Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 7, 12 February 1876 — Page 2

Page PDF (1.73 MB)

KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.

MA KE KAUOHA.

                    I KEIA LA, ua hookohoia na Keonimana malalo iho, i mau Komisina no na Pa, no ka Apana o Hana, Maui : C. K Kakani, Isaac Harbottle a me Daniela Puhi.
W L MOEHONUA, Kuhina Kalaiaina.
Keena Kalaiaina, Feb 19. 1876. 743
[missing paragraph by Moehonua]

               Ua oluolu i ke Alii ka Moi e hookohu aku ia WILLIAM PARMALEE CASTLE i Loio Kuhina no ke Aupuni. Halealii Iolani, Feb 15, l870. 742

               I KULIKE ai me ka Pauku 232 o ke Kanawai Kivila, ke hoonoho a ke hookohu ana nei no ia J K Manu, i Luna Pa no na holoholona ma ka Apana o Puna, mokupuni o Hawaii. (742) S. KIPI, Kiaaina o Hawaii.

               Ua oluolu i ke Alii ka Moi, i hooili aku i ka hoohanohano ana maluna o Fredrich August Schaefer, i Luna Knight no ka Papa Hanohano o Kamehameha I.
JNO O. DOMINIS, Kakauolelo.
Halealii Iolani, Ian 26, 1876 749

LEO KAHEA.

                    E haalele ana ka Hope Luna Hooponopono o ke Kuokoa ia Honolulu, ma ke ahiahi o ka la 14 o Feberuari, a e holo aku ana oia i Maui ma kana hana mau he ohi dala. Nolaila, ke hoolalelale ia aku nei na Luna Kuokoa a me ka poe i hookaa ole i ko lakou mau uku pepa, e ohi e iho, a e kali no ka hiki aku. E pae mua ana ma Makena, a malaila aku i Kaupo, Kipahulu, Hana, Keanae, Makawao a me Wailuku. E hoomanao i keia, aole ka poina.

Ka Nupepa Kuokoa
— ME —
Ke Ao Okoa
I HUIIA.
Published every Saturday. $2 a yea.
HONOLULU, FEBERUARI 5, 1876.

                    O KA HAULE ana o ke koho balota ma Waimea, Kauai, ma ka la i hookaawaleia ai e ke kanawai, ua lohe mai makou he nui wale a lehulehu na kumu. O kekahi mau luna aupuni o ia apana, oia ka Luna Helu a me ka Luna Auhau he mau mea holo balota Lunamakaainana laua, a ua loaa ia laua he mau palapala hookaa auhau kupona i ke koho balota mai ka poe koho mai o ia apana. Aia no hoi ma ka lima o kekahi mea holo balota kue mai, he mau palapala hookaa auhau lehulehu. Mamua iho o ka la koho, ua hoopukaia kekahi mau olelo hooweliweli e ku ai i ka hakaka e kekahi mea holo balota, no ka ae ole o ka Papa nana e koho ka mea i paa ka inoa ma ka papa inoa aole nae he palapala hookaa auhau. Aole nae pela ka manao o ka mea kue, aka makemake oia e ae ia ke kanaka, i paa ka inoa ma ka papa inoa, aole nae palapala auhau. No keia hoole o ka Papa Nana, ua hooweliweli ka mea kue e hoohaunaele i ka la koho.
               Kia ka makou ma keia, i na ua lawe kela a me keia o ka poe holo balota i na palapala hookaa auhau o na makaainana, aole o oukou kuleana iki. A ina i hoopiiia oukou no ka paa i ko hai waiwai a hoopaiia, ua pono no. Aole keia he hana maikai iki a oukou e hana mai nei. E haawiia ka mana koho o kela a me keia ia ia iho, a e hookuu akeaia ke kanaka e like me kona ano kuokoa, aole me ka hookekena wale ia e hukiia ai ka ihu.
               Ua ku makou mamua maluna o ko kahua aole he pono i ka Luna Helu, Luna Auhau, Lunakanawai, a Lunamakai paha e holo balota Lunamakaainana, no ka mea he mau o lima maopopoia i helu e ia, a ke ku nei no makou i keia wa e hoahewa ana i na Luna Aupuni e holo balota ana.
               Mamuli o keia haunaele ma Waimea, e hoolawaia ai kakou i ka kumu kupono e hoopau ai i ke kanawai e lawe mai i na palapala hookaa auhau kupono i ke koho balota imua o ka Papa Nana, no ka mea, ua like keia me ke kanawai kiure i hoopauia iho nei.

He nune haunaele ma Waimea !
Kapaeia ke Koho Balota !

