Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 15, 8 April 1876 — Page 4

Page PDF (1.73 MB)

KA NUPEPA KUOKOA. ME KE AU OKOA I HUIIA.

Aha Kiekie o ko Hawaiii Pae Aina, ma ka Banako.

                    Emma Kaleleonalani, kue ia Hoopiopio a me ke mau mea e ae.
               Olelo hooholo i hoopukaia mai e ka Lunakanawai Kiekie Harris. Ua hookolokoloia keia hihia ma ke Kau o Ianuari o ka Aha Kiekie, a ua hooholo ke jure i ka pono no na mea i hoopiiia, a ua waiho mai ka mea hoopii i keia mau kumu hoohalahala.
               " I ka wa i hookolokoia ai ka hihia i hoikeia maluna, ua hoike mai ka mea hoopii i kekahi palapala kuai iaia mai a Hikoui mai, i kakauia ma ka la 24 o Iune 1874, no ka aina e hanaia nei, a ua hoikeia mai, na noho keakea ole ia o Hikoni maluna o ua aina la, ma ke ano oia wale no ka mea nona ia aina no na makahiki he iwakalua a oi ae mamua o ka hanaia ana o ua palapala kuai nei, a ua ohi i na uku hoolimalima a me na pomaikai o ka aina, a ua noho hoi ka poo i hoopiiia maluna o na aina nei, mai ka mahina o Aperila 1873, malalo o kekahi palapala hoolimalima, a oiai lakou e noho ana ma ia ano, ua hookuu i ko lakou mau holoholona ma keia aina, a ua kuai aku i na laau maluna o ka aina i wahie, a ua loaa mai he $150.
               Ua hoike mai kekahi o na hoike o ka mea hoopii, nana i kuai i ka wahie me na mea i hoopiiia, a ua uku aku ia lakou i ka $1 50 i oleloia no ka wahie, a oia dala i huiia me ke $50 hou iho, ua hooiliia o ia ma ka mahina o Mei 1874, i ka mea hoopii, i mea e kaa ai ka hoolimalima o ka aina, ma ka bila kikoo no na $200 ia H. Hackfeld & Co., a ua loaa mai iaia ka palapala hookaa no ia mau dala, e olelo ana, ua kaa.
               Ua hoike no hoi ka mea hoopii i na loaa mai ka aina mai, a me ka hoolaha i na mea i hoopiiia, e hele mai luna aku o ka aina, a hoomaha kona aoao. " Ua hilinai ka poe i hoopiiia maluna o kekahi palapala hoolimalima mai a Hikoni mai, i hunaia ma ka la 9 o Aperila 1873, no na makahiki he umikumamalima, a me kekahi leta mai ka mea hoopii aku, a i kekahi o ua mea i hoopiiia ia Lilikalani i make, i kakauia ma ka la 16 o Aperila 1873, a ua hoikeia mai, na Lilikalani i hana na hana a pau a ka mea hoopii, e kauoha aku ai iaia ma ka mokupuni o Kauai, mai kona wai holo ai i Kauai ma ka makahiki 1871, a hiki i ko Lilikalani wa i make ai, ma ka makahiki 1874. Aole hoike e maopopo ai ua hoikeia, a i ole ia ua ike na mea i hoopiiia i keia palapala.
               " Ua kue ka mea hoopii i ka waiho ana o ka palapala hoolimalima a me ka leta i oleloia imua o ka Aha, a ua hoohalahala no hoi i ka hoole ana o ka Aha, aole e ao aku i ke jure o na mea hoike i hilinaiia e ka poe i hoopiiia, ua pili wale no ia i ke kulena o ka mea hoopii e loaa i na uku poho, a ua like paha me ka ae aku e komo ma ka aina, a ua like paha me he hoolimalima la no ka makahiki hookahi, mai ka la i kakauia ai ua mau leta nei, aole nae ia he mea e hiki ole ai ka mea hoopii o hookoia nona ka aina.
