Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 16, 15 April 1876 — Page 2

Page PDF (1.83 MB)

KA NUPEPA KUOKOA. ME KE AU OKOA I HUIIA.

MA KE KAUOHA.

                    Keena Ola —Ma Alanui Puuowaina, kokoke i ka Halemai Moiwahine. JOHN H. BROWN, Hope o ka Papa Ola.
Aperila 15, 1876. 750 2ts 731

                    I KULIKE ai me ka Pauku 231 o ke Kanawai Kivila, e kukulu a e hookaawaleia ana kekahi Pa no na holoholona mea wale no ka Apana o Puna, mokupuni o Hawaii, ma kahi i kapaia o Ahalanui, ma kai o ke Alanui Aupuni.
W. L. MOEHONUA, Kuhina Kalaiaina. Keena Kalaiaina, Aper. 15, 1876.
               I KULIKE ai me ka Pauku 231 o ke Kanawai Kivila, e hoonoho a ke hookohu aku nei au ia A. D. Alapai i Luna Pa no na holoholona mea wale ma ke Apana o Puna, mokupuni o Hawaii S. KIPI Kiaaina o Hawaii.
Hawaii, Aperila 10, 1876. 749

               Ua koho pono ia o J. Welewele i Hoa Ekolu no ka Papa Kula Apana, o ka Apana o Ewa a me Waianae, mokupuni o Oahu. W. JAS. KAMIKA, Luna Kula.
Honolulu, Aperila 7, 1876. 749

               UA hookohuia o William O. Smith i keia la, i Hope Loio Kuhina no ke aupuni. W. R. CASTLE.
Mar. 23, 1876. Loio Kuhina.

Olelo Kuahaua.

                    O MAKOU, KALAKAUA ma ke ahonui o ke Akua Moi o ko Hawaii Pae Aina, ke hoolaha nei. I ko makou makemake a i mea hoi e kulike ai me ka hoakaka ana o ko makou Kumukanawai, e hoakoakoa ae na Hoa o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ko makou Aupuni ma ka Hale Ahaolelo, ma ko Makou Kulanakauhale o Honolulu, noa ka lawelawe ana i na hana ku i ka pono o ka lehulehu, ma ka hora Umikumamalua o ke Awakea, o ka Poaono, la Iwakaluakumamaiwa o Aperila, i ka Makahiki o ko kakou Haku. Hookahi Tausani Ewalu Haneri me Kanahikukumamaono.
               Haawiia malalo o ko Makou Sila Alii, ma ko Makou Hale Alii ma ke Kulanakauhale o Honolulu i keia la Iwakaluakumamaiwa o Feberuari Makahiki Hookahi Tausani Ewalu Haneri me Kanahikukumamaono, a i ke Kolu hoi o ka Makahiki o ko makou noho Alii ana.
L. S. (Sign) KALAKAUA R.
Ke kuhina Kalaiaina,
(Sign) W. L. MOEHONUA.

Ka Nupepa Kuokoa.
— ME —
KE AU OKOA
I HUIIA.
Published every Saturday, $2 a year.

HONOLULU. APERILA 15, 1876.

                    I KELA MAU pule aku nei elua i hala, ua hoihoi ae na alii na moi kane a me wahine, i ko laua luana a hiolani ana ma ko laua home Honuakaha.

               O KE ALII KA EMEPERA O Berazila Dom Pedro me kana Emepera wahine, ua haalele aku i ko laua kulanakauhale alii ma ka la 26 o Maraki, a ua holo aku i Nu Ioka, me ka manao e ku aku i ke awa hope ma ka pule hope o Aperila. O ka poe i ike alii ole mamua o kela Ripubalika, e halawai ana lakou me Dom Pedro. E hoomanao ka Emepera Pedro, e halawai ana oia a me kana aliiwahine, me na alii he miliona o Amerika ke keehi laua ma na kaiaulu o ia aina holomua a waiwai.

               UA LILO I MEA nune nuiia ma ke kulanakauhale o Roma, ka hopuia ana o kekahi mau luna aupuni o ka moi ma ke alo alii ponoi, no ke kakau koloheia ana o ka inoa o ka moi Victor Emanuela maluna o kekahi nota nona ka huina he $40,000. Eia paha ka mea i ikeia ai, ua pokole pinepine ka moi i ke dala, a nolaila ua aie dala mau aku me ka uku i ke kuala kiekie ; a mahope iho nei, i ka wa a kekahi keonimana i aeia mai ai e ike aku i ka moi, hoike aku la ia i keia nota nona kela huina he $40, 000 i kakau inoa ia e Victor Emanuela, a ua nui ua Keonimana la i kekahi mau kakauolelo e kakau i ko lakou mau inoa i oiaio ai. Ua manao no nae lakou, aia no la ma ke ano nota i maa, nolaila, kakau inoa ai lakou.

