Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 21, 20 May 1876 — Page 2

KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.

LA HANA 17 — Poaha Mei 18 HELUHELUIA NA HOOPII A WAIHOIA.

Na Mr Aholo mai Lahaina mai, aole ae aku ka Ahaolelo i kekahi kanawai e huikala aku ai i ke Kuhina Waiwai no kona hoolilo dala ana me ka hookaawale ole ia. Na Mr Kaiue mai Molokai, e apono ana i ke Kuikahi Panailike a e aie aku i umi miliona dala. Na Mr Helekunihi mai Hana, e kukuluia ona mau kula hana ike ma na mokupuni a pau. Na Mr Aiwohi mai Kohala mai, i eiwa hora hana o ka la. Nana no, e hoopauia na haawina o na Kauka kaahele.

KA HOIKE A NA KOMITE.

Hoike mai ka hapa nui o ke Komite Kalepa no na palapala hoopii lehulehu e hoomoe ana ma ka papa i kekahi, e waiho ana i ke Komite o na Ahahookolokolo, a e noi mai ana e apono aku i ka bila e hookuu ai i na paahana ma na la kulaia aupuni. Ua Aponoia.

Hoike mai ke Komite Hooiaio Bila Kanawai, he wahi hemahema kekahi ma ka olelo Haole a Hawaii o ka bila kanawai e hoomahuahua ana i na laikini awa.

Ma ke noi, ua waiho ia ka bila ma ke pakaukau o ke Kakauolelo no ka hooponopono hou ana.

NA OLELO HOOHOLO ME NA BILA.

Hoolaha mai o Mr. Waterhouse he bila e hooponopono ai no ka lawa ia ana. Na Mr. Birch he bila e hoopau ai i ke kanawai i aponoia i Aug. 8, 1874, e pili ana i ka Opiuma. Na Mr. Kalaukoa, he bila e hoololi ai i ka pauku 101 o ke Kivila, e pili ana i na laikini waapa.

Heluhelu mua mai o Mr. Aholo i ka bila e hoololi ai i ka pauku 11, 12, me 13 o ke kunawai e hooponopono ai i ka oihana Hoonaauao.

Waiho mai o Mr Waterhouse he olelo hooholo, e waiho mai ke Kuhina Waiwai imua o keia hale i na loaa o ka Hotele, mai ka hoomaka ana mai. Hoololi mai o Mr. Preston e kohoia i Komite Wae, e hele e huli i na helu o ka hotele. Ae ia ka hoololi, a hooholoia olelo hooholo. Koho ka noho ia Messrs. Waterhouse, Preston, Gay, Kapena, Isenberg.

Hoike mai ke Kuhina Waiwai i na loaa o na aina aupuni i kuaiia iloko o na makahiki eha, e like me ka makemake o ka luna haole o Lahaina, oia he $62,877.74.

Heluhelu mua mai o Hon. J. M, Kamika i kana rula i hoolaha mai ai.

Oiai e hoopaapaa ana no keia rula, noiia mai la e hapai i na hana o ka la, a lilo ka hale i ka noonoo ana i ka bila e hoololi ana i ka pauku 1 mokuna 41 o ke kanawai karaima iloko o ke Komite o ka Hale. Kahea ia o Mr. Halemanu ma ka noho.

Ua loihi ka hoopaapaa ana a hoopau wale ia no ke Komite a noho hou i ka la apopo. Hoopaneeia

MA KE KAUOHA.

UA oluolu i ke Alii ka Moi ka huikala ana aku a me ka

hoihoi aku i na pono Kivila o Samuel Nowlein a me B Ka-

aoao. Halealii Iolani, Mei 15, 1876. 755 3t

UA hookohuia keia mau inoa malalo iho i keia la : D Mamaki, i Luna Ae Haawi Palapala Mare no Lahaina, Maui : J A Nahaku, J F Kauila, D H Kaialiilii, i Komisina no na ala liilii a me na pono wai. W L MOEHONUA,

Kuhina Kalaiaina, Keena Kalaiaina, Mei 11, 1876 755 3ts 757

E ike auanei na mea a pau, i keia la, ua hoike mai o

JASON PERRY Esq., i keia Keena, i ke kope o ka pala-

pala o ka mea hanohano A. d Andrade Corro, Kuhina o

ko na aina e, no ke Alii ka Moi LOUIS, o Potugala, nolaila,

ke hoikeia aku nei ka lohe, e ikeia oia, mamuli o ke kauo-

ha o ka Moi, ma ke ano Kanikela no ke aupuni o Potugala, ma Honolulu, Oahu, a e hilinaiia kana mau hana pili Au-

puni a pau, e na mana o keia aupuni.

Haawiia malalo o ko'u lima, me ka Sila o ke Aupuni,

ma ke Keena o ko na Aina e, i keia la 9 o Mei A. D.

1876, ma Honolulu.