               " Ua hoohalahala no hoi ka mea hoopii i ka olelo hooholo i hoopukaia mai no na mea hoopiiia, aole i ku i ke kanawai, a ua kue i na mea i hoikeia.
               " Ua laweia keia mau kumu hoohalahala, a ua ae ia.
               Ma ka hoolohe ana i na kumu hoohalahala, ua hui ia me na olelo hoike i waihoia mai, ka ike a Hikoni, e olelo ana, ua loaa iaia ka uku hoolimalima o ka aina, mahope mai o kona hana ana i ka palapala kuai me ka mea hoopii, aka, aole i loaa iaia ka uku hoolimalima no na makahiki elua.
               Ua hoikeia na hoakaka ana, ua loaa i ka mea hoopii he palapala hoolilo no ka aina o Lawai, ma Kauai, (ke kumu o keia hoopii) mai a Hikoni, a oia palapala hoolilo, ua kakauia ma ka la 24 o Iune, 1871, a ua hooiaioia, a ua kopeia ma ia la no.
               Ma ka la 9 o Aperila 1873, ua hana o Hikoni i hoolimalima me na mea i hoopiiia no keia aina hookahi no na makahiki he umikumamalima, ma ka uku hoolimalima he $200 no ka makahiki hookahi, a ua hoomaka koke ko lakou noho ana i ka aina.
               Ua waihoia mai ma ke ano hoike, he palapala na ka mea hoopii ia G W Lilikalani i kakauia ma ka la 16 o Aperila 1873, a maloko o ia palapala keia mau olelo : " Ua ike iho au i kau olelo no ka holo o ka hoolimalimaia o Lawai me kanaka, a ua paa na palapala he $200 no ka makahiki, a he 13 makahiki. Pehea la i kou manao keia hoolimalima ? Ina he maikai, alaila ua pono. Pehea ka manao o Kakina, ua lohe no anei i nei lilo o ka aina ia hai, aka, e ike aku ana paha ia oe ma Kilauea mai, alaila olelo pu."
               Ua uku na mea i hoopiiia ia Hikoni, i ka uku hoolimalima no ka makahiki hookahi, a ma kekahi makahiki mai, ua oki i kekahi mau laau o ka mea hoopii, a ua kuaiia aku no $150, a ua hooiliia aku he $200, i ka mea hoopii, i uku hoolimalima no ia makahiki, oia hoi, mai Mei 1874 a hiki i Mei 1875. Aohe i maopopo, ua ike paha, aohe paha i ike ka mea hoopii i kahi i loaa mai ai keia mau dala, aka, ua maopopo ua lohe oia ma ka malama o Novemaba o ia makahiki, ke oki nei lakou i ua laau, a ua nui kona makemake ole ia hana, a ua hooili aku i palapala, e kauoha ana ia lakou e hele, a penei ke kope o ia palapala :
               " Honolulu, Nov 21, 1874. Hoopiopio, Kaelemakule a me Upapa :
               Aloha oukou :— Ke hoopii nei o Ema Kaleleonalani ia oukou no ke oki wahie ma kona aina o " Lawai," ua hoolilo loa ia keia aina e Hikoni ma ka la 24 o Iune, 1871, a ma ia hope aole mana o Hikoni malaila. A ke papa aku nei au ia oukou mai hana a noho oukou mamuli o ka hoolimalima ana o Hikoni i hana ia ma ka la 1 o Mei, M. H. 1871, no ka mea he oleloa ia. Ma ka pane o ka loio kanaka o na mea i hoopiiia, Mr. Maioho ua haawi aku lakou i ka uku hoolimalima no 1875 — 6, ma ka mahina o Aperila 1875, a ua hoole ia mai aole e lawe, a ua hoomaka ia ka hoopii kipaku ma ka la 23 o Sepatemaba, 1875. I ka nana aku na waiho mai na mea i hoopiiia i ka palapala i mea e maopopo