Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 14, 1 April 1876 — Nu Hou Kuloko. [ARTICLE]

Nu Hou Kuloko.

Ua luhe mai makou, ua liio aeaei ( ia Kiino Pelekaoe ka houiiinalima o Kaka-j aku a idg ua aioa piakai. ! . ! Uji pouli io ao ka la ma ke kakahi* J ! aka <» ka Poaono aku nei i hala e iike rae s ; ke kilokilo aoa a ka p>>c oaua lani i o ka i lilo l«.*a. Ke hoi mai nei ua la loloa n ke kau, | ke mehana in.ii nei h;<i ka h< ra 7, o pau j »0 hoi i ka hcr.i a ka hana o ku la me ka I puniehana. S Ua lohe mai m;»kou ke kaniuhu oei S ! ko Kaoioiliili poe i ke ke mau o ka be!e i oa po a pau. A e pau ke kauna oke kani ar>a i ka po hookahi. Eia raa nu pal» wai ole oei o Puna, Hawaii, kekuui m»u kanuka e hoomakauln nei ma ka haoa puhi okolehao. He ike ole puha i ke kanawai, a manene ole paha i ka hoopaiia ana o kekahi kanaka malaila no ka elima hancr. dalj. J. K. Kaumeiieiw*.—Aole o makou manao, he palapala ano nui kau c ka mea nooa ka īooa malon-i e oioau ana i kahi i uoho bi o "Na'u No," oiai uu ike makou ia mea, a ua hookomoia kaua i mea hoolealea, aole no ka manno ino pilikiuo. Ua lohe mai makou, ua holo aku nei o W D Alekanekero e ana i na aina o ! Lanai, aia maloko ola moko, he 11 ahu- | puaa. He 1a 2 paha no Keelikolaoi, I : no Faoe lana, 1 no Kipikona, a o ke koena j no ke aupuoi, aioa lei alii ano Lunulilo paha. Ua lohe mai makou, ua hele mai nei kekahi Komite oiai na makaainana mai 0 Haneoo, Hana, Maui Hikina e hoolimalima i ka aina o Haneeo no lakou, aka hik» mai nei nae, ua lilo aku la i ka mea d >la. E kipakuia ana na kanaka e noho la ma ua aina la, pela ka hoonuinui mai a ua Komite la. i Hoomaoe olei.o palalu.—Ua laweia mai \ 1 o makou nei ka louo, ke makemake uei | na luaui o ka ahahui paio o Kamoiliili e ao j ika olelo palalu. Mamua koke iho nei oo I ka heole ena i ka pono ole o ka olelo paialu | e lilo i poo, aka ke makemake nui la e ao, j a me he mea la, e lilo ana ka olelo hope i | mua. lunamakaai.n'ana omaimai.—Ua lohe mai makou, ke waiho uawaliwali mai nei o Hou. S. M. Kamakau i ka mai. Nohea ole mai no hoi i ka huupuopuio, e hoopii uo ka waiwai ole. —0 Hon. Rev. S. Aiwohi, ka lunamaka- j ainana i kohoia no Kohala, ke loheia mai i ne ; } he oniaimai un. Halawai makaainana NUi. —Ua konoia mai makou e hoo'aha aku mu ke ake&, e | malamaia ana he halawai makaainana ma j Kaumakapili i ka hora 7 o ke ahiahi Poalua e hiki mai ana uo ka noonoo ana i ka hoiko a ke Komile no ka hooulu lahui. Nolaila, e hele nui ae oukou, o kapaia auanei he hana a kamalii. Aiwaiwa loa aku i ka hale paa kula. — Ua waihoia mui ma ko makou pakaukau e kekahi makapo, iie leta nona kela poo maluna oe, a penei na olelo malalo iho : "Ua ikeia ka halahu o kekahi o ua lunamakaai- | nana o Hoaolulu nei maloko o ka halawai | makaainana o Houolulu nei i Kaumakapili! i kaheaia ai i ka po Poaha i hala no ke ku- i mu manao hooulu lahui.'' [Owai keia lun&makaaioana. L. H.J Ua HALAi —I ka Poalima, MarakflO, ma Kaonoolu, Kula, Maui llikiua, ua hala aku la o Paakuku w. i ke ala boi ole m»i, mahope o ke kaa mai pokole ana no na be- I bedoma eloa. He wahine oia i Bloba nni ia e ko Kula poe, a i ka wa i laweia ai kena kiuo make e kanu, ua nui na kini ma~ kamaka i hele mai e ukaii aku- Ua waiho ihooia raa keia ao. he waiwai paa nona ka io paha i hiki i ka iwakalua taosaoi dala maluna o kana kaikamahioe. Kamaa haaueo —Mamuli o<e kauoha a ka aea haokae nui o keia kulanakauhaip, ua humuhumma he paa kamaa oooa ke kumukoai ho eouo dala. No ka lawa ole o kooa puni haaheo ia maikai, o ka ili wale oo t ua kuai oia i pohaka poepoe ma!ona | iho oo k& hapalua dmia a ua kauia malana | iko ; a oo ka hmuhioo ole meka pamoole, nolaila, ua kaaoht ia kekahi keiki peoa, e pena pauio i o« paa kaamaa la no ke dala hapalua, I keia Poaooo aku nei ī hala ( ua koao ia ua paa kamaa uei, a eia ke lioo hele oei, aole i ua la e ae, aka, i na Poiono a me na Sabati.