                    Ua loaa mai i ke Kuhina Kalaiaina malalo iho nei, he palapala mai na Luna Nana mai o ka Apana o Waimea, Kauai, a e heluheluia me ka wae ana no oukou iho :
I KA MEA HANOHANO, HIS EX. W. L.]
MOEHONUA, KUHINA KALAIAINA. ]
Me ka mahalo :

               O makou o na mea nona na inoa malalo nei, na Luna Nana Koho Balota Lunamakaainana no ka Apana o Waimea, Mokupuni o Kauai, o ko Hawaii Paeaina, kau o Feberuari 1876.
               Me ka hopohopo hookamani ole, ke waiho haahaa aku nei makou imua o kou Kiekie i ka makou Palapala hoike no na mea e pili ana i ke koho Lunamakaainana o keia Apana, oia hoi keia :
               Ua hoopanee makou i ke koho Lunamakaainana o keia Apana, no na kumu i hoike ia malalo iho :
               1 Ka malama ana i ka maluhia o ke aupuni.
               2 Ka hoopakele ana i ke ola o ka lehulehu o na makaainana o keia Apana.
               3 A no ka mea hoi, ua ike maopopo iho makou, ua nele ke Aupuni ma keia Apana i ka makaukau kupono e hiki ai ke hoomalu aku i ka haunaele weliweli e hoea mai ana mahope i ike maopopo ia aku ua ouli.
               Eia hoi ke kope o ka makou Olelo Hooholo Hoopanee i kukala aku ai imua o na makaainana :
               " E na makaainana, e nana iho i keia : No ka mea, ua loaa i na Luna Nana o ka Apana o Waimea nui ka makau, ka hopohopo a me ka waiwai no na **** a J. Kauai ma ke ahiahi o nei la, Feberuari 1876, e pili ana no ke Koho Balota, e lawe oia i ke kanawai ma kona lima, oia hoi, e kaili oia i ka Pahu Balota, a hoohaunaele ke hana na Luna Nana i ka oiaio o ke kanawai, a hooko ole i kana. Nolaila, ua ike aku na Luna Nana e ulu io mai ana ka haunaele ma ka hooko pu ana aku o ka lehulehu i kona manao kue i ke kanawai, a me ka malu o ka makou oihana. Nolaila, ua ike iho na Luna Nana ua nele ke aupuni i na kokua kupono e hiki ai ke pale aku i mea e hoopakele ai i ke ola o ka lehulehu. Nolaila, ua noho iho na Luna Nana a noonoo me ke akahele, a ua loaa ia lakou na kumu kupono e kapae ae ai i ke kanawai i kauohaia ia lakou e hana, i mea e maluhia ai ke aupuni. Nolaila, ua hooholo iho na Luna Nana, a ke hooholo nei :— Ua hoopaneeia ke kau Koho Balota Lunamakaainana o ka Apana o Waimea, Mokupuni o Kauai, a hiki i ka wa a na poo aupuni e kauoha hou mai ai. Kakau inoa ia e makou i keia la 2 o Feb. 1876, ma Waimea, Kauai.
A. W. MAIOHO, Lunakanawai Apana.
S. K. KUAPUU, Luna Helu.
J. H. KAPUNIAI, Luna Auhau.
                    No keia lono i loaa mai i ke Kuhina Kalaiaina o ke Aupuni, ua haawi koke aku oia he pane ia lakou, a penei no ia :

KEENA KALAIAINA. Honolulu, Feberuari 8, 1876.

