Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 23, 3 June 1876 — Page 4

Page PDF (1.70 MB)

KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.

HAAWINA KULA SABATI.
HELU 12, SABATI, IUNE, 19.
KUMUHANA — Na mea ehiku iwaeia. PAUKU BAIBALA — Oihana 6 : 1 — 15

                IA manawa, i ka wa i mahuahua'i na haumana, ohumu iho la ka poe Herene i ka poe Hebera ; no ka mea, ua malama ole ia ko lakou poe wahine kanemake i ka manawalea ana i kela la i keia la.
            2 Alaila, hoakoakoa iho la ka umikumamalua i na haumana apau, i mai la, Aole e pono ia makou, ke waiho wale i ka olelo a ke Akua, a e malama i na papa ai.
                3 No ia mea, e imi oukou, e na hoahanau, i mau kanaka i ehiku iwaena o oukou, a i ike pono ia, a piha hoi i ka Uhane Hemolele, a me ke akamai, a e hoonoho kakou ia lakou maluna o keia oihana.

            4 A e hooikaika mau makou i ka pule, a me ka hoike olelo.
            5 Ua pono keia olelo imua o na kanaka a pau ; a wae mai la lakou ia Setepano, he kaneka piha loa i ka manaoio a me ka Uhane Hemolele, a me Pilipo, a me Perokoro, a me Nikanora, a me Timona, a me Paremena, a me Nikolao ka mea i huli mai no Anetioka.
            6 Hoonohoia iho la lakou imua o ka poe lunaolelo ; a pule ae la lakou, a kuu iho la i na lima maluna o lakou.
            7 Hoolahaia ae ka olelo a ke Akua, a mahuahua nui aku la ka poe haumana ma Ierusalema ; a he nui no na mea o ka poe kahuna i manaoio.
            8 A ua piha o Setepano i ka manaoio a me ka mana, huna no ia i na mea mana, a me na mea kupanaha loa, iwaena o na kanaka.
            9 Aka, ku mai la kekahi poe no ka halehalawai i kapaia o na Liberetino, a me ko Kurene, a me ko Alekanederia, a me ko Kilikia, a me ko Asia, hoopaapaa mai la lakou ia Setepano.
            10 Aole nae i hiki ia lakou ke ku imua o ke akamai a me ke koikoi o kana olelo ana,
            11 Alaila, hoowalewale aku la lakou i mau kanaka, e olelo mai penei, Ua lohe makou ia ia nei e olelo ana i na olelo hoino ia Mose, a me ke Akua.
            12 Hookonokono ae la lakou i na kanaka, a me na lunakahiko, a me ka poe kakauolelo, a lele mai ia lakou, a hopu iho la ia ia, a alakai aku la imua o ka ahalunakanawai.
            13 A hoonoho mai la lakou i mau mea hoike wahahee : i mai la lakou, Aole hooki keia kanaka i ka olelo ana i na olelo hoino i keia wahi hoano, a me ke kanawai.
            14 No ka mea, ua lohe no makou ia ia e olelo ana, O Iesu no Nazareta, e hoohiolo no ia i keia wahi, a e hoolilo hou no ia i na oihana a Mose i haawi mai ai na kakou.
            15 A o ka poe a pau e noho ana ma kahi hookolokolo, haka pono aku la ia ia, a ike iho la i kona maka me he maka anela la.
Pauku hoopaa, p 3.
14 Mele — Well not give up the Bible." Robina Gula. Mele 7.
l E paa mau ka Baibala,
Mai hookuu wale ae
Ka olelo oiaio,

Ke panana maikai,
Ke kookoo, ke kokua
No na poohina nei,
Ke alakai kupono

Na na pokii liilii.

Hui.— Ae, ae, e paa makou la

I ka Baibala nei,
E lilo e ke ola,
E paa nae keia lei.

(Me ka pauku elima )
                Pule no ka baibala, i paiia, hoolahaia, heluheluia, malamaia. &c.

NA NINAU A NA KUMU.

