Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 25, 17 June 1876 — Page 3
KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.
Kumumanao.
HEAHA LA KE KAHUA O KA HOOMANAKII ?
" He olu paha wahi a na kupa Hawaii." Ma ka hulihuli pono ana'e i ko kakou nanehai i keia wa. Ua maopopo ia, he ninau keia i hiki ke wehewehe ia.
Aka, mamua o ka hai ana aku i ka haina o ka ninau a ko kakou nanehai i pahola ae nei imua o kakou. He mea pono ia'u e hooakaka e ae mamua i ke ano o ka hoomanakii o Hawaii nei i ka wa kahiko, a hiki loa mai i keia wa. He oiaio, o ka hoomanakii oia kekahi hoomana nui o Hawaii nei i ka wa kahiko, a hiki mai i keia wa ; mamuli o keia hoomana ke hoala ai nei na luaui i hele a aama kualenalena ma keia hana i panai pu ia mai e na opio hou.
He naaupo a me ka pouli ke ano o keia hoomana i ulu ae iloko o ka naau o na kupuna o kakou a puka mai la na hua awaawa, a me ka awahia o ka make. Nolaila, ano ka wa kupono ia kakou apau e hoomaopopo ae ai i ke kahua o ka hoomankii, i ku like ai hoi me ka ninau a ko kakou nanehai ; e hoike moakaka mai nei imua o kakou i keia wa. Oia hoi keia " heaha la ke kahua o ka hoomanakii ?
Akahi. O ka naaupo.
Mamua ae, o kuu waiho akea ana aku imua o oukou i ka loa a me ka laula o keia manao pili, he pono no ia'u ke hoike pono aku, me ka hoaiai pono ae imua o kakou i ke ano o keia kahua. He oiaio o ka naaupo he kahua paa ia o ka hoomanakii.
Ma ka hoomaopopo ana'e ia oe e Hawaii nei o ka wa kahiko, aia no oe iloko o ka naaupo o ka hoomanakii a me ka malama i na Akua e. Ua lehulehu wale hoi na Akua a ko Hawaii nei i hoomana aku ai i ka wa kahiko a hiki loa mai i kekahi poe i keia wa, aka, e pono no ia'u e hoikeike ae imua o kakou i keia wa i kekahi mau Akua o Hawaii nei i hoomana aku ai.
Oia hoi keia he Akua pohaku, laau, mano, pueo, &c. Nolaila, ke hoike moakaka loa mai nei ko kakou manao pili i keia wa O ka naaupo io ke kahua o ka hoomanakii mamuli o ko ke kanaka lawe ana i keia mau mea a ke Akua i hana mai ai i mau Akua no lakou e hoomana aku ai. Ka mea hoi i papa ia, ma kekahi o na kanawai hemolele o ke Akua e i ana penei : mai hoomana oe i ke kii i kalai ia nou, aole ma ka like ana o kekahi mea i ka lani iluna a me ko ka honua ilalo, aka, e pono paha au e hoakaka iki ae i ke ano a me ka hoomana o ka poe Hinedu i ku like loa ai hoi me oe e Hawaii nei. He poe lehulehu loa keia, a ua lilo loa lakou mamuli o ka hoomanakii a me na hana ino e pili-pu ana. Manao lakou i hookohi Akua nui, a na keia Akua nui i hana mai i ekolu mau Akua malalo iho ona, a ua haawi ia mai ua lakou e hana, e malama, a e alu ae hoi maluna o na mea a pau o ke ao nei. Ua hoomana ia keia mau Akua, a ua nui wale na Akua e ae, na Akua kane, na Akua wahine i hoomana ia e lakou. Ua olelo ia, he mau miliona Akua, na Akua keleawe, na Akua laau, a me na Akua pohaku i malama ia e lakou.
