Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 24, 10 June 1876 — Page 4

Page PDF (1.70 MB)

KA NUPEPA KUOKOA. ME KE AU OKOA I HUIIA.

SABBATH BELLS.

Echo to Happy Voices p 98

Kani, kani hone

Na bele Sabati ; Lohe a hauoli,

A ala kamalii. Hoolohe a ala a holo ae

I o i ke kula maka mae ; Holo a wiki, mai lohi ae,

Holo a mele a hoomaikai. Cho.— Ke olo ke kani e

Maluna o na puu lae [ : A ke eko, eko, eko Na bele nei. : ]

2 Kani, kani hone

Na bele Sabati ; Kani ke a oli,

Hauoli na pokii ; He hea maikai ka i haiia mai,

E hele ae i ka halawai, Kahi hoomana, kahi e maha'i,

Kahi hoonani a hoomaikai. Cho.— Ke olo ke kani e, &c.

3

Kani, kani hone

Na bele Sabati ; Kanike a oli,

E oli kamalii, Aloha a hoomaikai ia Iesu,

Ke Lii maikai a kokua pu, Kahu aloha o na pokii.

Ku a hoolea a mele e. Cho.— Ke olo ke kani e, &c.

Hawaii.

HAAWINA KULA SABATI.

No ka hapaha ekolu o 1876. HELU 1. SABATI, IULAI, 2

KUMUHANA — Ke kauoha a Davida ia Solomona. PAUKU BAIBALA — I Oihana'lii 28 : 1 — 10.

HOULUULU ae la o Davida i na luna a pau o ka Iseraela, i na luna ohana, a me na luna o na poe i hookauwa na ke alii ma na papa me na lima tausani, me na lunahaneri, me na luna o na holoholona a me na waiwai a pau o ke alii, me kana mau keikikane, me na ilamuku, me na kanaka koikoi, a me na kanaka koa a pau, i Ierusalema.

2 Alaila, ku ae la o Davida ke alii ma kona wawae, olelo mai la, E hoolohe mai, e na hoahanau o'u a me o'u kanaka : iloko no o kuu naau ka hana i hale hoomaha no ka pahu berita o Iehova, a no ka paepae wawae o ko kakou Akua, a ua hoomakaukau no wau no ka hana ana.

3 Aka, olelo mai la ke Akua ia'u. Mai hana oe i hale no ko'u inoa, no ka mea, he kanaka kaua oe, a ua hookahe oe i na koko.

4 Aka hoi, i koho mai o Iehova ke Akua o ka Iseraela ia'u imua o ka ohana a pau a ko'u makuakane i alii mau maluna o ka Iseraela : no ka mea, i koho mai oia i ka Iuda i alii ; a i ka ohana a ko'u makuakane no ka ohana a Iuda ; a iwaena o na keiki a kuu makuakane, i makemake oia ia'u e hoolilo i alii maluna o ka Iseraela a pau :

5 A o na keikikane a'u a pau, (no ka mea, ua haawi mai ke Akua ia'u i na keikikane he nui.) ua wae mai oia i kuu keiki ia Solomona e noho ia maluna o ka nohoalii o ke aupuni o Iehova, maluna o ka Iseraela.

6 I mai la oia ia'u, O Solomona kau keiki, oia no ka mea nana e hana ko'u hale a me ko'u mau pahale : no ka mea, ua wae au ia ia i keiki na'u, a owau auanei kona makua.

7 Eia hoi, e hookupaa auanei au i kona aupuni a mau loa aku : ina e ikaika oia ke hana i ka'u mau kauoha, a me ku'u mau kanawai, e like me ia i keia la.

8 Ano hoi, imua o na maka o ka Iseraela a pau, o ke anainakanaka o Iehova, imua hoi o na pepeiao o ko kakou Akua, e malama oukou me ka imi aku i na kauoha a pau a Iehova a ko oukou Akua : i noho ai oukou ma keia aina maikai, a e waiho hoi ia i hooilina no na keiki mahope o oukou a mau loa aku.

9 O oe hoi, e Solomona kuu keiki, e ike oe i ke Akua o na kupuna ou, a e malama ia ia me ka naau pono, a me ka manao makemake : no ka mea, ke nana mai nei o Iehova i na naau a pau, a ke ike nei i na ano a pau o na manao : ina oe e imi aku ia ia, e loaa auanei oia ia oe : aka, i haalele oe ia ia, e kiola aku oia ia oe a mau loa aku.

