Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 11, 11 March 1876 — Page 1
NUPEPA KUOKOA
Ke Kilohana Pookela no ka Lahui Hawaii.
BUKE XV. HELU 11. HONOLULU, POAONO, MARAKI 11, 1876. NA HELU A PAU 745.
E Pau na Pupupu Kahiko !
E pani me na Hale Laau.
PAPA, PAPA, PAPA O KELA M E KEIA ANO, A ME NA LAKO KUKULU HALE O KELA ME KEIA ANO, MA KA PA-PAPAO S. G. WAILA MA ! KIHI O ALANUI PAPU me ALANUI MOIWAHINE, no ke Kumukuai HAAHAA LOA ! ae like ka nui me ka makemake. LAAU NOUAIKI ! NA LAAU KAOLA, NA PAPA MANOANOA, NA PAPA HELE, NA KUA, AAHO, AAHO LIILII, &c LAAU ULAULA ! NA LAAU KAOLA, NA PAPA MANOANOA, NA PAPA HELE, NA KUA, AAHO, POU, AAHO LIILII, MOLINA, &c Pili Cida keokeo, Pili Laau ulaula, Na Puka Hale, o na ano a pau, Na Puka Aniani, o na ano a pau, Na Olepelepe Puka, o na ano a pau. Pepa Hale me na lihilihi. NA LAKA PUKA NA AMI-PUKA, NA AMI-PUKA LIILII. NA KUI NAO PENA, AILA-PENA, VANIKI, WAI HOOMALOO, PAAKAI Helu 1, O PUULOA. E lawe wale ia no na mea i kuai ia keia Pa Papa aku a i kahi o ka mea i kuai mai, ina ma ke kaona nei, a me na Awa o keia Paeaina e like me ka aelike.
Aia maa nei ke Keena o ka MOKUMAHU " KILAUEA." L. MARCHANT, Kapena.
S. G. Waila ma.
709 3m 721
NO GILIBETA KA IKAIKA !
KA LUA OLE O KE KOA,
A ME KA PUUWAI KINA OLE.
H E MOOLELO KAHIKO NO ALABIONA !
MOKUNA IX.
NA LEALEA MA K E KAHUA MOKOMOKO.
KE PIO ANA O WILI AHIU.— NA
G ILIBEETA KE EO.
PELA no. Ma k ahi o na lealea nui kulaia, aia pu ilaila me na naau a pau.
Aole makou e poina i ka hoike aku ia oukuu. O na poe a pau no lakou na inoa kamaaina ma na mokuna i kaa hope ae, o lakou no a pau kekahi i hiki ae, koe wale no ka mea i make ; a mawaena o lakou, o Teta no kekehi ka mea hana pua, a me kana kaikamahine hoohie wale ia Walata, a me Tobia pu, ke keiki ao-hana.
I ka wa mamua ae o ka hora umikumamakahi o ke kakahiaka, he hi-o nui ka i ikeia aku la iwaena o ka lehulehu, i kukai pu ia mai e na wawalo huro i kela a me keia minute a hiki wale i ka piko o ka aha kanaka.
A i ka pii ana ae o S ir Keoni Keresewele, kana kaikamahine ui, a me ka makua moneka Eustace a hiki iluna o ko lakou aleo i hoomakaukau ia ai, me na anini pale silika e kuuwela ana, akahi no a maopopo oia iho la ka ! ke kumu o keia mau leo huro, he haawi ana aku i na mahalo i ka Peresidena o ka la.
I keia wa o Beta nohenohea ka piko o ko ka lehulehu mau nanaina a pau, ua like oia me he kukuna olinolino la e alohi ana, ka ui a me ka wainohia hoomahie maluna o kona mau papalina, ka mea nana i hoalahia mai i ke kahaha a me ka iini iwaena o na ui o ka aoao oolea a pau i halawai mua ole ko lakou mau ike me ia. Ia ia i hele aku ai a noho, nana ae la oia a puni me ka haawi i hookahi peahi ana a ke aloha. Ua halawai koke aku la ia me ko ka lehulehu ake-ike ia ia ma ka haawi ana ae i na huro nui i oi aku i ko ka wa mua.
Mak ena wale na pae opio i pikokoi aku la e leha aku i ko lakou mau maka maluna ona ; ma ia la, aohe mea e ae a ka maka e ake ai e ike, o ua pua hookahi wale la no o Keneti.