E NA KEONIMANA :
               Ua minamina au i ka lohe ana ma ka oukou leta, i hiki mai i keia la, ua hoomoe oukou, ma ka hoolaha akea ana, i ke koho balota ana o ka apana o Waimea, i ka la i manaoia e koho, oia ka Poakolu i hala iho nei. Ke ike nei au ua hoolaha aku oukou i ka oukou olelo hoolaha i ka la 2 o Feberuari 1876, e hai ana ua hoomoe ia ke koho balota ana no na olelo a Mr. Kauai i hoopuka ai ma ka la 1 o Feberuari, oia hoi, ina oukou e hoomau ma ke koho ana ma kekahi ano, e wawahi ana oia i ka pahu balota. Aole o oukou kuhikuhi mai i ke kumu ana i kue ai, a aole no hoi oukou i hoao e hooko i ke koho balota ana. Ke olelo mai nei oukou aole oukou i koho, no ka hopohopo o hahaki ia ka maluhia.
               O na kumu a oukou i hoike mai nei ma ka oukou leta aole i lawa no ke kokua a apono ana i ka oukou mau hana. Ina ua hopohopo oukou no ka wahi ia o ka maluhia, o ka oukou hana ke kauoha aku i ka Ilamuku e malama i ka maluhia ; a mamuli hoi o ko oukou hoohemahema i ka wehe ana i kahi koho balota i ke kakahiaka koho, ua ku pakahi oukou i ka uku hoopai he Elima Haneri ($500.) Dala, malalo o ka Pauku 18 o ke Kanawai i hooholoia i ka la 24 o Iune 1868, e hooponopono ai no kuleana Koho Balota, no ua Lunamakaainana iloko o ka hale Ahaolelo o ke Aupuni.
               Oiai, ina hoi o Mr. Kauai, a o kekahi mea e ae paha, ma kekahi olelo hooweliweli e hoopoino ia oukou, a i kekahi paha o oukou — a ma kekahi olelo hoomakaukau ia oukou, a i kekahi paha o oukou — ua alai ia oukou ma ka hooko ana i ka oukou mau hana, ua ku oia i ka hoopai hoopahaoia no ka hookahi makahi, a i ole ia he uku hoopai Elima Haneri Dala ($500.) e like me ka pauku 14 o ka mokuna 29 o ke Kanawai Hoopai Karaima. Oiai ke ike ala oukou ua lawa pono oukou i ka malu o ke kanawai, he mea kupono loa ia oukou ke Koho Balota ana ia la, malalo o na ano a pau e ikea ana. Aole oukou i hana me ia, a na ka Ahaolelo e hana a hana ole paha i ko oukou hewa e like me ko lakou noonoo ana. Aka nae i keia manawa, e hoomaka oukou e hoolaha aku, e like me ka pauku 798 o ke Kanawai Kivila, a penei paha ia hoolaha e heluhelu ai :
               " No ka mea, mamuli o ka haule o ke koho balota ana ma keia Apana i ka Poakolu mua o Feberuari, 1876, ua hakahaka ka noho Lunamakaainana o keia Apana no ka Ahaolelo, nolaila, ke hoolaha akea ia aku nei e noho ana makou no ke koho balota ana ma ka Hale Kula ma Waimea, Kauai, a ma ka Hale Kula ma ka Mokupuni o Niihau, i ka la — o — e hoomaka ana i ka hora ewalu o ke kakahiaka, a e hoomau ana a hiki i ka hora elima o ke ahiahi Lunakanawai Apana.
Luna Helu. Luna Auhau. Waimea, Kauai, la — o — 1876."
               E makaala oukou e kakau i ko oukou mau inoa ekolu i ka hoolaha, e hoomaopopo i ka piha pono o na la he umi, me ka helu ole ia o ka la i kakau ia ai ka hoolaha, a me ka la e koho ai, a e kapili ia ua hoolaha ma na wahi hele nui ia ; e hoomaopopo loa nae i ke pai ana ma ka ipuka o ka Hale Hookolokolo, o na Hale Pule, ma na Hale Kuai o ka Apana, a me na wahi hele mau ia o ka lehulehu.
               Ua olelo ia mai au o kekahi o na kumu hoohalahala, oia hoi, ua ana he elua o oukou i ka Palapala Hookaa Auhau o ka lehulehu. Aole nae ia hana he mea e apono ai i kekahi mea e hooweli, e hoeha mai ia oukou, aka, ua manao au he kupono ia'u ke ao aku ia oukou, ina kekahi mea e aua i ka Palapala Hookaa Auhau, mai kekahi mea kupono i ke koho balota a hiki ole ai ke koho balota ia mea, ua ku oia i ka hoopii-poho ia ma ke kanawai e ka mea koho balota, a ina ua oiai ia kekahi kau, mai ke koho ana mamuli oia hana kue kanawai, alaila ua aneane lilo ia koho balota i mea ole, a o ka mea e kue hewa ana i kekahi aole e koho, e hoopii ia no ia no ka hana apuka wale.
               Aole hiki i kekahi kanaka ke koho ke ole oia e hoike mai imua o ka papa i kona Palapala Hookaa Auhau me na hua " Kupono i ke Koho Balota," e kaa ana. O keia ke kauoha moakaka a ke kanawai, i hoakaka ia ma Pauku 12 o ke kanawai o ka M. H. 1862, a oiai aole keia kanawai i hoololi ia, e nana na Luna Nana Koho i ka hooko pono ia. Me ka mahalo, owau no ka oukou kauwa,
W. L MOEHONUA, Kuhina Kalaiaina.
Ia A. W. MAIOHO, Lunakanawai Apana,
Waimea, Kauai.
S. K. KUAPUU, Luna Helu, Waimea, Kauai.
I. H. KAPUNIAI, Luna Auhau, Waimea, Kauai.
Na Luna Nana Koho Lunamakaainana no ka Ahaolelo o 1876, no ka Apana o Waimea, Mokupuni o Kauai.