                P 1. Ia manawa, oia paha ka manawa mahope koke iho o ka hookuu ia na o na lunaolelo. Mok. 5 : 41, 42. Ua'ha na haumana ? Mahuahua, ua umi kausani a oi aku paha. Owai ka poe ohumu ? Heaha ke kumu o ka ohumu ana ? Na Hebera, na Helene, mahea ka like ole ? He poe Iudaio no na Hebera i hanauia ma Iudea paha, ka olelo ka Hebera a noho paa lakou malaila. A o na Helene, he poe Iudaio hoi lakou, ua hanauia nae ma kahi e, a noho malihini paha ma Iudea, a ma Ierusalema, a o ka Helene ka lakou ololo. Aloha ka ekalesia mua i na wahine kanemake ilihune e noho haipule ana, me 1 Tim. 5 : 9 — 11.
            P 2. Owai ka umikumamalua o na lunaolelo, oia hoi ke pani no Iuka Isekariota. Heaha ka lakou hana, a me ka lakou olelo ? Na papa ai, oia ka hoomakaukau ana, ka mahele ana i ka ai manawalea, a kau maluna iho o na papa no na wahine kane make ; he hana kupono ia i na hoahanau a kaawale na lunaolelo.
            P 3. Heaha ke kauoha ? Ehia ? Ke ano hoi ? I aha ?
            P 4. A lilo na Lunaolelo i keaha ? P 5. Hoapono ia anei ? Owai ka poe i wae ia ? No keaha i wae ia'i i ehiku wale uo ? Ua lawa paha ia heluna ? Aole nae he rula paa mau ia. Aole i papaia mai oe i ka hiku, mai emi i ka hiki ke koho ia na diakona, mahope iho. Ma ka nana'ku elua diakona i oi o keia poe ehiku, owai laua ? He mau haiolelo laua. Heaha Anetioka. Aia ia mahea ?
            P 6 Heaha ka hana i lilo loa ai keia poe ehiku i mau diakona ? He mea kahiko anei ke kau ana i na lima maluna o ka poe e lilo ana i mau luna, &c ? Nahelu 27 : 18. He mana anei ka i holo mai ka lima a iloko o ka mea e lilo ana i luna, &c ? He mana paha ma ka lima o na lunaolelo mai ia Iesu mai. Aka, aole paha he mana me na lima o na kahunapule i keia wa.
            P 7. Heaha ka mea i hoolaha ia ? Mahuahua keaha ? Pehea hoi na kahuna Iudaio he nui ?
            P 8 Ua piha Setepano i ke aha ? Heaha hoi kana i hana'i ?
            P 9. Ala mai kekahi poe e hoopaapaa me Setepano, ehia ia poe ? Owai hoi ? Na Liberetino, he poe Iudaio paha lakou i hookauwaia mamua, a hookuuia. Olelo kekahi he wahi i kapaia Liberetina ma Aferika, nolaila ka inoa. Kurene, Alekanederia, Kilikia — Asia mahea lakou ?
            P 10. Owai ka i lanakila ma ka hoopaapaa ana ? Nawai oia i kokua ? Luka 21 : 15.
            P 11 — 14. A no ka hiki ole ke lanakila maluna o Setepano ma ka hoopaapaa ana, heaha ka hana i hanaia i mea e hewa ai oia ? E imi ana i mau hoike wahahee. E hopu ana a lawe iaia a hoonoho imua o ka ahahookolokolo a ma ka waha o na hoike wahahee i hoahewa ai a e pepehi ai ia ia. E like me ka poe i hookolokolo ia Iesu. He mau olelo wahahee wale no paha a lakou i hoike kue ai ia Setepano.
            P 15 Wiwo wale anei Setepano, a pihoihoi ? Me he maka aha la kona, ma ka nana'ku ? He maka olino paha, makau ole, hewa ole.
Mele — Him. 184. 6 — 8. Leo.
1 Uhane laa, kuu mai
I kou kukuna mau,
E pule i ka pouli nei
O ko makou naau.


2 Nau e hoike mai
Na hewa o makou
E alakai i ka mohai,

Ke koko o Iesu.

NA NINAU A KE KAHU.