               MALALO AE o ke poo o na mea hou o na aina e, e loaa ai kekahi mea e pili ana i ke Kuikahi panailike. Aole i hapai hou ia ka noonoo no ke kuikahi mahope iho o ka la 6 o Maraki, no ka pau pono ole paha o ka hooponopono aupuni a no ke omaimai paha kekahi o Mr. Wood ka mea iaia ka malama iloko o ka Hale. E hapaiia ana ka noonoo o ua kuikahi nei ma ka Poaha la 6 o Aperila i hala aku, a ma ia la e manaoia aku nei, o ka la hope loa ia e noonoo ia ai. Eia no keia hoopaapaa i ka heluhelu akahi o ka bila, a koe aku elua heluhelu ana i koe ina e holo ae ana i keia. Malia paha e lohe kakou i ka nu hou maluna mai o ke D. C. Murray a me ke kialua haole Julia M. Avery, no ka mea, e haalele ana laua ma waena o na la 10 a me 15 o keia malama.

               MA KE KAKAHIAKA Poalua iho nei i ku mai ai ka mokuahi lawe leta mai Kaleponi mai, he mau la mahope iho o ka manawa i aelike ia ai. Ua manao ia o ke kumu la o ia lohi ana, no ka hiki ole mai o na leta o Enelani i Kapalakiko mamua ae o ka wa holo, eia ka auanei aole. Ua hiki ae no, a eia ke kumu i lohi ai, no ke akaka ole o ka manawa e hoomaka ai ka uku ana o ka uku kokua a na aupuni Panalaau i ka Laina Hooholo mokuahi. Ina he oiaio ko makou mau lono, aia ke hoopauhala la kekahi poe ma na Panalaau, e hoopaa ae i keia olelo aelike me keia laina, no ko na haole Pelekane makemake ole i na lawelawe ana a na Amerika, alaila oia paha kekahi kumu. Ke manao nei makou, he hana popilikia ua ko na Panalaau poe ka hoopau ae i ka laina i kukulu ia me na mokuahi paa i kapaliia me ka hao.

               UA HOOPUKA AE na nupepa Farani kokua mahope o Don Carlos, i kekahi olelo i hoomakaukauia e Don Carlos, a i ole ia, e kekahi o kona poe kokua, e hoike ana i kona pakele ana mai Sepania aku. Ua konoia ke Keiki Alii Don Carlos e haalele i ka hakaka ana no ke Kalaunu o Sepania ma ka la 28 o Feberuari mamuli o kekahi mau kumu, aka, ua ukaliia oia e kona puali koa ponoi mai Valcarlos aku a i ka palena o Farani ; a malaila i hoike hopeia aku ai na hanohano koa maluna ona, haawia na huro, alaila, haihai iho la i na lako kaua maluna o ka lepo o Sepania, a komo pu aku la me ia iloko o Farani. Malaila i apo alohaia mai ai e na luna aupuni Farani. Ua haalele o Don Carlos ia Sepania me ka haawi pio ole i kona kuokoa, na mea kaua a me kona mau pono.

               KE HOLO NEI O Asia imua ! O na mea paakiki keia o na makahiki loihi i hala, ua hoonioniia, a ua loaa i na kanaka ka manao holomua. O na mea hou mai Korea mai, ma na lono hope loa, ua wehe ae la o Korea i ekolu mau awa kumoku no na Iapana kalepa waiwai malalo o na koi ana e like me ka hoohuliia ana o Iapana e na Amerika he iwakalua makahiki i hala aku. Ke hoomaka mai nei na Rusia i ka eli ana i na lua lanahu ma Saghalieu, a ua kukuluia na wahi e kalepa ai maluna o ka aina e na Pake ma ka hema loa o ka muliwai o Amua ; a ua kauoha aku nei o Kina e ana ia kona mau lua lanahu. Ke hoomaka mai nei o Rusia i kona alanui hao e moe ana maluna mai o Siberia a i ka Pakipika ; a o Hinedu keia, mahope o ke kapili ano ia 5000 mile kaa ahi a me ka hoolilo ana ia $30,000,000 no ka hookahekahe wai maluna o ka aina, ke hoomau hou nei, i ka hoopalahalaha ana aku i na kumu waiwai.

               AOLE ANEI I kupono keia pauku o na kanawai hoopai karaima i ka lunahooponopono o ka nupepa a ka poe laa, oia keia, 9. " Ina i hana kekahi i ka laibila no ka mea make, ke maopopo he manao ino kona malaila i kekahi mea e ola ana ; a ina hoi he mea ia e poino ai ka inoa maikai, a e ino ai paha ka noho ana o ka mea e ola ana, a ua maopopo io maoli no hoi o ka manaoio no ia o ka mea nana i hana i ka laibala a hoolaha aku paha alaila e hoopaiia no ia e like me ka hana i ka laibala e poino ai ka mea e ola ana."
               Ua hiki no ia makou ke kala aku i ka poe i pili i keia pauku ma ko makou ano hoomanawanui ina he naaupo maoli a pupule, aka ina he manao ino e maoli, alaila ua pili maoli no. He mau hoike no nae e ku nei, he hoomauhala ka kekahi o na lima lawelawe o kela pepa i
kekahi o ka ohana o ka mea i make e ola nei.