               UA KONOIA MAI makou e hoike aku ma ke akea ma ka inoa o ka Papa Nana o Waimea, Kauai, aole no i wehewehe nuiia maloko o ka lakou palapala i ke Kuhina Kalaiaina na kumu lehulehu a lakou i hopohopo ai e hiki mai ana he haunaele ina e malama io ia ke koho ma ka Poakolu mua o Feberuari i hala e like me ke kanawai. No kela, ke hai aku nei lakou, ua olelo ponoi mai o Mr J. Kauai imua o ka Peresidena o ka Papa Nana a me ke anaina nui kanaka i akoakoa ma ka la mamua iho o ka la koho, e like me keia : " Ina ua nalowale ka palapala hookaa auhau o kekahi kanaka, pau paha i ke ahi, paia paa loa ia ma ka paia o ka hale, ua paa nae ka inoa ma ka Papa Inoa a ka Luna Auhau, a ua mekemake nae ia kanaka i koho ia'u, aka aole nae oukou ka Papa Nana e hookomo ia balota iloko o ka pahu, alaila, e lawe no au i ke kanawai iloko o kuu lima, kaili i ka pahu balota a hoohaunaele." Huro pu mai ke anaina kanaka mahope o ka Kauai olelo, e hooho ana, Ae! Ae ! Ae ! Na keia mau olelo weliweli ma ka la mamua iho o ka la koho mai ka waha mai o kekahi keonimana Hawaii, i noho kahu kanawai no keia apana maluna ae no kekahi mau makahiki loihi, i kono mai i ka Papa Nana o ia apana, e kapae i ka lawelawe ana i ke koho balota, i ole ai e hookaheia ke koko a i malamaia hoi ka ihiihi o ko kakou mau kanawai. Ua olelo maopopoia ma ke kanawai, aia a hele mai ke kanaka kupono i ke koho balota me ka palapala hookaa auhau i kauia me na huaolelo " Kupono i ke koho balota" a ua paa ka inoa ma ka Papa Inoa, alaila, ae ia e koho me ka holoi aku ia mau huaolelo " Kupono i ke koho balota." Ma keia ka like ole o ko lakou manao. O ka Mr. Kauai, ina no aohe palapala hookaa auhau a ua pau nae ka inoa ma ka Papa Inoa, koho no ke kanaka. Alaila na oukou e ka lehulehu e hooholo uo oukou iho.

               UA LOAA MAI na lono waea olelo e hoike ana no ke ala ana mai o ka lahui Malae e noho ana ma na kowa o Malacca i ko lakou kue i ka hoomalu ana mai a Beretania Nui. O ka heluna kanaka o Inia Beritania i ka mahahiki i hala 238,831,000 — me he mea la, he 211 kanaka i ka mile kuea. Mailoko mai o keia huina, he 140,750,000 mau Hinedu, 40,750,000 he poe Mahomeda a he 900,000 he mau Karistiano — mawaena o ka huina hope, he 250,000 he mau haole Europa. O ke koena aku, he poe Iudaio Budisi a he mau Parase. He iwakalua kumamakolu ka nui o na olelo like ole maloko o ke aupuni. I mea e malamaia ai ka maluhia o keia lahui nui, aia ke ku nei, he 60,000 koa Europa a me kekahi puali nui o na makai. Aia ma Honokaona, he 2,000 mau koa ma kahi e hiki ai i ke taregarapa ke kikeke aku lohe mai, a aia malalo o ka mana o na kamaaina he mau moku kaua, a ua 6,000 mau mile alanui kaa ahi paha e moe la maluna o ka aina. He mea ano nui keia ka hiki ana i ke aupuni Pae moku nona na miliona kanaka he 40,000,000 ke hoomalu aku i ka poe Mahomeda paakiki i makaukau mau no ka hoohaunaele, me ka manao ole i ka hoohali a Rusia e nee ae la i Benigala. Ke hoomaopopo kakou i keia mau mea iloko o ko kakou noonoo, aole e hiki ke olelo ae, he mea uuku ina e ala kipi mai ana na Malae e noho ana ma na Anemoku, kahi ma ka mokuahi wale no e hiki aku ai aole ma ke alanui kaa ahi.