                Na makua. Heaha ka hana hou ma keia Haawina ? Ke koho ana i na diakona ehiku ? Heaha ke kumu o keia hana ? Pehea hoi ka hana ana ? Na na hoahanau i koho ma ka balota paha, ma ke kau ana o ka lima paha, ma ka hooho like ana paha i ka poe a lakou i makemake ai, a kai ia lakou imua o na lunaolelo, a na lakou i hooiaio a hoopaa loa. Ma na hana ehia ? Heaha ka hana a keia poe diakona ? Ia wai ia hana mamua ? No keaha ka hookaawale ana i na lunaolelo ?
            Na keiki. Owai ka inoa o keia mau diakona ehiku ? Owai na inoa kaulana elua ? Owai ka ikaika i ka haiolelo ? He poe enemi anei kekahi e imi ana e hoohihia a hoahewa ia ia ? Ma na hoike ? na hoike wahahee. Pono anei ke hoike wahahee imua o ka ahahookolokolo i mea e hewa'i kekahi ? Hoike wahahee anei oukou i kekahi manawa imua o na kumu, o na makua, o na hoa i mea e hewa'i kekahi hoa, a i mea e pakele ai oe i ka hoopaiia, a i mea paha e loaa ai kekahi pono ia oe ? Hai mai i ke kanawai no ka hoike wahahee. Pehea Setepano. kona maka i ka wa e hookolokolo ia'na oia ? He maka aha ko ka anela ? He maka maikai loa paha, oluolu, makau ole. Pehea ko oukou maka ke hookolokolo ia no kekahi hewa, me ka hewa ole nae ? He ma aha ka pono ?
            Na manao pili 1. Pono ke malamaia na wahine kane make me ka poe ilihune, ka poe kupono nae.
            2 I na he ohumu iwaena o na hoahanau e imi ia ka mea e pau ai.
            3. Ua akaka ka poe kupono e kohoia i mau luna ekalesia, ka poe i ikeia he pono, he akamai ua piha i ka Uhane Hemolele, ikaika hoi i ka haiolelo, me ka wiwo ole.
            4. E loaa ana no na pilikia na enemi i ka i ka poe wiwo ole i ka hai i ka Iesu olelo. E imiia'na na mea e hewa'i lakou. Mai makau, mai ino ka maka, i maka anela ka pono.
Mele — Hima. 340 6 — 8. Leo.
1 He koa anei au ?
He kauwa na Iesu ?
A ku haalulu a makau,
A wiwo wale no ?


3 E ala a paio mau ;
Nui na enemi,
Ko loko me ko waho pu,

E paio i auhee,
                Pule no na haumana.
                HAAWINA KULA SABATI NO IUNE 25. Ka hoi i hope.
HAWAII.


Ka pioloke ma Denemaka.

                Ladana, Apr. 27.— Ua koho ia mai la na lunamakaainana o ka Hale Ahaolelo o lalo o ke aupuni o Denemaka. O ka hopena, o ke koho ia ana mai nei o 74 mau poe kuokoa kue i ka bila Aupuni Pale Lahui, oia hoi he 47 ka oi. O ka hookuu koke ia ana aku nei no ia o ua Hale la e ka Moi, no ka mea, he 18 ko lakou oi ae ia wa ma ke kue ana i keia bila ; mawaena o ka poe i puka ole mai nei ma ke koho hou o Klein kekahi, ka Loio Kuhina mua, o Couna Holstein de Holsemborg, ka Peresidena o ka aha, na kokua ikaika loa o keia bila. O na alakai a pau o ka aoao kuokoa a kue i keia bila ua komo hou wale mai nei no a pau.