Mr Moody ma Nu Ioka.

                    I ka hebedoma alua o Maraki, ua pii ae ka mana o ka ulu ana o na halawai a Mr. Moody, ka haiolelo kaulana nana i alako i mau tausani poe e hoolohe ia ia ma kela a ma keia halawai ana. I ka po Poalua o keia hebedoma, ua haiolelo oia no na hoahanau palaka a manaka. Ua kamailio pinepine oia no na karistiano i lilo i mau hoahanau no na ekalesia, aka aole nae hoomau i ka hana pono ma ka hoomana, ma na huaolelo ikaika a kupololei. Ua hoopili oia i ka hoomaemaeia ana o na lepera he umi e Karisto a me ka hele ana mai o kekahi o na kanaka i ona la mahope iho a olelo mai, " Aole anei he umi poe i hoomaemaeia ? Aka auhea hoi ka poe eiwa ?" Ua hoopili aku o Mr. Moody i keia ninau no ka poe ui i hoohuliia ma ka pono, ka poe hoi no lakou ka ikaika e emi ana a i hapai ikaika ole hoi i na hana karistiano mahope o ko lakou hoohuliia ana a kuleana lakou ; a ua ninau pinepine oia i ka ninau me ka hai i kana haina ponoi ; " Aohe au i ike. Noonoo iki a hele a komo i kekahi mau ekalesia." Olelo hou mai oia, " Malia paha ua hele keia poe i hoohuliia iloko o kekahi mau ekalesia a hiamoe me ka palaka. Ua lehulehu o kakou mau hoahanau o ia ano." O na karistiano, o lakou walo no ka poe hilahila i ko lakou hoomana. Ua haaheo ka poe manaoio ole i ka hoomana karistiano, a ua kukala akea lakou i ko lakou mau manao i ke ao holo okoa.
               " E na kanaka" wahi ana, " Owai ka mea nana i hookekeue i ke diabolo e haaheo keakea ole ae i ko lakou hilinai ia ia ; aka o na karistiano keia makau wale i ka hoomalamalama ae i ko lakou mau kukuna malamalama."

               MAI ka poni mai a ka mea kakau o ka nupepa " Press" o Potalana, Maine, e noho ana ma Wasinetona, i ike ia ai keia mau mea malalo iho, no na mea e pili ana i na Luna Ahaolelo Senate o Kaleponi, a penei no ia : " Mai waena mai o na Keonimana e hoopiha nei i na noho Senate, aohe mea i oi ae o ka makemakeia, e like me ka Luna Senate mai Kaleponi mai, oia ke kanaka mare ole Booth. O kona kine pololei a me ke ano maiau o kona lawelawe ana, ua haawi aku ia i mea e hookaulana ae ai iaia ; o kona mau helehelena ui, ka lauoho haulaula a me kana mino-aka ana, oia ka mea nana i hooui loa ae iaia. A ina e ike oe iaia, e pakuiia aku auanei kou hoomahie ke lohe oe i kona leo haahaa kumkuai nui a ano olelo alo alii. Aohe oia i kamailio nui, he kakaikahi wale no, aka, o ia mau kamailio ana nae, ua hele pu aku ia me ke koikoi. Ke ku ae o Booth iluna, he palanehe ole, alaila, ku malie. Aole oia e wikiwiki ma ke kamailio ana, aole hi-o o na helehelena ; a o Sargent kona kokolua, noho oia maluna o kona noho me ke keakeaia, aole loa oia e oluolu iki, aia no a ku maluna o kona mau kapuai."

Paa papalua ka hoi.

                    Ua ike iho makou, maloko o ka hale ahaolelo o na makaainana o Amerika Huipuia i ka paa papalua o na inoa o na lunamakaainana, a penei no ia : he elua Kamika, elua Baraunu, elua James, elua Bigleys, elua Phillipses, elua Rawleys, elua Walkers, elua Woods, elua Vances, elua Townsends, elua Wilsons, elua Wells, elua Hamiltons, elua Hewitts, elua Robbins, elua Bakers, elua Burchards, elua Caldwells, elua Clarks, elua Harrises, aohe hoi he olelo ana no eono Williams, he Kasson a me Cason, he O'Neal a me Neal, he White, he Whitehouse a he Whitting.

