaa hou e ku ia ma Kalaupapa, Molokai, i wahi e hookomoia'i na balota no na Lunamakaainana o keia Kau ae mai ia Apana mai. W L MOEHONUA.
K uhina Kalaiaina, Keena Kalaiaina, Ian 20, 1876. 753

            Ua oluolu i ke Alii ka Moi ka hookohu ana i keia poe malalo iho, i mau hoa no ka Ahaolelo Alii :
            Ka Mea Kiekie W P Leleiohoku. Na Mea Hanohano J M Kapena,. J Mott Smith, Godfrey Rhodes, Sam. N Castle a me Simon K Kaai. JOHN O DOMINIS. Kakauolelo Pono.
Halealii Iolani, Jan 11, 1876. 737

            E nana pono na Papa Nana Koho Balota i ka Pauku 7 o ke Kanawai o 1863. Ma na olelo o kela Kanawai, o na noho ana o na Papa no ka hooiaio ana i ka poe kupono no ke koho balota, no ke koho ana i ka la 2 o Feberuari, aole e hiki ke noho mamua o ka la 13 o Ianuari, aole hoi mahope iho o ka la 22 o Ianuari 1876. W L MOEHONUA, Kuhina Kalaiaina, Keena Kalaiaina, Ian 10, 1876 737

            I KEIA la ua hookohoia aku o Geo. F. Richardson, i luna Alanui no na Apana o Wailuku, mokupuni o Maui, ma kahi o W L Davis. W L MOEHONUA, Kuhina Kalaiaina Keena Kalaiaina, Ian 10, 1876 737
            Ua hookohoia o Kapena H.S Hawland i keia la, i luna Waiwai Kakauolelo no ka Makeke o Honolulu.
W L MOEHONUA, Kuhina Kalaiaina, Keena Kalaiaina, Ian 5, 1876. 737

            Ua hookohuia o A B Kaaukuu, i Luna Pa Aupuni, no ka Apana o Honolulu, ma kahi o H B Kahananui i waiho mai. JNO. O DOMINIS, Kiaaina Oahu.
Honolulu, Ian. 5, 1876. 737

            M AMULI o ka mana i waihoia mai ia'u e ke Kumukanawai a me na Kanawai o ka aina, a no ka manao ana i ka hoomahuahua ana o ka pono, ke kauoha aku nei au, o ke Kau Hookolokolo Kaapuni mau o ka Apana Eha, e malamaia ana ma Nawiliwili, i ka Poalua mua o Feberuari A. D 1876, ua hoopaneeia a i ka hora 10 A M, o ka la 2 o Maraki A D 1876.
Kaka uia e ko'u lima, a ua hoopiliia mai ka Sila o ka Aha Kiekie i keia la 21 o Dekemaba A D 1875.
Ka kau inoaia : CHAS. C HARRIS.
Kokua Lunakanawai mua o ka Aha Kiekie, e noho hope i ka wa i kaawale ai ka Lunakanawai Kiekie. 730

            K E HOIKEIA aku nei ka lohe, ua hookohuia o J Bates Dickson Esq. i Agena Kalepa no ke Aupuni Emepire o Iapana, a nolaila, ke kauohaia'ku nei na kanaka a pau e nana i keia, a e mahalo'ku i kona mana ma ia hana. W L GREEN,
Kuhina o ko na Aina e. K eena o ko na Aina e, Honolulu, Dec 20, 1875.

            UA ho okohuia ka poe Keonimana malalo iho, he poe koho i na waiwai o na aina e like me ke Kumukanawai.
            Mokupuni o Kauai — Hon. D McBryde, Puhiula Kanoa Esq., H J Wana.
            No na mokupuni o Maui, Molokai a me Lanai, o Thos. W Everett. W L MOEHONUA,
Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Dec 21, 1875. 734

            E K OHOIA ana na Lunamakaaina o na Apana koho lehulehu no keia Kau Ahaolelo ae, i ka Poakolu, la 2 o Feberuari e hiki mai ana a puni ka aina. Eia na wahi i hookaawaleia :

HAWAII.

No Hilo — Hale Hookolokolo ma Hilo, Halekula ma Onomea.
No Hamakua — Hale Hookolokolo ma Waipio, Halekula ma Honokaa.
No Kohala — Hale Hookolokolo o Waimea Hale Hookolokolo ma Kohala Akau.
No Ko na Akau — Halekula ma Kailua.
No Kona Hema — Halekula ma Hookena.
No Kau — Hale Hookolokolo ma Waiohinu.
No Puna — Halekula ma Kapoho.

MAUI.

No Lahaina — Hale Hookolokolo o Lahaina.
No Kaanapali — Halekula o Honokohau.
No Wailuku — Hale Hookolokolo ma Wailuku, Halekula ma Ulupalakua.
No Makawao — Hale Hookolokolo ma Makawao.
No Hana — Hale Hookolokolo o Hana, Halekula o Keanae.
No Molokai & Lanai — Hale Hookolokolo ma Pukoo Molokai, Halekula o Kaohai, Lanai.

OAHU.