(L.S.) W. L. GREEN,

754 3ts 736 Kuhina o ko na Aina e.

Hoolaha — Ke hoike aku nei ka lohe, e noho ana ka Hon. A. F. JUDD, Lunakanawai o ka Aha Kiekie, no ka hoolohe ana i na hoopii mai na apana lehulehu mai o ka mokupuni Oahu, penei :

Ma ka Hale Hookolokolo ma Ewa, i ka hora 9 A. M. o ka Poalua, Mei 30.

Ma ka Hale Hookolokolo ma Waialua, i ka hora 9 A. M. o Poakolu Mei 31.

Ma ka Hale Hookolokolo ma Kahuku, i ka hora 3 P. M. o ka Poakolu, Mei 31.

Ma ka Hale Hookolokolo ma Kaneohe, i ka hora 1 P. M. o ka Poaha, Iune 1. Ma ke kauoha a ka Aha.

Jno. E. Barnard Hope Kakauolelo. 753 3ts 753

Ka Nupepa Kuokoa

— ME — Ke Au Okoa

I HUIIA.

Published every Saturday, $2 a year

HONOLULU, MEI 20, 1876.

HE MAU LA lawe wale mai no keia aku imua o ko oukou Hale Hanohano e ka poe kau kanawai o ke aupuni, o ka bila e kapili hou ai i ona mokuahi holoholo piliaina hou no kakou e pani ma kuhi o " Kilauea" e manaoia nei, e paa ana kona mana iloko ae o keia mau makahiki elua. Oiai he puu dala nui ke hoolilo ia ana no ia mea, nolaila ke manao nei makou, he pono ia kakou e ike iho ia kakou oloko nei, mamua o ka ike ana aku ia waho.

O ko makou manao a o ka hooikaika hoi ia a ko makou puuwai, e kapiliia ka mokuahi maloko nei o ka aina. Ua lako kakou i na laau, na paahana, na kamana, na amara a me na poe hana hao, na ulu ia a pau iloko nei o ka aina. O ka haawi ana ia lakou i keia hana, he mea ia e hoopaaia ai ke dala iloko nei, a holo mawaena o kakou. Oiai hoi, ina e kuai ia ana ka mokuahi i Amerika a i Europa paha, e pau loa ana ia puu dala i ka aea mai ka aina aku nei, a e komo ana iloko o na paahana o hai, a nele hoi ko kakou. Nolaila e ao kanaka oukou ka poe mana, a " e ike ia kakou hookanaka, o kipi hewa ke aloha" ia hai.

O KA HOOPAAPAA no ka mana koho ole o na Kuhina iloko o ka Ahaolelo ma na ninau a pau e hiki mai ana imua o ka Hale no ke koho ana e hooholo loa, ua lilo ia i mea kamailio nui ia ma keia anaina i na hebedoma aku nei i hala a hiki mai i keia wa, aka aole nae he olelo hooholo a ka lehulehu owaho aku nei i hiki aku i ka pahu hopu o ka

hookoia ana. Malia paha, he pono ke lawe mai i ka malamalama o kekahi aupuni Moi o Europa i mea na kakou e nana ai a malia e koho pololei ko kakou noonoo.

Ma Enelani aole loa he Kuhina e noho ma ka Hale olalo a o na alii paha ma ke ano o kana oihana. Ina e lilo kekahi alii i Kuhina, alaila noho no oia ma kona alii iloko o ka Hale o na Alii, aole no kona Kuhina ana, aka no kona Alii ana. Aka aohe nae Kuhina Alii e noho iloko o ka Hale o na Makaainana ina ia he Kuhina. Nolaila aole e hiki i kekahi Kuhina ina ia he mea mawaho ae o ka poai o na mana kau kanawai ke koi ma ke ano o kana oihana e noho iloko o ka Ahaolelo. No keia mea, o na Kuhina kaulana o Enelani e noho mai nei, he koho e ia i lunamakaainana e kona apana iho i holo balota ai, alaila noho iloko o ka Ahaolelo olalo. Ke manao nei kekahi poe ina e hookomo ia mai keia ano hana hou i o kakou nei, alaila oi aku ka maikai mamua o keia wa, ka lilo o na Kuhina i bona iwi e aumeume ia ai. O kekahi ninau keia i hoopaapaa ai mawaena o ka Aha Elele hana Kumukanawai a me Kamehameha V. ka lima ikaika.

Na Hana o ka Ahaolelo.

Mai ka Poaha mai o ka hebedoma i hala, o ka apana o Hana ka oi ma ka waiho ana inai i na palapala hoopii i mua o ka hale Ahaolelo, ma o ke Komite umikumamakolu la o ia apana. I ka la 11 mai, he 8 hoopii o ia apana i heluheluia, i ka la 12 mai, he 4 ; i ka la 13 mai, he 4 ; i ka la 15, he 2.