               KA HOOMANA MA KUPERO. O Kupero, kela mokupuni ma Kekaiwaenahonua, oia no kekahi o na kahua o ka hoomana ma o Verunusa la ; ke malama mau la i na ahaaina i hoomaamaaia e ia hoomana ma o ka hoohuihui ana me ke ano karistiano, me na manao baibala. O kekahi o na mea ikaika loa e malama ia nei, oia no ka la 11 o Iune o kela a me keia makahiki, a ua kapaia e lakou, " Cataclysmo." Ke kokoke mai keia la, alaila he mau hoomakaukau nui mamua iho ma kapakai ; a o na keiki mea waapa hoehoe keia, pena panio mai la i na waapa a kahiko iho la me na hae. A hiki io mai ia la, alaila, lawe ae la lakou i kekahi kaikamahine oi o ka ui e loaa ana, hookau maluna o ka waapa, holo a waena kai, me ka hahai pu mai o na waapa mahope. A i kahi mamao kupono mai kapakai aku, hoolana na waapa, alaila haipule a hoolei i ke kaikamahine iloko o ke kai. Iaia e kiolaia iho ai a pii hou ae i ka ili kai, lalauia iho la ia me na huro olioli, laweia mai la a hookauia iluna o ka waapa oi loa o ka nani me ka hoihoi aku i ka aina me ka olioli. Alaila, hoaliiia iho la ia, me ka hoonohoia o na kauwa malalo ona, a me kona hoomana pu ia aku a po ia la, me he moiwahine la a akua wahine paha. Ke olelo nei na kamaaina, na hoomakaia keia hana mawaena o lakou, " mai ka manawa mai o Verunusa," ka mea a lakou i manaoio ai, he kanaku maoli.

Ke ano ili o ka Mahina no ka Malama o Aper., 1876.

MANAWA NO HONOLULU
[HOOMAKAUKAUIA E KAPENA D. SMITH.]

l Hapaha Mua................................... 5 40.8 AM
8 Mahina Piha....................................9 07.8 AM
16 Hapaha Hope..............................10 00.4 AM
23 Mahina Hou.................................. 8 32.4 PM
30 Hapaha Mua...............................11 55.9 AM

Ka puka me ka napoo ana o ka La.

1 Puka la....5 56.1 AM.......................Napoo la...6 11.1 PM
8 Puka la....5 49.7 AM.......................Napoo la...6 13.7 PM
15 Puka la....5 44. AM.......................Napoo la...6 16. PM
22 Puka la...5 39. AM........................Napoo la...6 18. PM
29 Puka la...5 33.5 AM......................Napoo la...6 20.5 PM
30 Puka Ia...5 33. AM........................Napoo la...6 21. PM

Ka Latitu me ka Lonitu o Honolulu.

Ma ka hale bele pauahi, Hale Kaawai Helu 2, a i ole ma ka Hale Kilo o Mr. Flitner, penei :
Latitu 21° 18' 23" Akau. Lonitu 157° 48' 45" Kom.

Nu Hou Kuloko.

                    I nehinehi, ua hoopaaia na puka oihana aupuni no ka malama ana i ka " Poalima maikai."

               KILAUEA NO KAUAI,— A keia Poakolu ae, e holo kaapuni aku ana ko kakou mokuahi, no ka moku olalo.
               Aohe i hoopau ko ka Lani lokomaikai i keia kulauakauhale, ma ka hookulukulu mau ana mai i na paka ua.
               Ua make i pau i ke ahi ke kapa o ke keiki o J. Mitchell o Moloaa, Kauai i kela pule aku nei.
               Ua lohe mai makou, he ewalu ka nui o ka poe i make maloko o Honolulu nei i ka Poakahi aku la i hala.
               Ua kahuli kekahi waapa mawaena o Molokai a me Kahakuloa, aka aole nae oia i poino.
               Ua hoi mai nei o Mekia Keoki Makapolena mai kana huakai hele aku nei i ka Ripubalika nui o Amerika Huipuia.
               O ke kapena mai nei o ka mokuahi " Kulanakauhale o Kapalakiko" ma ka huakai aku la i Kikane, oia no o Kapena Waddell o ka moku powa Sanadoa o ka aoao Hema o Amerika Huipuia.

               AHA EUANELIO O OAHU — I ka Poalua iho nei ka akoakoa ana o keia Aha Euenelio, maloko o ka luakini o Kaumakapili, a i ka Poalima nei ka hoopau ia ana.
               Ua lele i ka pali kekahi kanaka ma Wailua Molokai, i pii i ka la i, a i ka hoi ana, e pakika iho ana haule i ka pali. Pakele nae ke ola aohe i poino.
               He elima mau kanaka aihue i hoopaiia ma ka aha Hoomalu o Wailuku i ka la 12 aku nei. He ekolu aihue pipi, hookahi aihue moa a hookahi aihue kaulawaha.
               No na luna aupuni kane wale no anei ke kanawai, aia a hoohiki kupa Hawaii kekahi mau kanaka malihini, alaila lawelawe i na oihana aupani, aole no na wahine kekahi ?