Aole no hoi o keia wale na lahui okoa ae no kekahi o ka honua nei. Aia ma ka huli ana'ku ma ka moolelo o Helene, a me ko Beritania, ua pau pu no ka hoi a lanai o ka aea ma keia haawina o ka hoomanakii, nolaila, e kuhi ana au o oe wale no e Hawaii nei ka mea i ike i ka haha poele o ka papai o Honolulu, eia ka hoi, ua hala loa aku nei no i Nuumealani, i na kukulu o Kahiki kai o ka hiki moe, ka laku iki, a me ka laku nui a Kome. Ka papapau he na ko ka hale.
Nolaila mamuli o keia kahua o ka hoomanakii, ke kiola wale nei kekahi poe i ko lakou ola, a me ko lakou uhane, iloko o ka mailo a me ka palaho o ka make i mahalo ole ia.
Alua O ka maa mai na kupuna mai.
He oiaio ma ka ike lea ana ae ia oe e Hawaii nei i keia wa, no ka maa o kekahi poe i ka ike ana i na hana a na kupuna i ka wa kahiko. Nolaila, ke hoi hou nei oe i hope e ike i na hana o ka kapuahi kuni. Waawaaikinaaupo kahi hoi ou e paele hou ia mai ai i ka uahi pouli o ka hoomanakii.
Nolaila, ano ka wa kupono ia'u e hoakaka pono ae i ke ano o keia manao pili i ulu mahiehie ae noloko o ko kakou nanehai. Oiai ma kuu ike ana iho i kekahi hana a kekahi io ponoi o Hawaii nei, maloko o ka lahui Hawaii ; ua ku maoli no i ka hoopunipuni a me ka Hoomanamana imua o ka lehulehu, oia hoi ka wanana a kekahi wahine o ka aina i kapa ia, ka paia aala o Puna. A penei kana olelo imua o ke akea. Ma ka la 1 o Maraki o kekahi malama o keia makahiki i aui ae nei i hope, e hiki mai ana ka hoopai a ke Akua, e pii ana ke kai ; e hui ana na mokupuni o Hawaii nei i hookahi ; e ulu wale mai ana na mea ai, e nui mai ana na holoholona a pau. Aka nae i ka hiki ana mai o ua la nei, aohe i ko iki kekahi mea i wanana ia. Auwe ! Ahea la oe e Hawaii ike lea i ka pono a me ka oiaio. Ka mea hoi nana e hoohanohano nei ia oe a he keonimana kou hoa olelo. Aia anei a palua a pakolu mai paha na aniani hoonui imua o kou alo, alaila, pau kuhihewa ia Hilo pali ku ; aole pela, me ka uhane noonoo iloko au, ka mea i ike i ka pono a me ka hewa. Oiai ua laha a ua kuonoono ka pono ia Hawaii nei. No ka mea, o ka 56 keia o na makahiki o ka laha ana o ka pono iwaena ou e Hawaii nei. Eia nae hui hou nei ka paakai i Waimea i kekahi poe. No keaha ke kumu o keia hoihoi hou ana ou i hope ! Ke hai mai nei oukou me ka puuwai hookahi i kokua ia mai hoi e na aalolo o ka oukou mau noonoo maikai. No ka maa mai na kupuna mai.
E like paha me ka maa mau mai kinohi mai, no ka lepo mai ke kanaka i hana ia ; pela no e hoi hou aku ai i ka lepo. Pela hoi keia, no ka maa mai na kupuna mai i ka hoomanakii. Nolaila, ke hoi hou nei no kekahi poe i ka hoomana kii. E kuhi ana au ke holo mua nei oe e Hawaii imua ma ke ala kau like o ka pono a me ka naauao, eia no ka aole, he nui ka naaupo a me ka hoomanakii o kekahi poe e noho mai nei iwaena o keia lahui. A ua kohu like paha ia, me ka puana ana'e i keia mau wahi lalani olelo,
" E kahi ana au a he holo io, Mele Puka e kaulana nei. Eia ka aole, He pono i ka makani nui."
SAMUELA K. POOHEA.
Ola no ko Kona Hema mau Makaainana.