Eia na olelo hooholo ano nui i waihoia mai i ka hale i keia la, oia ke kauoha ana i ka Loio Kuhina, e hoike mai i na lilo no ka oihana makai o Honolulu ; e koiia aku na Komisina o na aina lei alii e hoike mai i na loaa no na makahiki elua i hala a me na aina e waiho hoolimalima ole ia nei ; e kauohaia ke Kuhina Kalaiaina, e hoike mai i na loaa o ka oihana Kakau Kope o ke aupuni ; e kauoha ana i ke Kuhina Kalaiaina, e lawe mai i ka moolelo o ka Ahakukamalu e pili ana i ka mahele aina ana i ka wa o Kamehameha III. ; e hoopiiia ka Papa Nana o Waimea, Kauai ; e koho kaawale na mahele elua o ka ahaolelo. Ua hooholoia na olelo hooholo e ae, ua waihoia ma ka papa ka olelo hooholo e hoopii ana i ka Papa Nana o Kauai, a o ka olelo hooholo, e koho kaawale na alii a me na luna makaainana ma na hana o ka ahaolelo, ua hoopanee loa ia ka olelo hooholo ma ka ae ana o 23 poe, a hoole he 22.

Ma keia la no hoi, ua hoolahaia mai e ka Luna o Kona Akau kekahi bila e papa ana i na Kuhina aole e haawi i kekahi oihana aupuni i kekahi lunamakaainana, oiai e noho ana ma ke ano lunamakaainana.

I ka Poalima mai, ua hoihoi mai ke Komite o na Aha Hookolokolo e hoomoe ma ka papa i ka hoopii a kanaka kuaaina o Honolulu, e noi ana e hoololi i ka Hae Hawaii, i ka mea nana i heluhelu aku e hana mai i bila. Ia wa, ua walaau mai ka luna helu elua o Honolulu he makemake ia e hana kokeia, me ka hoahewa aku i ka hoike. No ka hilinai ole ia o ia mau olelo, ua waihoia ma ka papa.

Ua waihoia kekahi olelo hooholo ano nui i ka Poaono aku nei, e ninau ana i ka manao o ka Loio Kuhina no ke kanawai e hoomana ana i ka Moi e hana i Kuikahi a mau kuikahi paha. Ua ae mai ka loio aupuni e pane mai ana.

Ua hoike mai ke Komite Waiwai no ka olelo hoohola e kauoha ana e huliia na helu o na Kakauolelo mua o keia Ahaolelo, ua huli lakou a ua apono i ko ke Kakauolelo mau helu.

Ua waihoia kekahi olelo hooholo ano nui e ka luna haole o Lahaina e niuau ana i na dala i loaa mai iloko o ka waihona, mai loko mai o na aina aupuni i kuaiia. O ka manao maoli paha, o ka mea nana i lawe mai ia olelo hooholo, o ka ikeia o ia mau dala, alaila hookaa paha i ka aie aupuni e like me ka olelo o ke kanawai o 1864.

I ka la 15 iho nei, ua hoopaaia e ka ahaolelo mamuli o ka hoike a ke Komite o na Aha Hookolokolo, na lunamakaainana i hoopiia mai e ko lakou mau apana pakahi, oia na mea Hanohano S M Kamakau, J L Naili a me A P Kalaukoa.

Ua heluhelu mua ia o ka Hon Mr Lilikalani he bila kanawai holookoa e hoololi loa ai i ka pauku 56 o ke Kumukanawai, a e hoopau loa'na i ka uku o na lunamakaainana, a e hele mai lakou e kau kanawai me ka uku ole. No ka hawawa o ka hanaia ana o keia hooluli Kumukanawai ma ke ano bila kanawai, nolaila, ua kiola loa ia ma ka ipuka aniani. Ina o Mr Kalauli ka mea nana ia hoololi Kumukanawai, alaila, eia kona ike e hana ai : " He hoololi i manaoia no ka Pauku 56 o ke Kumukanawai i haawiia e ka Moi Kamehameha V. ma ka la 20 o Augate M H 1864, a i kulike ai me

ka pauka 80 o ua Kumukanawai la. E hoololiia a ma keia, ua hoololiia ka huaolelo" a pela aku.

Mahope iho o ka aponoia ana o ka moolelo o ka la 16 iho nei o Mei o ka ahaolelo, ua noi ke alii Kaai e noonoo i ka hoike a ke Komite o na Aha Hookolokolo no ka hoonoho ana i na lunamakaainana hoopii ku-e ia Naili a me Kalaukoa, aka aole nae ae ia. Nolaila, ua lea aku la ka laua la moe, ua kau kauluna o Welehu ka malama.

He elua mau hoopii hoemi i ka uku o ka Moi i $20,000 i hoea mai i keia la, mai na apana Democarata mai o Koolaupoko a me Waimea, Kauai.