No Kona — Aliiolani Hale, ma na puka mua a
mahope mai. No Ewa a me Waianae Halekula ma Waiawa, Halekula ma Waianae.
No Waialua — Halekula o Waialua.
No Koolauloa — Halekula ma Hauula,
No Koolaupoko — Hale Hookolokolo o Kaneohe,

KAUAI.

No Waimea & Niiha u — Halekula ma Waimea, Halekula o Niihau.
No P una — Halekula o Lihue, Halekula o Koloa.

No Hanalei —Hale Hookolokolo o Hanalei, Halekula ma Anahola.

            U A OLUOLU i ke Alii ka Moi ka hookohu ana aku i na Keonimana malalo iho, i poe no ke Kea Kiekie o ka Oihana hoohanohano o Kalakaua.
            K a Mea Kiekie ke Alii W P Leleiohoku, Luna Kiekie o ka Oihana, Hon. Elisha H Allen, Hon. Charles C Harris, Ka Mea Kiekie Charles Kanaina, Hon. Charles R Bishop, Hon. John O Dominis, Hon. Archibald S Cleghorn.
            UA OLUOLU hou hoi i ke Alii ka Moi ka hookohu ana aku i na Keonimana malalo iho, i poe no na Hoa Kiekie o ka Oihana hoohanohano o Kalakaua :
            Hon. William L Moehonua, Hon. A Francis Judd, Hon J Mott Smith. Hon. Samuel N Castle, Hon. Edwin O Hall, Hon. Alfred S Hartwell, James Makee Esq.
Ha lealii Iolani, Nov 11, 1875. 732

Ka Nupepa Kuokoa
ME —
Ke Au Okoa

I HUIIA. Published every Saturday, $2 a yea.
HONOLULU, IANUARI 22, 1876.

                UA LOH E MAI makou, ua ninauia i kekahi o na oihana poo o kakou kekahi ninau e kekahi haole malihini, ina paha he aina aupuni kekahi e waiho nei nona ka nui i hiki aku i ka umikumamalua tausani eka, a kupono hoi i ka hanai holoholona, e makemakeia ana e kuai a hoolimalima paha. O keia malihini he haole kuonoono, a ua makemake oia ina he aina kekahi e loaa ana iaia, ua hiki iaia ke kii aku i mau ohana o kona lahui, a hookomo mai iloko nei o ka aina. Eia nae ka mea mamina o ke kipukapuka o na aina aupuni a ua kauliilii hoi ma o a maanei. Ina he aina imi holookoa kekahi e ku nei o ke aupuni ina la ua lu mai keia malihini i kana pali opihi.

            AOLE I LOAA IA makou ka nu hou hoohoihoi manao e pili ana i ke Kuikahi Panailike. Ua hoomaha ka Hale Ahaolelo i na la hope o Dekemaba a me na la mua o Ianuari nei, a ma ka la 5, ua akoakoa hou ka Ahaolelo. Ma ka la 6 ae, ua waiho mai kekahi lunamakaainana Democarata o Kaleponi, oia o Mr. Luttell, he olelo hooholo e kukala ana e hooholo kokeia ke Kuikahi mawaena o Amerika Huipuia a me Hawaii. Aole paha i kupono loa keia olelo hooholo, no ka mea, aia a hanaia ke kanawai e hoololi ana i na kanawai dute, alaila holo io. E hala ana he mau hebedoma ma keia, a ina aole ia e hala ana paha he mau malama, no ka mea, e komo ana ia kanawai iloko o na Ahaolelo a elua. Aia a aelike ia mau mana nui, alaila hiki. Mai na lono mawaho ae o na nupepa i hiki mai nei mai Wasinetona, ua ikeia iho, aohe mau kue iki i ko Kuikahi Panailike.

            A OLE E HIKI ke hoopoinaia ko Hawaii kaena ana iaia iho ma na ano he nui. I keia wa kalepa nui wale o ke ao nei, a me ka weheia ana o na puka paa o Kina a me Iapana a me Ausetaralia a me Nu Kilani ma ka hema, ua lilo maoli o Hawaii nei i oioina a i hale kipa no na moku e holoholo ana ma keia moana nui akea. O ke aupuni, he kuokoa — na auhau, ua mama ; ua malama likeia ka maluhia a me ka pomaikai o ka malihini a me ke kamaaina ma na kanawai o ko kakou aina, he maikai a oluolu kupono ke ea — ua maluhia ke ola o ke kanaka a me ka waiwai — ke loaa nei na aina ma ke kuai me ke kumukuai haahaa, aka, o ke dala hooulu waiwai a me na lima hana
paeli, oia ka mea i makemake nui ia i keia wa. O na waiwai nui o ka aina e pomaikai ai ka poe wahi kakai, oia no ke kopaa, laiki, kope a me ka holo hipa, no lakou na kumukuai kiekie e ekeeke ai ka mea hana ; aka, ua akea ka aina no ka hooulu ana i kekahi mau waiwai kanu hou, e laa ka baka, rama, pulupulu, maia a pela wale aku. A o ka poe keia e au ana e loaa kahi e ola ai me ka nui ole o na lilo, eia ka aina maikai o Hawaii nei.