Pehe a na lealea o ka la ia lakou ? No ko lakou piha loa i ka hauoli e nana aku i kona mau hiohiona, ua aneane palaka na lealea i hoomakaukauia.
Eia hoi i hea ka kakou kamalei, ka mea nona ka moolelo ? Eia no oia iwaena o ka lehulehu, aohe i lihi launa aku iloko o ke kahua hakaka. Hookahi no ana nana ana aku i ua no hea nei o Keneti, ua huli ae oia ma na wahi e ae, e ike maka i ke ano o na mea a pau e hanaia ana, me ka manao iho iloko ona, he mea makehewa wale ka hoopapau ana aku ilaila e kiei ai, no ka mea, ma kona mau ano a pau, he keiki wale no oia ko ke kulana ike ole ia, (haahaa paha) aole i ikeia, aole hoi he inoa.
O Sir Keoni Ceresewele, ua aahuia oia m e na kahiko nani i ku i kona kulana hanohano ; he kapa komo veleveta ulaula kona, a me ka papale muouou o ia ano waihooluu hookahi ; me ka hulu nui oseterika keokeo e pipio ana i ke ahe a ka makani, a ua hana panioia hoi i ke gula a me ke daimana. Ma kona mau manamana lima lahilahi, e panio ana na pohaku nani o na ano a pau, a pela me ke kumu o kana pahikaua.
A ia ia i kikepa ae ai i kona kapa holoku o waho iho, me na mino aka oluolu i haawi mai ai oia i ke kulou aloha ana no ka lehuleha i haawi aku i na leo huro.
E ku kokoke ana me ia ka makua Eustace, ka moneka nana i hopu ka pulima menemene ole o Wili Ahi u, ia ia e hoala ana e paha i kana pahi i ke kanaka hana pua. Ua nohoalii iho la ka maluhia ma kona mau papalina, aohe i neeu, aole hoi i mino aka mai, i ka wa e nana ana i ka lehulehu a puni. Aka, he mea oia i mahaloia, a he kaulana laahia kona i maa i ka leulehu, e loaa ole ai ke kau wahi leo ohumu nona mai kekahi mai o lakou. Nolaila ua nana aku lakou ia ia me ke ano eehia.
Ma o kekahi hoailona la a Sir Keoni mai, ua kuemi like aku la ka lehulehu i hope, e hookaawale ana i ke kahua lealea, o ka hoomaka keia o na hana lealea o ka la.
Oili m ai la na Naita i kahiko ia me ke kapu, kila, a i lako pono me na mea eha a hookaawale pono ae la i ke anapuni i hoanaokoa ia mai ka komo wale ana aku o na kauaka kuleana ole malaila.
Me ka pihoihoi nui, a m e ka pana wikiwiki ana o ka puuwai i huli hou ae ai ka nanaina o ka lehulehu i kahi i hookaawale ia.
Ia wa no, ua haule iho la keka hi papale muouou iwaena-konu o kahi i hooakea ia, he hoailona ia o ka mea e a-a aku ana e hele mai kekahi me ka mea nona ua papale la e hookuku ai i kona ikaika. O ka mokomoko ka lealea mua o ka la. Aole i emo ua puka mai la ka mea nona ua papale la a ku imua o Sir Keoni a me kana kaikamahine. Kulou haahaa aku la imua o laua no kekahi manawa, a huli ae la e nana aku i na paha he hoa kona e mokomoko ai.
Mai k e kae mai o ka lehulehu e ku poai ana i lele mai ai kekahi papale a haule ana iwaena-konu, a oili mai la hoi kekahi kanaka, me ka mama a ku ma kona aoao ; a ia ia i kulou aku ai i ka Peresidena o ka la, ua huro ae ka lehulehu a puni.
Alaila huli ae la ia i kona hoa paio, me ka n ana aku o kekahi i kekahi. He mau kanaka kino ikaika laua ke nanu aku, nunui na pulima, awaawaa ke kino, a oolea no hoi na lala.
" Ae," i pane aku ai ka lua.
Aole he mau papa leo hou ana mawaena o ua mau moho nei, me he la, e malama ana kela a me keia i kona aho no ka wa e hakoko ai. He manawa ole ua paa aku la kekahi i kekahi, a hoomaka iho la laua e kulai, iwaena-konu o ka hiaai nui ia o ke anaina. He wa loihi ko keia hakoko ana, aka mahope iho, ua hina iho la ka mea i hiki hope aku ma na wawae o kona hoa paio, me ka poholehole o kona mau maka, i ka haule ana, a me ka eha no hoi o ka iwiaoao.