               MOKU POINO — I ka la 18 o Novemaba 1875, ua pa ae kekahi makani ikaika ma ka mokupuni o Jaluit, a iloko o ia wa popilikia ia iho la kekahi moku kiapa Rukini o Julie Reitz ka inoa, nona na tona 259. Aia maluna o ka moku he 426,000 paona kopara (copra) a me 26,000 paona hua pama i ka wa i ili ai. Ua pau kona mau ukana a pau i ka laweia e ka ino, a o kahi mea i koe mai i ka pakeke ma ke kuai kudalaia ana o na ukana, he $485 ; a o ke kumukuai o ka moku, he $420. Ua ili pu no hoi ia la, he elua mau moku kuna holoholo pili aina, oia hoi, hookahi o laua no ke alii o Makala, a hookahi no na haole kalepa olaila, o Capela ma. Ua lukuia na laau e keia makani, a o ka mea pomaikai, aohe ola i amuia e ka make.

Ka poe Lunamakaainana o na apana lehulehu.

                    Mamuli o ka lokomaikai o na makamaka he lehulehu o ko kakou Kilohana Pookela e noho mai nei ma na apana koho a pau o keia Pae Aina, ua hiki ia makou ke houluulu ae i na lono e pili ana i na Lunamakaainana a me ka poe holo balota e ae. Malalo iho e loaa ai ka papa pololei o ua balota a me ka poe i kohoia :

HAWAII.

Hilo.

L Kaina.....................491 kohoia
S K Mahoe...............264 "
C Akono Akau..........258 nele
Puna. Jos Nawahi................ 129 kohoia
J W Kumahoa ..............— nele

Kau.

Rev J Kahuila..............141 kohoia

J H S Morton...............116 nele
W K Moi.......................89 "

Kona Hema.

K Kamauoha ................87 like

S W Kaai......................87 ''
D H Nahinu...................32 nele
(Aole mea i kohoia no Kona Hema.)

Kona Akau.

G W Pilipo....................200 kohoia

J W Makanoanoa..........166 nele
J G Hoapili.......................20 "

Kohala.

Rev. S Aiwohi .............335 kohoia

D B Mahoe..................199 nele
J W Kekipi....................76 "

Hamakua.

G W D Halemanu...........169 kohoia

W H Rickard...................30 nele
J K Kamanamano...........109 "
F Spencer.........................72 "

MAUI.

Hana.

Rev. E Halekunihi............— kohoia
D Kahaulelio...................— nele

Makawao.

W H Halstead.............121 kohoia

W T Cooper................118 nele
R K Puowina.................77 "
J Kamakele...................92 "

Wailuku.

T N Birch.....................250 kohoia

L W Papalimu...............181 "
R W Kapohaku.............141 nele
S P Halama...................123 "

Kaanapali.

J A Nahaku................108 kohoia

Manase........................58 nele

Lahaina.

L Aholo....................228 kohoia

E Preston..................198 "
S Kamohakau ......... 118 nele
B W Kawainui............94 "

Lanai & Molokai.

Nazareka...................264 kohoia
D W Kaiue.................204 "
S Kupihea.................197 nele

OAHU.

Honolulu.

H Waterhouse...........742 kohoia
A P Kalaukoa...........702 "
S M Kamakau..........586 "
E K Lilikalani............512 "
D Malo.....................375 haule
D Kahanu.................360 "
J Keau .....................347 "
J Kakina...................340 "

Ewa & Waianae.

S W Mahelona...........182 kohoia

J K Unauna................157 haule

Waialua.

S M Naukana.............128 kohoia

J N Kaiaikawaha .......119 haule
J N Paikuli...................20 "

Koolauloa.

J L Naili....................82 kohoia

J Kupau....................76 nele
C Brown...................64 "

Koolaupoko.

G Barenaba................225 kohoia

J B Keliikanakaole........61 haule
F R Bickerton...............59 "

KAUAI.

Hanalei & Anahola.

H J Wana..............152 kohoia
G B Paluhau..........144 haule
Ikaaka....................48 "

Lihue & Koloa.

J W Gay..................165 kohoia

G Puuloa....................95 nele
S Kaiu.......................66 "

Waimea & Niihau.

Aole koho balota ma keia apana.


Na Misionari ma Makala a me Kilipaki.