            UA PAHOLA ae maloko o na eheu o ka poai o na mea hou o na nupepa i hiki mai nei, h e lono hoohikilele manao e i ana, eia ke kukakukaia nei he manao e hoohui ia Belegiuma me Geremania. O na launa a me na manao mawaena o na aupuni elua, he kalae wale no, aohe paonioni, elike la no hoi me Denemaka a me Farani. Ma ka nana ana i ka oiaio, ua maopopo, he lono lauahea wale no ia. Aohe maka'u o na Belegiuma ia Geremania no ka alapohoia, a pela no o Denemaka ia Farani, no ka mea, ma ke ano o ka lahui a me ka olelo, pehea la e hiki ai ia Geremania ke ake aku e lawe mai, oiai he olelo Farani ka ka lahui, a he hoomana Katolika ka hoomana,

Holomua o ka Euanelio ma Amerika Huipuia.

                I ka puni ana o ka haneri makahiki o ko Amerika Huipuia kuokoa, ua noii ia na mea a pau i hoohanaia a i holomua hoi ma ia aupuni, iloko o ia manawa, a mawaena o na hana holomua loa malaila, oia no ka Euanelio. I ka makahiki 1777, aole i oi aku mamua o 950 na ekalesia ; aka, i ka 1870 i hala iho nei, he 72,000 ka nui o na ekalesia. Ua aneane pa 37 ia ka nui o na ekalesia ; a na pa 11 hou ia hoi ka nui o na kanaka.
            I ka makahiki 1870, he $354,000,000 ka nui o na waiwai o ka ekalesia. O na aoao Metodito a me na Katolika Roma ka oi loa aku o ka holomua. I ka haneri makahiki i kaa hope ae, o ka aoao Hoolepope ka aoao nui loa, a ia wa no hoi, aole i ike ia na poe Metodito. I keia wa, o na Metodito ka aoao nui loa ma Amerika, a o na Katolika Roma ka lua. Nona ka hapaha hookahi ma ka nui o na kanaka, a oia hoi ka helu elua ma ka nui o na waiwai ekalesia.

Ka mokuahi " Granada."

                O keia mokuahi hanohano o ka L aina Hooholo Mokuahi o ka Pakipika i ku mai ai ma Honolulu nei i ke kakahiaka Poakahi iho nei, maloko o na la holo ewalu mai Kapalakiko mai, he moku huila hope ia a he moku kaikuahine hoi no ka mokuahi " Colima." Ma kekahi mau ano e ae o kona hanaia ana, ua oi iki ae ia ma ka manao nui ana i ka oluolu o na ohua. Ua akea a oluolu kupono na keena kahi e moe ai ma ka hookomoia ana o na ea. Ma kana huakai mai nei i keia awa, ua loaa ia makou ka palapala hoomaikai a kona mau ohua i kakauia maluna o kona oneki mawaho aku o ka nuku o Mamala, i ka la 16 o Ianuari, a penei no ia :
            O makou o na oh ua o ka mokuahi " Granada," i haalele ia Kapalakiko no Honolulu a me Ausetaralia ma ka la 9 o Ianuari, ua hui lokahi makou i ka pahola ana aku i ka hoomaikai piha no na malama maikai i haawiia mai ia makou.
            Ke hoikeike a ku nei makou i ke akea i ka lokomaikai a me ka oluolu o Kapena Cavalry, a i kona akamai, ka makaala a me ka malama i ka moku ma keia huakai mai nei. Ina o ko makou pomaikai ka a-e hou ana ma keia moana, e loaa aenei he moku maikai, i luina pauleleia, he hana i makemakeia a mahaloia, he mau aliimoku akamai a he kapena oiaio e like me ke kapena o '' Granada." Aohe a makou mea e ae e noi aku ai.

Na mea Hoikeike Hawaii.

                Ua pau iho nei ka manawa o na mea hoikeike a Hawaii e hoouna aku ai i P iladelapia e like me ka na Komisina hoolaha makahiki, aka, ua hoopanee hou lakou i manawa a i ka ia 12 o Feberuari e hiki mai ana. Oia ka palena hope loa, a hoounaia ka kakou mau mea hoikeike a pau. Minamina no makou i ka paulehia ole mai o na kanaka Hawaii ma keia lala o ka ikeia mai o waho, a me ka hookaulana ana aku ia kakou ma ke ao holookoa. O na mea ulu wale mai o kakou, e like la me ke olona, wauke, ramie, ili hau a me na ano mea e ae o Hawaii nei e hiki ai ke hoikeikeia, aole ko kakou lahui i hoouna mai. Emi hope maoli kakou i hope ma keia lala o ka naauao.
            I keia Dekemaba aku nei, ua wehe o Berazila i hoikeike nona iho maloko o kona mau kaiaulu — aka i ka pau ana, ua hooholo iho la ia aupuni i mau haawina e hoikeike ai iaia iho ma ka hoikeike nui o Piladelapia. E hoouna ana oia i na mea nani o kona hoikeike ponoi iho, a ua hooholo ka Ahaolelo i $150,000 no na lilo o ia hele ana i ka hoikeike o na mea pili ia hoikeike. Ua ae ia ka Emepera Don Pedro o Berazila e kona Ahaolelo e hele makaikai i keia makahiki, a nolaila, e holo mua ana oia i Europa, a ua manaoia e holo ae ana oia i ka hoikeike nui o Piladelapia.
            Ina ua ike keia aina i ka waiwai o ia hana, heaha hoi ko Hawaii mea e kuemi hope nei.