Palapala Jixifii i iA Mo:.—Ua | cdai tne mikou kekahi palapala hoopii i ka | Moi me na iihu lehaleha heBl7 e kau aoa, j a mawaeaa o ia mio moa, be pem haole | hina mikiala kekahi. oke kumu nu 1 , e | hoapooo aoa ī ka u* Kuhīoa pane a»a iho j oei i ka piiapal« kalokalo a na haole ī ka ; Moi, me ka euoe no ke d »la"ole oke aepa i oi, aka. o ke ake o'Jt, e hoeuiui* ka laho: | mailoko eeoei o ka aina. i Mau ?al*pala xso i*ui —Xo ka piha loa 0 ka p«pa o feei* U, ut» hookanluaia kekahi mau pahp*U, oia, ka palapuU a ke Koh'- - .oa W. L Greea e piae aaa i oa haole euna j 1 kakau i ka pa!<jp.»U hoopii i ka Moi. ! —Xa Hoo EK. Lilika aoi hoi he piia I pa!s, a keia puie ae puka aku. | —He kamkau hoi no J\V Keawehuoa- ; hu!j a keia Poaono ako. | —Ka oieio huoh>jlo *ka aha no ka hi- , Lia o Lawai, Kb.uai. ! Ma ka Poakahi ibo nei, ua malama i ia ke koho bilota an:* o na niakua mea kej iki u ka apaoa o Koua, Ojliu oe', no ka 1 hoa ekolu o ku P«p t Kula Apan», a ua ko- | hoia o Rev. Heremano Koekman ma ia i wah». Eii ka moau, ua hookupaia auei o 1 H<r«Tuano i kannka Hawaii e like me ke j kanuwai oka 1874, aole paha. Malia pa- [ ha, e ia no oia ke noho nei malalo o ka ma- | lamaia ana mai e ke aopuni Gereuiania a Forani paha. He MANI' KAK\ OPIO EHA WAWAE —I kekahi la o keia pule iho uei~ua kiko ae la kekahi hua kaka, he wahi menu opio kupanaha, eha ona mau wawae, eloa mamue, a elua mahope, he ano opili nae na wawae. Ma na wahi e ae a psu o koua kino, ua like no me ke auo mau o oa keiki kaka, koe wale no kona mau hoe eln. He hua keia no loko mui o na eoo onuna kaka keokeo, ana ka moa wihine i hoomoe. Ke ola nei oia a hiki i keia wa, ma Kumauuwai i Hooolulu nei. ■ He imu aiia i.a ?—Mai ka peui mai a J. K. Apuakehau i ike iho ai makou, i ke awakea kukonukouu o ka la Sdl)..ti koke iho nei oo i halo, ma Pakole, Koolau aeoei, ua ike aku oia e huai ana kekahi kone a me elua wahine i kekahi imu kalo paha, | uala puha a ki paha, (oo ka mee, ua poi- | na ko makou mea kakau i ka hoomaopopo | malaila.) He keu aku aka inakau ole ame ka nana. Aole ka paha e mo-a ka lakou nei imu i na la eono, aia i ka hiku o ka la e ino-a ai. K ooki ka hana peg'ena. MaU Loio HAWAII I'AIIA. UEAHA LA —Ua lohe mai makou, ua wehe ae o W. H. Uaua a me C. W. Kenui i keena oihana kaoawai no laua makai iho o ka halekuai a Kimo e noho nei ma Wailoku. Aolo uo | makou i lohe he