               Ma ka la 21 o Iune, o ka 1875, ua haalele iho ka moku kialua Misionari " Hoku ao" ia Honolulu nei, a holo aku la i na Pae Aina o Makala a me Kilipaki me ka Elele o ka Papa Hawaii J. E Kamalani a me na lako pu no ua Misiona.
               Aia ma ka Misiona o Makala, he eha mau kihapai e noho ia la e na kanaka Hawaii a he elua e na haole. Ua hoi mai nei o Rev. S. P. Kaaia a me kana wahine o ka misiona o Makala, no ke omaimai o kona kokoolua. O ka nui o na mokupuni ma keia pae aina, he umikumamahiku. Ina e oluolu ke ke ola o ke kauwa wahine, alaila, e hoi hou no laua e hapai i ka laua hana maikai, oia ka hoolaha aku i ka euenelio maikai a ka Haku i ko ka poe e noho la i ka malu o ka make.
               O ka Pae Aina o Kilipaki, aia he umikumamahiku moku, a maluna o ia Pae moku, ua hoonohoia he ewalu misiona, oia hoi, he ehiku e malamaia la e na kanaka Hawaii a he hookahi e ka haole. Ua hoi mai nei mai keia Misiona, o Rev. J. W. Kanoa o Butaritari, o oia no hoi ka eiwa o na Misionari ma ia Pae Aina, me ka manao e loaa hou ona hoa paahana nona, alaila hoi hou i ka aina ana i noho ai he iwakalua makahiki, me ka hana ikaika i ka Haku hana. Ua laweia mai nei maluna o keia " Hokuao," he keiki Kilipaki me ka manao e hooponopono hou i ka Baibala ma ia olelo. Me keia mau hana maikai a ko kakou mau Misionari, e hiki ai ia kakou ke kokua nui aku i ka lakou hana a e hoouna hou hoi i ona mau paahana.
               Malalo iho e loaa ai he wahi moolelo pokole no ke ala huli hoi a ka " Hokuao" mai ka peni mai a Rev J W. Kanoa.
               Ua haalele aku makou ia Butaritari ma ka la 23 o Dekemaba a ua hiki makou ma Honolulu nei ma ka La 5 o Feberuari nei. Nolaila, ua like me na la he 45, ua nui na la o keia holo ana. Ua kue mai na makani lauwili o ka moana, ua holo pahua ka moku, nolaila, ua kekee ke alanui e hiki koke ai i Honolulu nei.
               Ua loaa makou i ke kai nui, a me ka makani ikaika loa ma ka la 16 a hiki ma ka la 19 o Ianuari, nolaila, eha la o kela ino nui. Ua like ka moku me he wahi opala la i ke kiola ia e na ale nunui o ka moana. Kohu kuahiwi na ale o ka moana, nui palahalaha. Hana weliweli ko ka moana mau kua, luli ino ka moku i o ianei, hapapu o loko o ka opu i ka lawe ia a kiekie iluna a kiola ia iho i lalo. Holo wale ka moku me kahi pea uuku.
               Eia ka nui o na mile mai Butaritari mai a hiki i Honolulu nei 4,000. Olali no o " Hoku Ao" iloko o keia mau mile he nui wale.
               Ke haawi nei au i ko'u mahalo i ke kapena o " Hoku Ao" a me ka malamamoku, a me ka hulipahu a me na sela. Ua akamai loa lakou a pau i ka malama ana ia " Hoku Ao" aole kekahi lala ona i haihai, mahalo nui, huro nui, ahu na liilii i ko Tahiti mau keiki.
               Eia ka huina nui o makou maluna o " Hoku Ao" he 26. Eia ka nui o na olelo — 9 Ua hokiki ae ia, i kana olelo, a i kana olelo, a pela aku.
               Ke haawi nei au i ko'u mahalo i ka elele o ka Papa Hawaii oia hoi o Kamalani, mikioi, kohu Pogue.
               Ua hoi pu o S P. Kaaia me kana wahine oia ke kaikamahine a Pahio, kahunapule o Onomea. No laua kahi mahalo nui o'u no ka malama nui mai ia'u iloko o ko'u mau la pilikia i ka luai. O kahi mea ai i hookomo ia ma ka waha, ua kiola ia mai no ma ka waha.
               Ke haawi pau loa nei au i ko'u mahalo i ke Akua, no kona lokomaikai pau ole ia makou. J. W. KANOA.
Leleo, Feberuari 7, 1876

Ke ano ili o ka Mahina no ka Malama o Feb., 1876.

MANAWA NO HONOLULU
[HOOMAKAUKAUIA E KAPENA D. SMITH.]
2 Hapaha Mua..................................................3 22.2 PM
9 Mahina Piha...................................................7 15.7 AM
16 Hapaha Hope...............................................6 24.8 PM
24 Mahina Hou..................................................7 49.2 PM

Ka puka me ka napoo ana o ka La.

1 Puka la...6 40.7 AM........................... Napoo la....5 46.7 PM
8 Puka la...6 38.3 AM............................Napoo la....5 50.3 PM
15 Puka la..6 33.7 AM...........................Napoo la....5 54.7 PM
22 Puka la...6 29.7 AM..........................Napoo la....5 57.7 PM
29 Puka la...6 24.6 AM..........................Napoo la....6 00.6 PM

Ka Latitu me ka Lonitu o Honolulu.