Hoike o ke Kulanui o Lahainaluna

                Ua hoike makahiki keia Kulanui ; e like me ka maa mau i na makahiki a pau, ma ka la 2, 3, o Mei, 1876, e like me ka hoolaha a ka Peresidena o ke kula. Ua akoakoa ae ma ka rumi hoike, Mr. E. Bailey, H. Dickenson Esq, Lunakanawai Hoomalu o Lahaina ; Henry Dickenson jr, Mrs Kinney, Kumukula wahine o ke kula hui o Lahaina, Hon D Kahaulelio, Kahu ekalesia, na lunakahiko, na makua mai na wahi loihi mai, a me ka lehulehu o Lahaina. A eia malalo iho ka papa hoonohonoho o na hana e pili ana ia mau la a i elua. Papa. Buke. Kumu.
4 Hoikehonua M. Barb. Hanaike,
3 Hoailonahelu "
4 Hoikehonua D D Baldwin,
l Anahuinakolu, Anaaina a me Holomoku, S E Bihopa,
1, 2 Huli ano Akua Hanaike,
3 Malama B. Keeping, Baldwin,
1 & 2 Akeakamai, Aohoku, Bihopa, Puhi Ohe.
Paina awakea.
2 Moleanahonua, Hanaike,
4 Arimatika ; Baldwin,
3 Anatomia, Bihopa. Himeni,
1 — 4 Olelo Beritania, Baldwin,
4 Moolelo Hawaii, Hanaike, Puhi Ohe,
Poakolu, Mei 3, hora 9 1/2 A M, Haiolelo ma Wainee, Hoomaka na hana me ka pule a Rev E Kekoa.
Puhi Ohe — Himeni " Hold the Fort."
Haiolelo — E kalai oe a kaawale, i ike pono ia " ka." G R Oliva, Honolulu, Oahu.
Haiolelo — Heaha la ke kahua o ka hoomanakii ?— S K. Poohea, Kamalo, Molokai.
Himeni — Papa 4.
Haiolelo — Ka pomaikai o na kanaka i na haawina like ole
J K Kaupu, S Kona, Hawaii.
Haiolelo — Heaha la ka pomaikai o Hawaii nei i ka pono Karistiano ?
Manaole Napeahi, Waiakea, Hilo.
Himeni, " Francadillo."
Haiolelo — Ua kaupaona ia oe e Hawaii. Samuel Kamae, Hamakua, Haw.
Haiolelo — He pahipelu ka naauao o ke kanaka. S U Lapahi, Kamalo, Molokai.
Himeni — Papa 3.
Haiolelo — Mahea la e ike ia ai ka nani o ka Oihana Loio ?
G P Kamauoha, Napoopoo, S Kona
Haiolelo — Ka ikaika hana ke aalele o ka lahui. E D Wahine, Puueo, Hilo, Haw.
Himeni " Merrily over the waves."
Haiolelo — Ka Oihana Kumukula, ke kokua ia e hanohano ai ka Lahui.
D H Namahoe, Waiakea, Hilo, H.
Haiolelo — Ke kalaunu e nani ai ka Lahui, heaha la ia ? W Kanoa, Puna, Haw.
Himeni — Papa 2.
Haiolelo — Na ipukukui nana e hoomalamalama i ka lahui.
Josiah K Waiwaiole, Waimanalo, O.
Haawiia na Palapala Hoomaikai.
Himeni — Papa ekahi. " He aloha i ka Home."
Na olelo paipai. Ku mai la o Mr. E. Bailey, a kamailio mai la, " no kona mahalo i ka naauao, a me ka hohonu o na olelo a ka poe e puka ana, &c."
            Ku mai la o Rev. W P Kahale, a kamailio mai la penei : " He oiaio na olelo a oukou i hai iho nei imua o makou, ke malama ia nae ka maikai, a me ka hanohano o ka naauao a oukou i imi ai, a e malama ia kulana naauao. He mea kohu ole i ke kanaka naauao, ke kahiko ana ia ia iho, me na aahu lole maikai, me ka hainaka silika nui e lei ana, a me na papahi lei, a me ke suga i ka waha, aka, e kahiko ma ke ano naauao, a nui aku kana mau olelo ao."
            A hookuu ia na hana oia la me ka pule a i E Bailey, a ua kono ia na haumana o ke Kulanui, na makua, na makaikai, a ua naue aku la ma kahi o ke Kahu ekalesia o Lahaina, Rev. A Pali, ua ai i kona lokomaikai nui a ua lawa, ua inu a ua kena, i na mea i hoomakaukau ia.
            Ma ka po Poakolu iho ua wehe ae na haumana o ke kula, he aha mele nui ma ia po, ka uku komo, 25, 50, &c. Ua wehe ia na hana ma ka hora 7 P M. me ka maluhia, a hoopau ia ma ka hora 11 a oi ae me ka maluhia. Maikai na himeni, na leo puhi ohe. Aole au i poina i ka himeni i himeni ia mai e hookahi haumana me ka maikai loa e Manaole Napeahi, no " Waka ke kapu o Paliuli," a me ka leo puhi ohe hookahi a Samuela Kamae. Aole i pau pono na himeni, me na leo puhi ohe, hoopau e ia no ke aumoe. Aole au i lohe mai i ka nui o na dala. Ke kulana o na haumana, maikai ma ke ola kino, aole omaimai, ma na mea naauao ua pii lakou a pau iluna, ma na buke. Ka nui o na haumana i keia makahiki Papai he 11 haumana, Papa 2 he 9 haumana, Papa 3 he 22 haumana, Papa 4 he 13 haumana, huina 55.
            Ke kulana o na kumu, maikai ma ke ola kino. Ma keia hoike makahiki, elua wale no kumu nana i hoike i ke kula, D D Baldwin, J B Hanaike, a o ka Peresidena o ke kula, S E Bishop, ua hala aku i Amerika Huipuia, mamua iho nei o ka manawa i hoike ai o ke kula, ma na pule hope o Aperila, a e huli hoi mai ana oia mahope iho paha o ka manawa e hui ai o ke kula, a i ola ia mamua paha.
JOEL KULAILUA. KAUANAHUA.
Kaanapali, Maui, Mei, 8 1876.