a ka mea a lakou i manao ai o ko lakou kuleana ia, a ua waiho mai hoi i ka leta i mea e maopopo ai o na hana o ka mea hoopii ana i hana ai ua hoolilo oia i ka Hikoni mau mea i hana ai nona. Aole paha e lawa loa ka palapala a me ka palapala hoolilo no ia mea, aka, ua hiki no ke hoikeia mai. Aole no hoi he hiki ke oleloia, ua hewa ka lunakanawai ma kana hoole ana, aole e ao paa aku i ke jure i ka kaikai a lakou e nana ai i ka holookoa o na hoike. Ua kamailio no paha oia no kela a me keia mea i hoikeia mai, a me ke ano o ia mau mea, e like me ka mea ana i manao ai he kupono, a ua waiho oia na ka jury no e noonoo i ke kaumaha o ka ike o na hoike i ka jury. O ke kumu hoohalahala oia no ke kumu hoohalahala laula, aole i ku ka olelo hooholo i ka ike o na hoike a me ke kanawai. E hilinai no maua i ka mea mau ma keia Aha, aole hookahuli i kekahi olelo hooholo o ka jury na kumu wale no ua manao maua ua ku-e i ke ano kaumaha o ka ike o na hoike, aka, ina ma ka nana ana i ke ano o ka hihiu mai mua a ka hope, ua ike ia, i mea i loaa ai ia olelo hooholo, ua hoomaopopo ole ka jure i ke ano o na mea i hoikeia, a ua hoomaopopo ole a hoopili hewa i na olelo ao a ka Lunakanawai, a i ole ia, ua ku-e ikaika loa ka olelo hooholo i ka ike o na hoike a ua maopopo malaila ua loaa paha ka manao ku-e, alaila ka maua huna ia e kapae ia olelo hooholo. Ma keia hihia, ua maopopo ua hoolilo aku o Hikoni i keia aina i ka mea hoopii, aole no i maopopo ma ua palapala nei ua waiho e ia ka uku hoolimalima no ka mea nana i hana ua palapala nei; aole no i maopopo ka hookoe ia ana mamuli o kekahi hana a olelo paha o ka mea hoopii. Alaila aole kuleana o Hikoni e hoolimalima aku i keia aina mahope iho o kana hana ana i ka palapala hoolilo i ka mea hoopii. Aka, ke oleloia mai nei, ua maa o Lilikalani i ka hana ana i na hana i kauohaia aka iaia o ka mea hoopii, a nana i kakau i keia palapala hoolimalima. Ma keia, ua manaoia paha e manao ana mau i hana oia i keia palapala no ka mea hookahi. O ka pane kupono paha i keia, oia keia, aole oia kakau i kona inoa no ka mea hoopii, aole no hoi oia i kau i kona inoa ponoi a me ka inoa o ka mea hoopii, aka, ma ka nana i ka ike o na hoike, ua lawelawe ma ke ano mea kakau palapala no Hikoni. Aole i hoikeia ma ka ike o na hoike, aole no i maopopo ma ka palapala hoolilo, ua haawi aku ka mea hoopii i ka mana ia Lilikalani e hana i keia mea nona, aole no hoi e olelo ae o Lilikalani, e hana ana oia mamuli o ka mea hoopii, a ma kona inoa paha.
               O ka ninau hou i keia wa, ua apono aku anei ka mea hoopii i ka hoolimalima ma kekahi hana ana i hana'i, he mea anei kekahi e maopopo ai, ua hoapono oia i ka hoolimalima a hoolilo nona ia hoolimalima ? O ka mea a na mea hoopiiia i hilinai ai e hoomaopopo i keia mea, oia no ka palapala o ka mea hoopii ia Lilikalani, o ka la 16 o Aperila, 1873, i hoikeia maluna. O na olelo i hoike mai keia palapala mai, noloko ae no ia o kekahi palapala e hai aku ana i ke