No ka mea Hanohano o Kona Hema, nona ko'u mahalo piha no ka mea, he mea huhu no na kumukula ke walaau ae ka haumana, o ka noho malie ka mea i makemakeia maloko o ka hale kula, a pela hoi keia, aole ekemu leo, a kamailio ae, oia noho malie wale iho no, oia no oe o ke kii A-a, a he bila ma ko ke aupuni aoao, e o aenei ka lima, noho iho iluna o ka noho, me ka hainaka ulaula i ka a-i, hilahila ole ! aole e hilahila ke kuaaina, a ua kauoha ia no hoi e kahi kahuna, e lei mau ae i ka hainaka ulaula, i kokua o Kuamu ia oe, a noho malie ana. Ma kona holo ana mai nei o ke kuna Jenny, ua hooiliia mai, he wahi pahu huinaha, he mau puawalau ko loko, a e kau ana ka inoa o ka mea hanohano maluna o ua wahi pahu nei, i mea inu ka nona, i ikaika ka o Kuamu ke noho iho, noho paa loa iluna o ka noho, i ole e pane, a kamailio, o olohewa anei ke pane ae, ike ia mai he hawawa. No ka noho mau ia o Kuamu, pukakala ka lauoho, lewa na maka i o i anei, me ka hamama o ka waha o kalapala na heu, a kunahihi, kahe ka wai o na maka.
Ua haawi pio mai na puuwai eleele o Kona mai, no na hoopii a lakou i ka Ahaolelo, no ka liona o ke Aupuni Hawaii, he manao ino wale no keia mau palapala hoopii. Ia'u no i o, hiki aenei he palapala i kekahi o na hoa puuwai eleele, e kauoha ana, e kakau mai na kanaka i ko lakou mau inoa, no kekahi mau kumu hoopunipuni. O ka mea nana ka palapala, i hoouna aku nei i ka lai o Kona, i kekahi o na hoa oia ano, oia ka enemi ino loa, a he puuwai eleele hoi o ka lahui, ka hana a ka enemi aole e lanakila ana.
MAKAAINANA, KONA.
MAKE.
Iune 1.— Ma Kalawao, make o Keukahi k, no Hilo, he 42 ona makahiki.
Iune 2.— Malaila no, make o Kalahua w, no Honolulu, he 19 ona makahiki.
E IKE auanei na mea a pau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ua koho ponoia i lunahooponopono no ka waiwai o Paele k, i make kauoha ole ma Kepohoni, Honolulu, Oahu. Ke kauohaia aku nei ka poe a pau i aie iaia e hookaa koke mai, a o ka poe hoi ana i aie aku ai, e hele mai imua o'u, me na bila pu e hooiaio mai ai iloko o na mahina eono mai keia la aku ; eia kekahi, o ka mea a mau mea paha i lawe wale i na waiwai o Paele mai loko aku o ka hale o Paele e ku ana ma Kepohoni, e like me Maikai i lawe ai i na waiwai mai loko aku o ka hale o Paele e ku ana ma Kepohoni a piha ke kaa kikane, a halihali i Waialae ; ke kauoha ia'ku nei e hoihoi koke mai, o hoopii ia auanei ma ke Kanawai. Ina aole au e loaa ma kuu hale ma Kepohoni, oia hoi ka hale o Paele, alaila, o kuu hope no o J Kauai Lunamakaainana o Waimea, Kauai.
MAHOE (k), Lunahooponopono Waiwai. Honolulu, Iune 16, 1876. 759 2t* 760
Na Buke Himeni Hou ma ka Halekuai Buke o Wini.
Songs of Salvation
The River of Life
Sun Shine
Cheerful Voices
Pure Gold
Sparkling Rubies
Golden Robin
Bright Jewels
Nine O'clock in the Morning
New Golden Censer
The Morning Star
Sabbath Carols
The Bunk of the Rhine
Royal Diadem
Hallowed Songs
Song Monarch
Gospel Song
Golden Wreath
Happy Voices
New Songs
Temple Choir
Charm
Merry Voices
Song of Life.
Bradbury Trio
Ne Plus Atra
Song King
Song Queen
Mocking Bird
Sacred Song
Hour of Singing
Sabbath School Bell
Shining River
Pearl
Choice.