Hoolaa Hale halawai a me na hana e ae ma ka apana o Iwilei Honolulu, Oahu.

                E like me ka hoolaha a na komite, e hoolaa ia'na ka hale halawai o Iwilei i ka la 4 o Mei 1876, ua hooko ia no.
            I ka hiki ana'ku i ka hora 11 1/2, ua hoomaka ia na hana me ka pule a Rev M. Kuaea, a pau ia himeni oia ka Himeni 504, heluhelu Baibala, Halelu 64 : l ; himeni hou, Himeni 504, pau ia haiolelo, aia ma Kinohi 28 : 17. Ua pili pono keia haiolelo i ka hoolaa ana i ka hale halawai. E ia na manao : 1 O ka hale wale no keia o ke Akua. 2 O ka ipuka keia o ka lani. 3 He wahi kapu a eehia hoi. Ma ia hope iho, waiho mai o Rev. M. Kuaea, he ninau penei : " Ke makemake nei anei oukou e ko Iwilei nei e hoolilo i keia hale no Iehova ke Akua ?" " Ae." " O ka poe a pau e manao ana pela, hapai na lima (ae) iluna ;" pau loa, aole mea koe. A pau ia, ua ku na mea a pau nona no ka pule hoolaa a hoohiki no ka hale halawai no ke Akua, na Rev. M. Kuaea. Himeni hookuu, 601 a me ka pule hookuu. E ia nae, ua himeni ia he himeni hoolaa, i haku loea ia e na lala o " Ka Ahahui Hoku Betelehema opiopio o Iwilei Ponoi," malalo o ke alakai ana a Miss Mary Kamaka, a ma ia himeni, ua noi ia mai e kakau ia kona olelo a e hoouna pu ia me ka moolelo o na hana o ka la, ua hooholo ia. E ia ka inoa " Dia Hoku Betelehema Song.
l Maikai nani hiwahiwa.
Ahahui Hoku Betelehema,
E pua mau kou nani,

E uhola ma na puu,
Ua uhi ma na kualono,

Na oawa lau lipolipo,

Hui.— [ : Dia ! Dia !! O Dia Home ; Auwe ! Auwe ! No Hoku Betelehema. : ]


2 E pua mau kou nani,
Na pua a ke aloha,
He gula maemae ia,

He onohi momi daimana
O Hoku Betelehema

Ke Iwilei Ahahui.

Hui.— Dia ! Dia !! &c.


3 E welo mau kou hae,
Ma na hana maikai,
A ike mai na lani,
Huro na anela,
Ua oni paa loa oe,

E Hoku Betelehema.

Hui.— Dia ! Dia !! &c.


4 Hoonani hoonaniia,
Hoonani ia ke Alii,
A he malu ma ka honua,
Hoonani hoonani mau,
Hoonani lani kiekie,

He aloha ia kakou.

Hui.— Dia ! Dia !! &c.
                I ka pau ana o keia mea, ua lulu dala, ma ia hope iho, a eia ka mahele ana. No ka apana ponoi o Iwilei he $27.75, no na malihini he $15.50. No ka Papa Himeni he $6.15. Huina a pau, $54.40.

            I ka pau ana o keia hana, ua hookuu ia ke anaina no ka wa paina. I ka wa i makaukau ai ka paina, ua himeni mai ka Papu Himeni, he himeni ai, malalo o na alakai a Miss M. K. Hauoli, eehia, a nani maoli no. Ma ia hope iho, ua haiolelo mai ke alakai himeni me keia kumumanao. " E alu ka pule ia Iehova." Eleu, uwila a nani maoli no. Ua oili mai o Miss Hema Kaluaa me Miss Sarai Kaluakini, me na leo himeni, a o na loaa iloko o na eke he $6.15. I ke anaina e noke ana i ka hoonuu, ua oluolu mau i ke alakai himeni e hoonanea i ke anaina. A pela no oia i hoomau ai, a hiki wale i ka hookuu ia ana. Eia hou hoi keia mea ; mamua ae o ka wa i hoomaka ai ka halawai, ua ike ia aku i na kamaaina a pau o Iwilei, mai na kane a na wahine, mai ke nui a ka liilii, e kau ana ma na kipoohiwi umauma, he apana pepa i paiia me na hua pai, a me ka hoku i kau ia penei :
" HOKU O BETELEHEMA."
" Hui Aberahama, Hui Opiopio." " Iwilei, Honolulu."
            O keia mea, he mea e hoomanao mau ai no ko lakou hauoli, no ka paa ana he hale halawai no lakou. Ma ia mea no, ua kapa pono ia ka inoa o ua hale nei, " Hoku Betelehema."
            Eia Kekahi ; ke mahalo ae nei hoi au ia John Kaulahea, no kona kokua i ka papa himeni a W P Kapiioho, i haalele iho ai, a holo mahuka aku la i Koolau. Ke haawi piha loa ae nei hoi au i ko'u mahalo ia John Kakina, no kana makana nani i haawi mai ai no ka hale halawi o Iwilei, oia hoi, he Baibala, nona ke kumukuai $8.00. Malaila pu ae o Mr Hairama, o ka ia hamau leo a me kana Eva, a o Rev. P. W. Kaawa, o ka malu niu o Pokai, a me John Kakina.
            Ma keia wahi, ke haawi nei au i ka mahalo i ko Iwilei poe, no ko lakou eleu ma na hana, oiai he uuku a kakaikahi wale no lakou. Imua ke alo e na Ahahui, a haule mai na Lani. Imua oe e Miss. Mary Kamaka, a me ou hoa leo honehone, kapalili, haihai puuwai a lanakila. Aloha no kakou a pau. Owau no me ka mahalo.
S. P. K. NAWAA.
Honolulu, Mar 5 1876