               MAI LAHAINA MAI.— Ke olelo mai nei ka D. W K. Naai palapala o Lahaina, ke emi nei ka nui o na kanaka ma Lahaina, ma ka pau i ka hele nui ana aku ma kekahi mau wahi.

               HE HANA NAAUAO,— Ua kuai iho nei ka ekalesia makua o Hilo i Ilina kupapau no lakou, a e okiokiia ana na kuleana o kela a me keia, me ka hoomoe ponoia o na alanui.

               LAKAWANA.— Ua lohe mai makou, e hoi hou mai ana i Honolulu nei keia moku kaua Amerika nana i ka loihi ia Hawaii nei, a hoolilo mau tausani dala no kela a me keia mea e hoolako ai ia lakou.
               Ma ka mokuahi kaapuni o ka la 14 o keia malama, e paa loa mai ai na lunamakaainana o na aoao makini aku nei o kakou, no ka mea, e ku ana o " Kilauea" i Honolulu nei i ke kakahiaka nui Poaono o ia pule.

               MAKE I ALOHA NUIIA — Ma ka hora 12 a me 1/2 o ka po o ka la 22 o Maraki ma Kona, Hawaii, ua make aku la o Miss Hattie Weeks, i ka 16 o kona mau makahiki ma keia ao. Oia ke kamalei hookahi a kona mau makua, a he lei momi hoi no ko laua mau la ui.
               Ua hoi hou mai ka moku kuna Bonanza i ka Poalua iho nei, no ka pa ana o ke balaka i ke poo o J. H. Balaka a me kekahi luina moku. I hoi kou mai nei e lapaau i keia mau kino i hoopoinoia. I keia la paha e holo hou ai ua moku nei.
               Ua lohe mai nei makou, ua makaukau ka palapala hoopii a ko Koolauloa poe no ka hoole i ke kupono ole o ka lunamakaainana i kohoia no ke ku e i ke kumu kanawai no ka waiwai paa ole. Eia nae ka mea kupanaha, o ka mea nana ka hoopii a he hoa holo balota no i haule, aia no nae ia lua hookahi, he neo.

               HANEEIA E KE ONE — I ka Poakahi iho nei, oiai kekahi pupule o Kalaepohaku, e hoohanaia ana ma ka eli one eleele ana, aia hoi, hanee mai la kahi ana e paeli aku ana, a paa loa iho la malalo. I ke ake ana e hoopakele i kona ola, aia hoi, ua hala loa e aku la no ia.
               Ua lohe mai makou, ua lawe mai kekahi kapena moku he elua mau wahine i loaa ole na palapala ae holo i Honolulu nei, a hooleleia i uka nei. Noho iho nei a hala he mau la, inu iho nei ua kapena nei i ka rama a ona, kii i ua mau wahine nei, e holo loa iho ana laua la e pee, akahi no a hai ae ua kapena nei, he mau wahine palapala ole. Hu no ka apa a kapena Hawaii.

               NA HAIOLELO ANO LIKE OLE.— Ua lohe mai makou, ua haiia ma Laie kekahi mau haiolelo ano like ole ma ke kumu manao, he ola anei ka manaoio i ke Akua. Ua hoole loa o Mr. Napela o Kalawao i ke ola o ka uhane o ke kanaka ma ka manaoio, a ua ku hoi kekahi haiolelo e ae, no ka ekalesia Moremona no, a olelo, e ola no ka uhane o ke kanaka manaoio i ke Akua. O ke aupuni paha e mokuahana iaia iho aole e mau. Pela paha aunei keia hoomana.

               ALAWA MAKE EMOOLE.— I kekahi la o ka hebedoma i hala, ma uka o Manoa, oiai o Alawa a me ka nui o na makamaka e lawe ana i kekahi makamaka make ona, he inoa wahine, e kanu, aia hoi loaa iho la ia i ka umii, a lawe kokeia aku la kona aho ia wa koke no. Nolaila he elua mau hoolewa ano kaumaha i ikeia ma ia la. Hookahi e laweia ana i ka lua kupapau, a hookahi hoi e hoihoiia ana i kauhale. Aloha ino.

