Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 11, 11 March 1876 — Ka Haunaele ma Samoa. [ARTICLE]

Ka Haunaele ma Samoa.

Ua h)i pokole aku makou i ka bcbcdoma aku uei i halu oo kekuhi kupilikii ma ka Pae Aioa o Sjinoa, a no ba manawa ole. Aole i pau ko makou makemake e hulawa loa aku i ko mikou poe heluheln no iu nu hon, aka auo, ke waiho eku oei uiakou i ka moolelo moiikaka hoiookoa.

Ee hoomauao nei uo paha ko makou poe heluhela ia Kanela Steinberger i haalele ai ia Honolulu nei maluna' o ka inoku kaua 14 Tusc-.rora" i ke kupu lau aku nei i hala no ka huakai hele e kukulu i aupuni oiāio no na alii o Samoa. I kona hiki kino ana aku ilaila, ua hoolalaia he !tumukanawai i ano like me ko Hawaii nei, a ua hoolaha akeaia aku. Ua koho b.ilota Moi ia mahope iho o ka paa ana o ke kumukanawai, a ua lilo o Malieioa i Moi no ka Pae Aina o Simo9, a ua hookumuia oua aupuni maoli (ue Kanela Steiuberg- v keKuhinaNui. Iloomakaukauia na kauawai a hoolahaia aku, a hoomaka ka oni ana o na huila o ke anpuni. Mawaena o kō lakou mau kanawai, he kanawai kekahi e kau ana i na du* te moluna o na waiwai komo m»i a e auhau aoa maluna o no poo. Aohe i liuliu ibo mahope o keia hoolaha ana, puka mai la kekahi kue i ke aupuoi mai na haole maiihini mai, e 01010 aoa, he pono no ia lakou e noho e like me ka wa kanawai ole. Mawaena o ka poe ikaika loa i;keia kue, o Mr. Young kekahi he haole Eoelani inai Fiji mai, a ua hele oia a puni o Simoa a ua maopopo ka ikaika o ka aoao kue. Hoi aku la oia i Fiji a hoike, ua makaukau o Samoa no ka hoohui mai me Beritania Nui. Me he mea la, ua laweia keia olelo i mea oiaio, no ka mea, i na la mua o Dekemaba i hala, ku ae la ka moku kaua Bcritania "Bariecouta" i Apia, me ke Kanikela Beritania Layard pu maluna ona, he hscle elea a akamai loa i ka hoomalimali ana ia F»ji e hoohui malalo o Beritania Nui. I lawa no i ke ku aua o ka moku, kahea ae la ke kapena o ua munawa nei e halawai kekahi poe Simoa a me na kamaaina haole, o e ninau i na komu kuee. Aka me he mea la, o Mr. Foster ke Kanikela Amenka, ka mea i kaulana loa, a e kali wale aoa no oia no kekahi manawa Beritania, no ka mea, ua hoike walo ia ee, ua hai aku ke Kapeua o ka mokn kaua Aoienka "Tuscavora" iiia, e noho hope Wile ana no ia me ka mana piha ole. A o ka hope o ia halawai, o ka ikeia ana, mailoko ae o eono kumu kaumaha, he elima wale no i makaukau no ka waiho ana imua o ka Moi. Maiwaeua mai o na alii i u!u;a ae e hoakoakoa e kokua i ka aoao kue, he elua wale no alii kue i ko Malieioa noho alii ana, a ua makemake laua e noho e like me mamua ke kaoiwai ole, I ka wa i hopuia ai keia mau alii a elua a laweia iooi o ka Moi, ua ooi koke laua i ka X!oi e kala mai, oo ka mea, ua ! iko ole laoa i ka laua mea i hana ai; a ua | kakau pu aku hoi laua i ke kapeoa o ka | mannwa Berītani he leta o ia ano. Mahope koke oo o keia halawai aaa nenoi aku la ke Kaoikela Amerika i ke Kapena manuwa Beritauia e kokua mai iaia ma ka hopu aoa i ka moku kaua "Peerles3,'i no ka powa, uo ka mea, aia maiona o ia inoku he mto po kuniah» a me oa pu liilii i hookauia malooa ooa e ke Kapena o ke " Tuscirora." Eia ka holoholo aoa a keia moku maUio o oa hoounauna ana a ke aupuni o Samoa, a e kau pu ana oo i ka bae Samoa a me ka hae Amerika. U* pane aku ke kapeoa o ka maouwa Beritania i ua Ka- | nikela la, aole • hiki iaia ke ae e bopo i ka |

moku waie no a koe oa euea e ae. aka ua i ' i paoe aku i« e hopa i enea a p«u. No. ( iail», o» bolo »a aka ka moka kona * Peerlesa M a pili ana na aiii moku B-rUota t ia-; veia mai la a pīla ma ka ao&o o ka m%oe. 1 wa, laweia oa Jigini, oa kia a rae ka hoo uii a hukīīa ae ia iluoa oka manow*, ao ; oa lako kaua, ua hooaoaia i kahi o ke Kt. ! nikeia Amer»ka. Mahope iho, ua koai ma- | iu ioa ia ua moka Ia no oa d tia he $'1000 | au* hoounaia iNu Kilani. Ui kuai maiu I loa ia keia, oo ka makau o lohe aoaoei ise-1 kahi poe bai Geremsnia e paa aoa i ka mo- 1 raki m&lonao oa moku oei. Ua koa>o mai j no nae ka poe iaia ka mor*ki e kue i kela | ku&i ana j O kekahi hana hoa iho, oi-» o"» ka hala- j wa» aoa oke Kapena a me ka Moi Maiie-! toa, a ia wa i waiho aku ai ke kapena, he eooo mau kumu hoopii kopooo ole e hiki ke waiho aku oa ka lebuleb j e ike mai. oua oioau a ke kapena i ninao aku ai, oia no, he hoapono no anei ka Moi i ka Kanela Steinberg«r mau hana, aka ua p*ne mai ka Moi, ae. Ui niniu pinepiaeia keia ninau ma na huaoleio hoaoo e, aks, aohe nae i hooie ka Moi. O keia mooleio o ka popiiikia malnoa ae a kakou e ike liio a», oke Kaoikela Arne rika ke kouio kukonukonu loa, he mea ia e hoohuli ai i ka noonoo o kona aupuoi, a kikoo aku iaia e hookoiokoio a hoopau aku. O ko ke Kapena Bjritinia pono mi keia iima ikaika ana, aoie loa e hiki ia makou ke hooholo iho, aka, he mau hiohiona nae o ka pupuka a me ka ma ka nanaiana, me he wea ia, aa iike ioa keia hana ana me ko Hawaii oei ai i ka wa o Kauka, a oia ka 1843—a ka manuwa Beritania " CarrJsfurt ,, i hoio mai ai a waiho mai i kekahi msu kumu hoopii ma ka aoao o na Kanikeia e noho aoa m> Hawaii nei. No ka me&, ma keiu m»u ano a elua, ua iike ka makemake o na haole a ine na Kanikeia e hookaha'i i ke aupuui o llawaii nei a pelu no hoi na haoie o Sjmoa a me ua Kanikein. Ona haua hoi a Kauka ia wa, ua like me ka Kanela Steioberg hana ma Simoa i keia wa. Ke haka aku uei kakou no ka hopena o keia hihia.