Pane i ka Luna o Puna.

                Ma ka nupepa o kela aoao o ka la 18 iho nei, ua ike ia iho ka pane a ka luna o Puna ia makou malalo o kona inoa ponoi, no na mea i hoopuka ia e makou ma ko makou Kilohana o ka la 6 i like na olelo me keia malalo iho nei : " I ke noi ana a ke alii Waila a aponoia e ka Hale, e kauohaia kekahi o na lunakanawai kiekie e hele mai e hoohiki i na alii, na kuhina a me na lunamakaainana, aia hoi, ua kahamaha mai kekahi ninau mai ka luna o Puna. " mahea la o ke kumukanawai i haawiia ai ka mana i na lunakanawai kiekie e hoohiki mai i na kuhina i hoa no ka Ahaololo ?" No ka halahu o keia ninau mawaho o ka palena kupono, no ka mea ua apono e ia ke noi a ke alii Wale e koi ana e hoohiki i na alii, na kuhina a me na lunamakaainana, nolaila ua haule pu iho la keia ninau me kona, hopena ole. Ina i makaala ko luna mai Puna mai, e noi e kapae i na rula a e hapai hou i ka noonoo ana i ke noi a ke alii, ina la paha ua hiki."
            He oiaio keia mau olelo mai ka mua a ka hope, a ina ua makemake ka makamaka oiaio i mau hoike no ka aoao pono, ke waiho nei oukou no ke akamai a me ka paa rula o ka poe naauao e noho ana iloko o ia Hale maloko o ka palena o ka Ahaolelo a mawaho paha o ia puulu. Eia no ko makou wahi ike uuku, ina ua noiia kekahi noi imua o ka Hale a kokuaia, alaila, o ka wa no ia e ko ai ka mea makaala e kamailio ma ke kokua i ke noi a kue paha, no ka mea ua loaa iho la ka hana imua o ka hale, oia ke noi i kokuaia. Aole e like me ko makou makamaka paa rula, he waiho a hooholoia a aohe mea imua o ka Hale, alaila ninau kahamaha mai i ka mea i pau i ka hooholoia. He rula ano hou loa keia, ma ka Ahaolelo wale no o Puna i Kapoho i ikeia aenei i ka malamalama.
            Ke olelo mai nei oe, ua ninauia ke noi e ka Peresidena me ka pupuahulu, a ua hooholoia e like me ia ano. Ina he mea makaala oe, e like me kau olelo " ke noho nei no me ka makaala hoihoi loa" a pela aku, ina ua ninau e ole ia ke noi e ka Peresidena ke ku koke ae oe e kamailio ma ka kue i ka hoohiki ana o na kuhina, a ke hookomo paha i ona hoololi, o na alii a me na lunamakaainana wale no ke hoohikiia, a e kapae i na kuhina. Ina ua hewa ka Peresidena ma kana rula ana me ka hoopii ole ia, alaila aole ia i hewa iki. Nolaila aole paha e hiki ia oe ke hili wale aku ma kona kua me ka hala ole.
            Aole anei i akaka ka halahu a me ke keleana ole o ka ka luna o Puna kahamaha mahope o ka hooholoia ana o ke noi ? Ke hai aku nei makou me ka wiwo ole, ua ike ke au nui a me ke au iki i ke awakea kukonukonu o ua la 1 la o Mei. A o ka mea hilahila loa, o ka haule pu ana o kana mea i makemake ai e ninau ma ka hoolohe ole ana o ka Peresidena a me ko ka Hale. A malalo o ka olelo hooholo i laweia malalo o na rula no ka mea hookahi au i makemake ai, o ka luna o Kona Akau mai, ua lilo ke koho ana o na kuhina iloko o ka Ahaolelo i iwi e aumeumeia ai.
            A i mea e pakui aku ai i ka halula ka luna o Puna e like me kana liki, ua haule hou ilalo o ka papahele kekahi hoopii i heluhelu ia e ia i ka Poakahi koke aku nei no, e hoopii luna nui ana i ke Kuhina Kalaiaina. Ua like ole kona noonoo me kana hana. Ma ka Poaha iho nei no, ua hehihehi oia i kekahi rula o ka Ahaolelo o Amerika me ka manao, he pono kana, aka i ka heluhelu ana a ka noho, he ano e, nolaila haule hou no ka luna o Puna.