Ke ano ili o ka Mahina no ka Malama o Ian. 1876.

MANAWA NO HONOLULU
[ HOOMAKAUKAUIA E KAPENA D. SMITH.]
4 Hapaha mua................................ ..........4 53.0 AM
10 Mahina piha.........................................7 57.9 PM
17 Hapaha hope......................................10 l8.4 PM
2 6 Mahina hou.........................................3 10.5 AM

Ka p uka me ka napoo ana o ka La.

l Puka la ......6 41.7 AM....................Napoo la...5 25.7 PM
8 Puka la.....6 47. AM.....................Napoo la...5 31. PM
15 Puka1a...6 4-1.1 AM..................Napoo la...5 35.7 PM
22 Puka la....6 42.5 AM...................Napoo la...5 40.3 PM
2 9 Puka la....6 42.4 AM...................Napoo la...5 44.4 PM
31 Puka la....6 41.7 AM...................Napoo la...5 45.7 PM

Ka Latitu me ka Lonitu o Honolulu.

Ma ka hale bele pauahi, Hale Kaawai Helu 2, a i ole ma ka Hale Kilo o Mr. Plimer, penei : Latitu 21O l8' 22" Akau. Lonitu 157O 48' 45" Kom.

Nu Hou Kuloko.

                Ke hoomau ia mai nei o Honolulu e na kulu wai ua i keia mau la. E aho ia, uliiuli mai ke kula a me na la u nahelehele.
            Ua manao wale ia, ua ku ae la ke kiapa lawe papa i Hilo, me ka lawe pu ae i na lako kukulu hale no ia mokupuni holookoa.
            Nui ka u a me ka makani ma Waianae hekili me ka uila. Pau ka mea kanu a na kanaka i ka pa ia e ka makani, a ua pau pu no hoi na kulina i ka maloo.
            Ua makemakeia ka Puali Mamala hoa e akoakoa mai ma ka Pa Alii ma ka hora 4 P M. o ka Poakahi Ianuari 24, 1876. Me ka mahalo.

            N O KOOLAULOA — Ua lohe mai makou, ua unuhi o Kikila Baraunu i kona inoa mai ka holo balota ana ma Honolulu nei, a e holo balota ana oia no Koolauloa mamuli o ke kono mai a ko laila mau kupa.

            MANUWA.— Ke manaoia aku nei e ku mai ana kekahi moku kaua Italia ma Honolulu nei i keia malama ae, oia ka moku Villor Pisano mai Iapana mai oia e holo ana i Amerika waena.
O ka hoolaha ma ke kauoha no kahi e koho bal ota ai no Koolaupoko Oahu, e i ana " Hale Hookolokolo ma Kaneohe," ua hewa ia, a eia ka pololei, Hale Hookolokolo ma Kaneohe.

            HE PUA ROSE NANI.— Ma Lupeloi, Wailuku, Maui, Ianuari 13, 1876 ua hanau ia o Lilia he kaikamahine, na Rev J. M. Kealoha me kana lede, Mrs. Julia Maraea Kealoha. E hoopomaikai ia olua.
            E wehe ana ka P apa Himeni o Waianae ma ka Poaha o keia pule Ianuari 20 ma ka halepule o Ewa ma Waiawa, a o na loaa a me na pomaikai no ka luakini, a e kudala ia ana he mau lei maile o Koiahi ma ia ahiahi.

            LA K ONOHI O NA PAKE — I keia Poakolu ae, Ianuari 26, a ma ka po ana iho, e malama ai na Pake i ko lakou la mua o ka makahiki, ma ka lakou helu makahiki, a ma ka Poaha ae, e haawi ana lakou he mau ahaaina ma ko lakou mau wahi.
            Ua make ma Kaakopua i Honolulu nei ma ke kakahiaka o ka la 1 8 o keia malama, o Rose, ka muli loa o na keiki a ko moku makamaka o ka papa pai Duncan. He pua i mohala mai, a ako kokeia aku la e na lima o ka make. Aloha ino.
            E wehe hou ia ana he haiolelo makaainana ma ka luakini o Waiawa, Ewa, a o ia no ka hope loa o ka haiolelo ana a na poe holo balota ma ka la 24 o keia mahina, oia ka Poakahi ae. E hele nui mai e Ewa a me Waianae.

            KA NETI MELE HOU.— Ma ka leta a J. Puha, kekahi ohua maluna aku nei o ka moku kuna hou nona ka inoa maluna ae, e ikeia iho ai, he umikumamawalu ka nui o na hora ana i holo aku ai mai keia awa a ku i Lahaina. A ma ka huli hoi ana mai nei, he umi wale no hora.