10 E malama oe ano : no ka mea, ua wae mai o Iehova ia oe e hana i hale no ke keena kapu ; a hooikaika oe, a e hana. Pauku hoopaa p 9.

Mele — Himeni 465. 8 Leo.

1

Ma ko Iehova alo mau E moe hauoli ai oukou ; E ike e na aina a pau, Oia ke Akua mana mau.

5

Nou ke aupuni o ke ao, Nou ke aloha nui mau ; E kupaa mau ka olelo au A pau loa'ku keia ao. Pule no ke aupuni o ke Akua i kukuluia ma na wahi a pau, a i hookupaaia a mau loa'ku. &c.

NA NINAU A NA KUMU. Haalele kakou ia Davida mamua aku e aha ana ? E kanikau ana nowai ? Nawai

i hoopau i kona kanikau ana ? Na Ioaba. Ma keaha oia i hooopau ai ? Ma ka hooweliweli e haalele lakou ia ia ke pau ole kona kanikau ana. He kipi hou anei mahope ? Ae, 2 Sam. 20 ; 1— 2. A lohe Davida, kauoha oia ia wai e hoouluulu i na kanaka a e hele a kaua aku ia Seba ? p. 4. No keaha ? No ka hookiekie a hookuli o Ioaba ka alihikaua mua. A make Amasa ka alihikaua hou ia wai ? p. 8 — 10. A alualu o Ioaba ma ia Seba me ka poe kipi pu me ia, a hiki i kekahi kulanakauhale. Nui ka make — nui ka pilikia. He wahine ma ia kulanakauhale nana i hoopau i ke kaua, ma keaha ? p 16 — 22

He mau makahiki wi ekolu, mahope iho ; no keaha ? A heaha ka mea i pau ai ? mok. 21 ; 1 — 14 He mau kaua no hoi mahope, mahea ? p. 15 — 20.

Kekahi hewa hou o Davida, heaha ? Heaha ka hoopai ana ? mok.24 ; 1 — 2, 10, 15

— 25

P. 1. Ua kokoke ka hopena o Davida. Nolaila heaha kana hana ?

P. 2. Heaha kana mau huaolelo ? Manao oia e hana i aha ?

P. 3. Nawai i papa, aole make e hana ? No keaha ?

P. 4. Koho ke Akua ia ia i aha ? No ka manawa hea ? Ka ohana hea ka ohana alii. A na Iuda anei Davida ? Owai kona makuakane ? Ehia ana mau keiki ? Ke keiki hea ka i koho ia i alii ?

P. 5 No loko mai o ka nui o na keiki a Davida owai kai koho ia e ke Akua i alii ? I pani no ka makua ? Owai ka makuahine o Solomona ?

P. 6. Heaha ka hana nui i haawiia o ke Akua ia Solomona ? A wae ia oia i keiki nawai ? A owai hoi kona makua ?

P. 7. Heaha ka mea e hoopaapaa mau ia'i ke aupuni ia Solomona a i kona ohana ?

P. 8. Heaha ka Davida kauoha i ke anaina kanaka a pau ? I aha lakou ? I aha hoi kana ohana ?

P. 9. Heaha ka Davida ia Solomona ? E ike ia wai ? E malama ia ia me keaha ? No keaha ? Ke nana mai nei ke Akua i keaha ? A ike i keaha ? A pehea ke haalele Solomona i ke Akua ?

P.10. A hea Solomona e malama i ke Akua a e hooikaika e hana i hale nona ? Keena kapu, heaha ia ?

Mele. Robina Gula. Mele 26.

1

I a'u e nauwe meha ana Mai nei ae a i ke ao, E hai au la i ka hana A Iesu i hana'i no'u. Cho.— Nani, nani, haleluia,

Nauwe malihini au. Ke nauwe la ia Ziona, I kuu home oia mau,

Me ka pauku elua. NA NINAU A KE KAHU. Na makua. Ina hea ko kakou haalele ana i ka moolelo o Davida ? Mahea, mahea na Haawina Kula Sabati mawaena ? A ke hui hou nei anei kakou i ka moolelo no Davida ? Haalele kakou ia Davida e kanikau ana nowai ? Nawai i hoopau i ke kanikau ana ? Ma na olelo aha i hoopau ai ? A pau ke kanikau ana, a ike hou Davida i na luna me na kanaka, nawai oia i hoihoi aku i Ierusalema ? Na na ohana a pau a hala kauwahi, a na Iuda wale no i hoihoi ia ia a hiki loa Ierusalema. A pehea Davida i hana'i i na haia wahine a Aberahama i hana ino ai ?