Ua pae koke mai la na leo huro mahalo i ka mea lanakila, oiai oia e nana aku ana me na helehelena o ke koa, a me ka maka'u ol e.
Kaikaiia aku la ka mea i eha e na kauwa a ka poe N aita mailoko aku o ke anapuni hakaka ; a me ka leo nui i kahea ae ai ka mea lanakila :
" Owai ka mea e hele mai me a'u e hoao ai e mokomoko ?"
Ia wa puka mai la kekahi kanaka mailoko mai o ka poe makaikai ma ke alo o ka Pereside na, a hele aku la imua o ke koa mua.
Akaaka mai la ke koa mua i ke kah ua, me ka pane leo ole mai. Hopu mai la oia ma na poohiwi o ka mea i hiki hope aku, a hoomaka iho la laua e kulakulai. Aka, aole nae i liko aku ka loihi o ka manawa me ko ka hakoko mua ana, no ka mea, i ka u-e ana no i kinohi, a ia o-i ana hoi, ua wala kua ae la ka mea i hiki hope aku ma ke kua o ke koa mua, a haule pahu iho la i ka lepo, me ka pilipu o ka hanu.
Lawe hou aku la na kanaka o na Naita i keia koa eha mawaho o ka lina, a paia hou ae la ka lewa i na leo huro i ke koa mua.
O ka Nai ta Sir Keoni kekahi i huro mai la me ke ano makemake loa i ua koa nei, no ka hina ana o na kanaka elua ia ia ; a o Beta kekahi i aka mai la i ka mea lanakila, no ka papalua ia o na manawa i loaa ai ia ia ka lanakila.
" Aole anei he mea e ae e hele hou mai e hoao me a'u ?" i kahea aku ai ka koa o ka manawa, mahope iho o ke kakali ana no ka hoea mai o ke kolu o kona mau hoa paio. " Ina aole he mea e hele mai e hoao me a'u, e kukala ana au no'u ka makana e pono ai."
" Aole e loaa ia mea ia oe," i kahea mai ai kekahi leo nui.
Puka mai la o Wili Ahiu mailoko mai o ke anaina kanaka, a ku a na imua o ke alo o ka mea nana i a-a aku i na mea a pau, a ka mea hoi nona ka leo i pae mai ai aole e loaa ka makana i ua koa mua la.
" Aole o oe ka mea e eo ai ka makana," wahi a Wili ; " hookahi wale no mea e loaa ai ka makana, owau no ia."
" Akamai maoli oe i ka akena," wahi a ka mua : " o na olelo hoomaka'uka'u e like me kau, aole ia he mea no'u e maka'u ai. Ina he oi ae kou akamai a me ka ikaika o kou mau io huki mamua o ko'u, e lilo io no ka makana ia oe. Nolaila e hoao mai ano."
" He mea kiola oe na'u i ka lewa, e like me ke kiola ana o ka bipi bulu i ka ilio kawau," i pane aku ai o Wili.
Hoolei ae la ia i ka ili apo o kona p ahikaua a me ka pahi pu, a waiho iho la iluna o ka mauu. Kahea aku la. " Ua makaukau anei oe ?"
" Ae," wahi a ka pane.
" Hele mai."
L alau aku la kekahi i kekahi, a hoomaka iho la ka hakoko ana. Manao iho la ka mea mua nana no ka ai. Aka, o Wili, no kona ike he ikaika oia, a he oi ae kona akamai, nolaila, ua manao no oia, aohe mea lanakila ae maluna ona : o ka hina ana o na mea mua elua i kona hoa paio, aole ia i lilo i mea nona e hopohopo ai.,
I ka hoomaka ana e ulele mua, hoomaopopo iho la kekahi, o ke kanaka hou, he ano e loa kona kulana i ko na kanaka mua. He oolea ko ia nei mau lima, ho ikaika hoi ke koo ana o na wawae. Me kona ikaika a pau i ake ai oia e hoohina, aole nae he wahi mea a hina iki o Wili. A oiai na moho e nonoke ana, ua mahalo nui mai la ke anaina no ka loaa ana o na moho ikaika o ka la. Me ka hiaai nui i kulou mai ai o Sir Keresewele imua. I keia wa no hoi i ikeia aku ai ko ka makua Eustace ane hoihoi, e haka pono mai ana ia me ka makaala no ka hopena o keia hakoko ana.