            BALOTA IKAIKA.— Ua lohe mai makou mai na makamaka mai o Lahaina, hookahi wale no balota ikaika mawaena o na ano kanaka a pau o ia apana koho, oia ke kaikaina o ka mea e kakau nei, B W. Kawainui. Ke puana aenei makou, e komo ia me ke keakea ole ia.

            HALAWAI MAKAAINANA MA KAMOILIILI.— Ua konoia mai makou e ka poe koho balota o Kamoiliili e kono aku i ka poe e holo balota lunamakaainana ana no keia apana, e hele ae e hoike i ko lakou mau manao imua o lakou i ka hora 7 o keia ahiahi Poaono maloko o ko lakou hale halawai. Ua kauoha pu ia ko Waikiki-kai, Manoa, Palolo, e akoakoa ae ma ia wahi ma ka wa i oleloia.

            NE ONEO NO KA H I — I ka malama aku nei i hala, ua helu ia ka nui o na kanaka o ke kulanakauhale o Mesa, a ua ikeia ka emi ana o na kanaka a me ka waiwai mai ka wa mai a ua Geremania i noho ai. He 2,754 na wahi i noho ole ia a o ka nui keia o na kanaka mamua o ka wa kaua he 50000, ua emi mai a i ka 12,000 wale no i keia wa.

            KA POE HAALELE HOLO BALOTA. — Ua lohe wale mai makou, ua haalele o G W. Pilipo, J. Kakina. W. A Kiha, S. W. Mahelona, J. Peka, Kikila Baraunu, G. Koalii, i ka holo balota lunamakaainana ana ma ka apana o Honolulu nei. O ke kumu, no ka lohe mua aohe o lakou makemakeia e na poe koho. Aka o Kikila, W, G. Pilipo a me S. W. Mahelona, no ka lilo ma na apana e ae.

            HE KA ALIO AUAU KAI — Ma ka wanaao Poaha iho nei, ua holo aku kekahi kaalio a me ka lio me ke kahu ole maluna iho, a lele aku la iloko o ke kai makai iho o Hale Dute kahiko. I ka hora 10 o ke kakahiaka, ua loaa ae la ka lio a me ke kaa. A iwaena o ke anaina kanaka nui ua hukiia ae la ua hookomoia ka ninau, no keaha la keia holo hewa ana o ka lio iloko o ke kai ? O ka ona o keia waiwai, o Tamaki no ia.
            E halawai hui a na na makaainana o Koolaupoko, ma ka la 26 o keia mahina ma ka hora 2 P. M., ma ka halepule Hoole Pope ma Kaneohe, no ka lohe ana i ka manao o na lunamakaaikana e holo balota ana no keia kau ahaolelo ae e hiki mai ana, nolaila, ke poloai ia aku nei na hoa makaainana e noho ana mai ka lae o Makapuu, a hiki i ka lae o Kaoio, e naue mai, e nana, e wae, e koho, e like me ka makemake ma ke ano kuokoa. NA MAKAAINANA.
Ianuari 19, 1876.

            KA HAIOLELO HOOLOHE OLE IA. Ua lohe mai makou, i ke ahiahi Poaono aku nei i hala, ua hele ae la o W. A. Kiha me ka manao e haiolelo ma ka Makeke kuai i-a i mua o ka lehulehu o ka poe kuai i-a. Ia ia i pinana ae ai i ka pa, a hoomaka e owaka ka waha, aia hoi ua puana mai la na kanaka, "E hoi oe e Kiha e inu awa. A ina he balota no ka poe mama awa kau, alaila o hele no." He hana hilahila loa keia i hoikeia aku imua o kekahi kanaka e manao ana e holo balota mai na waha aku o ka poe ana i manao ai e hilinai ana lakou ia ia e koho. Ua oi aku ka pono e hooki i ka holo balota.

            H E KEU KA ELEU — I ka la 14 iho nei, e wili ana ka wiliko a Mr. Unua o Hana i kana oo ko, aia hoi, iloko o ia la, hai iho la kekahi niho o kekahi o kana nau. Nana iho la ka haku nona ia mahiko, ua ku ka paila o ke ko i makaukau no ka wili, a he loihi loa ke kali a hoi aku ka moku kuna Pueokahi, oiai i ka la 13 iho no kona haalele ana ia Hana, nolaila, e hoounaia mai ana he waapa e holo mai i Honolulu nei, me ke kii o ka niho o ka nau i ha-i. Hora 4 ahiahi o ia la, haalele ia Hana, a i ka hora 5 a mahope iho o ke ahiahi o ka la 15 ae, ku mai la ka waapa ma Honolulu nei, a aua ia iho la ka moku Pueokahi e kuli a paa ka niho haki. I ke ahiahi Poaha iho nei, ua huli hoi aku ua moku la me kana ukana i kali ai.
            Ua lohe mai makou eia ka paa ba lota a ke aupuni i manao ai e kokua : Kale Kauka, W. Pinehasa Wood, D. Kahanu a me E. L. Kamakau.
            Eia hoi keia paa balota i lohe ponoia mai, no ka aoao o na makaainana : H. L. Sheldon, H. Waterhouse, J. U. Kawainui, A. Kalauli.
            Eia ka paa balo ta kuokoa a ku i ka wa a makou i lono mai ai : Hanale Walakahauki, Kawainui, Kulauli, Malo. He poe wale nae ana no iloko o ka ike a me ka naauao. Ke komo lakou iloko o ka ahaolelo, e ike ana kakou i ka hawae kai nui a me ka hawae io. Hoao ia aku hoi.

