Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 14, 1 April 1876 — HE IWAKALUA TAUSANI LEGUE MALALO O KE KAI! NA MEA KUPANAHA O KA MOANA! KE ALA O KA MEA HUNA, A O KA MEA POHIHIHI O KA 1866! [ARTICLE]

HE IWAKALUA TAUSANI LEGUE MALALO O KE KAI! NA MEA KUPANAHA O KA MOANA! KE ALA O KA MEA HUNA, A O KA MEA POHIHIHI O KA 1866!

! MAHELE 1. | MOKUNA X. I , lIOIKEIA mai o Rnfelft ma o J ku Madona la ana i pemi ai ; o ' Leonaelo da Viaici, ma o ke kii Ia o ka ; Viregine ; ka Wahine moe wai o Koregio, ka wahine ulaia o Titiana, ka hoolaa ana a Veronese, ka hoohalike ona a Mnlilo, ke kii hooleleaka o Holebeui, ka moneka o Velakueza, ka matia o Ribeira, ka ui kilohana a Rnbena, Da kii aina elua a Tenira no Falanadera ; he ekolu mau kii liilii a Gerara Do\v, ka j Meteau a me ka Paulo Potera ; he elua mau kii na Gerikai.la a me Peruduhonn, a rae kekahi mau kii moana e ae a Bakahusena me Verenete. Mawaena hoi o na poe akamai o ke au hou, ua ike au, na Delakoro\ kekahi, na Inigere, na Dekoma, Tirouano, Meiaonia, Daubiguni a me kekahi poe e ae. Ma na kihi o na keena nei, be mau kii pohakn mabela a me na kii keleawe kekahi, e ku ana lakou maluna o na ku nioniolo i hookinohinohiia, a o ko lakou kalaiia aua, ua like me na kii kalai o ka wa kahiko loa. Ua hoomaka mai la ke kahaha e hookahua iloko o'u, i ka wa i pane mai ai ke Kapena o ka Nautilo : "E ke Kumu, e kala mai ia'u, 110 ko'u hookomo ana mai ia oe iloko nei o keia keena, ma ke ano ku ole i ka hanohauo, oiai e waiho mokaki ana na ukaua o loko uei." | I aku la hoi au, "Mni manao oe no ia mea. Aka, me ko'u ninau ole aku, e hoike mai oe, ua hiki ia'u ke kapa aku, he kanaka noeau oe ma ke kaha kii." u He mea wale no i akahi a hoomaka, aohe akamai io. Mamua, ua iini nui au e hoiliili i keia mau kii nani i hauaia e ka lima o ke kanaka. Me ia ake nui o u i huli ai au a i imi ai hoi a hiki i ka loaa ana o kekahi o lakou, me ka nui o ke kumukuai. 0 keia ka'u mau mea hope e malaimi nei no ke ao i haaleleia e a'u. I ko'u mau maka, ua like ko ou- ( kou poo pena kii akamai o ke au hou, I me he poe kahiko la ; me he la elua a ekolu tausani makahiki ko lakou punahelu. Ua hoopilikiaia ko'u noonoo ona no lakou. Aohe oulihiki uo na poe akamai i ke pena kii." "Pehea hoi keia mau buke uiele ?" i olelo aku ai au, me ke kuhikuhi ae i na buke mele a Web«r Rosini, Mozata, Beetovena, Haidena, Meerebia, Herola, Wagena, Auber, Goauoda a me na poe oloho mele e ae, e waiho liilii ana iluna o ka piano oagana nui, ma na paie uwai 0 ke keena. "0 keia mau buke leo mele," i pane mai ai o Kapena Nimo, "o lakou na hoa kuiiima o Ompeo ; no ka mea, i ka hoo-; manao ana ae uo ka poe i inake, na keia tnau mea e hoonalonalo iho i ka aioaoa walohia ana mai o ko lakou mau la j kanikau. A l e ke Kumu 1" Puapuai ; koko mai la ka nla ma-koua mau papai liua haikea, a kokolo ae ta ho« ka weo j koko i kona mau oinohi; a ia wa koko