Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 11, 11 March 1876 — NO GILIBETA KA IKAIKA! KA LUA OLE O KE KOA, A ME KA PUUWAI KINA OLE. HE MOOLELO KAHIKO NO ALABIONA! [ARTICLE]

NO GILIBETA KA IKAIKA! KA LUA OLE O KE KOA, A ME KA PUUWAI KINA OLE.

HE MOOLELO KAHIKO NO ALABIONA!

MOKUNA IX. Na I.E A !.E A Mi KK KAHL'A MOKoMOKO. KE I'iO A.VA O WiLI AIHL*. NA Gili:-.!Ekta kk ko. PELA no. Ma kahi ona lealea noi kulaia, iiia pu ilaila me ua naau a pau. Aole mikou e poioa i ka Loiko aku ia oukou. ona poe a pau uo lakou na inoa kamaaina ooa na niokuna i kaa hope fie, o lakou no q pau kekahi i biki ao, koe wale | no ka inea i make ; u mawaena o lakou, o Teti no kekehi ka mea Uf»na pua, a me ka* na knikamahino hoohie wale ia Walaia, a me Tub»a pu, ke keiki ao hina. I ka wa inamua ae o k<i hora umikuma- ! makahi o ke kakohi&ki, he hi-o nui ka i ! ikeia aku la iwaena o ka lehulehu, i kukai ! pu ia mai e ua wawalo huro i kela a me keia miuute a hiki wale i ka piko o ka ahu kanaka. Ai ka pii anu ae o S. : r *£eoni Keresewele, kana kaiknmnhine ui, a ne ku makua moneka Eustice a hiki iluna o ko lakou aleo i houuiakaukau ia ai, ene na auiui p ile silika o kuuwelu au >, akal'ii no a inao* popo oia iho la ka ! ke kuuiu o keia mau leo huro, he haawi aua aku i na aiahalo i ka Peres!i.lena o ka la. 1 keia wa o Bot'i uohenohea ka piko o ko ka lehulehu mau uanuina a pau, ua like oia me Lie kukuna olmolino la e alohi anaka ui a mo ka waioohia hoomahie mUuna o kona mau papalina, ka mea nana i hoalahia mai i ke kahaha a me ka iiui iwaena 0 na ui o ka aoao oolea a pau i hnlawai mua ole ko lakou mau ike me ia. Ia ia i hele aku ai a noho, nana ae la oia a puni me ka haawi i hookahi peahi ana a ke aloha. Ua halowii koke oku la ia me ko ka lehulehu ake ike ia ia ma ka hauwi ana ae 1 na huro nui i oi aku i ko ka wa mua. Makona walo na pae opio i pikokoi aku la o lelia aku i ko lakou mau maka maluua ona ; ma ia la, aolie mea e ae a ka maka o ake ai o ike, o ua pua hookahi wale la no o Keneti. Pehea na lealea o ka la ia lakou ? No ko lakou piha loa i ka hauoli e nana aku i kona mau hiohiona, ua aneane palaka na lealea i hoomakaukauia. Eia hoi i hea ka kakou kamalei, ka mea nona ka moolelo ? Eia no oia iwaeua o ka lohnlehu, aohe i lihi launa aku iloko oke kahoa hakaka. Hookahi no ana nana ana aku i ua noliea nei o Keneti, ua huli ae oia raa na wahi e ae, e ike maka i ke ano o na mea a pau e hanaia aua, me ka manao iho iloko ona, he mea makehewa wale ka hoopapau ana aku ilaila e kiei ai, no ka mea, ma kona mau nno a pau, he keiki wale no oia ko ke kulaua ike ole ia, (haahaa paha) aole i ikeia, aole hoi he iuoa. 0 Sir Keoni Ceresewele f ua aahuia oia me ua kahiko nani i ku i kona kulana hanohano; he kapa komo veleveta ulaula kona, ame ka papale maouon o ia ano waihooluu hookahi ; me ka hulu nui oseterika keokeo e pipio ana i ke ahe a ka makani, a ua hana panioia hoi ike gula ame ke daimana. Ha kona mau manamana lima lahilalii, e panio ana na pohaku nani o na ano a pan, a pela me ke kumu o kaua pahikaua. A ia ia i kikepa ae ai i kona kapa holoku o waho iho ( me na mino aka oluolu i haawi mai ai oia i ke kulou aloha ana no ka lehuleha i haawi aku i na leo huro. . fi ku. kokoke ana me īa ka makoa Easfcace, ka moneka nana i hopu ka pulima naenemene 010 o Wili Ahio, ia ia e hoala ana e paha i kana pahi i ke kanaka hana pua. Fa nohoalii iho la ka maluhia ma koudi mau papalina, aohe i neeu, aole hoi i mino aka mai, i ka wa e nami ana ika lehulehu a puni. Aka, he mea oia i inahaloia, a he kaulana laabitii kona i roaa i ka leulehu, e loaa ole ai ke kau wahi leo ohumu nona mai kekahi mai o lakou. Nolaila ua nana aku iakou ia ia me ke ano eehia.