            NETI MELE HOU.— Ma ka Poakolu hora 4 o ke ahiahi o ka la 12 o Ianuari, ua hoopiha ia o Ainahou e ka lehulehu o na lede a me na kanaka, ua manao wale ia elima hanere a oi aku paha i haiamu ae e ike pono i ka holo mua loa ana o keia olali. Elima kane a ekolu wahine, a elua hoi ohua oiaio o hope o John Puha no Lahaina, o L. Keliipio no Honolulu. Ma ka nana iho he moku holo, he hulihuli ino ole, he maikai na rumi a maemae kupono. No Kimo ma o Lahaina keia moku, he moku hou hoi keia o ka hoomaka mua loa ana keia o keia moku e holo i na ale hanupanupa o ka moana, aka hoi ua lilo mua e nae ka hiolani ana o na keena olalo i hoohiwahiwa maikai ia i na kinohinohi o na wai hooluu like ole, i na keiki hoomakaulii kenikeni a no laua ka helu mua loa e hoopoina ole ia e na ona o keia moku a hiki i kona puehu ana. O ka nui o na hora holo mai Honolulu a Lahaina mawaena o ka 19 a me 18. Ua hoolei ponoi ka heleuma ma ka hora 11 o ke kakahiaka nui. He nui ka makani ma Lahaina ia wa, a mai Honolulu a Lanai he aheahe nawenawe liilii malie loa, a oia no paha kekahi kumu o ka lohi loa ana, he hookananuha ma ka lelepauki ana, a eleu ma ka holo ana i ka makani. JOHN PUHA.
Lahaina, Ianuari 14, 1876.

            K A MAKE ANA O KAHEKILI — Ma ka 1a Sabati i kunewa aku la Ianuari 16, ua haalele mai o Kahekili i keia ola ana, i ke 31 hoi o kona mau makahiki. Oia hoi kekahi alii hanau o ka aina ma o kona mau makua la. He keiki oia na Luluhiwalani me Kalola. O kona makuahine, he kama oia na Kalaniulumoku (k) me Kapoakiha (w) ; o Kalaniulumoku (k) ke keiki a Kalanihelemaiiluna (k) me Alapai (w) ; o Kalanihelemaiiluna (k) ke keiki a Kamehameha Nui (k) me Kekumano (w), o Kamehameha Nui (k) ke keiki a Kekaulike (k) me Kekuiapoiwa (w) o Kekaulike (k) ke keiki a Kaulahea (k) me Papaiikaniau (w). Kona kupuna wahine, he kaikamahine ia na Keoi (k) me Haupa (w), o Keoi (k) he keiki ia na Kanaleilei (k) me Keakahaumalia (w). Nolaila, he, kama alii oiaio ia ma o keia wahi hapa mookuauhau.

            KA MI SIONA o Maikonisia :— Ua aie makou i ka lokomaikai o ka Luna Kakau Leta o ka Papa Hawaii i ka mea hou a makou e hoike aku nei, oia hoi, ma ka la 30 o Augate 1875, ua ku aku ka moku kialua misionari Hokuao ma Jelicty kekahi o na mokupuni o Maikonisia. Ma ka la 6 o Sepatemaba, ua haalele iho ka moku ia laila, a naholo aku no Ebona, a ma ka la 13 ae, ua holo loa aku oia i ke komohana. Maikai na ola o na mea a pau o ka moku, a koe wale no ka wahine a ke kapena, oia ka mea nawaliwali. Ke ola maikai la na mea a pau e lawelawe ana i ka euanelio maikai a ka Haku, o na haole me na Hawaii. Hookahi wale no mea poino ma ke kihapai o Nuuhiwa, oia ke kaikamahine a Rev. J. W. Kaiwi i make ai ma Kauai, ua make ma Atuona i ka la 10 o Okatoba i hala. Ua hele pu aku la me kona makuakane ma ke ala hookahi.

            MA NA KA OIAIO.— Ua oiaio na olelo a ke Kiaaina o Maui nei i lohe ia mamua e pili ana no na lunakanawai o kona mau mokupuni, oiai, ua papa ia mai nei ko makou lunakanawai, aole e holo balota, i na e holo balota, e waiho mua i ka oihana, a o kona hope e hookohu ia'ku ai, oia ka lunakawai. Akahi no a hookoia ke kanawai.