mau keonimana paa kami- | wai. Ua ike makou ia !aua, he mau kana* : ka kino puipui nui, e pau ai kahi mau ! kuauna loi i ka mahi ia ina e hoopapau | ana milaila. Aka ina e manao laua, ma j ia oihana laua e pomaikui ai, e nuluma i :ka oihma ame ka inoa. Aole ka luaiele | wale a hoowahawaha paha, no ka mea, e hana oluu i ka hana i loaa ia oluu. Piko pau i ka iole.—Alua aenei hebedoma piha o ko makou kali makamaka ana, me fea manao ua lawe la ko makou mau ! hoaloha i kekahi mau lako kakau mai ko ! makou pakaukau aku me ka manao a hoihoi mai, aka, aole nae i hana pela. Oia hoi keia, ua laweia aku he maka peni gula ahe penikala inika. Oka makamua keia a ka "piko pau i ka iole" i komo ai a lawe | kolohe aku i ko makou mau lako Kakau, aka iaia e kakau aua ia man peni, ke nana iho la no na maka nunui inaluna iho a ke kali ia a piha ke kiaha o kona inaina, eliiI la, hoohina iho iaia ma ke alanui e make kohewa. He wanana hoopuxipu»i.—Ua kau leta mai o 11. H. H. Pele o Kapjahu, Puua, Hawaii ponei : "mamua ae o ka la 1 o Maraki, ua wanana ae kekahi wahine o ka ooao Katolika Roma, ma ka la 1 o Maraki | elima kui aoa o ka hekili, elima olai, olapa | ka uila, pio ke anuenue, a pau keia mau ! hoailona, ia wa kakoa e ike aka ai i ka i Haku e noho mai ana iluna o ke kaa ahi, oia a me ka Malu (Kahapuu) kekahi wahioe kaulana mamua no Kahaualea, Puna. Ua makau kahi poe s hoakoakoa ae la i ko lakou mau ohaoa. O i kali wale aku apo ka la, aohe ko iki oka wauana. Ike ko ole ana o keia wanaua, e hoopupuie loa iho aoa keia wahine. No ka hula Oawah.—Ua loaa mai ke* kohi leta ia makou mai Laie Oahu mai, e hoike ana, aia ma Laie he eUma raau pa j hula. Oka mua, elua mea hookani puniu ahe ekolo haumana eku ai ilooa ; oka lua, he ekolu hoopaa, elua wahien- a hooka hi kane olapa ; ina ke kolo, eloa hoopaa o lalo i kahi wa, a.hookahi i ka wa nole loa, a elua no boi olapa ; ma ka ha o ka pa bula, he hookahi hoopaa a he eloa mau kai* kamahioe liili* ; a ma ka elima o ka pa buia ( he olua hoopaa, ahe eloa olapa. Hc elua mau kaikamakiue i komo i keia mau hala i haawi loaia mai e na mikua e ao a iie i ka hola, ao ka Uua ai ia ame ka ia. Like loa me ua keiki e hoouoaia oua i ka hoonaauao. Ke ao aku nei makou ina makua o keia mau kaikamahine a me ka poe e pnni wale ana i keii hana hope ole, e hooki Ukou, 8 e hoi e malama i ka ooho ana e ola ai me ka hilihila ole.

