Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 8, 19 February 1876 — NO GILIBETA KA IKAIKA! KA LUA OLE O KE KOA, A ME KA PUUWAI KINA OLE. HE MOOLELO KAHIKO NO ALABIONA! [ARTICLE]

NO GILIBETA KA IKAIKA! KA LUA OLE O KE KOA, A ME KA PUUWAI KINA OLE.

HE MOOLELO KAHIKO NO ALABIONA!

MOKIWA VI. Na KEIKI AO-HAKA E'LUA. fvA HAKAKA. — Ka lIO< IHKI AN'A E II ;OPAI I KA v IN'AIXA —KE KANAKA KUAI PCA-KA L3MA-IKAIKA. KA MF.A HOi PAKELE. A OLE 8u e manaoio aku i kau olelo," i ii. pane eku ai oTtta f "K.e hoike mai ne« kou mau heleheleoa i ke ano o kou niaQ9O, me koa mau nanain», nolailii, ke kauolu aku «ei au ia oe mai hoopili hou oe me keia mnu keiki, oo ka mea o ka mea e eo ai kou puuwai, i kaaaka ike i ka haoa, aole o ke keiki hupo e like me kekahi o koia mau keiki haw«wa.." Nana huhu ae la ia i oa kauwa aoa, alaiU kauoha ae la i ke kaikamahine, rae ke kohikuhi aku i ka puka maloko, e hoi aku oia iloko o ia keena. *-K hole oe iloko o kela keeua, Aole au makemake e noho hou oe maanei. Ke ike nei au o kou maka ka mea i ino ai ka'a haua, aole no ko laua. hawawa, a me ko laua mau lima. Ua iko an iko lana makaukau, a i keia ia wale no i iaoiuo ai ka laua han'i ana." No keia mau olelo a ka mikuakane, ua

uwo iho ln o BeUneke e like nie ke quo eha walo o ka naau o na kaikamahine. Aka, aoio oia i hoole i ka olelo a koua makua, ua ku ae la ilurja, a hoi aku la iioko oka hale, lluli ae la hoi o Teti e haua do keiiahi mauawA, alaila hahai aka la oia mahope ooa. I i kona wa i hula aku ai, ia wa i nana ae ai ua mau keiki hana nei iii laua iho me ka waiho ana i ka laua hana. "Nou ka hewa," i pane mai ai o Koni me ka huhn. "Nou, nou wale no," wahi a Tobia. •'Aolo e ino iki ana ka'u pua ina aole au e ike i kon awihi pinepine ia ia, me he 1a he makemake kekahi o Belauekc ia oe." "He oi oe konti hiaai i kuu manamana lima uukn mamua o kou kino holookoa," i pane mai ai o Koni. "Wahahee oe—ho wahahee los—aole i oi aku kona uana ia oe mainua o'u/' w«h; a Tobia. | oe—hii—ha ! I nahea nei kona ae