            MAU KA ONA A ME KA HULA — Ke mau nei no ka lealea o na keiki o Kauaapuakea, i ka inu uwala, a i keia wa, ke hoa nei ke ki, a ke inu nei ; ke kaihele nei na huakai i na la Sabati ma na hale i lohe ia e inu uala a ki paha. Aohe hele ia aku o ka halepule. Nuku ka poe hele.

            HULA.— Ekolu na pa hula he mea hoonanea no na paahana. He oiaio ka olelo he puuhonua ka pa hana no ka poe lealea. Ke kulou nei ka poe hula imua o ke kuahu hula e pule ai. He hana i hana ole ia i na au i hala. I keia wa naauao ke pii nei iluna ke iho nei ilalo. Hilahila ole !

                HANA. KA. ILI ANA O KA MOKU KUN A HATTIE. " Aole e hele himeni mai ana ka popilikia," wahi a ka olelo, a nolaila, ua kaa aku la maluna o ka mokupuni o Kauai, ka mahele o na popilikia iloko o keia mau la pokole o Ianuari. Ma kela la popilikia i pau ai ka mahiko o Hanalei i ke ahi, ia la no i ili ai kela moku kuna maluna ae. I ka hoopuka ana o ke kapena mai ke awa o Nawiliwili me ka manao e puka iloko o ke kuakea o ke kai a me ka huki ana o na nalu, oia hoi, ua haki pu ae la ke kea ihu. Ia ike ana o ke kapena aohe pono i koe, e hookele aku ana oia i kahaone, aka ili koke aku no nae ia maluna o ka pukoa, a na na nalu e kupaka ana i kaikai aku ia ia a waiho iho la ma kahi he ekolu a he eha anana ka hohonu. Ua manaoia he hiki no ke hoopakele, ke malie koke ae. Ilaila aku nei o Mr. Poka a hoi mai nei. O ke kumukuai o keia moku, he $4,500, aka ua panihakahakaia no ka $2,000. I ka wa i ili ai ka moku, aia he 275 eke kopaa maluna ona.

            AHAAINA HUIPIWAI MA HEEIA — Ua hookumu ia ka hana huipiwai o Heeia nei iloko o na mahina eha i kaa hope aku la me ke aloha nui loa ; a i ka hiki ana iloko o keia makahiki 1876, ua hoomakaia ka ahaaina ana i ka la 1 o Ianuari o ka makahiki 1876. Eia na hana lealea i hanaia ma ia la, o ka himeni ana i ka himeni huipiwai.
No ka huipiwai ke aloha

Ua ku no i ka hanohano
Me he mea la e i mai ana
E uleu like mai kakou
I ka pono nui o ka aina
A kakou e lohi nei
Ea mai nei Heeia
Ua kau i ka helu ekahi
Na ka Makua manaloa

I haawi mai ia makou
Nani wale, nani wale, nani wale, la

Halelu i a Iehova,
            Ma ka pau ana o keia himeni, a me ka himeni hoomaikai i ke Akua manaloa, ua hoomakaia na hana lealea he nui loa. Eia ka hana lealea i hoomakaia i kinohi ; oia ke kui o Maui, a paa ia he mau himeni hou iho, pau ia, hoomakaia ke kui Molokai, hoomaka hou ka himeni, a mahope o keia himeni, hoomakaia ke kui Kauai, he kui hoe waapa. A mahope mai puka mai na lealea e ae a kakou e ike nei, oia ka hula uliuli e hana mau nei. A o ka nui o na kanaka aole e hiki ia'u ke hoomaopopo aku. Na'u na D. OPUNUI. Heeia, Koolaupoko, Ianuari 3, 1876 [Aole anei he hana hoopalaualelo keia ? L. H ]

NU HOU O NA AINA E !

                Ma ke ku ana mai o ka mokuahi " Kulanakauhale o Melebona" mai Kikane mai i kela hebedoma aku nei, ua loaa mai na lono no ka poino ana o ka mokuahi " Colima" a makou i hoike pokole aku ai i kela pule, Mai kekahi leta mai i ko makou nupepa haole i kakauia e kekahi ohua o ka moku e ikeia na olelo malalo iho, a penei no ia :
            " Ua haalele aku makou ia Honolulu maluna o ka mokuahi Colima, Nov. 19, a ua ku mai ma Aukalani nei i keia la 13 o Dekemaba, he 23 la holo. O ko makou kumu i lohi ai, no ka ha-i ana o ke crank ma ka la 26 o Novemaba, a mahope o ka hanaia ana a paa o kekahi mea kuikawa, no ekolu la o ka holo ana, haki hou ae la hoi ia ma na apana elua, i ka la 3 o Dekemba, oiai makou e paina ana. O ka halulu a me ke kani o ka haki ana o ua crank nei, he mea weliweli ; hookahi lede i maule, a mai nui loa a pau loa la paha ina aole i emi iho ka uluaoa. I ka pau ana o ka niniu ana o ka huila, pau pu iho la ka makau o luna o ka moku. Oiai, ua hoonohoia he wiliki akamai maluna o ka moku, nolaila, ua hana ia a me kona mau kokua i ka po a me ke ao i keia crank naha, a mahope o ka hala ana o na la elima hoomaka hou ka enegini e hana, a holo aku la me hookahi enegini mahu. Iloko o ia wa e holo nei, ua maikai no, malalo no nae o ka pea ka nui me he mea la, ma ke 70 mile holo o ka la.
            Me ka manao ole i k e ulolohi a me na hikilele, ua loaa ia makou na mea a pau me ka oluolu. Ua kaa maluna o ke kapena, na aliimoku a me na kauwa o ka moku hanohano ka mahaloia e na ohua a pau."
Ma ka po o ka la 2 o Dekemaba iloko o ka Hale Ahaolelo o Kikane, ua hoike aku ka Luna Leta, ua noi aku o Mr. Porepe kekahi o na haole waiwai i ku hope no H. H. Hall e hookuu iaia mai na hoopai aku o ka hoopaa ana malalo o ka olelo aelike lawe leta ma o kona noho hope ana.
            Ke makemake nei ke aupuni o Kikane e aie ak u i $15 000,000 no ka hoakea ana aku i na alanui hao, a e hookaawaleia ana i $250 000 no ka hoopae lima hana.