2 Sam. 20 : 3. E makau na wahine manuahi e waiho wale ia pela mahope.

Na keiki. A kinaiia ke kipi ana o Abesaloma, he kipi hou anei ? owai ka luna o ia kipi hou ? No ka ohana hea ? No ka ohana o Saula ea. A kena Davida ia wai e hoouluulu i na koa a hele aku e kinai i ua kipi hou ? No keaha ke kena ana ia Amara, aole ia Ioaba ka luna koa kahiko ? Loaa ole ea. Loaa ia wai ? Ua hoopau Davida ia Ioabo no kona hookuli, a hookiekie, a haawi i ka oihana kaua ia Amara. Hoololohi nae Amara, a makau Davida, o lanakila ke kipi, a noloila kena oia ia wai e e hele a kokua ia Amara ? A pehea Ioaba ? noho wale anei oia ? Aole, ku oia a hele pu aku, a huipu me Amara, a honi aku ia ia. He honi aha ia ? He honi hookamani, e like me ko wai ? A ehaia Amara ? pepehiia ea, no ka ike ole i ka pahi a Ioaba. E makaala oukou — e ao a make ia Satana, a i kekahi enemi no ka ike ole i ka mea make ma kona lima. Pau ke kipi ia wai ? i kekahi wahine nana i kena e okiia ke poo o Seba ke kipi a haawiia ia Ioaba. Ka pau ia o ke kipi.

Ke kula a pau. Ua pilikia ka aina, he wi a loihi, heaha ke kumu ? Heaha ka mea i pau ai ? Heaha kekahi hana aloha a Rizepa ka makuahine a kekahi mau keiki i liia ? Heaha ka mea i pauai ia hana ? Heaha kekahi mau hana a Davida mamua o kona make ana ? I Kona hewa i ke kena ana e heluia na kanaka. Mahea ka hewa o ia hana ? ua mihi anei oia ? Mihi no, hoopaiia nae kanaka. Ehia kausani ka i make ? Heaha ka mea i oki ai ka hoopai ana ? Heaha ka i kukuluia ma kahi ana i kaumaha ai i na mohai ? 2 Heaha ka Davida kauoha ia Solomona no ka luakini ? Heaha kana i hana'i, i aha ai, i haawi ai a hana'i no ka luakini ? I Oihana'lii 22 : 14 — 16, 29 : 2 — 5. 3 Ka hooponopono ana i na Oihana Levi, oihana Kahuna, oihana himeni. I Oih. Lii mok. 23, 24, 25, 26, 27. Heaha ka hana hope a Davida ? Ka hoalii ana ia Solomona, me kana kauoha ia ia. Hai like

mai i ka pauku hoopaa, a me na pauku 8, 10. Ua malama anei a mau ia kauoha ? Solomona me na kanaka ? Heaha ka hope o ka malama ole ? Ehia makahiki a pau o Davida ? 2 Sam. 5 : 4 Na manao pili.

1 I na loaa ka pilikia i ka aina, e imi i ke kumu, e mihi, e hoopau.

2 Mai hoolohe i na manao paipai o na enemi, o Satana ma o pilikia auanei.

3 O ka malama ana i ke Akua, ka mea e mau ai ke aupuni, me ka maluhia.

4 He mea nui ka luakini e kau nui ka manao malaila —

Mele — Him. 341. 7 — Leo.

1 Luuluu kuawili no

Ka haipule ma ke ao ; Nane nae e paio pu

Ma ka mana o Iesu.

2 Naue aku, naue mau

Mai nei aku i ke ao ; Paio a hoomaka e,

Houhou i ka enemi. Pule no na aina e — Maikonisia, &c.

HAAWINA KULA SABATI NO IULAI 9 2 Oihana'lii 1 : 1 — 17 HAWAII.