Make i Aloha nuiia.

                E KA NUPEPA KUOKOA E, Aloha oe :— Ma kou ahonui a me ka lokomaikai piha o kou Kapena, e ao mai ia'u e hoike aku ia oe i keia wahi moolelo kaumaha a me ka popilikia, i haule hia iho maluna o'u, oia keia :
            Aia ma ka la 17 o Mei iho nei, a ma ka hora 12 o ke awakea, ua lalau mai la na lima menemene ole o ka make i ka'u wahine mare, oio o Mrs K Kauhapa ; a ua maneleia aku la kona kino ma kela kae o ka lua kupapau, a ua haalele mai ia'u a me ka maua kaikamahine, na makua, na kaikuaana a me na pokii, e uwe a e kumakena aku ma keia ao. Ua hanauia oia ma Laie-wai, Oahu. He kaikamahine i aloha nuiia, a he kupa, a he kamaaina no na pali Koolau ; a make aku la oia i ka iwakalua a oi o kona mau makahiki. He 4 malama a me 13 la ka loihi o kona kaa ana i ka mai ; e uwe mau ana oia i ke ao a me ka po, a kuu aku la kona luhi i ka opu ana ole o ka honua, kahi e hele nei ko keia ao a pau i ka hopena o keia ola kino ana, aka, " Pomaikai ka poe make, ke make iloko o ka Haku."
            Ua hoohuiia maua ma ka berita o ka mare, e Rev Joseph Kekahuna, i ka la 10 o Dekemaba, M. H 1870, ma Laie-wai, Oahu. He 5 makahiki, 5 malama a me 7 la ka loihi o ko maua noho pu ana. A no ka mokumokuahua o ka naau i ke aloha, nolaila, ua haku iho au i wahi kanaenae nona malalo iho nei :
Kanikau aloha keia nou e Mrs. Kauhapa,
Kuu wahine o ka la wela o na lai elua,
Mai ka piha kanaka la o Lanihuli,
Huli ae nei au ma ke kua aole oe,
Hapapa ae hoi ma ke alo ua hele oe,
Auwe kuu wahine hoi — e,

Kuu wahine mai na pali o Koolau,
Mai ka piina ikiki o Nuuanu,
Mai ka huikau lua la o ke taona,
Ke ano mai nei ko aloha ia'u,
Halialia ana i kuu maka.

Auwe kuu wahine hoi — e.
Aohe wahine, he hoa hele no ka ua me ka la,
He hoa pili no ke anu me ke koekoe,
Aloha ka ia hamau leo o Ewa,
O ia aina lepo ula i ke kai,
Nononoho aku kaua i ka la wela o Kualakai.

Auwe kuu wahine hoi — e.
Alo aku kaua o ke kula o Lihue,
Hue ae nei ke aloha paa ole ka waimaka,
E uumi iho ana aole e nalo,
Ua hala aku la oe ke kuleana o keia wahi,
Hele aku la oe i ke alanui hoi ole mai,

Auwe kuu wahine hoi — e.
Kuu wahine mai ka ehukai o Waialua,
Mai na makani paio lua o Waimea,
Aloha ia kula loa a kaua e hele ai,
E hiki aku ai kaua i Nauolewa,
E moani mai ana ke ala o ka hala,
Auwe kuu wahine hoi — e.