               HOU PAHI KAAIANAE.— Ma ka po Poaono aku nei i hala, ua houia i ka pahi kekahi makai kulanakauhale o Lonoakeawe ka inoa, e keia kanaka maluna ae, ia ia e hooko ana i kana hana maluna o Kaaianae. Ua ona keia kanaka i ka wa i kiiia aku ai e hopu. O kahi i hanaia ai o keia hou pahi, aia no ma Kaopuaua, kahi kuluma nui wale i na hana pono ole. Ua lohe mai makou, i ka Poaono koke iho no ke ao ia ana, aole e inu ona a hoohaunaele, aka loaa koke no nae. Ua waihoia keia hihia no ke kiure.
               Ua lohe mai makou ua hiki aku ma ka Helu 10 ma Alanui Papu ma ka Poaha nei kekahi keiki o ka Hale Pai palapala e hooweliweli wale a hoopahele paha i kekahi keiki o loko o ia halekuai i hoike ku e ai oia iaia iho. Malia paha i hookikina ia aku la no e Lahui ma. He ano hana keia i ku-e i ka Pauku — Kumukanawai. Alua no ka hana ia lakou, o ka pane aku, a me ka hele okoa aku no e wahakole, kai no ma na maka peni e ikeia'i. He hoike keia ua haulehia lakou e ka lili a me ka inaina. Hilahila ino. E mihi aku ka pono.
               " Aole no ka poe ola ke kahuna lapaau, aka, no ka poe mai no." Oia ka pane kupono ia " Lahui Hawaii," no ka itamu nona ke poo, " Kohu ole hou no," ma keia Poaha mai nei. Aole no ka poe i hana ole i ka hewa ke kanawai, aka, no ka poe hewa no. Pela no hoi makou i olelo ai i ke anaina pule e kamailioia nei. Aole no ka poe i hele e hoomana me ka oiaio. Aole loa. Ina e olelo mai kekahi ua pili pu ia lakou, alaila, ke kuai aku nei makou, he kukahiko alua ia, ka mea i kaulana, " puka ma ka eke a Hagai."
               Ua lohe mai makou, ke hoolalaia nei kekahi hoopii laipila i ka lunahooponopono o ka nupepa " Ka Lahui Hawaii" e ka aoao o ke alii no ka hoolaha ana maloko o kana nupepa i kekahi laipila kiekie i kekahi luna aupuni o ka mokupuni o lalo. Ua kakauia ua manao laipila la ma ke kapa inoa maoli ana, e kekahi kanaka i pee malalo iho o ka inoa kapakapa A K Meawai. He karaima kiekie keia o ka laipila, aka, aole nae paha i hoopiiia kekahi hihia o ke la ano ma Hawaii nei. No ka maopopo ole ia makou, nolaila, ke ku nei makou i ka wa.
               U na kanaka Hawaii a pau i kau ai maluna o na moku okohola Amerika i hoopio ia ai e ka moku kipi powa Senanadoa i ka makahiki 1865, e hoike koke mai lakou i ko lakou mau poho ma ke ano kupono me ka hookaulua ole. Ma o kehahi olelo hoolaha 1a e ikeia ai o A S Hartwell ka Loio nana e hoomakaukau keia mau koi poho a pau, a waiho aku. E hele ae oukou i ona la, mai hoohakalia o hala ka manawa pono.
               Ma kekahi olelo hoolaha e puka aku nei i keia la, e ike ai ka lehulehu, ua wehe aenei o Samuela C. Allen a me Maka R. Robinson, keiki a Kimo Robinson o Pakaka, i pa kuai papa no laua, a e loaa no laua ma ka Hale Mahoe, aka o ka papa ma Pukaaka no e loaa ai. He kumukuai makepono ko laua mau lako kukulu hale wahi a ka laua hoolaha. E hele nui ae i ike maka.
               " O na noonoo kanalua, o na manao ehaeha a me ka wikiwiki i ka huhu, he mau mea ia e awaawa ai ka noho oluolu ana." Aole he hana naaupo ke kanuia ana o ke kino i hala i ka make mahope o elima hora mai ka make ana. Oia no ke kauoha i kona wa e ola ana, a ua hookoia na kauoha e ae e like me kona makemake. Eia kana kauoha hope, " mai kau loihi ia'u ke make au, aole hoi e uwe oukou." He mau huaolelo aloha keia i mua o kona kaikunane makua, a i kulike ai me kona makemake, ua hooko io ia me ka hookaulua ole. Ina no ka manao e ola hou ae ia, he mea hoohilahila ia.

               KA MANO A ME KA PU AWA — Ua lohe mai makou, i ka wa e akoakoa ana na Moremona i kekahi o keia mau la aku nei i hala o kela pule, aia hoi ua lalau ae kekahi kanaka lawaia i ka upena uluulu a luu aku la i ke kai, me kekahi poe e ae. I ke kanaka mua i luu ai, ike aku la ia i kekahi mano nui e nana pono mai ana ia ia. Wikiwiki ae la ia i ka hoi iluna a olelo i kona poe lawaia, eia he ia nui ilalo, oia hoi he mano. Koi kahi poe e o, aka hoole ua kanaka nei, me ka olelo ina e loaa ona pu awa, alaila nana e lawe a hii mai i ka mano. Pa aku la keia manao i kekahi poe a loaa ka mea e hoopaapaa ai. Aka, lohe kekahi luahine, he pupu awa ka mea e ike ai ia, nolaila, pii kela e huli pu awa, a loaa lawe mai nei ua kahu manao nei. I ka loaa ana a lawe aku i ka pu awa, aohe ua mano nei ua holo. Olelo iho la ke kahu mano, no ka hoopuukahuaia ka mea i holo ai. Pau ole no hoi ka hupo o kanaka Hawaii. Ehia mea luhi o kahi luahine i pii pu awa ai.