NU HOU HOPE LOA !

            Ma ke kakahiaka Poakahi iho nei i ku mai ai ka mokuahi " G ranada" iloko o na la holo 7 a me 16 hora mai Kapalakiko mai. Ua akoakoa hou ka Ahaolelo ma ka la 5 o Ianuari, aka aole nae i hapaiia ka noonoo no ke Kuikahi Panailike. Ma na lono malu mawaho ae i loheia mai ai, he hiohiona no ka hooholoia ke kau la maluna o na helehelena o keia kuikahi. Na Luttrell e hookomo mai ana i bila e hooiaioia ai ua Kuikahi Panailike nei.
Ma ka la 3 Ianuari, ua noho ka ahaolelo o Loko Paakai. O na hoa o ia ahaolelo, he poe Moremona wale no, a hookahi wale no wahi hoa ano e. Malia paha e lilo ka olelo hoike a ka Peresidena imua o ka ahaolelo nui o ka lahui ma Wasinetona e pili ana i ka mare lehulehu i kumu e konoia ai keia ahaolelo lala, e kau i kanawai e hoopau ai i ka mare lehulehu.
            Ma ka la 5 o Ianuari, ua waiho mai o Mr. Sargent kekahi o na lunamakaainana o ka Hale o lalo mai Kaleponi aku, he palapala hoopii na na aliimoku a me na luina moku no lakou na moku i pau i ka ulupaia e ka moku kipi Sanadoa, e noi ana, ua nalo lakou mai ka aina aku, a e aeia ka lakou mau koina ke waiho mai ; a e noi pu mai ana, e hooloihiia ka manawa no ka waiho ana mai o na koina i ke Komisina. Ua waihoia i ke Komite o ka aha hookolokolo.
            Iloko o keia makahiki ano nui o ko Ame rika noho ana aupuni, he iwakalua kumamahiku wale no poe e ola nei maloko o ke kulanakauhale o Nu Ioka i hiki aku i ka haneri makahiki o ke ola ana. Mailoko mai o keia heluna, he hookahi pakahi mai Enelani mai, Sepania, Nu Ierese, Marilani a me Vireginia, a he elua no loko ponoi iho o ke kulanakauhale, a he iwakalua i hanauia ma Irelani. O keia kulanakauhale nui nona paha ka akahi miliona o ka nui o na kanaka, he elua wale no ka i hanauia maloko ona !

NO EUROPA.

                Ua loaa kekahi ohumu kipi i ka po e karistiano o Tureke, a he kanakolu kumamaono o ia poe o Tureke i hopuia.
            He kaua nui hahana kai hooukaia mai nei mawaena o ka aoao o ke aupuni o Tureke a me na kipi hoohaunae le ma na la hope o Dekemaba. Ua kokoke e napoo ka la o ka hoouka ana, a ua umikumamalima paha tausani ka nui o ka poe i komo iloko o ke kaua. O na make ma na aoao elua, he keu o ke kaumaha. Ua akena nae na Tureke na lakou ke eo.
            Ua hiki ae ka lono i ka nupepa We ser Zeitong o Beremana, ua pau i ka pepehiia ka puali imi aina o Aigupita e na Abisinia, oia hoi na tausani koa elua a ke alii-kui o Aigupita i hoouna ai malalo o ka alihikaua Denemaka. Ua hookeia na Aigupita a hiki i ka nahelehele, alaila luku ia iho la na kanaka apau. E hoouna koke ana o Aigupita i puali he 12,000 koa ka nui o na koa pukaa, na koa kaua lio a me na koa hele wawae, a e komo ana na aliikoa Amerika a pau e noho la malalo o ke alii-kui o Aigupita.
            Ma ka la 30 o Novemaba i hala, ua pa ikaika ae la ka makani nui ikaika ma kekahi mau okana aina o Lucan, kekahi o na mokupuni o Pilipine. He 250 ka nui o na ola kino i poino, a he 3,800 mau hale noho i pau i ka hina.