ano o ka noho ana o ka mea kakau, aole i manaoia keia palapala no na mea i hoopiiia, aole no i ike ia kekahi mau huaolelo iloko e hoolilo ana nona, a e apono aku ana paha i ua hoolimalima nei ; aka, ua ninau aku oia i ka Lilikalani a me ko Kakina manao ma ia mea, me ka olelo pu e kamailio me Lilikalani i ko laua wa e halawai ai, a me ka olelo aku, ina he hoolimalima maikai, malia o apono aku oia. Ua maopopo, aole keia ka apono ana i ka hoolimalima.
               Ua oleloia ma ka malama o Mei 1874, ua lawe ka mea hoopii i ka uku hoolimalima no ka makahiki e hiki mai ana, a ma ia hana ana, ua lilo ae la he noho ana mai kahi makahiki a i kekahi makahiki, (e nana ia Washburn ma ka waiwai paa, Buke 1, Aoao 393, me ka olelo a me na hana i hoikeia malaila). Ua haawi keia ia lakou ke kuleana e noho malaila no ka makahiki hookahi, oia hoi, a hiki aku i ka la 5 o Mei 1875.
               E like me ka pane i waihoia mai e Mr. Maioho, ua haawi hou aku na mea i hoopiiia i ka uku hoolimalima iloko o ka malama o Aperila 1875, (oia hoi mamua o ka la i hoikeia ma ka palapala hoolimalima o Hikoni me lakou) no ka makahiki e hiki mai ana, a ua hoole ia mai. Ua like keia me ka olelo mai e hele mai ka aina aku, oia hoi, he hai ana aku, e paa ana ko lakou kuleana e noho malaila ma ka la mua o Mei e hiki mai ana. Ua lawa ka olelo waha ana aku e hele mai ka aina aku.
               Eia hoi kekahi ; ua loaa ia lakou ma ka la 23 o Novemaba 1874, ke kauoha i kakauia, e hele mai ka aina aku, e like me ia i hoikeia maluna. He oiaio no, aole i haiia aku ma keia kauoha ka la a lakou e hele ai mai ka aina aku ; aka, ua lohe mua lakou ma ka malama o Aperila ; a maloko o ke kauoha ia lakou, ua oleloia, ua hanaino lakou i ka aina, aole nae i koiia ma ka hana ana o ka hihia ma na kumu hoohalahala, aka, ina he oiaio, he mea ia e lawe ae ai ke kuleana mai na mea hoopiiia, e hai e ia aku lakou e hele, a ua maopopo ma ka ike a Mr. Dharman, ua hana ino io ia no. (e nana ia Washburn, ma ka waiwai paa, aoao 385, pauku 14). Aole no i manaoia i hookahi wale no ano o ke kauoha e hele mai ka aina aku, (e nana ia Parsons ma na olelo aelike aoao 433) Ma ke kanawai kakau ole ia o Beritania, ua kauohaia, e kauoha e aku i eono mahina, ina e manao ana e hoopau i ka noho ana mai kahi makahiki a i kahi makahiki, a ua lawe ae kekahi Mokuaina o Amerika Hui i keia rula no lakou. Ma kekahi mau Mokuaina, ekolu malama ka mea i hunaia, e pau ana i ka wa e pau ai ka makahiki.
               E manaoia ke kauoha o ka la 23 o Novemaba, he kauoha, e hele koke aku mailuna aku o ka aina, a e hoomanaoia, o ka hoole ana mamua, aole e lawe i ka uku hoolimalima i haawiia aku ai ma ka malama o Aperila, ua like ia me ka hai ana aku, o ka noho ana i oleloia mai kahi makahiki a i kekahi makahiki, aole ia e hoomauia aku ana mahope o ka la mua o Mei 1875, nolaila, i ka wa i kakauia ai ka palapala kauoha ia lakou e hele, na eono mahina a oi ae ko lakou noho ana me ke kuleana