                    Ma ka hale bele pauahi, Hale Kaawai Helu 2, a i ole ma ka Hale Kilo o Mr. Flitner, penei :
               Latitu 21O 18' 23" Akau. Lonitu l57O 48' 45" Kom.

Nu Hou Kuloko.

                    Ua holapu ae ke ahi i ka pa-u o ka puka uwahi o ka Hale Kuke o ka Halekoa, a ua kinaiia me ka poino nui ole.
               He nui na leta a na makamaka aole e hiki e puku aku i keia pule no ka piha loa o ko kakou pepa. E kali hoomanawanui kakou.
               No ka like loa o na balota o na luna holo balota kiekie o Kona Hema, Hawaii, nolaila, ua kauoha hou ia e koho hou ia apana.

               MANUWA IAPANA — Ia makou i hoi ai e pai i ka kakou Kilohana inehinei, ku mai ana ka Manuwa Iapana, he 22 la mai Kapalakiko mai.
               Ua hoopaneeia ka ahahui mokupuni o Oahu nei mai ka halawai ana ma Waikane, a e noho ma Kaumakapili, i ka Poalua alua o Aperila e hiki mai ana.

               MAKE MA KOBE, IAPANA — Ua make ma keia wahi maluna ae, i ka la 17 o Dekemaba, 1875, ka wahine mare a Rev. Ioane Kulika i holo mai ai i Hawaii nei, kekahi o na keiki kahunapule a Rev. J. P. Kulika.
               Ma ke kakahiaka nui onehenei make iho la ma Kaumakapili ke kaikamahine a Kale Keaumalahia a me kana wahine. Ehiku wale no malama o kona ola ana. Aloha ino ia pua i mohala ae, a ako kokeia mai no.
               Ua lohe mai makou, ua haalele kekahi haole kuai rama o keia kulanakauhale i ka bela he $20 , no ka hoeha ana i kekahi kanaka Haawii i poluluhi " i ka wai a ka naulu," a i komo hoohua aku e loaa ona mau kiaha hou mai iaia. Ua hoihoiia mai oia, a no ka hoomano loa aku, hoehaia mai ai.
               Ua loaa mai ia makou, he moolelo o ka la koho balota ma Pukoo, Molokai, mai ka peni mai a kekahi mea kakau mau i ke Kilohana. Ilaila i ikeia ai ka holo o na puupuu lima a na hoa holo Lunamakaainana imua o na maka o ka Papa Nana. A iloko o ia wa i hooleia ai ka mana o ke Kuhina Kalaiaina, ma ka haiolelo a kekahi, no ka wehe ana i pahu balota hou ma Kalaupapa.

               No Piladelapia — Maluna mai nei o ka mokuahi Mikiala, ua hoouna mai ke aupuni o Melebona, he hookahi haneri a me kanalima opeope no ka hoikeike nui o Piladela. pia. He wahi mea uuku wale no keia, a e i aku ka nui mahope mai. Hiki no ka haole ma ka mea e mahaloia mai ai, lomaloma hoi ka Hawaii like pau paha, ua hiki ia Hawaii ke hookele iaia iho. O i noke aku nei makou i ka papai ia oukou, aohe wale mea a ala mai. Pupu no paha ka Hawaii ma ka hoike ana aku i ke ao holookoa ma keia apana hana.

               KUPAA ME LAIKI — Ma ka lono maluna mai o ke kuna mai Kaleponi mai, ua lilo ke kopaa Hawaii ma ka makeke o Kapalakiko mai ka 9 1/2 a hiki i ka 11 keneta o ka paona hookahi.
               O Ke kumukuai hoi o ka laiki Hawaii, ma ka 7 1/2 keneta o ka paona. He wahi pii iki keia o na kumukuai o keia mau waiwai Hawaii ma ka makeke kuwaho.

               PUALI KINAI AHI HELU 4 — Ma ka halawai makahiki o keia Puali maluna ae i malamaia i ke ahiahi o ka la 1 o Feberuari, ua kohoia na luna malalo iho i mau luna no ka makahiki e hele nei :
               J. U. Kawainui Luna Hoohana.
               H R H W P Leleiohoku Kokua Mua
               D L Kamaua Kokua alua.
               E K Lilikalani Kakauolelo.
               J U Kawainui Puuku.

               KEIKI I MAKE PALAHAIA — I kekahi la o ka pule i hala, ua inu iho la kekahi kanaka o Kalepolepo, Maui i ka mea ona, a hoi aku la i ka hale e hoohakaka ai i ka wahi ae. Ia laua e aumeume ana me ka wahine, aia hoi hina iho la ke kane maluna o ke keiki nuku e waiho ana i ka moena, he hookahi maluna wale no mai ka hanau ana mai, a make loa iho la ia wa koke no. Aloha ino ka momi makamae i haawiia mai, a i ke ino hoi keia pepehi wale ia iho la no. Mai hoohalike na makua e ae me keia kolohe.