aua i kona mau lehelehe nani e honi ia e ka mea e liko rae oe. Aole, owau wa!e uc ka mea i loaa ai o ia inea nani. ,> '•Waliahee oe V » kahea «e ai o Tobia me ka leo nui. olelo aku oei au he wahahee oe v> "Ke hai aku nei au ia oe, he mea oiaie loa ia e like me ka malamalama oka la Piuepiue na uianawa i honi hoomau ai ae ia i«, a nolaila ua oj ae kona aloha ia'i noanuia ou. Heaha kau e paeie mai ai ne ia e Tobia ?" Aole i ekemu hou aku o Tobia, no ke mea, ua haikea etno ole ae la kona mae papalina, a i kahii wa ilio, ua pii mai la kt koko ilnna o kona man maka. Ua ku ko ke ae la oia ilun», a me ka hikiwawo nui kiola aku ai oia 11 ka puupuu i ba umaume o Koni, hina aku la kela iluna ke alo. •'Heaha kou manao no ia mea ?" wahi 8 Tobia. "Ua honi oe ia ia—na hom ea—6 pepehi no au ia oe mamua o kuu ike ana ia oe e hana ana pela. Nona a no kouu iooa maemae, e hakaka no au me ce. n I* wa nana a& la o Koui i ka puka i ko mo aku ai kona haku, no ka ike ole aku ia Teta, ua ala mai la oia me ka anehe mai € kni. "Pela no hoi au !" i pane ako ai e Koni, na'u ia, a he pono au e hakaka nooa.' «»0 ia hele mai," wahi a Tobia, oiai oia e kana ana i ka punpuu. I kekahi minote • iho, oa ulele io iho la ua mau keiki uei me |ke kuikui ana i kekahi a i kekahi. Lele liilii aku la na mea hana a laua i o a iaoei, hiua iho la hoi ka papa-kaukau hana ilalo, au akn la ka aila a me ke guīu pipHi i o ia nei ; oiai laaa e oonoke ana mai kekahi ki« hi o ke keeoa hana a i kekahi. No keia halula i holokiki mai ai o Tet», | a me ke kaikamahiae pu no hoi kekahi i j hoio oiai mabop<J ona. I keia w& i holokiki mai ai o Belaneke e uwao mawaeua o ua mau keiki hakaka nei me ka olelo aua. "Ua oki, ke kauoha aku | nei aa e hookijkoke i ko olua hakaka ana. | 0 ka mea mua o oiua e hoala i kona iia>a ! e kui aku i kekahi, e hoowahawaha no ua ta ia. n « O ka ianei elelo wahahee," wahi a Tobia ; M Ua honi oia »a oe." No keia mea, aa ukiuki tbo !a o Koni no kona k*paia maii be wahahae, oa kui koke aku \a oia i ka maka o Tobia. 1 keia wa i hopu aku ai o Ttt& i kona lima a kulai aku la. "E ke keiki kolohe

; wahi am ; "Nani koa mikau oie i eue.o ; aoa oa 'uoni ee i Wuu kaiksmahtne. |e ole?£> bon peli, e h«K*p*i ta oe, a ioa be ; f w.ihihee kau olelo e uwi uo au i kou niau ? ' j ) Mumole iho la o Koni, aole i pane ako, \ 6ofe hoi i 8-a e hoopaia hou i wahi | olelo hookahi. | "E kou kaikamahioe, he oi&io aoei ka | o!eio a keia keiki ? l T a a-a aoei oia e aloha I aku i kon roso papaiina ?" "Aohe oiiio o kaoa olelo," i pane mai »i o BeUoeke. "Ina i hana mai oia ia'a peI | a , ioa oa olelo mna an ia oe e hahau ia.ia. ,, | "E ke keiki," i olelo aku ai o Teta rae :ka hohu ; "Ku ee a hele. Aoie au makej make e noho hou oe maaoei. Aole au ma- | kemake e ike hou i kou raau maka." Me I ia mt»n huoolelo ua kulakuiai eku la oia ia ; i Koni a ouka iwaho o ka haie, kiola aku la ;