               KA MANUWA LACKAWANNA.— Ma ke ahiahi Poakolu iho nei, ua ku hou mai ka moku kaua Amerika Lackawanna ma ke awa o Honolulu nei malalo o ka noho aliimoku nui ana o Kapena Jas. A Greer. Ua ku mua no keia moku kaua ma Honolulu nei i ka 1868 a noho loihi maanei he makahiki. Ua holo mai keia moku mai Mazatlan mai a ku ianei iloko o na la holo he 20 Eia mai na aliimoku malalo iho : Kapena — Jas A Greer. Malamamoku nui — M W Sanders. Hookele — Lieut. W H Parker. Lutanela — B S Richards, H Winslow. Na Kokua Hookele — C P Rees, F H Crosby, W Kilburn. Wiliki nui — A S Greene. Kauka — G W Woods. Puuku — H T Wright. Kokua Kauka — J H Hall. Kokua Wiliki — W C Eaton. Pikimana — F E Bealty. Kupakako a ke Kapena — Claude. Kupakako a ka Puuku — Vaughn. Alii waapa — J Harding. Alii Kipu — J Russell. Kamana — Richardson. Humu Pea — Jones.
               O ka nui o na kanaka maluna o keia moku, he 210 ke huipuia na alii me na kanaka.

               MA ke ahiahi o ka la 8, o keia malama, ua wehe ia he hula Hawaii ma Laie Maloo nei, e kekahi mau kumu, oia o Kiaimakani (k,) a me Kekulanui (w,) a o na haumana oia o Kahinu (w.,) ame Kalo (w.,) he mau kaikamahine laua. Ua nui ka poe i hele ae e nana i keia hana lapuwale. Ua hoomaka keia hana ma ka hora 3 a oi iki aku ; a ma ka hora 5 P M, ua hiki mai la ka hope makai a kukala mai la me ka leo nui, penei, Auhea oukou e na kumu hula a pau e ao nei i na kaikamahine i keia hana pono ole, ua oki loa oukou, aole e pono ia oukou ke hapai hou i keia hana mai keia la aku ; a ina e hana hou ana oukou, e hopu no au a e hoopii imua o ka lunakanawai, i hookoia'i na kanawai a oukou e hahi nei malalo o ko oukou mau wawae. Ia'u i lohe aku ai i keia leo kukala, ua piha loa au i ka olioli. Me ka lana o kuu manao e pau ma keia hana, a keia poe e hoopapau nei i ke ao ana i ka la a po, e pau ana ke kani ana o ka puniu a me ka ulele ana o ka lima maluna o ka pahu. Eia keia, ua lohe mai au e hele kaapuni aku ana ua hula nei e hula hele, ina pela io ea. Ke kauleo aku nei au i na kanaka o ke'lii, a me ka poe hoopono, ina e hula ana, hopu ia iho i pau ka hana ino o keia nahesa ino. Ua oki au maanei. E aloha auanei oukou na keiki hoolele hua kepau. Me ke aloha.
J. K. KUIKUIHOOLUE.
Laie Maloo, Aperila 8, 1876.

               MIHI KE KOLOHE — MA ka " Lahui Hawaii" o nehinei, i ike iho ai makou i ka mihi a ka Lunahooponopono o ka nupepa maluna i kona hoohala hewa ana ia Mr. Long na kuai waiona kue kanawanai — ua kupono maoli no ke hoopii ia na Luna H. ma ke kue i ka mokuna 32 o na kanawai karaima no ka LAIPILA He mea hilahila keia o ka lawe wale ana e haku wale aku i hewa no ke hoa'loha e noho ekemu ole mai ana. A mahope oia itamu e olelo ana ; " he lohe hewa ka i lawe ia mai," ke manao nei makou, aohe he lohe hewa io, aka, he mahaoi maoli no e like no me ia e kamailio kuleana ole nei i ke kino make o kekahi kaikamahine, i wahi e hooheneheneia mai ai paha ka poe e ola ana o ua ohana la, he hoohenehene no ia i na kino makee like me ke kuhikuhi ana o ka mok. 32 o na Kanawai Kar. p 9.