               KA HEIHEI MOKUAHI,— Ua lilo ka holo heihei ana mai a ua mokuahi Mikado a me " Kulanakauhale o Kapalakiko" i ka malama aku nei o Dekemaba i hala, i mea kakani na na waha o ka poe o Kapalakiko no ka mea oi o luna o ka holo. Penei no ko laua manawa holo :
               Haalele o Mikado ia Kapalakiko i ka hora 12:30 A. M. o Dekemaba 10, 1875 a ku aku la i Nukilani, Ianuari 1, 1876, hora 10 P. M.; a mailaila aku holo a ku i Kikane i ka hora 1 A. M. Ianuari 7, huina o na la holo mai Kapalakiko a i Kikane, he 27 na la, ke hui puia na manawa i hookauluaia ma na awa i ku ai.
               Haalele hoi ka mokuahi " Kulanakauhale o Kapalakiko" ia Kapalakiko, i ka hora l P M o Dekemaba 11, 1875 (oia he 12 hora a me 30 minute mahope iho o kona hoa heihei, a ku ma Nukilani i ka hora 7 P M. o Ianuari 1, 1876 (3 hora ka oi mamua o ka Mikado) ; a mailaila aku holo a ku i Kikane i ka hora 11 P M. Ianuari 6, he 26 na la holo a me 10 hora. Ua holo no keia mau moku a i elua, a o ka oi iho la keia o na huakai holo i ikeia ma na moolelo holo mawaena o Kaleponi a me Kikane. Ua eo ka pili ia " Kulanakauhale o Kapalakiko."

               KA AHA MELE O KAWAIAHAO — Ma ka hora 7 1/2 o ke ahiahi Poaono aku nei i hala, ua wehe ae ka Papa Himeni o Kawaiahao a me kekehi mau puni mele e ae, malalo o ke alakai ana o ke Kama Aliiwahine Lilia Liliu Kamakaeha Dominis i kokuaia e kona kaikunane Alii wohi ka mea Kiekie ke Alii W. P. Leleiohoku, i anaina mele, me ka hopohopo ole i na ao hoopoluluhi ua e kalelewa ana, ua mele io ia no. Mai na mele mai i mele ia mai ia po, aole e hiki ia makou ke huna iho i ka lea, a me ka makemake lua ole i ke keiki alii, i ke mele Farani, " Ko'u uhane me ke Akua, a o ko'u puuwai ia oe," a me na mele ku pa-ha " Kaiulani," " Nuhou mai ke kai mai" a me ke mele Polapola, " Auwe hoi au e." Ua komo nae wale no ke keiki alii ma ke mele ana ia mau leo a pau. Mahalo piha no hoi makou i ke kaukaulele hala ole o na manamanalima o Kauka Hopemana a me Miss Carrie Kakela ma ka hookani piano. A o ka hope loa o ka makou mea e haawi hope aku i ka mahalo, oia no ke kaikamahine kamaaina Mrs. L. K. Kamakau ma ke mele ku kahi Italia. Oia wale no ke kaikamahine Hawaii i hoonahoa i ka himeni Italia. Maikai no hoi o Mr. Keaweamahi ma kana mele ku pakahi.

NU HOU O NA AINA E !

                    Ma ke ku ana mai o ka moku kuna Fanny Hare, a me ke kuna kia kolu i na la 7 a me 10 iho nei, mai Kaleponi mai, ua loaa mai ia makou kei mau mea hou malalo iho.
               Ua lonoia mai, e haalele ana ka manuwa Iapana Tsukuba Kau ia Kapalakiko ma ka la 22 o Ianuari.
               A hiki mai i ka la 20 o Ianuari, aole i hapai iki ka Ahaolelo nui o Amerika Huipuia i ka noonoo no ke Kuikahi Panailike. Ma kekahi halawai o ka Papa Kalepa o Kapalakiko i malama ai, ua hapaiia he noonoo e hoike aku lakou i ko lakou hooia no ka hooholo ana i ke Kuikahi Panailike, aka, ua halawai mai nae ia noi me ke kue ikaika loa ia ; a nolaila, ua hoopanee ia ka noonoo hou ana aia a ka halawai a ia Papa i ka la 25 o Ianuari e hoopaapaa hou ai.
               Ua kuaiia ka Pa Kapili moku Kaua o Piladelapia i onaia e ke aupuni o kekahi poe mea dala, no ke kumukuai he $1,000,000.