O Wili, ke ku malie nei no oia me ka malama pono i kon a aho, oiai kona hoa paio e noke ana i ka hoohina, a i kona ike ana ua aneane nawaliwali kona hoa, hoomalo ae la oia i kona mau olona, a ia wa pu i kaikai ae ai i kona hoa paio iluna a kiola iho la i ka honua.
" Ha ! ha !'' i akaaka ae ai ua kanaka ino nei. " Ina he kanaka kekahi ma keia mau wahi i hiki ia ia ke hana pela, e hele mai e hoao."
Ua wawalo hou ae la ka lewa i na leo huro. Holo mai la hoi na poe kauwa a hapai ae la i ka mea eha oiai e kahe a na ke koko, a hookaawale aku la mai ke kahua mokomoko aku.
Ne e ae la o Wili a ku imua pono o Sir Keoni, me ka manao e haawi ia mai ana ka makana. Aole i liuliu kona ku aua malaila, ua hoomaka koke aku la oia e noi no ka makana, me " ka olela aku " Aole he mea hou aku e a-a e ku mai imua o'u iwaena o keia aha kanaka a pau, nolaila, he kuleana pono ia'u e olelo ae, owau ka mea i eo ai."
Aka ia wa, ua komo mai la kekahi keiki opio iloko o ke kahua hakaka, nona na hiona opiopio loa ma ka nanaina, aole i kupu ka umiumi, aka, he ana loihi nae, i na e hiki mai i ka palena o kona ulu ana. Aka me kona loihi i keia wa, hookahi kapuai piha a me elua iniha ka oi ae o Wili Ahiu maluna ona, a he laula ae hoi kona kino mamua o ke keiki opio.
" Alia oe e wikiwiki," wahi a ua keiki opio la. " Mamua ae o kou koi ana i ka makana, he pono e ike e oe, i na ua kupono ka lilo ana o ka makana ia oe."
Huli a e la o Wili me ka huhu, a me na helehelena lokoino. Puana ae la i na olelo hoohiki ino ma kona mau lehelehe, no kona ike ana mai he keiki opio wale no ka mea nana i keakea aku ia ia. Ua lilo nae keia mau olelo iwaena o laua, he mea mahaloia e ke anaina.
" E ka moa kani ao," i pane huhu mai ai o Wili ; " Ke manao nei anei oe e hookuku me a'u, ka mea nona na manamana lima i hiki e umii a pau kou ola ? Aole he lima okoa ka mea nana e kulai ia oe, o ka manamana lima uuku o kuu lima hema, ka mea nana e peu aku."
(Aole i pau.)
Ke ano o ke Kulanui o Ahuiima-
nu, a me kona mau kumu
lolo.
E KA NUPEPA KUOKOA E ; Aloha oe :—
U a kono ia mai ko makou manao, e hoikeike aku imua o ka lehulehu e noho ana mai ka la hiki i Haehae, a hiki i ka welo ana a ka la i Lehua, no na mea e pili ana i ke kula a me kona mau kumu.
He mea eehia ia makou ka hoike ana'ku i ka inoa maikai o ko makou kula, oiai, o kona inoa, a me kona ano he pua rose mohala maikai ia imua o ko makou mau maka, oiai oia e ku kilakila ana i ka waokele, ma na pali hulilua o Koolaupoko, a ma ka Akau hikina hoi o ka mokupuni o Kakuhihewa.
I ka hoike ana'ku i kona kulana, he nani a maikai na mea a pau i ka nana iho, oia no oe i ka wai liula o Mana, ka alohi anapa i ka uka, oiai, he like oia me ke kulanakauhale nani o Parisa ka paa pono i na pepa.
Pela no h oi keia, ua alai ia mai oia e na lalani puu o Puuniki, Maelieli a me Kohikohikupalale ma ka akau hikina o Kahaluu, a me Waiola, Palikea Puuohaole ma ka Hema Komohana, o Kaalaea a me Waiahole, ma ka Akau Komohana, na keia mau puu he lehulehu i alai mai, i ka ikeia ana'ku o ka poe e hele ae ana ma ke ala loa, a ua like ko makou kulana, me he pa kaua la ua makaukau i ka hakaka, no ka wa e hoohali ia mai ai me ke ano powa, ke ole makou a kuhihewa he mea nani ia.