ole, aka, aole no lakou i hele ma ka mahina o Mei, aole no i uku i ka uku hoolimalima, aole no i ikeia ma na mea i hoikeia mai, ua hoao lakou e uku i ka uku hoolimalima. Aole i hoomakaia keia hoopii a hiki i ka la 28 o Sepatemaba 1875, he umikumamahiku mahina mahope iho o ka hoole ana ia lakou, aole he poe noho malalo ona, a he umi hoi mahina mahope mai o ka palapala ia lakou, nolaila, aole hiki ke oleloia, aole i kauohaia na mea i hoopiiia e hele, mamua ae o ka hoopii ana ia lakou. Nolaila, penei ka ku ana o keia hihia, mamuli o na mea i hoikeia mai : Kuai o Hikoni i keia aina me ka mea hoopii, a mahope o ia hoolilo ana, aole ona kuleana e hoolimalima i keia aina me na mea i hoopiiia ; aole no i hoikeia mai kekahi mana mai ka mea hoopii a ia Hikoni, a i kekahi mea e ae paha e hoolimalima i keia aina no kekahi mau makahiki, a no kekahi manawa paha. Iua e hoolimalima wale aku kekahi mea mana ole i ka aina o hai, a ua uku nae ka mea nana i hoolimalima i ka uku hoolimalima i ka mea nona ka aina, alaila, ua like ia me ka noho ana mai kekahi makahiki a i kekahi makahiki. Ua pau ia ano noho ana ma ka la mua o Mei 1875, a mahope mai o ia wa, ua noho kuleana ole ka poe i hoopiiia malaila. Ua lawa loa a oi aku ka hoolaha i ka poe i hoopiiia, e hele mai ka aina aku, a ua hoopili hewa paha, a i ole ia, ua hoomaopopo hewa i na oleloao a ka Aha, e pili ana i ka palapala o ka mea i hoopii ia Lilikalani, a i oleloia, aole lakou i hoomaopopo i ke kuleana o ka mea hoopii i ka aina, a hooholo i ka olelo hooholo a lakou i hai mai ai. O na mea i hoikeia mai imua o maua, aole no i lawa e loaa ai ka olelo hooholo, a nolaila, e kapaeia ka olelo hooholo. Ua noiia mai maua e hooholo i ka pono no ka mea hoopii non obstante verdicto. (me ka nana ole i ka olelo hooholo) Ua waiho mai ka poe i hoopiiia i na hoike i loaa ia lakou, a i manaoia paha e lakou he kupono, i ka wa i hanaia ai keia hihia i mea e maopopo ai i ke jure, he hope o Hikoni no ka mea hoopii, a ua ae ka mea hoopii i ka hoolimalima, a malia paha ua hilinai lakou ma ka manao ana, he hoolilo kela i hanaia ma ka manao ponoi o Hikoni, a aole e lilo i mea paa, aia a make o Hikoni, a ua hiki ia ke hoomaopopoia keia mau mea ma na hana o laua, a nolaila, he kuleana no ko Hikoni e hoolimalima i ka aina, oiai oia e ola ana ; a ua manao paha ka poe i hoopiiia, ua waiho io mai lakou i ua mea hoike e maopopo ai kekahi o keia mau kumu pale, aka, i ko maua manao, aole lakou i waiho mai i na hoike e lawa ai kekahi kumu pale hookahi, aka, ua lawa i ka manao o ke jure, i ka hana ana imua o lakou, aole maua i ike i ka nui o na mea hoike i hiki ia lakou ke hui me na mea mua, a nolaila, ke hoole nei maua i ke noi e hooholo i ka pono ma ka aoao o ka mea hoopii, aka, ke kauoha nei maua, e hookolokolo hou ia keia hihia.
(Inoa) CHAS. C. HARRIS.
(Inoa) A. FRANCIS JUDD,
Na Lunakanawai o ka Aha Kiekie. A. S. Hartwell no ka mea hoopii, E. Preston no ka mea hoopiiia.
Houolulu, Mar 10, 1876.