Ka Pono koho o na Kuhina

E KA NUPEPA KUOKOA E ; Aloha oe :—

Ua heluhelu au i ka haiolelo a Hon G W Pilipo i hoolahaia ma ka nupepa " Lahui Hawaii," Helu 21, a me kana palapala a na haku ona, na makaainana o Kona Akau, i paiia ma ka Nupepa Kuokoa, Helu 24, Mei 20, 1876

Eia na mea i loaa ia'u ma ka heluhelu ana i na mea i haiia maluna, aole i pau loa ka ike a me ka lolo o ko Hawaii Paeaina i ka hoouluuluia iloko o ka apana o Kona Akou ; a, aole no hoi i haawi mai na makaainana o Kona Akau i ka ike hohonu i ko lakou Lunamakaainana. O ka makemake nui nae o ua Lana'la o ka pai a me ka hiilani iaia iho, imua o na makaainana o Kona Akau, mamuli o kana mau olelo alakai hewa. Mahalo au i kona olelo ana i kona makemake e malama i ke Kumukanawai. O kana mau hana nae a pau, ua hoike mai, oia kai pakela loa ma ka aoao uhaki Kumukanawai — a o kana mau hana a pau ua ukali aku no ia i kana mau hana kanawai ole, i ka malama o Feberuari M H 1874.

E wehewehe mua au no kana haiolelo e pili ana i kana olelo hooholo (aole i hakuia kela olelo hooholo e G W Paka, na kahi aka o ka P C A i okomo mai) e ku-e ana i ke koho ana o na Kuhina ma na ninau i waihoia mai imua o ka Hale Ahaolelo, ana hoi i olelo iho ai, ua kalohe ka poe i koho ma ka aoao i ku-e i kana olelo hooholo. Ua maopopo, o ka poe i koho ma ka aoao e ae ana e noho a koho na Kuhina ma na ninau imua o ka Hale Ahaolelo, o lakou ka poe kuonoono i ka ike, a me ka poe makee io i ke Kumukanawai o ka aina. No ka mea, ua maopopo i na kanaka noonoo kupono a pau, o ka manao o ka Pauku 43 o ke Kumukanawai, oia no ka ae i na Kuhina e koho ; ua maa keia mea iloko o na makahiki he 24, a o ka manao maoli no ia o na Moi nana i haawi mai ke Kumukanawai o 1852, a me 1864. A aole no hoi i ku-e ia koho ana o na Kuhina i na Pauku 20 a me 57 o ke Kumukanawai o 1864.

E noonoo iho kakou o ke Kumukanawai o ka aina nei, aole ia i hooholoia e ka Moi, na 'Lii a me ka Poeikohoia e na makaainana, aka, he Kumukanawai ia i haawiia mai e ka Moi Kamehameha V.— ua haawi ia mai ; a nolaila, e pono paha e noonooia ka makemake a me ka manao maoli o ka mea nana i haawi mai. Ina kakou e alawa aku i ka moolelo o ke Kumukanawai o 1864, e ike auanei kakou o ke kualu i ku-e a kipaku ai o Kamehameha V. i na Elele, o ko lakou ku-e nui i ka ae ana e koho na Kuhina, a e au ia lakou e hele a noho, a e koho iloko o ka hale o ka Poeikohoia, e like me ka hale makaainana o Beritania Nui. Ina o ke kumu ia o ko na Elele kipakuia ana e ka Moi Kamehameha V., alaila, ua maopopo, o ka manao maoli o ke Kumukanawai (Pauku 43) aia no ma ka aoao e ae ana i na Kuhina e koho, oiai he Kumukanawai i haawiia. Eia no na olelo o ka hapa hope o ka Pauku 43 i oleloia : ( The Ministry hold seats) ex-officio as Nobles in the Legislative Assembly). Eia ka unuhi ana : " O na Kuhina e noho lakou mamuli o ka lakou oihana me he mau alii 'la, iloko o ka Hale Ahaolelo." O na 'Lii i olelo ia ma ka Pauku 57, e noho lakou a pau ke ola, ma ko lakou ano alii ; aka, o na Kuhina, ua alii lakou mamuli o ko lakou noho Kuhina ana, no ka mea, ua hiki ia lakou ke hoopau ia i ko ka Moi manawa e makemake ai e hana pela, aole nae pela na 'Lii i oleloia ma ka Pauku 57.