I keia la no hoi, ua waihoia mai na hoike no ke paiia ana, o ka aelike mawaena o ke aupuni a me ka haole nana e hoolimalima nei ka Hotele a me na loaa a me na lilo hewahewa o ke Kilauea. O na loaa o ke Kilauea mai Aperila 1 a hiki i Maraki 31, 1874, ua hiki no ia i ka $106,783.84, aka o kona mau lilo, ua hooweliweli mai no ia i ka puu huahelu $111,866.73 — oia hoi keia, ua pau kona mau loaa ponoi i ka alapohoia a komo iloko o ka waihona aupuni e haha ai. He elua mau lilo koikoi a makou i ike iho ai moloko o ka hoike, oia hoi, no ka lanahu a me na uku paahana o ka poe nana e lawelawe. Ina e huiia kela mau lilo elua, alaila, ua hiki aku no ia i ka $70,303.44.

Ua heluheluia i ka Poakolu iho nei kekahi hoopii kumu lehulehu mai Molokai mai, a mawaena oia mau kumu, e noi ana e kau ona dute maluna o na ko-paa, malakeke a me kekahi mau waiwai e ae o kakou i ae ia ma ke Kuikahi Panailike e komo wale aku i Amerika Huipuia a i papaia hoi mai ia kuikahi aole e kauia ona kuikahi aole e kau na aoao hana kuikahi i mau dute maluna o na waiwai puka aku mai ke la mai keia aupuni hana kuikahi.

Ma ka aeia ana ua heluhelu mua mai o Mr Nahaku he bila e hoomana ana i ke Kuhina Kalaiaina e hoopuka i mau laikini kuai opiuma ma Houolulu nei, a e hoolilo i na loaa mailoko mai o ka opiuma no ke kukulu ana i ka Hale Alii. He elua a ekolu mau kumu e hilahila nei i ke ao aku i ka hoa hanohano mai Kaanapali mai no ka mea pili i keia bila. Ka mua ke komo papalua ana o na ano elua ma kona poo. Ka lua, ka hooheneheneia mai o ke kukuluia ana o ka Hale Alii malalo o ke dala opiuma makani wale no, a i mea paha e hookaulanaia aku ai, " e ole ke dala opiuma paa ka Hale Alii." O ke kolu, o ke kaa ana o ka awiwi e hoihoi hou mai i ke kanawai i hoopauia i kela kau koke iho nei nona ka mea aole i hakilo mau, i ka noho ana o ke aupuni oiai ua manaoia he kanawai ino ia e ulupa ana i na ola kino lehulehu a e hoolilo i mau lopa hele wale a ilikole, ka poe e hahai ana mahope o kona mau maiuu.

Ua hoopaapaa loihiia imua o ke Komite o ka Hale i keia la, ka bila e ae ana i na kanaka Hawaii me na haole e inu rama akea. Minamina makou i ka loaa ole ma ka aoao ku-e aku o ka poe pale naauao, a kaa ma ka aoao hooikaika e holo ka poe olelo ikaika.

NA PALAPALA I KE KUOKOA.

I O'U HAKU MAKAAINANA o ka Apana o Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, a i hlehulehu a pau ; Aloha oukou :

Aole e hiki ia'u ke kaohi iho i ka hoike ae i ka nui o ko'u minamina i kekahi mau olelo hooholo, o ka'u mau olelo hooholo i waiho ai imua o ka Ahaolelo o keia Kau ; oiai oia mau olelo hooholo, he mau mea wale no ia i ku i ka pomaikai no kakou mai o a o ; a e pono au e hoakaka pakahi no laua :

O ka mua. " Ua pili ia i ka ninau ana i ko na Kuhina kuleana e hooholo pu me na Lii a me na lunamakaainana, ma na ninau a pau o keia Hale." Ua ikeia ma ke Kumukanawai ko lakou ku'e ana e noho ai i ka Ahaolelo mawaena o na Lii, no ka lakou oihana wale no, e like me ka Pauku 43. Ma ke Kumukanawai, ua oleloia, " Aole e oi aku na Lii e noho i ka Ahaolelo mamua o ka 20," oia ka mea i ikeia ma ka pauku 57. Ua hookohuia e ka Moi na Lii o keia Hale, a ua piha pono ka 20, a ke huipuia me na Kuhina, he 24 ma ia aoao. O keia oi ana o ka aoao o na Lii, he kalohe ia a ka hapanui o ka Hale i ae aku ai ; a ua hoomaka mua ka hapanui e kukulu i ka makou hooholo ana a pau maluna o ke kahua e hookekee ana i ka makou mau hana ; a o ka mea mua, ua malama ole makou i ka makou mau hoohiki imua o ka Mea Luaole, i puana aku ai, " Ke hoohiki nei au imua o ke Akua Mana Loa, e kokua au mamuli o ke Kumukanawai o ke Aupuni Hawaii, a e hana pololei me ka ewaewa ole i ka'u hana iloko o keia Hale Ahaolelo."