HE HIMENI.

FRIENDS OF FREEDOM.
Cheerful Voices p 92. (Ke koa io.)
l Ala, e na koa e,
Koa kinai ona nei,
Koa ui, kamalii,

Ku a paio no.
Kau na bana, welo e,
Naue, naue pololei,
Kui, kui a pepe

Ko ka Rama poo.

2 Pale, pale, pale mau
I na mea ona a pau ;
Inu wai, wai ono no

No na mauna mai.
Paanaau ke kanawai,
Mai hoopa, mai lawe ae ;
Papa ikaika a kinai

Na wai ahi nei.

3 Hele i ke kula no,
Mau no nae ka naaupo !
No ke aha, e Ke o ?

No ka haka nau,
No ka baka puhi pu,
Ala, ala, ku, ku, ku,
Paio, kui, hoolei no,

Alaila naauao.
Hawaii.

HAAWINA KULA SABATI.
HELU 4. SABATI, APER. 23.
KUMUHANA — Ka Ekalesia Karitiano mua. PAUKU BAIBALA — Oihana 2 : 37 — 47.

                    37   A lohe lakou i keia, walania iho la ko lakou naau, i aku la ia Petero, a i na lunaolelo, E na kanaka, na hoahanau, heaha ka makou e hana'i ?
               38 Alaila i mai la o Petero ia lakou, E mihi, a e papetizoia oukou a pau iloko o ka inoa o Iesu Karisto, i kalaia mai na hala, a e loaa ia oukou ka haawina o ka Uhane Hemolele.
               39 No ka mea, no oukou ka olelo hoolana, a no ka oukou poe keiki, a no ka poe i kahi mamao aku, a no na mea a pau a ka Haku, a ko kakou Akua e hea mai ai.
               40 A ma na olelo e ae he nui loa, hoike aku la oia, a nonoi aku hoi, i aku la, E hoola oukou ia oukou iho maiwaena mai o keia hanauna kolohe.
               41 Alaila, o ka poe ae maoli aku mamuli o kana olelo me ka olioli, bapetizoia iho la lakou, a ia la no, hui pu ia mai ekolu tausani kanaka.
               42 A hoomau lakou ma ka olelo a ka poe lunaolelo, a me ka launa pu, a me ka wawahi berena ana, a me ka pule.
               43 Loohia iho la na kanaka a pau e ka makau ; ua hanaia hoi na mea kupanaha e ka poe lunaolelo, a me na hoailona he nui loa.
               44 A o ka poe a pau i manaoio, noho pu lakou, a hui pu ia ka lakou, mau mea a pau.
               45 A kuai aku la i ko lakou waiwai a me ka ukana, a puunaue aku la no kela mea keia inea, e like me kona hemahema.
               46 Hoomau lakou maloko o ka luakini, i kela la i keia la, me ka manao hookahi, a me ka wawahi berena ana i kela hale i keia hale, a ai iho la lakou i ka ai me ka olioli, a me ke akahai o ka naau.
               47 Me ka hoomaikai aku i ke Akua, a me ke alohaia e na kanaka a pau. A hookomo hou mai la ka Haku i ka ekalesia, i kela la i keia la, i poe e hoolaia ana.
               Pauku hoopaanaau p. 38.
Mele — Him. 200 8 — 6 Leo.
1 Auwe ka poe i hoopanee,
A mihi ole no !
Ua puni i ka wahahee,
A make mau lakou.


4 O keia la kaawale no,
Ka la e ola ai ;
I keia la e lelepau

Ia Iesu ka mohai,
               Pule i ala mai ka makau, a mihi, a paulele ia Iesu i ola.

NA NINAU A NA KUMU.

                    P 37, 38. Heaha ka ninau nui ? nawai i ninau ? ninau ia wai ? Na keaha i hoala ia ninau a me ka walania o ka naau ? Na olelo a Petero p. 32 — 24, 36. He ninau no ke ola keia. A pehea Petero ma i pane aku ai ? Mahea na pauku like ? Mat. 3 : 2. 4 : 17 Luka 13 : 5. Heaha ke ano o ka mihi io ? Heaha hoi ke ano o ka bapetizo ia'na ? Ina bapetizoia me ka wai wale no ola anei ? me ke ahi ka pono ? Heaha na haawina o ka Uhane Hemolele ?
               P 39. No wai na olelo hoolana ? Aia mahea ? Ioela 2 : 28. Owai na kanaka mamao aku ? kanaka Hawaii anei kekahi ? No ka poe awai i hea ai ? Ua hea ia anei oukou a pau loa ? Pehea ka poe ma na aina e ? ua hea ia anei lakou ? Pehea e heaia'i lakou ? E hele aku paha na misionari malaila.
               P 40. Nui na olelo paipai a Petero ma ; heaha kana nonoi nui ? He hanauna aha kela ? He hanauna aha keia ? Pehea la e hiki ai ke hoolaia ? 2 Kor. 6 : 17, 18. Pil. 2 : 13
               P 41. Owai ka poe i bapetizoia ? E hia hoi ? Uuku anei ia ? nui paha ? Nui no, nui nae na tausani i koe. Na hua mua nae keia o ke aupuni o Iesu,
               P 42. Ma na mea ehia i hoomau ai lakou ? Heaha keia wawahi berena ana ?
               P 43. Ua ahaia na kanaka a pau ? No keaha ka makau ? He makau io anei ia ? Heaha ka makau io ? Heaha ka na lunaolelo i hana'i ? E like me ke aha ? Mar. 16 : 17.
               p 44 — 45. Pehea ka poe manaoio ? Noho pehea ? Kuai, pehea ? Pehea hoi ka puunaue ana ? Aloha io, kuikahi, lokahi ka manao.
               P 46 — 47. Hoomau lakou mahea ? Me keaha hoi ? Me ka hoomaikai aku ia wai Me ke alohaia hoi e wai ? A pehea hoi i kela la i keia la ? Owai ka poe i hookomo hou ia ai.
Mele — Him. 256. 8 — Leo.
1 Haneli pu, Iesu ke Lii, K
e iho lanakila nei ;
Ke huli mai la na aia,
Ke hemo ae na mea paa.