Ua olelo mua aenei au o oe e G W Pilipo, ka mea hoike mau ma kau mau hana, i kou ake nui e uhaki i ke Kumukanawai ; a ua hoike mai kau mau olelo i ko mau haku o Kona Akau i ka oiaio o kau i olelo ai. Ua hai oe ia lakou i kou hooikaika e koho kaawale na 'Lii, a e koho kaawale na Lunamakaainana — a, wahi au, ina e ko ia mea alaila, " ua like no ia me ka noho kaawale o na hale," a pela'ku. Pehea keia e G W Pilipo ? Aole anei o ka noho kaawale o na hale, (na 'Lii, a me na Lunamakaainana,) oia kai ku-e maopopo aku i ka manao, a me

ka olelo o ka Pauku 45 o ke Kumukanawai ka mea hoi au e makee nei, wahi a kau mau olelo hookamani ? Oia anei kou hiipoi i ke Kumukanawai ? Oia anei kou hooko i na olelo au i hoohiki ai, " E hana me ka ewaewa ole ?" Ke manao nei au, ua ike ke Akua au i makau ole ai i ka oiaio ole o kau mau olelo, a me kou hookamani ma kau olelo ana he makee oe i ka pono a me ke Kumukanawai.

Eia hou keia ; ua olelo oe, he poe kolohe ka poe i koho ma ka aoao e ae ana e koho na Kuhina, a ua hii ae oe, o oe a me ka poe i koho ma kou aoao, oia ka poe i hana i ka pono — nau no ka e pai ia oe iho. Ka i noa la paha, e waiho mai ka pono na ka lehulehu e nana'ku ka poe o oukou i hana i ka mea maikai, a me ka poe i hana i ka mea pono ole — aia ka nau no e haakoi i kou naauao (?) a me kou pono, a he ano like me he mau anela la ka poe i alakoia e kau alakai hewa ana. A o ka poe hoi i koe mai i kou aoao, me he mau daimonio la lakou, i ka nana aku i ke ano o kau mau olelo. Ke kapa nei oe he poe kolohe ka hapanui o ka Hale, i ka hoole ana i kau olelo hooholo, a he poe enemi na Lunamakaainana i koho ma ia aoao. Ke ku mai nei ko lakou mau inoa maikai, ko lakou ano kuonoono a me ko lakou manao ano kanaka makua, e kue i ka oiaio o keia mau olelo au. He poe lakou a pau i kamaaina ia'u, he poe kuonoono a maikai o ka noho ana ; he akamai i ka malama ohana, a he poe i hana i na mea i ku i ka pono a me ka maikai ke hana aku, ua hoike lakou ma ka hana i ko lakou makaukau a me ko lakou pono e hilinaiia'i, aka, aia i hea o Pilipo iwaena o ke kulana o keia poe ? Ke manao nei au, aia oia ma ka helu o ka ole a me ka nele. O ka poe kuonoono io, o lakou ka poe e imi ana i ka pono o ka lahui, no ka mea, o ka pono o ka lahui, oia ko lakou pono. Aka, o ka poe o ko Pilipo ano, aole lakou e hooponopono ana i ka lakou hana, no ka mea, aole no lakou e poho ana, ina e ino ka auhauia ana o na waiwai, a aole no mea a lakou e nana ae ai — a aole no lakou e poino i na e kaumaha na kanawai auhau maluna o na mea e pono ai ka noho ana, no ka mea, o kona mau wahi iwi wale iho no kana mea noonoo. O ka poe kuonoono nae, he nui na kaula e nakii ana ia lakou e hana i na kanawai no ka pono io a me ka pono mau o ka Lahui : he makemake lakou e hanaia na kanawai, i pono ai ka noho ana o ko lakou mau ohana a me ko lakou waiwai. Pehea ka poe ilikole ? Aohe a lakou la manao ae o ka pono, o ka waiwai, a o ka pono paha o ka ohana ; o ko lakou pono iho no ka lakou mea nana. I ko'u manao, ua koho ka poe i kue ai i ko Olelo Hooholo, me ka manao maikai, a me ka noonoo kupono, a pela no hoi ka poe i koho pu me oe. O oe wale no paha ka i hana me ka manao ino mamua o kou hoopuka ana i kau olelo hooholo a hai i haku ai nau.

Hookahi a'u ninau i koe ia oe e G W Pilipo, alaila, kuu au ia oe i keia wa — eia no ia : Heaha ka hana kaulana i hanaia e Mr Preston, i kapaia ai oia he " Mea Kaulana ?" Ae ! akahi no au a noonoo,— ua kaulana io no ka hoi, oia ka i noho iho nei i Hope Loio Kuhina, a, no kona kaulana, kohoia'i e Ka Mea Hanohano W R Castle, Loio Kuhina. Kaulana io no. E like me ka huhewa o kau (G W P) mau hana o ka mahina o Feberuari M H 1874, pela ka huhewa o ka olelo hooholo a hai i haku ai nau, a pela no ka huhewa o ko leta pai ia oe iho imua o na wahi kauna kanaka o Kona Akau, ukali mai no ko huhewa a me ka lalau a hoaikane laua i kahi au i kapa ai ia E. Preston, he " mea kaulana." " Huikau kalo i ka nawao," i ka ua mea o ka huhewa, Me ke aloha, Owau no,

W. P. R.

Halaulani, M., Iune 5, 1876.