O na enemi ka poe i kue mai i ua olelo hooholo la, o ka Hons J. A Nahaku, o Kaanapali ; Birch o Wailuku ; Kamauoha o Kona Hema ; Kaina o Hilo ; Halemanu o Hamakua ; Naukana o Waialua ; Naili o Koolauloa ; Barenaba o Koolaupoko ; Wana o Hanalei. O lakou nei ka poe i hoapono aku i ko na Kuhina koho pu ana ma na ninau a pau o ka Hale, a i kue pu hoi i ka pauku 57 o ke Kumukanawai, ma ka hookomo wale mai i eha lima kue Kumukanawai, a hooholo pu hoi ma na ano a pau. O ka loaa hou ana aku o keia mau lima, o ka loaa ana aku ia o na lima e ko-

kua ai e holo kahi mau hana i noonoo mua ia, a kakou i makemake ole ai. E mahalo ana paha ko oukou mau naau i kela mau hana a ko'u mau hoa, a pela paha ko lakou mau Apana.

Owau ma ko oukou aoao e ko Kona A., aole oukou e kue mai ana i ka'u hana o keia ano. Ua hooko au i ka'u olelo mua ia oukou, ma ko oukou aoao au e ku ai, a lanakila, a haule ; aole hoi e hoi hope, aole no hoi e haawi pio. A o kekahi o ko'u mau hoa, ua ku lakou ma ke kulana kanalua, oia na Hons. L Aholo o Lahaina ; Helekunihi o Hana ; Kaiue o Molokai a me Lilikalani o Honolulu.

E o'u haku Makaainana, mai Keahualono a Puuohau, eia mai o'u hoa kuilima, e hoole aku ana i ko na Kuhina koho ana ma na ninau a pau : Owau no hoi. (Hon. G W Pilipo) Hon. J Nawahi o Puna, Kahuila o Kau, Aaiwohi o Kohala, Mahoe o Hilo, Kanealii o Wailuku, Halstead o Makawao, ka Mea Kaulana.Preston o Lahaina, Nazareta o Molokai, Walakahauki a me Kalaukoa no Houolulu, Mahelona no Ewa a me Waianae, Kauai no Waimea, Gay no Lihue. O makou ka hapanui no na makaainana, aka, i ka hui ana o ko makou hapa uuka me ka akoakoa o na Lii, ua haule iho la.

Eia ka lua. He olelo hooholo, e koho kaawale na Lii, a pela na Lunamakaainana, a o ka hapanui mahope iho oia mau ninau ana, oia ka mea e hooholo ia ana no ka hale. Aole i manao iki ko oukou luna makaainana he hana ku-e ia i ke Kumukanawai. He hiki no nae ia'u ke olelo ae, ma ke kulana o ka ahaolelo e ku nei, mai ka wa mai o ka hui ana ma ka hale hookahi ; a hiki i keia wa, he mea anoninoni ka manao ana ae, e loaa ana i ko ka lahui aoao na hoomamaia. No ka mea, o ko kakou aoao ka mea nana i kumaka ia mau moi ia kakou, ma ka lilo ana aku o ko makou aoao hapa uuku, e hui me ko kela aoao (aoao alii) o ko kakou haule iho la no ia.

Ina e loaa ke kulana ia makou ma ke koho kaawale ana i keia kau, ua like no ia me ka noho kaawale o na hale, a e loaa ana ka manaolana, he mau pono e loaa ana ma ko kakou aoao, a he mau haawe hoi e haule aku ana mai na poohiwi aku.

He pono no nae ia'u ke olelo ae, ua aneane no e lanakila ka olelo hooholo, a hookahi wale no ka oi o ka poe ku-e mai imua o makou.

O keia mau hooikaika ana ma keia mau kahua, no ka imi ana ia e loaa i ka hapanui o ko kakou mau wahaolelo, a no ka lahui hoi na pomaikai.

E hoomaopopo oukou i keia, o ke aupuni, oia ka lahui, a o na lunamakaainana o ko ka lahui mau wahaolelo ia ; a o ka hooholo ana a ka hapanui a na lunamakaainana oia no ka hooholo ana a ka hapanui o ka lahui ; aka, i keia wa a makou e koho pu nei, ua ikeia no, o ka hapanui no o na lunamakaainana ma ko kakou aoao, a o ko makou hapa uuku hoi, ua hui aku la ia me ka aoao o na 'Lii, a haule mau iho la ka aoao o ka hapanui o ka lahui.

He mau olelo hooholo keia e hiki ai i na Kau Ahaolelo e hiki mai ana ke lawe mai, malia o oi ae na Lunamakaainana oiaio maoli e komo mai ana ma keia hope aku i ko keia kau. Malia hoi, o keia kau ka mea nana i kaupaona kupono i ko makou mau aoao, a e hiki ai ke kapae ae i ka poe e kunihi ae ana mai ka lahui aku, a holo mai la ma kela aoao mai.