E ia no hoi ma keia uka, ka ua kaulana Poaihala, i hoololi hou ia e makou, " Ka ua Poaihala o Kahaluu." Na keia ua i hoike iho i ke aloha pauma ko o ko makou mau kuaana i hemo aku, a lakou paha e puana ae ai i keia mau wahi lalani mele.
E aloha wale ae ana,
I ka uka o Palikea,
I ke kahiko ia e ka ua,
Poaihala o Kahaluu.
Ke ano o ke kula ana iloko o keia makahiki.
Ke hai aku nei makou me ka oiaio hookamani ole, aole kula pono ia, hookahi kuia a na kumu e alakai nei i na haumana liilii a hiki i ka poe nunui, oia ke kula inu wai ona, e laa ka waina, bia, a pela wale aku.
I kekahi manawa, e kula pono ana, a i kekahi, aole.
I kekahi manawa kula hoi i hookaawale ia no na haumana he wa holoi omole ukuhi bia, a waina iho la ia no keia mau kumu, ke ano mau no ia o ka poe hupo o Nuuhiwa he lalau i ka lala maloo.
O makou a pau, he poe mako u i maa ole i ka lalau ana i na waiona, i ko makou wa i komo mai ai, he oki loa no, aole i pa, aole hoi i hoao i kona au awahia, aka, pehea i keia manawa, ea ! aneane e loaa ole ia oukou he akahi haumana i nele kona inu ana i neia mea he wai ona, ua pau ka nui a me ka liilii, pau pu, helu papalua, aole paha he kulanui a kula apana e like me ke kula o Ahuimanu, ka pua rose hoi o na pali hauliuli, i hehi wale ia kona nani e na kumu i hala aku ka noonoo mawaho o na rula o ka poe i hoonaauao kupono ia. Ke ike mai la oukou e na makua na makamaka a me ka lehulehu a pau o ka Lahui Hawaii i ka hana uso ole a na kumu o keia kula.
Me ko oukou manao kuhihewa paha ke ao pono ia nei makou, he oiaio, iloko o kela mau makahiki aku nei, i ka wa o na kumu mua o keia kula, he uleu, a mikiala na haumana ma na haawina, ma ka hana, a me ka hoomaemae ana i ka inoa o ke kula, oiai, kekahi pua alii kiekie e ola mai nei e noho haumana ana ia wa, oia hoi o Albert Kunuiakea, a me kekahi poe e ae he lehulehu, me lakou ko makou paulehia.
Eia hou keia hana lapuwale a kekahi k umu o keia kula, o ka pepa uhau lealea.
Ua hookomoia keia han a lapuwale iloko o ka hapa o ka M H 1875 — 1876, he mea hilahila. loa ia makou ka hoike ana'ku i mua o ka lehulehu i ke kumu o keia hana lapuwale me ko makou uumi malie i ka malama ana i ka inoa maikai o ke kula, aka, iloko o keia wa, ke hoopuka a maka aku nei makou imua o ka lehulehu. Oiai ke poo o keia kula i hoopuka ae ai i kana mau olelo e ehaeha ai ko makou mau naau, oia iho keia " Ua oi aka ka waiwai o ka pali paani pepa uhau mamua o ka hana ana i ka imu i ka po, he oiaio anei keia ?"
Aole ! aole loa ! Ke hai aku nei makou me ke kanalua ole, he alakai ia na ke Diabolo a he ai awahia hoi no ka lua ahi o Gehena, aahi e hoonoho ia ai ka poe hehewa o ka noonoo, e like me na kumu o ke kulanui o Ahuimanu.
E ike oukou e ka poe noonoo i keia moolelo oiaio a makou e hoopuka aku nei iloko o ke Kilohana pookela o ka Lahui Hawaii, a na oukou e kalana, a wae no oukou iho e hoopuka hou ana no makou i na mea i koe e pili ana i keia kula. Ke loaa hou he manawa kupono a makou e kamailio ai ma na kolamu kaawale o kou kino
Me ke aloha haahaa ka lehulehu a pau.
N a na haumana o ke Kulanui o Ahuimanu. Feb 28, 1876
Na mea hou o Kau nei.