He wahi moolelo no Rev. S. Kahelemauna a me kona make ana.

Ina wau e oluolu ia mai e ka Lunahooponopono o ke " Kilohana," no ka hai ana aku i keia moolelo walohia, alaila, e kui lima pu no au me oe ma na hoomaikai ana he nui.

1 Na makua o Rev. Simeona Kahelemauna.— O Simeona M Nawaa ka makuakane, a o Keliihau ka makuahine, oia na makua o S Kahelemauna a me kekahi mau keiki e ae.

2 Ka manawa i hanauia'i — Aia mawaena o na makahiki 1843 a me 1844, ua hanauia o S Kahelemauna. He nui a he punahele oia na kona makuakane, a hiki wale i kona wa i make ai. Oiai hoi o Nawaa malalo o kana oihana kalai waa, o Simeona Kahelemauna no kona hoa noho kuahiwi, a me na nahele anoano o ia mau uka.

3 Ke komo ana i haumana no ke kula apana o Napoopoo.— I ka wa e noho Kahukula ana o G W Lilikalani, a o Papaula ke kumu, a hiki mai i ka wa ia Kaauhaukini, ua mahaloia oia no ka oluolu a me ka holo mua ma ka naauao, a he hoomanawanui ma ka imi mau.

4 Ke komo ana i ke Kulawae a Mr. Nahinu.— I ka wa a Nahinu i kukulu ai i Kulawae, ma ka M H 1857, o S Kahelemauna kekahi o na haumana ia wa, a ua mahaloia oia e ke kumu a me kona mau hoa haumana. A e like me ka loihi o ka wa i ku ai ia kula, pela no ka loihi o kona noho haumana ana.

5 Komo ana i ohua ekalesia.— Me he la

aia mawaena o na M H 1854 a me 55, i lio ai oia i hoahanau no ka ekalesia o ka Haku, ma Kealakekua, Kona Hema, i ka wa ia Rev. J D Parisa. Ua mahalo nuiia oia no ke kupaa, a hiki wale i kona haalele ana mai nei i keia noho ana, " Pomaikai ka poe make, ke make iloko o ka Haku." " Lana hoi ka manao o ka mea pono i kona make ana."

6 Komo ana i ke Kulanui o Lahainaluna. Elua laua i hele me ka manao e lilo i haumana no Lahainaluna, i ka M H 1862, a no ko laua haule ana i na ninau a na kumu, ua hoi hou laua i Hawaii. O Kino kona kokoolua. Ma ka M H 1863, a ma ka malama o Iulai, ua holo hou o S Kahelemauna, a ua lilo io i haumana. Iaia i noho ai no na makahiki eha, ua mahalo nui ia oia e na kumu, oia no o Rev. J F Pogue a me Rev. S E Bihopa. Ua puka maikai mai oia mai ke Kulanui mai, iloko o ka makahiki 1867, ma ka malama o Mei, a ua haawiia mai iaia ka palapala hoomaikai.

7 Komo i ke Kula Kahunapule a Rev. W P Alekanedero ma Wailuku, Maui.— I ka M H 1867, komo oia ma ia kula, a ua mahaloia e ke kumu, no kona makaukau mau ma na haawina a me ka mikiala hana. Ina no e noho haumana ana no ia kula, ua hoala ae oia i kula Kuokoa, a ua hiki aku i ke 50 a me 60 ka nui o na haumana. Ua mahalo nui na makua mea keiki, no ka hikiwawe a me ka holo mua o na keiki ma ka naauao. O ko Wailuku no na hoike oiaio no ia mea.

8 Ka lilo ana i Hoiolelo no Waihee.— E noho haumana ana no oia no ke kula Kahunapule, aka, ua noi mai la ka ekalesia e Waihee, ma o Rev W P Alekanedero la, e haawi aku i Haiolelo no lakou, a ua lilo aku la o S Kahelemauna. Ua hooikaika nui no oia, a hiki wale i ke kahea ana o ka Haku e hele i Misiona i na Pae Aina ma Maikonisia, a o kona manao mua no ia, e lilo i misiona. Pomaikai wale ke kanaka opio e like me ia.