H. M. WINI.
EIA Iloko o ka Pa Aupuni o Koholaloa, Apana o Honolulu, na holoholona helehewa, e kuai kudalaia ana ke hiki aku i ka Poaha, Iune la 23 i ka hora 12 awakea. Eia ke ano : Lio w ulaula l w keokeo mahope, aia kona hao ma ka ai hem — 1 Bipi w eleele hema HH Bipi w eleele no hem HH Lio hou mai no kahi ; Lio k ulaula laekea loihi a hiki i ka ihu hem A A B KAAUKUU Luna Pa Aupuni. Koholaloa, Iune 16, 1876. 759 1t*
Hoolaha Hui.
UA Hoohui ae nei na mea nona na inoa malalo iho, no ka lawelawe ana i ka Oihana Kalepa ma Kawaihae, Kohala, Hawaii. O ka inoa o ka Hui, Allen & Stackpole.
E kuai no laua i na uala kahiki, na ili pipi, na ili kao, kope, a me na mea e ae i hoouluia mai ka aina.
W. F. ALLEN, 738 4ts 761
C. E. STACKPOLE (Kale)
I na kane a me na Wahine keikikane a kaikamahine o ka aina nona ka "ia hamau leo" ke kauohaia aku nei oukou e naue ae ma kuu Halekuai, e ku ia ma Waiau, Ewa, Oahu, e naue ae e wae no oukou iho. Malaila e loaa ai ia oukou na iini o ko oukou mau puuwai a anoi ai, a e loaa no ia oukou me ka makepono loa, mamua o ko oukou hele ana i Honolulu. Owau no ko oukou hoa oiaio. (758 2t* 739) AKI (Pake).
E IKE auanei na kanaka a pau o kela ano keia ano, owau o IUKO (k), keiki a Hauli w. ke hookapu loa aku nei au i na holoholona helehewa a pau loa, e hele ana maluna o ko'u mau apana aina e waiho ana ma Puiwa, Nuuanu, mokupuni o Oahu, oia hoi na Lio, Bipi, Hoki, Kekake, Hipa, Kao, Puaa, a pela aku. Nolaila, o ka poe i kue a hookuli i keia olelo papa, e hookuu wale ana i ka lakou mau holoholona ma kuu mau apana aina, e uku ia no i hookahi dala ($1.00) no ke poo hookahi, ke loaa i ka'u Luna, oia hoi o Beniamina a me kona mau hope. E lilo kela hoolaha i kanawai paa mai kona la e puka ai ma ka nupepa Kuokoa ; a ina o ka mea a mau mea paha e kue i kela, e hoopii no au e like me ke kanawai.
IUKO.
Kapauhi, Honolulu, Iune 5, 1876. 735 3t* 760
HOOLOHE.
Ke kauohaia aku nei na hoa o ke Company A o ka " Prince's own," e hele nui ae i ka paikau i ke ahiahi Poaono ma ka Hale Paikau (ma ka Hale Makeke kahiko) i ka hora 8 P M o ia ahiahi, aole kekahi e noho o kiko ia.
Ua makemake nui ia na hoa e hele mau mai i ka paikau i hiki ai ke makaukau ma ka paikau ana ke hiki mai i ka la 11 o Iune, a ua kauohaia na puali koa, e puka no ka hookahakaha ana ma ka hora 4 i ke ahiahi o ia la.
Ma ke kauoha. Head Quarters. JNO. INIHA, Secretary of Company A.
Armory, Mei 31, 1876. 757 3ts 759
Ke kauoha ia aku nei na hoa o ke Company B o ka " Princes Own," e hele nui ae i ka paikau i ke ahiahi Poaono ma ka Hale Paikau (ma ka Hale Makeke kahiko) i ka hora 8 P M o ia ahiahi, aole kekahi e noho o kiko ia.
Ua makemake nui ia na hoa e hele mau mai i ka paikau i ai ke makaukau ma ka paikau ana ke hiki mai i ka la 11 o Iune, a ua kauoha ia na puali koa e puka no ka hookakaha ana i ka hora 4 o ke ahiahi o ia la.
Ma ke kauoha.
JOSEPH KAIAIKI.