Malia paha, eia ma ko makou aoao, ke nana aku nei i ka hua pala, i wahi oihana Luna Helu, Luna Ohi, a pela aku, loaa kahi puolo ke hoi aku ; " he kanaka no kahi alii" ka olelo ana. Aole i pouli imua o na maka nana aku ko lakou kulana o ia ano manao, aole no hoi o lakou manao poho no ka nele.

No oukou mai no hoi kekahi e na makaainana, ua ike mai la hoi oukou, he mau Lunakanawai o mea ma, a he Luna Makai o mea a me mea ma iho hoi, he mau Luna Helu no hoi i keia makahiki iho nei ; a ua lohe no hoi paha oukou, he noinoi oihana iho hoi o mea, a o ko oukou koho mai ne hoi ia ia lakou. E na hoa Makaainana a pau, nana pono ia lakou nei. Ua oi aku ka pono, e hoomoe aku ia lakou i ka moe o ka manao poho no kau e hiki mai ana,

malia aia ia lakou la ka lia ana no lakou nei i wahi puolo e hoi aku ai ; nana ia mai i ka hoi aku, a i loaa, oia iho la no ka puana o ka moe, a i nele hoi ia, na Kauluiki ma ia e mi-mi-mihi iko.

Owau iho me ka haahaa.

G W. P.

HE MAKE I ALOHAIA — Ma ka hora 8 o ke kakahiaka o ka la 26 o Maraki, make iho la o John Uu (k) he keiki opiopio oia mai Hawaii mai, a ma ka Malu ulu o Lele oia i noho ai a kanaka makua, a ua mare oia i ka wahine ia Hamanalau Uu. Ua nui ka laua mau keiki e ola nei, he eono ka nui. Aole loihi loa ka mai ana ; he nae me ka pehu. Ua kuu ka luhi, a ua hala aku la e moe hookahi, iloko o ka hale koou, e waiho iho la i ka wahine iloko o ke aloha welina, a i ka ohana hoi iloko o ke kaumaha, a na lakou e kanikau aku ma keia aoao. Aia ma Kaupakulua, Hamakualoa, Mokupuni o Maui kahi i make ai. JOHN U. KONOHIA.

Kaupakulua Hamakualoa, Mar. 31 1876.

Nu Hou Kuloko,

Ua hnao ae la kekahi keiki ni ma Kapaakea, Waikiki, i ka Poakolu iho nei, e kaawe, no ke kailiia ana o kana mau

dala elima.

E HELE E IKE I KA NANI.— Ma keia pule aku nei i hiki hou mai ai na kula pepeiao nani loa, no na lede a me na kaikamahine maka palupalu, e hele mai e ike pono ma ka Hale Kuai Buke nei o Wini. I ike i ka nani, a me na buke hoo-kii o kela ano a me keia ano, me na kumukuai haahaa loa.

Ma ka Poakolu iho nei, ua hopuia kekahi kanaka Hawaii no ka aihue ana he pupu awa wale no mailoko mai o ka hale kuai awa liilii o Honolulu nei ma Ulakoheo. O ka hooholoia ana iho nei no ia o ke kanawai e hoomahuahua ana i na laikini kuai awa, loaa koke no ka makana, he aihue pupu awa.

NA KUMUMANAO.— Ua loaa mai ia makou kekahi mau kumumanao i hakuia e na keiki o Lahainaluna, a i haiia maloko o Wainee i ka la i haiolelo ai ka poe i puka. Ua aie makou i ka lokomaikai o ka mea nana i hoouluulu a hoouna mai, a ke hoike aku nei makou, e puka aku ana no lakou ke loaa ka manawa kaawale.

PILI EUANELIO.— Ua lohe mai makou, ua koho mai nei ka Papa Misionari o Amerika Huipuia ia Rev A. O. Porepe e noho kahu mai la no ka Ekalesia haole o Hilo, i Peresidena no ke Kula Kahunapule Hawaii o Honolulu.

E kaheaia ana no hoi o Mr. E Bailey o Wailuku, Maui, e ka Papa Hawaii i Elele e holo ai i ka Pae Aina o Maikonisia.

HOIKE KE KUONOONO.— Aole paha he pa kupapau a hale kupapau ma ke aupuni mokupuni o Hawaii nei, i hoohiwahiwaia a oi loa aku ka nani. e like me ka Hale lua o Ka Moi make Lunalilo, e ku kilakila nei ma Kawaiahao. Ke hoohinuhinuia nei na manamana o ka hale me na wai gula a o na pine hao pa ke kinohinohiia nei e ia wai hookahi. Ke hoike mai nei keia i ke kuonoono kiekie o ke keiki alii a Kekauluohi, a i ka nani hoi o ke ku ana ma kahi a na tausani maka e kilohi ai.