9 Ka mare ana i ka wahine.— I ka 1869, i ka malama o Iune, ua hoohuiia oia me Miss Mary Kaaialii, he haumana no ke Kula Kaikamahine o Waialua, Oahu, i ke wa o Rev. O H Kulika, ke kumu o ia kula, a mai laila ko laua noho maikai ana a hiki wale i kona haalele ana mai la i keia noho ana. Aloha ino !

10. Ka holo ana i Misiona i ka Pae Aina o Maikonisia.— Me he la, i ka mahina o Iune a me Iulai o ka MH 1869, ua kau aku oia maluna o " Hoku Ao," a holo aku no Maikonisia. I ka hiki ana i Maikonisia, ua hoolilo ia oia i Misiona no ka mokupuni o Mile, Pae Aina o Makala, a malaila

oia a ku wale ma la no ko na Haku. Ia laua ma Mile, ua loaa ia laua elua keiki, a ua kapa ia ka inoa o ke keiki mua, ma ka inoa o kahi a laua i noho ai, oia O Simeona

Mile Kahelemauna.

11. Kona manao paa i koho ai.— Iaia (S. Kahelemauna) ma ke kula apana, ua koho a ua paa no kona manao, o ka oihana Kahunapule kana i makemake nui ai : ua hoomau io ia manao a hiki wale i ka wa i ke kula wae a D H Nahinu, pela no kona hookolo ana ia manao, a komo wale i ke kula nui o Lahainaluna ; a pela no i mau ai, a komo wale no i ke kula Kahunapule,

a lawelawe mua i ka hana ana i lia mua'i ma ka Ekalesia o ka Haku ma Waihee ; kau o loa ia'ku nei hoi i Misiona i Maikonisia ma Mile, a malaila oia i noho ai, a hiki wale i kona luakaha a nakula me kona Haku, a noho iho la kana wahine a me na keiki ma ia aina makamaka ole, e noho u ana i ke aloha.; a owau pu kekahi o kona pokii e u a e kaumaha nei no ko'u hoonele ia i ke kaikuaana ole ma keia noho ana. " Ua kupilikii loko i ke Aloha, Ka hikina ana mai anu kuu kino. &c "

12 Kana mau hana a me kona poni ia ana i Kahu Ekalesia no Mile — Ma kana mau leta mai ia'u, ua ike nui au, he mikiala hana a he hooikaika io maoli. Ma kana leta hope loa mai nei ia'u, e hai mai ana, " he 33 hoahanau hihia ole, oi mamua o ka haneri ka poe mihi, oi mamua o 300, na haumana kula." I ka hoi ana mai no hoi o na elele, ua hai mai lakou a pau, o

S Kahelemauna, he Misiona ikaika. E nana'ku no i ka hoike a Mr J E Kamalani ka elele hope loa. Iloko no hoi o kela M H, ua hookohu ia oia, a aole i liuliu ia nono ana mai nei, ua kii mai la no kona Haku.

13 Kana hana aloha ia'u a me ko'u aie nui iaia.— He keiki auwana wau, a he holokahiki no na manawa ekolu. I ko'u wa no e hele ana i na kula apana, nana no wau i ao, a ike au i ka heluhelu. Nana no i noi ia Rev W P Alexander e hoolilo i lala no ke kula Kahunapule, a nana no i malama ia'u ma Wailuku, Lahainaluna, a i ke kula kahuna ma Honolulu nei, a ma ke ia mea, he aie nui au nana. Ua olelo au, ina owau ka make mua a mahope ia, ina aole o kaua mai ko'u aie, aole e kaa ana ia aie,

Nolaila, auhea oukou e na makamaka o S K a pau ? E nana i kana i hana'i, a hoohalike me ia. Pela no oukou na hoa kula mai na kula apana, a i na kula nui. Owai o kona mau hoa kula ke pani ma kona hakahaka ? Owai hoi o na hoa pono i o kona papa i noho ai i Lahainaluna a me ke kula Kahunapule o Wailuku ?

Eia kekahi, ua hoohiki e no oia, e hele no ia a waiho na iwi i kahi a kona Haku e hooko ai, a ua ko aku la ia manao.

E kala mai ia'u ina ua hemahema iki ke ia moolelo.

Owau iho no o ke kaikaina i hoonele ia i ke kaikuaana, e noho u ana no ke aloha. S P K NAWAA.