i ke alanui ; bau!e aku la o ua Koni iloko oke k»o lepo wai. Pauttaele loa iho ia kona kapa a me na maka i ka lepo, a u wa, uū hauoli Voa o Tv»bia i ka ike mq& aku 1 kora hoa paio iioko o ia kulaua. Ku ae Ia ua o Koni iluna, oaua eku la me ka ioaiua i kona haku, a k&he-i aku la. "Ke heie nei ati. E maluma oe ia oe iho' No kekahi manawa e hiki mai ana e hoi hou mai oo au e hoopai i kuu maiua ma\o* na ou." Huli ao la ia o hele aku, aka, ike nku la ia Belaneke, "I keia wa ua hoowahowoha mai oe ia'u, aka, he wa e hiki mai e kaili malu no au ia oe mai ke«o wahi aku, a e ike oe ikaio o kau luea i olelo ai. E I kakaii ana wjju i ke au o ka manawa e hookoia ai kuu makemake lue ka puiua ole. "Hildhila ole t)0 e Koni, ,< webi a Belaneke. "Heaha ka'u i haua aku ai ia oe i hooili mai a\ oei kou inaina maluna o'u V' "No kou olelo ana ua hoowahawaha mai oe ia'u, a na aloha oe ia ia, akb malaena olud> aole loa e na kuu iuaina maluna o olua, a e hiki nuii no kun wa e hoepai ai ika ino nou ame ia. E hiki mai oua ka mauawa kupuno, aka e malama oe ke hiki mai ua maiuwa la." "Pela, oia iho la ke auo e olelo ai," wahi a kekahi leo i pae mai la i koua mau pepeiao, oiai oia e hele una, a i kona nana aoa uia hoi he kanaka nnnui loihi ka mea naua ua olelo nei me na heleheleuajkaika, a be mau maka lokoino hoi. Hakanu iho la o Koui me ke ono hopohopo, a anohe aku la © hele. Aka, olelo hou mai la ua kanaka nei. *'E hiki ana au i ke knhua lealea ma ka la apopo. Maliope iho o ka pau ana o na lealea malaila e huli mui oe a loaa au, na'u no e kokua i ka mea e hookoia ai kou inaina. "Owai oe ?" i ninau aku ai o Koni. ' He mea au i makau ia, a aole he inea i aloha no'u. Ua kapa ia f«ai au ena kanaka o Wili Ahiu. Aole anei au i kupono e lilo i aikane nau i" "Ae, i aikaoe oe na'u." wahi a Koni i paue aku &i. "Nolhila, e hoomanao oe i ka wa e pau ai na lealea oka la apopo. Auo o hookaawale ia kaua." Huli ae la o Koui, a awiwi aku la ma kona alanui me ka uana hou 010 ae i hope, a o Wili hui, komo ae la oia ilokp o ka hale hana pua o Teta, oiai o Teta e kauoha ana »a Tobia e hooiliili pono i na mea hana a me na pua i hookauliilii ia rna o a maanei iioko o ko lana wa i hakaka ai, a e olelo pu aku ana hoi i ke kaikamahiue e hoi aku oia iloko o kona keena. Mo na hiohiona hoomal&e i hoio ai oia e hnli mai e papaleo me ka mei i komo aku i kona hale Uuai pua, Aka ika mauawa i ike &i o Teta i ka heleheleua o ke kanaka i halawai pu ai me ia maloko o ka hale hookipa Omole lli, ua knlana aku la oia i hope me ka puiwa ; no ka mea ua hoomenao koke oia i ke ano o u& kanaka noi i h ihai ia aku ai eGan:itoka, a uahoomanao koke no hoi e hooluolu wale aka no ka pono i ka malihini. Ia wa pu, o Wilii no kekahi i hoomanoo nona, ua ike mua oia ia ia, ua poioa nae kahi o ka halawai ana. No kekahi manawa, bo!q e hiki ia Teta ke e»emu ako, oa pilipu iho !a ia ; aka, hooikaika wale ae la no me ka olelo ana : "Heaha kou makemake e.ke kanaka maikai ? He kakaka aoei a i ole he pua paha ?" Ho mai e naoa aka au i kek&hi o kou mau poa. Makemake au i kookahi d«7Jni | o ua paa oi loa o ka rnaka, a i hoopaa ia | me ua hula kupono no ke kano." 1 "Eia uo, o nana oe, M wahi a Teta, ''Aoi he ma<i pua i oi aku ka naoi o ka haoaia i aoia mamoa o keia/' | "K !awe mai i o&na &ka »u, n i pane aku |ai o Wili. Ia wa, ua lawe mai la o Teti | hookahi dazini pua. Lawe ae la o Wiii | okolu pua a uinau aku la i ke kumukuai. [ "Ekelu hapaumi ke kemokuai oo oa paa | ekolu'" wahi a Tet&. '•£ko!u hapaumi. Aolo i k<na mai ka pii, maoao anei oe be naaupo_ao i hoopii loa ai oe ike kumukaai. I elna hapaomi ka'u e oko aku ai, aole e oi aku mamua." [ Ia Wili e olelo a&a pela hoolei aku ta ia eiaa hapaami iluna oka pdpvkoai. "Aole ao e ae," w«hi a Teta, "O ke komukuai i ekola hapaomi &o ia ; oia kau e haawi mat. n | Paae aka la o Wili. "Eia aai k»o aole au e haawi hou aku ia oe." (Aoieipau.)