f I K1 U > A ĪIAKK -Xo U UUI V | oa mak.maka o keia pep* oia cs p*i* ® j | pm o ke<a auponi, ua ke loaa m m** | 1 koo ua huhoa o *ela a ma keia mo * \ ūl7oM*r«ki v oia Hoioapo okt, Kau, ■ f Ilawaii, ua b*te kek*bi keiki o B*n» ka ! | iooa i ke Mualu lio a oa baa oo k\ iio A « [ iaia e hoi *na i wauhalp, haale iho la ia ilo-, [ ko o ka luaki ua eliia a h%naamama, » o I koo'* make no la °* e ° mea. I ke kakahiaka ka pii aua i ke »»«• *io lio a I ka kuina U ka loaa ana a»u o kooa kioo make. Aloha ioo ia. 0 ka loih« j o koua mao la ma keia ao, he 15 makahin', { & 1 "* 1®- O 0 oa mA " \ kua, o Holahua a me Katei. hanau kipaNaHa —Ma ka la '21 o Maraki, ma Wailuku, Maui, —u* mai na Puu k. me Ki w. he kiikamahine— eooo mauamana o ka lima akau, a hoi ka lima be-i*a, a na paeno ia oo hoi ua manaimoa wawap, a o lakou a pau, he V4 □Miamana. Hookahi no puka ihn mi ka aoao hema. a o ka aoao akiu o ka ihu, oia 00 ka lehelehe luna, ua hakahaka pu hoi ke naua sku. O ka piko, ua like oie ka hapalua o ka puupuu lima ka nui, a ua make ua keiki la inahope iho. —Ua koho pouo ia o Rev. • P• Kahale i hoa ekolu no ka Papj Kulao NN ailuku, be 35 balota ; aohe iuua e ae. Maraki 29 1574. Maliikeao. Mai Hilo mai. —Eu ka olelo a kekahi leta mai Hilo mai i kakauia ma ka l«i 2*2 o Maraki, 4, 0 ka mai ka hapa uui ma Hilo uei. Nui ka poe mai a me ka poe make hui* wawe i kela pule aku nei (oia paha ka pule e pau ana i Maraki lS). Eha poe i make i ka la hookahi. K kaoi mau ana ka bele kopapau. —."Ua waiho iho nei o Miss H»cbardson 1 ka noho kumu ana no ke knla hui o Hilo nei, a me he mea la, ma ke Kilewea o keia kakah>aka e ku mai ai o Miss lugraham, ke kumu hou. — u He mau la maikai loa keia o Hilo nei, ua hala hope aku la hoi na la a ka ua i aoee mai ai. i —"Hookahi wahi moku okohola e ku oei j ianei, a hookahi haole o luna i make, a ua hooleleia mai i uka nei." j Hoopaiia ke koi.ohe —l ka Poaha iho ! nei, ua hoopaiia o Kealakaa o Nuuanu, he j holona laweluwe i ka oihaia lapaau me ka laikini ole, i mua o ba aha lloomalu, be j kanalima dala a oie ekoh» d»la koioa. Nui j ka poo i kaukoo ae e hoopiha i ke keena hookolokolo mahopo o ua iiaoU uei, a o i lakou a pau, he poe i puni iaia ma kaua j hooio lapuau aoa. E piha mau ana ka koo» | wahi i na po a paa i keia poe, a o ka lakou j haua ka uwa o ka po a paia kuli- Eia ke* i kahi mea kupanaha, i ka wa e hookolokolo i ia ana o Kealakaa, eoli ana kekahi wahine,i pupule mawaho me ke kahea ana i ka iuoa o na akua hoomanamana, e kokua mai i ke kahuna a e hoopakele iaia. I kona wa e oli ana, poohu aua ke po3 o ke kahuna i ka poohina me ke aoia mai iua e l&welawe hou, alaila e hoopii pakahiia aku ana ia ina na mai aua i lapaau ai. Ua oki e ke kunaka ui, a e hoopau i ka aea haukae a boi ma ka paeli. Mai hooloue u J. S K.