2 Ua ae lakou o Iesu no
Ke ola nui no lakou ;
Ke hele nei ko o, koonei

I ko Ziona puka e.

NA NINAU A KE KAHU.

                    Na makua. Mamua iki aku, wiwo wale Petero, a hoole ia Iesu, pehea oia ma ka la Penetekota ? Pau kona makau wiwo ole ea. Nohea keia wiwo ole ? I ka lohe ana o kanaka i ko Petero ma wehewehe ana i ko lakou hewa i ka pepehi ana ia Iesu, pehea lakou ? huhu anei ? kaumaha paha a ae ua hewa io ? Pela, ua ae i ko lakou hewa, ua eha loa ka naau. Nawai i hoomaopopo lea i ko lakou hewa ? Na ka uhane ea e like me ka Iesu olelo ma Ioane 16 : 8, 9 Na keiki. Hai mai i ka pauku paanaau p. 38, weliweli loa lakou no ka nui o ka hewa, no ka make mau loa e kau mai ana. A ninau lakou, Heaha ka makou e hana'i i aha ? Aole anei lakou i lohe mamua, o ka mihi ka mea e pono ai ? a i mihi ole, e pau lakou i ka make ? Aole anei oukou i lohe pinepine i ke kauoha, e mihi oukou i ola ? Ua mihi anei ? Ua pau anei ka oukou hewa i ke kalaia ? Nawai e kala ? E kalaia anei ke mihi ole, a paulele ole ia Iesu ? Ka pauku hea o keia Haawina e pili ana i na kamalii ?
               Ke kula a pau, Ehia tausani i huli mai a bapetizoia i ka la hookahi. A kapaia keia mau kausani ekolu he mau hoa aha ? a ka ekalesia aha ? Owai ka ekalesia mua loa ? Ka ekalesia makua, mai ia Adamu a Mose. Owai ka lua ? ka ekalesia Iudaio. Mai ia Mose a Iesu. Owai ke kolu ? Ka ekalesia Keritiano, oia hoi ka ekalesia o Iesu Kristo. Petero ma kekahi mau hua mua e like me na hua bale mua uuku ma ka ahaaina berena hu ole, a ma ka la Penetekota ua lawe nui ia na hua mua na ke Akua, a pela keia, mahuahua nui na hua mua ma keia la Penetekota.
               Heaha ke ano nui a maikai o keia poe haumana hou ? Heaha na hua na ka uhane ? Heaha na hoohailona no ka noho pu ana o ka Uhane Hemolele me kakou ?
               Na manawa aha ka ka i kapaia i keia wa he wa Penetekota ? He wa Penetekota anei ma Hawaii nei mamua ? Mahea na la Penetekota i keia wa ? Pehea la e loaa hou mai ai ka wa Penetekota ma Hawaii nei ? Aia a hui a pule like na hoahanau me ka lokahi o ka manao.
               Heaha ka hope maikai o keia huli nui ana o na lahui okoa ma Ierusalema ? O ko lakou hoi ana'ku, i ko lakou mau aina ponoi a hai aku i ka nuhou maikai no ke ola ma o Iesu la a huli nui o ko kela, a o keia lahui. Oia hoi ka hoolaha ana i ka Iesu olelo ma na wahi he nui a puni ka honua i ikeia ia wa.
Mele. Love The Savior Robina Gula mele 78

E aloha ia Iesu la,
Na pokii e kula nei,
Imi e i kona aloha,

Kulou ae a hoomaikai,

Cho — Huipu e na kamaiki,

Mele pono ia Iesu,
Ano no e lilo nona
Na naau, na kino pu ;


2 Ke hamama nei ka puka
O ko Iesu pa maikai ;
Hea olu no ke Kahu,
Ala, wiki, komo ae.

Cho — Huipu e na kamaiki, &c.

               Pule i ala mai ka ninau. Heaha ka'u e hana'i i ola, &c.
               HAAWINA KULA SABATI NO APERILA 30, Oihana 3 : 1 — 11. HAWAII.