UA HALA AKU LA — I ka hora 11 o ke aumoe Sabati aku nei i hala, ua a-a aku la o Mrs. Judd, makuahine o Kauka Judd make mua aku nei, uia kela aoao o ka muliwai o ka make, ua hele aku la ia e halawai me ka poe hemolele a me kana mau keki i hele e. Ua kokoke e piha ke kanaiwa kumamaha o kona mau makahiki, make e aku la. Oia ke ola a ke Akua ke hele la a kokoke e Keneturia.

AHAAINA PALALA — I ka Poalua iho nei ma Waikahalulu, Honolulu nei, na malama ae o Iosepa a me kana wahine i ahaaina nui no ka hoomanao ana i ka la hanau o ka laua makahiapo. Ua nui na makamaka i hele ae e luakaha ma ka laua papalina i hoomakaukau ai a luluu i na ono, a ua hoomaikaiia ka mea nona ka la hanau e na mahalo lehulehu mai na makamaka aku o na makua.

AHA HIMENI NUI — E haawi ana ka poe puukani wae o ka Puali Koa Pualu o Maui Ponoi, i anaina Mele lealea nui ma keia ahiahi Poaono, maloko o ka luakini o Kaumakapili. E weheia ana na puka i ka hora 7, a e hoomaka na hana i ka hora 7 1/2. E hele nui ae oukou i ike kumaka ana i na puukani o " Huai ka Ulu o Lele i ka makani." Uku komo, he Hapalua, a me ka Hookahi Dala. Mai hoopoina.

No ka piha loa o ka kakou pepa o keia la a hu i waho, nolaila ua koe kekahi mau palapala a me ka makou pane i ka Luna o Puna. Aka ua minamina makou i ko makou makamaka oiaio i ka hoao ana e pale me ke aniani poaeae, a i keia aku no nae kana mea e pale ana me na maka kino kanaka ke nana aku. Aole makou i hapai ia mea me ka manao hoino, aole hoi me ka manao e pau kona ano kuokoa, aka i mea e hoopololei ai no kona kuamoo o keia mua aku.

Ma ka la Sabati iho nei la 23 o Aperila kalua iho la o Kiko i ka puaa a na malihini, a hele aku la i ka auau mauka aku o Kaupo, loaa iho la o Kiko (k) i ka mai kuhewa, he mau minute paha o kona waiho ana holo mai la kahi keiki a ka makuahine, Mama e, e kii ia Kiko. Kii aku la na lehulehu, a hoihoi mai la i ka hale o ka makuahine, a loaa ia ia ka oluolu.

LEO KAHEA.— Ke kahea ia aku nei na makaainana a pau loa e noho ana ma Pauoa, e akoakoa ae ma ka hale halawai ma Kulaopupuka i ka hora 3 o ka auina la o ka Poakahi e hiki mai ana Mei 15. No ka hoolohe, me ka noonoo ana a me ka hoapono ana i ka hoike a na komite no na kumuhana i waiho ia'ku ia lakou ; a me ke kakau inoa ana i kekahi mau palapala hoopii imua o ka Hale Ahaolelo.

Ma ke Kauoha.

LU WALE IA KE OLA — Ma ke ahiahi Sabati iho nei. Ua pii mai o Keai (w), mai Iwilei mai no Kapalama-uka nei, me ke kino ui kina ole, a hiki i ka hale o kona makamaka, me ka manao ole e halawai ana me make ma, Eia ka e hookui ana laua, a ua eo aku la ia make ma, me ka ike ole o kona mau kini, O ke kuala o Puna ka lakou i hamohamo ai, aloha wale.

K.KAPONO.

Kapalama-uka, Mei 9, 1876.

OHANA ALII O VICTORIA — Hookahi wale no paha ohana alii waiwai loa o ka honua nei, oia ka ke alii ka Moiwahine o Beritania Nui a me Irelani. Ua hanauia nana he elima kaikamahine a he eha keikikane. Maloko mai o kana mau keiki i mareia, ua hanau mai, he 19 mau moopuna e ola nei, a he 2 i make. Eia kana mau keiki i mare i na wahine kiekie o ka aina puniole o Europa : Ke kaikamahine mua loa, mare i ka hooilina o ke Kalaunu o Perusia a o Geremania hoi i keia wa. O kana keikikane mua, mare i ke Kama Aliiwahine o Denemaka. O kana kaikamahine alua, mare i ka mea kiekie ke alii ke keiki alii Ferederika Lui o Hesse. Kana keikikane alua, mare i ke kaikamahine hookahi wale no a ka Emepera o Rusia. Kanu kaikamahine akolu, i Ka Mea Kiekie Ke Alii Ferederika Karistiano, Kale Augutako o Selewiga — Holstein — Sounderburg — Augustenberg. Kana kaikamahine aha, mare i ka Maquisa o Lorne. He ekolu ana mau keiki i mare ole, oia he elua keikikane a hookahi kaikamahine. O kana moopuna mua loa, he 17 makahiki i keia wa.