Ma o kekahi hoailoii.i la a Sir Kvoni ; inai. ua kuemi like nku la ka lelmlehu i iiope, e iiookaawale ana i ke kahua lea-' lea, o ka hoooiaka keia o na h&na lealea o ka la. | | Oili mai la na Naita i kahiko ia me ke kapa kila, a i lako pono ine ua mea | eha a hookaawale pono ae la i ke ana-' l puui i hoauaokoa ia mai ka komo wale ! ana aku o na kauaka kuleaiia ole uia- ; iaila. ; Mo ka pihoihoi nui, a me ka pana | wikiwiki ana o ka puuwai i hnli hou ae : | ai ka nanaiua o ka lehulehu i kahi i | j hookanwale ia. J I Ia wa no, ua hanle iho la kekaui paI pale muouou iwaena-konu o kahi i hoo-} ake-a ia, he hoailona ia o ka mea e a-a j aku ana e hele mai kekahi me ka mea : noua ua papale la o hookuku ai i kona j ikaika. oka mokomoko ka lealea mua ! oka la. Aole i emo ua puka mai la ka ! mea nona ua papaie la a ku imua o Sir | Keoni ame kana kaikamahiue. Kulou ! haahaa aku la imua o laua no kekahi manawa, a liuli ae Ia e nana aku i na paha he hoa kona e mokomoko ai. ! Mai ko kae mai o ka lehulehu e ku | poai ana i lele mai ai kekahi papalo a j j haule ana iwueua-konu, a oili mai la hoi j kekahi kanaka, me ka mama a ku ma j kona aoao ; a ia ia i kuiou aku ai i ka Peresidena o ka la, ua huro ae ka lehulehu a puni. Alaila huli ae la ia i kona hoa paio, ■rae ka nana aku o kekahi i kekahi. Ile j iuau kanaka kino ikaika laua ko nana i aku, nunui na pulima, awaawaa ko kino, a oolea no hoi na lala. "Ae," i pano aku ai ka lua. Aole he mau papa leo hou ana mawa- j

ena o ua mau moho nei, mo he la, e i malama ana kela a me keia i kona aho no ka wa o hakoko ai. He manawa ole ua paa aku la kekahi i kekahi, a hoomaka iho la laua e kulai, iwaena-konu o ka hiaai nui ia o ke anaina. ne wa loihi ko keia hakoko ana, aka mahope iho, ua hina iho la ka mea i hiki hope aku ma na wawae o kona hoa paio, me ka poholehole o kona mau maka, i ka haule ana, a me ka eha no hoi o k i iwiaoao. Ua pae koke mai la na leo huro mahalo i ka mea lanakila, oiai oia e naua aku ana me ua helehelena o ke koa, a me ka maka'u ole. Kaikaiia aku la ka mea i eha e na kauwa a ka poe Naita mailoko aku o ke anapuni hakaka ; a me ka leo nui i kahea ae ai ka mea lanakila : "Owai ka mea o hele mai me a'n e hoao ai e mokomoko ?' J Ia wa puka mai la kekahi kanaka* mailoko mai o ka poe makaikai ma ke alo o ka Poresidena, a hele aku la imua 0 ke koa mua. Akaaka mai la ke koa mua i ke kahna, me ka pane leo ole mai. Hopu mai la oia ma na poohiwi o ka mea i hiki hope aku, a'hoomaka iho l'a laua e kulakulai. Aka, aole nae i like akn ka loihi o ka manawa me ko ka hakoko mua ana, no ka mea, i ka u-e aua no i kinohi, a ia o-i ana hoi, ua wala kua ae la ka mea i hiki hope aku ma ke kua o ke koa mua, a haule pahu iho Ia i ka lepo, me ka pilipu o ka hanu. Lawe hou aku la na kanaka o na Naita i keia koa eha mawaho o ka lina, a paia hou ae la ka lewa i na leo huro i ke koa mua. 0 ka Naita Sir Keoni kekahi i huro mai la me ke ano makemake foa i ua koa uei, no ka hina ana o na kanaka elua ia ia ; a o Beta kekahi i aka mai la 1 ka mea lanakila, no ka papalua* ia o na manawa i loaa ai ia ia ka lanakila. "Aole anei he mea e ae e heie hou mai e hoao me a'u ?" i kahea aku ai ka koa o ka manawa, mahope iho o ke kakali ana no ka hoea mai o ke kolu o kona mau hoa paio. "Ina aok) he mea e hele mai e hoao me a'u, e kukala ana au no'a ka makana e pono ai/' I "Aole e loaa ia mea ia oe/' i kahea : mai ai kekahi leo nni. | Poka mai la o Wili Ahiu mailoko mai : o ke anaina kanaka, a ku aua imua o ke ' alo o ka mea nana i a a aku i na mea a