               HEAHA KA MEA I HAOHAOIA AI ?— Owai keia J S Kekukahiko i puiwa mai nei ? Ua ku paha i ka pana a Pikoiakaalala. O J S K ka mea i paneia e Makamaka o Kona, a ma keia mai nei hoi o ka Poaha, o J S Kekukahiko. Ua haaleleia ke kumu o ka hana, a ke hele nei mawaho. Ua pono ole keia, malia ua hoka i ka hapai ana i ke kumu hana no ka hoahewa ia Kamauoha a me ka hoapono i ka L K apana o Kona Hema, nolaila ko lalama nei i ka lapa manu ole. Me he mea la o ka lunahooponopono o ka nupepa kahunapule ka hoike mua loa no ka hiki ole ke hilinaiia o J S K. No ka mea, ua okiia oia mai ka ekalesia aku, no ka ai hookano ana i ka hai dala, ka mea aole na kona lima palaualelo. Ka lua o na kumu e hiki ole ai ke hilinaiia, ka wehe wale ia ana o ka leta a ka luna makai o na Kona e J S K a o ka hoopai ka hiliia ana o kona kua i ke kaula. Ke kolu o na kumu, ka wanana e ana a kilokilo o Keliipio a me Kamoahakau na lunamakaainana o Lahaina no 1876. He mau kumu e hilahila loa ai no J S K ke waiho nei iloko o'u, aka, aole au makemake e hoike aku, no ka mea, ina paha e puka, lele ia i ka pali, i ole, kauwe paha iaia iho, a oki paha i kona puu. No ka mea, ua like ia me ka lima koko. Aole anei i lawa na kuhikuhi malaila no ka laka ole o kona olelo ? Ke manao nei au, ua piha a hu ka hooho lokahi ana a na leo, he kanaka hilinai ole ia o J S K. O ka mea hilahila uuku ke kapa ia ana o J S K e kekahi loio iloko o ka aha hookolokolo kiekie, he lopa hele wale, ka mea hiki ole ke kapaia i kekahi kino uhane ola e like me ia, koe wale no ka pupule a me ka aea haukae.
MAKAMAKA O KONA.

NU HOU O NA AINA E !

                    Ma ke ku ana mai o ka mokuahi " Kulanakauhale o Kapalakiko" mai Kaleponi mai i ke kakahiaka Poalua iho nei, iloko o na la holo he 7 a me 19 hora, ua loaa mui ia makou na mea hou malalo iho : No ke Kuikahi Panailike.
               Ua hookaawaleia o ka Poaha, la 6 o Aperila, oia ka la e noonoo ia ai ka bila kanawai e hoomana ai i ke Kuikahi Panailike mawaena o Hawaii a me Amerika i loko o ka Hale Ahaolelo o lalo ma Wasinetona. Ke manaolanaia aku nei, e holo loa ana ma ia la.

NO AMERIKA.

                    Ke kamailio nui mai nei na nupepa o ua aoao like ole elua ma Amerika Huipuia, no na wahi e halawai ai na elele o kela a me keia mokuaina e hele ai e waiho mai i ka inoa o ka Peresidena e kohoia aku ai i ka la 7 o Novemaba, oia ka Poalua mua.
               He hookahi tausani dala i haawiia i ka bona pulupulu maikai loa hookahi i hooulu ia a waeia ma Misisipi, e ka Ahahui Pulupulu o Memapisa, i bona hoouna ko ka hoikeike nui o Piladelapia.
               Ke walaau nui nei ko Kaleponi poe haole no ke komo nui mai o na pake iloko o Amerika, a ua hoalaia kekahi mau hana ku i ka pilikia. He nui loa ke keakea o na haole i na pake. Nolaila, ua hoouna aku kekahi poe hui pake ma Kapalakiko i na olelo ma ka waea i ko lakou poe hui ma Honokaona penei : " Kapalakiko, Maraki 29 — Ua hooholoia na kanawai, a ke hapai ia nei kekahi mau hana e hoopuiwa aku i na pake e holo mai ana. E hai aku i na pake mai holo mai. E poino auanei ke ola a me ka waiwai ina e holo mai. E hoolaha ae oukou."
               Ma ka la 26 o Maraki, e haalele ai o Dom Pedro, ka Emepera o Berazila i kona aupuni, a holo aku i Nu Ioka, me ka manao e hiki kino ma ka hoikeike nui e malamaia ana ma Piladelapia. E ukaliia ana oia e kana wahine, a ma ke ano keonimana ua Emepera la e hele ai i Amerika, aole ma ke ano hoohanohano alii.
               Ua pii hou ae ke kumukuai o ke ko-paa ma ka hookahi keneta oi o ka paona. No ke kamailio nuiia a me ka manaopaaia e holo maoli ana ke Kuikahi Panailike.
               Ke manao nei o B F. Clyde ma o Nu Ioka, na haole mokuahi nui o kela kulanakauhale maluna ae, e hooholo i laina mokuahi mawaena o Nu Ioka a me Kapalakiko. Ua haalele ka moku mua ia Nu Ioka, a ua holo aku i Panama.
               Ua waiho a haalele mai ke Kiaaina o Misisipi oia o Ames, i kona noho hanohano kiaaina ana no ia mokuaina, mamuli o ka hoopii luna nuiia ana.
               Ua hookolokoloia ke kapena o ka moku kaua Adimarala Pensacola no ka pepehi ana i kekahi mau luina.