Ke uwe helu mai nei o Mama ia oe,
Ke kumakena nei ou kuaana ia oe,
Ke paiauma nei hoi ou pokii,
Ke uwe haaloulou nei ou Papa ia oe,
Me na kini makamaka no ou a pau,
Auwe kuu wahine hoi — e.

LYONS B. NAINOA. Laie-wai, Oahu, Mei 20, 1876.

KA HUNT'S LAAU OLA
(HUNT'S REMEDY)

                HE LAAU LAPAAU HOU, MAI AMERIKA MAI ! He Laau Maikai keia no Na mai pehu o ka opu, Na mai o ka puupaa a me ka opu mimi, Mimi-paa, Mimi-eha, Mimi-helelei, Ka lepo gravel iloko o ka opu-mimi, Ka mana ole, kapalili, hui ono ole ka ai. Na Mai Wahine, NAWALIWALI O KE KINO, LEPO ULA ILOKO O KA WAI MIMI, MANOANOA PAHA KA WAI E like me keokeo o ka huamoa, Like paha me na kaula silika keokeo, eleele, lenalena paha ; a i ole ua like paha me ka lepo i anaiia i na iwi keokeo, a i ka mimi ana, ua wela oioi ka mai, me ka eha nui o ke kikala a me ka puhaka.
                HE NUI NA HOIKE e ola nei, ka poe i loohia i keia mau mai i haiia maluna ae, ua pau lakou i ke ola maikai, no ka inu ana i ka HUNT LAAU OLA. ("HUNT REMEDY)!"

            UA HAAWI mua ia keia laau, e kekahi kahuna lapaau naauao, i ke kanaka mai pehu o ka opu, e noho ana me ka ohana a Mr. Hunt ; John Hunt kona inoa, he 45 kona mau makahiki, he kanaka nui poepoe, ua loohia i ka mai pehu. Ua haawiia kela me keia laau no keia mai, aole nae oluolu ; ua mahuahua mau kona pilikia, ua pau loa ke kino a me na wawae i ka pehu ; ua kokoke paa loa ka mimi ; kokoke pau loa ka hanu ana ; a ua mahuahua loa ka wai iloko o ke kino. Aole hiki iaia ke moe ilalo ma ka moe, nolaila, ua noho wale no iluna i ka po a me ke ao. Pela mau kona popilikia a hiki i kona hoao ana i keia laau, a ke kahuna i kuhikuhi mai ai. A i kona inu ana i keia laau, ua hoomaka koke ka oluolu. Ua paipai koke ia ka puupaa i ka laua oihana ; ua puka hou ka wai mimi a nui wale ; ua emi koke mai la ka pehu o na waewae ; a ua oluolu hou ke ake-mama i ka hanu ana ; ua oluolu a maikai ka io o na lala, a e hoi nui mai ana ke ola maikai, alaila, me ke kuhihewa, ua waiho oia i ka laau i kekahi mau la. Ua pono ole nae ka waiho ana ia manawa, no ka mea, aole i ola io maoli kona mai pehu. Ua molowa hou na puupaa i ka laua oihana, a ua mahuahua hou ka wai iloko o ka opu, a ua popilikia hou e like me mamua. Alaila, ua inu hou oia i ua laau la, a ma ka hoomanawanui ana, ua lanakila hou auanei maluna o ka mai, a ua ola io maoli, a ua hoomaka hou oia i kana oihana mawaho o ka hale.
                Oia ka lapaau mua ana me keia laau ; a mai ia wa mai, (he 25 makahiki) ua hahanaia keia laau e like me ka hana ana o Mr. Hunt, a ua haawi na kahuna lapaau i keia laau i ka poe mai pehu a me na mai like.

            Mai ia manawa mai, ua ikeia, e mahaloia hoi keia laau, mai o a o, e na kanaka, a ua inu ia hoi ma ke ao ana a me ke ao ole ana mai o na kahuna lapaau ; oia ka mea i hoola mai i na kanaka he nui, ka poe pilikia i ka mai pehu, a kokoke i ka make.
            Na kuhikuhi no ka inu ana :
            E INU I KE PUNA TI PIHA, a hala na hora 4, alaila, e inu hou. E mahuahua liilii nae a hiki i elua puna ti piha — a hiki hoi auanei i puna nui piha.
            NO KE KEIKI hookahi makahiki a hiki i na makahiki eono, e haawi 5 kulu, a hiki i na kulu 20 ; eha hora nae mawaena o ka haawi ana.
            KUMUKUAI, he - - $1.50 no ka omole.
DILLINGHAM & CO.,
735 3m 748 Na Agena no ka Pae Aina Hawaii.