Armory, Mei 31, 1876. 737 3t* 759
KE Kauohaia aku nei ka poe a pau e noho ana maluna o na aina o Kahananui Teki i make, e hoike koke mai i na palapala kuleana aina a pau a me na waiwai e ae. Owau o kona kaikamahine ponoi ka mea malalo nei, iloko o na la he kanaono mai keia la aku, a e loaa au a me kuu hope ma Honolulu nei. Mahalo piha.
KAMAKAONE (w)
757 3t* 759 Ma o S W Pahukula la kona Hope.
Mai ka hakuaina C C Harris o Kailua, Ahupuaa o Koolaupoko, Oahu, ua lilo mai ia makou ka hoomalu ana i na kai lawaia o Mokulua, Ahulili a me Kea. Nolaila, ua koho ponoia o Jona A Cummins, i Luna nana e hoomalu a hooponopono i na mea a pau ma ia mau wahi no ka makahiki. E hoolohe na mea a pau. W L MOEHONUA. Mei 20, 1876, 757 6t* 762
E IKE auanei na kanaka a pau, o na mea nona na inoa malalo iho, he mau Lunahooponopono no ka waiwai o KAUI (k) o Keanae, Koolau i make. O ka poe i aie mai iaia a me ka poe ana i aie aku ai, e hoike mai i ko lakou kuleana iloko o eono malama mai keia la aku.
KANOHO k, KAMAKA w.,
Na Lunahooponopono Waiwai o Kaui. Keanae, Koolau, Maui, Mei 2, 1876. 755 1t* 759
O maua o na mea nona na inoa malalo nei, ua hoonohoia mai maua e ka mea Hanohano Abr. Fornander, Lunakanawai Kaapuni Apana Elua H P A, i Lunahooponopono, no ka waiwai o D Kaui, o Keanae, Koolau, Maui, i make. Nolaila, o ka poe a pau i aie mai i ka mea i make, a me ka poe ana i aie aku ai, e hoike koke mai ia maua me na bila kupono, iloko o na malama eono mai keia la aku, o hoole loa ia auanei. KEUOHO, KAMAKA w.
Na Lunahooponopono Waiwai o D Kaui. Keanae, Maui, Mei 5, 1876. 754 4t* 751
UA Koho ponoia ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o DAVID KAUKAHA o Hanalei, Kauai i make, ke kauoha aku nei i ka poe a pau i aie iaia, e hookaa koke mai, a o ka poe ana i aie aku ai, e hoike mai i ka lanou mau bila, ma ka hooiaia kupono, iloko o na malama eono mai kela la aku, a i ole ia e hoole loa ia. KAHILINA.
Lunahooponopono Waiwai. Hanalei, Mei 24, 1876. 753 4ts 739
NO Ka mea, ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo, i Lunahooponopono no ka waiwai o PUNUI k., i make, no Koloa, mokupuni o Kauai. Nolaila, ke kahea ia aku nei ka poe a Pau i aie ia Punui, e hookaa mai ia'u a me ka poe a Punui i aie aku ai, e hoike koke mai i ko lakou mau bila, iloko o na malama eono, o hoole mau loa ia lakou. A KU, Lunahooponopono Waiwai. Koloa, Kauai, Mei 18, 1866. 756 4ts 759
HOOLAHA HOOKOLOKOLO.
AHA Hookolokolo Kaapuni Apana Aha o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Banco kau o Augate A D 1876. Ma ka hihia o ke noi a AINAIKI e hooponopono i kekahi aina e koiia nei ma ka pono hooilina ma ka hanau ana. Imua o Mr. McBryde.
Ma ka waiho a me ka heluhelu ana i ke noi a Ainaiki (k) o Pokii, Apana o Waimea, Mokupuni o Kauai, e koi ana e hooponoponoia ma ka pono o ka hanau ana kekahi aina e waiho la ma Nawiliwili mokupuni o Kauai, oiai o kekahi hapa o ua aina la ua hoakakaia e na Luna Hoona Kuleana Aina helu 3210, i haawiia no Luka (k) e hoike ana, o ua Luka la oia no ka pili mua o ka mea noi i make hope, hoomalu a lawe i ka aina ; ua make kauoha ole oia ma Nawiliwili i ka A D 1850, a e noi ana e aponoia o Ainaiki, a e lilo ua aina ia nona.