no, ua hoohuai mai hi kona mau luauha\)ō \ na mapuua wni kahe i ka lihilihi. Hoomaloeloe wale ae la no iaia iho, me ka puana hou uiai i keia mau huaolelo ku i ka walohia; "E ke Kuuiu, he kanaka make au, he kanaka i haaleleia } a 1 kanu huuakeleia hoi malalo iho o na j eka lapo, e iike me kou mau hoaalohae hiamoe la no na kapuai eono malalo iho o ka iii honua.'' Hamau koke ibo la koua leo, a huli aku ia i ka paia, me na waimaka e kulu

pakahi ana ; a ia wa, ua hoalii ihu la ka walohia eehia maluna o'n. Xo ka mea, ma o kana mau hopunaolelo la, na akaka e waJe mai la no ia'u, ua hookupili- ; kiiia kona puuwai e ke aloha no na mea ; i hala e aku mamua ooa ; he hoaaloha ' a mau hoaaloha paha, nona ke aloha i hoomomoaia iloko o na wahi poliuliu o | kona puuwai. Uwao kekahi 1 hului pu | ia aku iioko 0 ka hoouaku, a me he la .e | mahele like ana ia haawina hookahi i' »loaa iaia- Kalele iho la kekahi kuekue i ona ma ke kihi o kekuhi pakankau mo- j | saica (kinohinohi) ; a ia wa, me he la | ua kaiiiia aku kona noonoo kanaka, i ike j ole mai ai oia ia'u, a i ole ua poina paI ha oia ia'u, me kona manao oia wale no ! ke ku nei me ke kokoolua ole, Aoie au i hoopilikia akn i kona mau I hoalii eehia ia ana e ke kaumaha ; huii ; ae la nae au e makaikai i na mea kamahao e «e i piha ai ua keena la i ka nani. Malalo iho 0 kekahi mau pahn aniani j j maemae i hoopaaia me na niao keleawe, | ua hoonohonolio.pono ia ua mea nani kamahao 0 loko o ke kai, a ua palapaia wale ia no hoi me ko lakou mau inoa pakahi. E hoike mai ana lakou, aohe mea a kekahi kilo o na mea kino i ike ai e like me ia. Mamuli 0 ko'u ano, he kumu imi no ia mau mea, he mea e ko'u hoohihi pau ole a me ka iini i ka makemake. Ma kahi i hookaawaleiu no na mea kino, i komo pu ai ke aupuni holoholona a me ke aupuni o na mea nlu, e like mo na huahuakai a me na akoakoa, lie mau inea ano e loa ka'u i ike ai 0 ua ohana elua, ka ohana poo nni a rae ka ohana pupupu piipii. Ma ka lalani mua, na poe pukapuka loloa, i hoisuohonoho kalaihiia, e like me ke ku ana o ka peahi, na huahuakai palupalu makalii 0 Suria, na isise o ke ano lolikae, na mea lauiuunamana, ka virigularia kaulaua 0 na kai o Norewai,na ano popohe me he pua la ka ula weo, a me na ano paakiki e ae a pau mo he pohaku la, na mea i kapaia e ka'u knmu ao Miline Ede* wada, ma ka papa inoa o na pohaku akoakoa me ke akamai nui, a mawaena o iakou, he mau falabeliua kamahao kekahi ; o ka okuline kekahi o ka mokupuni o Bourebona, ko "NepeUiue kaa" o Anetile, na ano lehulehu e ae o na akoakoa, a o ka pokole, o na ohana kolo no a pau loa o loko o na wai, ke mea i hooknmuia ai na moknpuni, a mai loko mai hoi o lakou i puka mai ai n<\ aina pnni ole i kekahi la e hiki mai nna. 0 ka ekonodereme kekahi; ka mea nona na kokala ooi, na ateri, na hoku o ke kai, ka opoapea o ke kai, panatarine, ke comatule, aseopona,ekini, holoturi a me na mea e ae he nui ma ko