KA HUNT'S LAAU OLA
(HUNT'S REMEDY)

                    HE LAAU LAPAAU HOU, MAI AMERIKA MAI ! He Laau Maikai keia no Na mai pehu o ka opu, Na mai o ka puupaa a me ka opu mimi, Mimi-paa, Mimi-eha, Mimi-helelei, Ka lepo gravel iloko o ka opu-mimi, Ka mana ole, kapalili, hui ono ole ka ai. Na Mai Wahine, NAWALIWALI O KE KINO, LEPO ULA ILOKO O KA WAI MIMI, MANOANOA PAHA KA WAI E like me keokeo o ka huamoa, Like paha me na kaula silika keokeo, eleele, lenalena paha ; a i ole ua like paha me ka lepo i anaiia i na iwi keokeo, a i ka mimi ana, ua wela oioi ka mai, me ka eha nui o ke kikala a me ka puhaka. HE NUI NA HOIKE e ola nei, ka poe i loohia i keia mau mai i haiia maluna ae, ua pau lakou i ke ola maikai, no ka inu ana i ka HUNT LAAU OLA. ("HUNT REMEDY)!" UA HAAWI mua ia keia laau, e kekahi kahuna lapaau naauao, i ke kanaka mai pehu o ka opu, e noho ana me ka ohana a Mr. Hunt ; John Hunt kona inoa, he 45 kona mau makahiki, he kanaka nui poepoe, ua loohia i ka mai pehu. Ua haawiia kela me keia laau no keia mai, aole nae oluolu ; ua mahuahua mau kona pilikia, ua pau loa ke kino a me na wawae i ka pehu ; ua kokoke paa loa ka mimi ; kokoke pau loa ka hanu ana ; a ua mahuahua loa ka wai iloko o ke kino. Aole hiki iaia ke moe ilalo ma ka moe, nolaila, ua noho wale no iluna i ka po a me ke ao. Pela mau kona popilikia a hiki i kona hoao ana i keia laau, a ke kahuna i kuhikuhi mai ai. A i kona inu ana i keia laau, ua hoomaka koke ka oluolu. Ua paipai koke ia ka puupaa i ka laua oihana ; ua puka hou ka wai mimi a nui wale ; ua emi koke mai la ka pehu o na waewae ; a ua oluolu hou ke ake-mama i ka hanu ana ; ua oluolu a maikai ka io o na lala, a e hoi nui mai ana ke ola maikai, alaila, me ke kuhihewa, ua waiho oia i ka laau i kekahi mau la. Ua pono ole nae ka waiho ana ia manawa, no ka mea, aole i ola io maoli kona mai pehu. Ua molowa hou na puupaa i ka laua oihana, a ua mahuahua hou ka wai iloko o ka opu, a ua popilikia hou e like me mamua. Alaila, ua inu hou oia i ua laau la, a ma ka hoomanawanui ana, ua lanakila hou auanei maluna o ka mai, a ua ola io maoli, a ua hoomaka hou oia i kana oihana mawaho o ka hale.
                    Oia ka lapaau mua ana me keia laau ; a mai ia wa mai, (he 25 makahiki) ua ha- hanaia keia laau e like me ka hana ana o Mr. Hunt, a ua haawi na kahuna lapaau i keia laau i ka poe mai pehu a me na mai like.

               Mai ia manawa mai, ua ikeia, e mahaloia hoi keia laau, mai o a o, e na kanaka, a ua inu ia hoi ma ke ao ana a me ke ao ole ana mai o na kahuna lapaau ; oia ka mea i hoola mai i na kanaka he nui, ka poe pilikia i ka mai pehu, a kokoke i ka make.
                    Na kuhikuhi no ka inu ana :

               E INU I KE PUNA TI PIHA, a hala na hora 4, alaila, e inu hou. E mahuahua liilii nae a hiki i elua puna ti piha — a hiki hoi auanei i puna nui piha.
               NO KE KEIKI hookahi makahiki a hiki i na makahiki eono, e haawi 5 kulu, a hiki i na kulu 20 ; eha hora nae mawaena o ka haawi ana.
               KUMUKUAI, he - - $1.50 no ka omole.
DILLINGHAM & CO.,
735 3m 748 Na Agena no ka Pae Aina Hawaii.