HALE PAU AHI — Ma ka po o ka la 19 o keia malama, ua pau iho la kekahi hale papa i ke ahi mauka aenei o Kailua. O ka mea nona ka hale o Keliihuhu (k). Penei ke kumu i pau ai i ke ahi. Na kekahi wahi keiki uuku i lawe i ke ahi-koe, mawaho o ka hale, me ka ike ole o ka poe o loko o ua hale nei, no ka mea, ke haiamu nei o loko i ka pepa pili ahi, me na kenikeni, me ka hoomaopopo ole o ka lehulehu o loko eia ka poino mawaho. Aia i ka wa e pii ana ke ahi iluna o ka hale puka ae la ka lehulehu a naholo aku la ma kahi e. A ma keia hale i pau ai i ke ahi, he wahi hookipa mau ia e na lealea, oia keia. Ua hooliloia ka la Sabati i la pepa pili waiwai, a ua komo pu aku uo hoi kekahi o na hoahanau ma ia hana uko ole. Ua hoomaka ia keia pepa pili ahi, a pili waiwai ma ka malama o Augate o ka makahiki o 1875, a ma keia malama o Aperila 19 makahiki 1876, i pau ai keia hale i ke ahi me na loaa i pau ai i ke ahi, a ke lohe hou mai nei au e kukulu hou aua i hale pepa pili waiwai, no ka piha paha i keia mau loaa, hoala hou i hale pili waiwai. Auhea oukou e na makamaka a pau, mai hoolaka i keia moo niho awa ma ko oukou mau hale iho, o lalau mai ka mea lohe ole he ahi. E nana oe i ke Kaawela hale i pau ai i ke ahi, aole i hoi mai ke poho a hiki i keia manawa a pela no hoi oe e Keliihuhu e kau pale aku ai i na mea ku ole i ka maluhia o kou noho ana, aia ka pilikia la, i lohe oe. Ke i mai nei ka baibala ia oe, mai hoolaka i na mea ino, ina oe e nana ana ma ka hoolaha o na Nupepa ke ao ia mai nei kakou e malama i na keiki liilii mai haawi aku i kekahi mea i na keiki liilii o pilikia, nae, i pilikia i ka hoolaka i ka mea ino. J. H. K.

NU HOU O NA AINA E !

Ma ke ku ana mai o ke kiapa Corea mai Kapalakiko mai i ka Poaono aku nei i hala, ua loaa mai ia makou na mea hou a hiki i ka la 30 o Aperila.

Ua hooholo ka Ahaolelo o Amerika Huipuia i kela wahi akea o Presidio e kokoke la i Papu Welau i wahi lealea a hoonanea no ke kulauakauhale o Kapalakiko.

Ua hiki ae ka Emepera o Berazila ma Kapalakiko ma ko kakou lono mua iho nei, a ma ka la 30 o Aperila, ua huli hoi aku no na Mokuaina Hikina.

Ua hooholo ke Komisina o ka Hoikeike Nui o Piladelapia, e pani i ka hoikeike ma na la Sabati, aka o na kahua, e hookuuia ana no ka poe holoholo a lealea hoonanea.

Ua hoole moakaka loa ae ke Kuhina Nui Fish, aohe pilikana o Col. Steinberger me ke aupuni o Amerika Huipuia, no kona nee ana ma Samoa.

No ke Kuikahi Panailike.

Ua loaa aku ia Piper a me na lunamakaainana e ae o Kaleponi ma Wasinetona he mau lono waea olelo ma na kanaka kuonoono a hilinaiia o Kaleponi, e hooikaika aku ana e hooholo koke ia ke Kuikahi Panailike me Hawaii, no ka mea, ua apono ka hapa nui o no kanaka e noho ana ma na kapakai o ka Pakipika ia kuikahi. Aole wale no ka pono kalepa aka no ka pomaikai lahui. Ua hoomaopopo ia mai, e kuilima pu ana o Mr. Piper me na hoa lunamakaainana ona o ka Pakipika mai a ua hooholo iho ka Papa Kalepa o Kapalakiko he olelo hooholo e kokua ana no kona hooholoia.

NO EUROPA.

Ke hoike mai nei kekahi lono nui mai Vienna mai, ua hoouna aku nei ke Suletana o Tureke he nota i kona mau elele a pau e noho ana ma na alo alii o Europa, e noi ana i mau kokua koa no ka hoopio ana i ka haunaele, me ka lawe pu mai i kekahi hana ano like me keia a Rusia i ka 1849 i hoopioia ai ka haunaele ma Hunegari.

Ka Aha Kuhina o Geremania.

Ua haalele mai nei ka Peresidena Delbruck o ka aha kuhina o Geremania no kona ola kino iho ; aka ua lono maopopo ia ae ma ka poai i hiki ke hilinai ia, i haalele oia no ka hiki ole ia ia ke kokua i ka Bisimaka hana alanui kaa ahi hou no ka makau o pokole ka waihona. Ke hiki pu mai nei ka lono e lilo paha auanei ia hakaka ia C. Hoffman.