lakou papa hookuhi. O ka mea kilo pupu kai makahehi wale, e maule koke auauei oia imua o kekahi man ano 0 ae T a pehea la oia i na e leha aku kona mau kii onohi maluna o keia mao mea i hoiliiliia. No'u iho, ua hiki ia'u ke olelo ae, 0 ke kiekie keia o na mea i hoiliiliia, aka, no ka loihi 0 na manawa i naue ae, na ane hiki ole ia'u ke hoike aku i ua mea liilii a pan e pili ana i na ano pupu. Mawaena o keia mau mea, he man mea kekahi i poinaole ia'u, oia ka ia-hamare kaolana o ka Moana loiana, ka mea nona na leiko kaokeo moe papa e pua wini ae ana iloko o ke kahua nla lilelile ame ka makue ; a no keia mau mea, aole e hiki ia'o ke koho pono i ko lakou ko mukuai. He ripoQodaile uui kekahi, hiuuhinu a panio kona mau waihooluo, me na kokala kukn oioi, & he kakaikahi loa ko lakou ikeia maloko o na museuma o Europa. (0 kona knmukuai i ko'u manao, aohe i emi malalo iho o ka $5,000). He ia-hamare hoi o na kai o Xu Holani, a he mea paakiki loa ka lo* aa ana o keia ano i-a. Efe laau buakadia manamana" kekahi o Sen«gala ; be man ano pnpo oona na pani hoomaha keokeo, a i ko lakoo wa e hanu ai, e pwapuai ae he mao olopu keokeo e llke me ka hu'a poepoe o ke sopa ; he lehulehu wale nā ano pnpo asipjgiloma o lava, a ho mao ano pupu loloa oheohe

kekahi me na pani wahi hihilahi. he mea i hoopaapaa nui ia e ka poe uo hou no ka ouli o na mea kai ; na ano a pau loa o ke toroki, o kekahi he lena omaomao f i loaa ma na kai o Amerika, a o kekahi hoi mai ke Kaikuono mai o Me*; . 1 siko. na mea i kaulana he mau iwi pu-1 pu kaola ; he setari kekahi i ike ia ma : na Kai Hema wale no ; a o ka mea hou j loao na uiea e ae a pau, he kuia nani j ' no Nu Zilani, a me na ano pupu e ae a i ! pau i knpono na ka poo akumai e kapa i i i ko lakou mau inoa. : | Ma kahi okoa ak u, ua hookaawaleia | kekahi mau wahi 110 na momi oi loa o j ka nani, a e alohi ae ana lakou no ka | pa ana iho 0 ka malamalama uwila me he mau hunahuna ahi Ia ; he mau momi poni ulaula kekahi, noloko mai o na papaua pipi i loaa ma ke Kai Uia ; he tnau moini omaoinao, lenalena, uliuli a me ka eleele, na mea ano e i loaa noloko mai j o na io papaua 0 na moana a pau o ke | ao nei ; aliali kekahi me he aniani la, noloko mai lakou 0 na wai 0 ka Akau. He nui wale na momi nunui a pii 0 ke kumukuai, 0 kekahi o iakou, ua oi aku ka nui mamua 0 ka huamanu uunu, i oi | loa aku hoi ke kumukuai mamua o ka j momi a ke kanaka kaahele Taverenia i j kuai aku ai i ke Shah o Peresia no ka j ekolu milioua, a ua oi aku uq hoi ka nui | mamua o ka momi a ka Imauma o Mu'sekata. I ko'u manaoio, aole ona lua ! ma ke ao nei. ! Aka hoi, i ke kolio ana i ke kumukui ai 0 keia mau mea a pau i hoiliiliia, he j mea ane hiki ole ia'u ke hoike aku. A I ma ka nana aku, me he la he mau milij ona dala lehnlehu wale ka ke Kapena ! Nimo i hoolilo aku ai, no ka hoiliili aua ! i ua mau mt-a la. a oiai an e nuue ana i iloko o'u i ke ano i loaa