Honolulu, Iune 5, 1876.

KA HUNT'S LAAU OLA

(HUNT'S REMEDY)

HE LAAU LAPAAU HOU, MAI AMERIKA MAI !

He Laau Maikai keia no

Na mai pehu o ka opu,

Na mai o ka puupaa a me ka opu mimi,

Mimi-paa, Mimi-eha, Mimi-helelei,

Ka lepo gravel iloko o ka opu-mimi,

Ka mana ole, kapalili, hui ono ole ka ai.

Na Mai Wahine,

NAWALIWALI O KE KINO,

LEPO ULA ILOKO O KA WAI MIMI,

MANOANOA PAHA KA WAI E like me keokeo o ka huamoa,

Like paha me na kaula silika keokeo, eleele, lenalena paha ; a i ole ua like paha me

ka lepo i anaiia i na iwi keokeo, a i ka mimi ana, ua wela oioi ka

mai, me ka eha nui o ke kikala a me ka puhaka.

HE NUI NA HOIKE e ola nei, ka poe i loohia i keia mau mai i haiia maluna ae,

ua pau lakou i ke ola maikai, no ka inu ana i ka

HUNT LAAU OLA. ("HUNT REMEDY)!"

UA HAAWI mua ia keia laau, e kekahi kahuna lapaau naauao, i ke kanaka mai

pehu o ka opu, e noho ana me ka ohana a Mr. Hunt ; John Hunt kona inoa, he 45 kona

mau makahiki, he kanaka nui poepoe, ua loohia i ka mai pehu. Ua haawiia kela me

keia laau no keia mai, aole nae oluolu ; ua mahuahua mau kona pilikia, ua pau loa ke

kino a me na wawae i ka pehu ; ua kokoke paa loa ka mimi ; kokoke pau loa ka hanu

ana ; a ua mahuahua loa ka wai iloko o ke kino. Aole hiki iaia ke moe ilalo ma ka

moe, nolaila, ua noho wale no iluna i ka po a me ke ao. Pela mau kona popilikia a hi-

ki i kona hoao ana i keia laau, a ke kahuna i kuhikuhi mai ai. A i kona inu ana i ke-

ia laau, ua hoomaka koke ka oluolu. Ua paipai koke ia ka puupaa i ka laua oihana ;

ua puka hou ka wai mimi a nui wale ; ua emi koke mai la ka pehu o na waewae ; a ua

oluolu hou ke ake-mama i ka hanu ana ; ua oluolu a maikai ka io o na lala, a e hoi nui

mai ana ke ola maikai, alaila, me ke kuhihewa, ua waiho oia i ka laau i kekahi mau

la. Ua pono ole nae ka waiho ana ia manawa, no ka mea, aole i ola io maoli kona mai

pehu. Ua molowa hou na puupaa i ka laua oihana, a ua mahuahua hou ka wai iloko o

ka opu, a ua popilikia hou e like me mamua. Alaila, ua inu hou oia i ua laau la, a ma

ka hoomanawanui ana, ua lanakila hou auanei maluna o ka mai, a ua ola io maoli, a

ua hoomaka hou oia i kana oihana mawaho o ka hale.

Oia ka lapaau mua ana me keia laau ; a mai ia wa mai, (he 25 makahiki) ua ha-

hanaia keia laau e like me ka hana ana o Mr. Hunt, a ua haawi na kahuna lapaau i ke-

ia laau i ka poe mai pehu a me na mai like.

Mai ia manawa mai, ua ikeia, e mahaloia hoi keia laau, mai o a o, e na kana-

ka, a ua inu ia hoi ma ke ao ana a me ke ao ole ana mai o na kahuna lapaau ; oia ka

mea i hoola mai i na kanaka he nui, ka poe pilikia i ka mai pehu, a kokoke i ka make.

Na kuhikuhi no ka inu ana :

E INU I KE PUNA TI PIHA, a hala na hora 4, alaila, e inu hou. E mahuahua

liilii nae a hiki i elua puna ti piha — a hiki hoi auanei i puna nui piha.

NO KE KEIKI hookahi makahiki a hiki i na makahiki eono, e haawi 5 kulu, a hi-

ki i na kulu 20 ; eha hora nae mawaena o ka haawi ana.

KUMUKUAI, he - - $1.50 no ka omole.

DILLINGHAM & CO.,

735 3m 748 Na Agena no ka Pae Aina Hawaii.