p iu, a ka inea hoi n >:\ v ka ie ) i p.»e mai ai aoie e ioaa ka m»k »na i ua koa mua !a. "Aole o oe k \ me i e eo ai ka m akana/' wahi a Wili ; "hookahi wale i»o mea o loaa ai ka makana, owau uo ia-"' "Akamai m.ioii oe i ka akeni," w ahi a ka mua : "o na olelo hooinaka'uka'u e like me kad, aole ia he mea no'u e ma ka'u ai. Ina he oi ae kou akamai ame ka ikaika o kou luau io huki mamua o ko'u, e lilo io no ka makaua ia oe. No-; laila o hoao mai auo." "'He mea kiola o-e n:vu i ka iewa, e liko me ke kiola uua o ka hipi hulu i ka iiio kawau," i pane aku ai o Wiii. Hoolei ae la ia i ka iii apo o kona pahikaua a me ka pahi pu. a waiho iho la Huna oka mauu. Kahea aku ia. u Ua luakaukau anei oe ?" u Ae," wahi a ka pane. "Hele mai." Lalau aku la kekahi i kekahi, a hoo maka iho la ka hakoko ana. Manao iho Ia ka mea mua uaiia no ka ai. Aka, 0 "Wili, uo koua ike he ikaika oia, a he 01 ae kona akamai, uolaila, ua manao uo oia, aohe mea lanakila ae maluua ona : oka hina ana ona tiīea mua eiu \ i kona hoa paio, aoie ia i liio i mea nona e hupohopo ai' I ka hoomaka ana o uielo inua, hoomaopopo iho la kekahi, o ke kanaka hou, he ano e loa kona kulana i ko na kauaka mua. Ho oolea ko ia nei mau iima, ho ikaika hoi ko koo aua o ua wawae. Me kona ikaiku a pau i ake ai oia e hooiiina, aole nao he waiii mea a hina iki o Wili. A oiai na inolio o nonoke ana, ua mahaio nui mai la ke anaina no ka loaa ana o na moho ikaika o ka la. Me'ka hiaai nui i kulou mai ai o Sir Koreseweie imua. I keia wa no hoi i īkeia aku ai ko ka maku i Eustaee ane hoihoi, o haka pono mai ana ia mo ka makaala no ka hopena o keia hakoko ana. 0 Wili, ke ku malie nei no oia me ka malama pouo i kona aho, oiai kona hoa paio o noke ana i ka hoohiua, a i koua ike aua ua aneano nawaliwali kona hoa, hoomaio ae la oia i kona mau olona, a ia wa pu i kaikai ae ai i koua hoa paio iluna a kioia iho la i ka honua. "Ha !ha i akaaka ae ai ua kanaka ino nei. "Ina he kanaka kekahi ma keia mau wahi i hiki ia' ia ke hana pela, e hele mai e lioao." Ua wawalo hou ae la ka lewa i na leo huro. Holo mai la hoi na poe kauwa a liapai ae la i ka mea eha oiai e kahe ana ke koko, a hookaawale aku la mai ke kahua mokomoko aku. Neo ae la o Wili a ku imua pono o Sir Keoni, me ka manao e haawi ia mai ana ka makana. Aole i liuliu kona ku aua malaiia, ua hoomaka koke aku la oia e noi no ka makana, me "ka olela aku "Aole he mea hou aku e a-a e ku mai imua o'u iwaena o keia aha kanaka a pau, nolaila. ho knleana pono ia'u e olelo ae, ow r au ka mea ieo ai. J) Aka ia wa, ua komo mai la kekahi keiki opio iloko o ke kahua hakaka, nona na hiona opiopio ioa ma ka nanaina, aole i kupu ka umiumi, aka, he ana loibi nae, i na e hiki mai i ka palena o kona ulu ana. Aka me kona loihi i keia wa, hookahi kapuai piha a me elua iniha ka oi ae o Wiii Ahiu maluna ona, a he laula ae hoi kona kino mamua o ke keiki opio. "Alia oe e wikiwiki," wahi a ua keiki opio la. "Mamua ae o kou koi ana ika makaaa, he pono e ike e oe, i na ua kupono ka lilo aoa 6 ka makaua ia oe." Huli ao la o Wiii me ka huhu, a me na helehelena lokoino. Paaua ae la i na olelo hoohiki ino ma koua mau lehelehe, no kona ike ana mai he keiki opio wale no ka mea oana i keakea aku ia ia Ua lilo nae keia mau oleio o laua, he mea mahaloia e ke anaina. "E ka moa kani ao," i pane hohu mai ai o WiU ; w Ke maoao nei anei oe e hookuku me a'a, ka mea nona na maoamana lima i hiki e umii a pau kou ola ? Aole he lima o*oa ka mea nana e kulai ia oe, o ka manamana lima uuka o kau lima hema, ka mea nana e peu aku." {Aok i pau.)