ai iaia ua mau i mea la, i mea e hoolawa pihaia ai kona l mau iini no ka houluulu ana mai i na i mea kamahao 0 ke ao nei, ua alai koke ia mai la au e kona puana aua mai i ke* ia mau huaolelo : j "Ke makaikai nei ka oe e ke Kumu i kuu mau pupu ? Ua hiki, 110 lakou e j hiaai ai kekahi kumn kilo oulikino, aka, I ia'u nei, he mau halia iini makee ana | ko'u no lakou, i oi loa aku mamua 0 kou ! mau lia ana, a no ia mea, ua huli au, ua ohi, a ua hoiliili mai hoi ia lakou a pau me ko'u mau lima ponoi ; aole he kai ma ka papalina 0 ka poepoe i hooueieia e a'u i ka huliia." j "E ke Kapena, ke ike nei au, he mea | e ka hauoli o ka manao e auwana i o a iauei iwaenakonu o keia mau mea uani. 0 00 kekahi o ka poe kakaikahi nana i huli ponoi ko lakou mau waiwai nui pai lena ole. Aohe museutna maloko 0 EuI ropa, i loaa ai na mea a pau o ka moa- ! na e like me keia. Aka, aohe pono ia'u i ke kuupau loa i ko'n mau mahalo ana | no keia mau mea, o loaa ole ia'a kekahi i koena no ka moko naua e lawe nei ia lakou. Me kuu ake ole e noii aku i kon i mau mea huna a pau, he pono ia'o ke : hai aku i ka oiaio, o ka Nautilo nei, me kona ikaika oni i hoopaaia iloko ona, mo na kumu i hiki kupouo ai iaia ke hana, a me ka agema ikaika nana e hoo~ nee nei iaia, oia ke kilohana hookahi o ka'u mao mea a pao i kahaha ai. fve ike nei au ma na paia o keia keena, he mau mea paahana kekahi i maopopo ole ia'u ka lakou hana." U E ke Kumu, e loaa ia oe kekahi mea paahana o keia ano maloko o ko'u keena ponoi, malaila, e oluolu no ao e fercakaka ako i ke ano o ka lakoo mao hana ia 00. Aka, e hele mua kauae naua 1 ke keena i hookaawalela nou ponoi. A pela e hookamaaina mua ai oe i ke ano 0 ka launa ana me ka moko Nauti!o a me kou hookipa maikaiia ana ?" No keia mea, ua ukali aku la au mabope o Kapena Nimo ; ma kekahi poka nwai o ka maseoma T e hele aku ai iwaenakonu o ka moku, a maiUila ako i alakai ai oia ia'u a hiki t ka ihu, aia ma laila kahi o ko'a keena, aka, aole oae i like me na keena moe oololi o oa moko maoli, he keena nui akea maoli no keia, he moe a me ke pakaukau noi e ko ana,

a me na me-A hooiuiui e ae o loko o ke keena. Lui oluolu maikai ka nam\ina o loko, nolaila, hookahi w«le no h'u hnna kopono, o ka haawi aku i ko'u mao hoomaikai ona i ka haku mea hale. | 'Ua pili koa keena me ko'n," wahi ! ann, a wehe ae la oia i ka puka, "a mai i ko'u keena aku e komo ai a i ke keena | hookipa a kaua i haalele aku uei." | Komo t\kn la maua i koMa keena, aia j hoi, he ano eehia i ka nanaina, aolo he j mau mea hookinohinohi o ioko, ua aue j like me ke keena moe o na moneka. lle wahi inoe huo uuku ke kuaua, a me kahi pakaukau, aona kapa moe a mo kahi mau lole komo e kakau aua ma ka paia, aohe mau mea e ae. Kuhikuhi mai la o Kapena Nimo i kekahi noho, me ka i mai, U E hoolaulea ia oe e noho iho." Noho iho la no hoi au, a hoouiaka mai UllO hoi kela e kamailio, penei : (AnHe i pau.)