E KA NUPEPA KUOKOA E ; Aloha oe :—
1. Ka ek alesia a o Waiohinu, Kau. Ina la i hala aku mahope, uholi no ka naau, i ka ike ana iho, nee mua ka ekalesia, a owau pu hoi me he wahi uhau la au maluna o ko " Kilauea holo keia, i ka alawa iho he keu aku ka holo, nanea lua ; olioli kahi manao i ka ike koke aku ia Honolulu. Aka, i keia mau la poholua mai ana na pea o ua wahi moku nei. Heaha keia ? Heaha ka hoi kau ; ua hele au a paluea i ka lula a ka moku, iwaho iho la na o Palikaholo a pau na wahi pai-kala. Ku aku i Honolulu, nahonaho na maka. Ae ! Ae ! ke emi nei, he ekalesia, mokuahana kekahi poe, Auwe ! He eha mai nei keia ? Ke kaha haloia hoi paha o Kau nei. Hoole ikaika ke kahunapule i ka holo balota, me ka olelo ana :
" Mai koho oukou ia'u. Ina oukou e koho ia'u, a puaa, holo no au i ka ahaolelo, aole au e hana i ko oukou mau pono, hoopupule au." Paa keia mau olelo i ke kila ia. Aka, he mau la wale no kee a hiki i ka la koho. Hai hou mai ana me ka nui o ka leo a me ka ikaika, " Ke hai aku nei au ia oukou, e hapai ana au, kuu balota, a ke hai pu aku nei au ia oukou, keia la pule ae, o hookuu loa mai oukou ia'u maka ekalesia mai, i na no aole oukou e hookuu mai, waiho aku no au i ka hana." Paa keia kila alua ia. Kohoia iho nei ke kahunapule a makou i Lunamakaainana, puka laelae kela, mahope iho, hai hou mai ana — " Aole au e haalele ana,"— ilaila hemo aenei ke kila o ka uwepa 2. No keia kumu lili mai nei hoi lakou nei ae, ke u ke-u aku nei hoi ma-o. A i keia manawa la, ano mokuahana ka ekalesia. Na oukou hoi e noonoo iho, owai la o lakou nei ke pehi mua ia i ka pohaku e pono ai ?
2. Nui ka ua o K au nei i na la i hala ae nei. Nana aku no kawakawa hele no a " Hana mao ole ka ua no Hilo." Ilaila au i hoomanao ae ai " Kimo aku la ia o na poo o ka poe hana pulu, i ka loaa ole o na wahi pena pulu. O na keonimana mahiko hoi, ea pono ae la ke poo iluna a maloeloe i ka ike aku i ke kipu a Kauahaao i ka uka. O ka'u mea hoi i hu ai ko'u aka ; i ko'u ike ana aku ia Ipuhao i kekahi o na la na nui mamua iho nei, i ka hikaka hele ana ae a kuwala iloko o ke kio-lepo ; me na hiohiona o ka nauki i hopu aku ai oia imau o ka lalani bipi e iho malie mai ana. " Ko-ho ho, nui nui oukou kino, nuinui palaai maanei, wau pilikia o kou — hina hou aku la oia i ke kio-lepo. A o ka'u mea hope, i ike aku, o ka uwe ana ae a kekahi kumulau i kana keiki.
3. O Ka uahaao imua o ka aha apana. I keia la i hookolokoloia ai o Kauahaao no ka aie kaa ole i ka io bipi a R. Keelikolani i like me na dala 3. Ua hoopiiia he 3 dala. Koina $1.40. O Kauahaao nona iho. O J. N. Kapahu no ka aoao hoopii. O laua no ia a ka mama hookahi o Lahainaluna. Nui no na kanaka i akoakoa ae e ike i ka mea nana i hoopuka keia. " Aole mea hookahi e ku mai imua o'u ma na mea ike a pau loa ; paio mai." I ka nana ana a hiki i ka hopena. Eia ka'u mea i ike. " He iki no kahi ala e kuia ai, o ka palaha no ia," Owai la ia ? He mau ia, o ke aloha aku ka nui. L. E KUKOA.
Ka u, Hawaii. Feberuari 23, 1876.
U a hoi nele ae o Haku Glover o Beritania mai Farani ae. O kana huakai i hele aku nei i Parisa e noi aku ana i na pono lawaia o Nupounalana e kuai mai ia Beritania, lohe mai makou ua neo.
Ke hoike mai nei kekahi lohe mai Berelina mai, ua noho iho o Hohenelohe me ka Luna Nui o na Kadinela malalo iho o ka Pope i anaina kuka, a ke oleloia mai nei, ua noi aku oia e halawai pu me ka Pope.