—Ua hoopuka \ ae uei o J S K ma ka "Lahui Hawaii" o ka Poaha iho nei i kona inanao ma ke ano 1 luna hooikaik'i baluti no S W Kaai, a ki- | lokilo hoi i ua la mamua ae. He kamaaina au ia J S K mai Kona mai a i Honolulu, o kona aoo he hilinai ole ia. Nui na o!elo a me ua kilokilo ma kona elelo laka ole i hoopuka ai me ka oiaio ole. Pela oo ma keia mau >temu elua aoa i hoopiha ai. He hoa holo baloU a paonioni no o D H Nahinu no K Kamauoha a me S W Kaai i ke koho bakti o Kona Heaia i ka la 2 Peberuari. E ikeia ka oiaio o keia ms ka ioaa aoa ia D H Nahinu o na baloti, he 35 ; ia Kamauoha, he 87, a ia S \V Kaai, he 87. No ka uiniu a J S K i ke Kuokoa. "Owai la ka i paewaewa ?" a pela aku, fee hai aku nei au, o ka Lunakanawai o Kona Hema, no ka mea, ua hookolokolo oia i ka hihia aole i kaa malalo o ka mau<i 0 kana aha. He ake wale no ka J S K e hewa o Kamauoha, alaila koho hou o Kona Hem», hulo hou e hooikaika no S >V Kaai. Oia ko'u ike ma ke ano o kaua kamailio j au«. Aole au e hilinai iki m J S K oo ki oiaioole o kaoa mau kamailio a me kaua hana. He elelo lua o J S K. MAKASI AKA o KoNA. UooKtt*iA o K. Kamaūoiia —Ua loaa mai la makou keia leli malalo ibo mai ka peni \ mai o kekahi makamaka o makoo e noho 1 ana ma Kona, a penei kana hoiko aoa uo | ka hookuoia ena o Hou. K. Kamauoha, ka lunamakaainaoa i kohoia no Kona Hema : •*0 ka'o i hoike ako %i ia oe ma ka la 15 o keia malama (Marak«) no na mea e pili aoa 1 ka hana pono ole a kekahi Luoakanawai Apaoa o makoo (Kona), a hoopa» ai ia K. Kamaooha no na malama elima, me kuu hoike pu ako hoi u oe i ke ku ole o ia olelo hooholo i ke kanawai, e ikeia ka oiaio maUloiho. Ma ka la 22 iho nei o MarAi, ua noho iho la ka Aha e oana no keia bihia imuao Hon. F. S. Lym»D. 0 ka makai noi ma ka aoao o ke alii, a o 1) H Hikikokimaka ao s o o ka mea hoopiiia.la noho ana a nioaniau pono, ua ikeia ka huhewa o ka olelo hoopai mua, me ka olelo mai, ua hookouia oe e Kamauoha, a o ka

= bo7p«. »U. » k"- ° Kona H.nui || 14 Qf t st>le i k«t*ke »e ke kanawai. [ 0 ko a«kou lohe be lili maoli uo keUhi lūmoU hoopai.a 6ra, do ka m em t ui »oi ke kokua oka aoao oke aa. pwoi oia ka Laoa Mdtti o na Kooa, e hoofeuu u K. Kft®»uoh», ak», heopmee»» k» oielo hooliolo, a be ekoiu lt, haawiia e hoopaahao, i i Ko«» Akau hoi ka Laoa makai i» minaw*.] Ell 801? CA MAU KUPUN'A H4SIU NCI — Ke hoike »kn nei au i keia kumuUu, a ♦ hooulu I«buiAia ma Kauaio, \laui, o Keaumiki ke ksnr, o Apoakuhei ka wah'.- ; ae, oa lau* i hauau mai aa keiki EUmA kaikaui&hine, 3 keikikaoe. 0 Paukahili ka oiua he wahine i», nana na keiki elua, o Kaeuaka wahiue kona muh niai, nana oiai na keiki 7, eooo kaikamihine, hookahi ke> ki kaoe. O ArekooUu« k. kona oiuii mii ; nana na keiki kane 2 a e 3 kaikamahiue, Pupule k. kona muli mai 2 aua keiki, o AuekooUni kooa muli mai aote aua keiki, o kona muli mai o Kalama w. 3 keiki, a ke hapai nei no i«, na PeiekiU w muli mai o KaUma hookahi keiki. 0 Makuahine w. ko Ukou muli lo», aole oia i ,moe kane. O ka hnina o na keiki i hanau ia e keia poe he A ke hui puia na keiki me ua <n*kua nana i hauau mai keia poe keiki, he ;i3, a ina e liui mai me 2 keiki huuau keiki o!e 35. hui pau loa me ke kupuna e ola nri he 33 ka buins. Aole nae i hanau ium ua moopuna i mau kualua. Vo ko'u manao, o kekahi keia o na kupuna haoau nui, e like me ka'u e hoike uei. He mau kupuna hanau nui, a "iiooulu lahui'' hoi ; ka makia hoi o ke aupuui o ko kakou Mui, ha hooulu Uhui P. X. Manu Opio. K. H. Mani, Mareh 22