Ua kauohaia o ka Poalua, la 1 o Augate A D 1876, oia ka wa i kohoia no ka hoolohe ana i ua nonoi la imua o ia Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Aha ma ka Hale Hookolokolo ma Nawiliwili, a ma ia wahi hookolokolo, e hele mai ai ka poe a pau i kuleana e hoike ina paha he kumu e ae ole ia ai ia noi ; a i hoolahaia kela kauoha ma na olelo Haole a me Hawaii iloko o na nupepa Hawaiian Gazette a me ke Kuokoa no na hebedoma aole e emi iho malalo o ekolu mamua ae o ka la e weheia ai ia Aha Kaapuni.
Hanaia ma Wahiawa, Kauai, i keia la 30 o Iune A D 1876. DUNCAN McBRYDE,
734 3ts 761 Lunakanawai Kaapuni Apana 4.
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka waiwai o MARIA KALAMA (w), o Kepohoni, Honolulu i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai Chas. C. Harris.
Olelo kauoha, e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i Lunahooponopono Waiwai.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a M. K. Maikai (k), o Waianae, Oahu, e hoike mai ana, o Maria Kalama (w), no Kepohoni, Honolulu, ua make kauoha ole ma Honolulu, Oahu, ma ka la 7 o Augate M. H. 1875, a e noi ana, e haawiia ka palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia M. K. Maikai (k).
Ua kauohaia, o ka Poaha, ka la 29 o Iune M H 1876, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha, e hoolahaia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke Kuokoa, nupepa ma Honolulu.
Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii P A Iune 7, 1876. CHAS. C. HARRIS,
Ikeia : Lunakanawai o ka Aha Kiekie. Walter R. Seal, Kakauolelo. 758 3ts 760
AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai. Ma ka waiwai o KAAIAWAHIA (k), o Kahana, Koolauloa, Oahu, i make kauoha ole. Imua o ka Lunakanawai C. C. Harris. Olelo kauoha e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i Lunahooponopono Waiwai
Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Kalunahala w, o Kahana, Koolauloa, Oahu, e hoike mai ana, o Kaaiawahia k., no Kahana, Koolauloa, Oahu, ua make kauoha ole ma Kahana, Koolauloa, Oahu, ma ka la 7 o Iune M H 1875 a e noi ana, e haawiia ka Palapala Hookohu Lunahooponopono Waiwai ia Kalunahala w, ka wahine mare a Kaaiawahia, ka mea i make kauoha ole.
Ua kauoha ia, o ka Poakahi, ka la 26 o Iune, M. H. 1876, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la. A o keia olelo kauoha, e hoolahaia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke Kuokoa nupepa ma Honolulu. Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii P A Iune 7, 1876.
CHAS. C. HARRIS,
Ikea : Lunakanawai o ka Aha Kiekie. Jno. E Barnard, Kokua Kakauolelo. 753 3t 760
E IKE auanei na kanaka a pau, na haole, pukiki, laka, pake, o kela ano kanaka keia ano kanaka, owau o ka nona kai inoa malalo nei, ke papa aku nei au i kuu aina hoolimalima aole e hele wale kekahi kanaka a mau mea paha e lawe wale i na mea ulu a pau o luna o kuu aina hoolimalima, oia hoi ka la-i, wahie, a me na mea ulu e ae a pau o luna o ka aina. A, ke hookapu aku nei no hoi au i ka hele ana o na kanaka maluna o kuu aina, e hopuhopu ai i na lio, bipi, miula, hoki, puaa, a pela aku, maluna o na aina la me ko'u ae ole aku, a o ko'u luna paniolo paha. Ina o ka mea i hoolimalima mai ia'u e hele mua mai e kamailio pu me a'u i ka manawa e kii ai i na holoholona ma ke kula. O ka mea e kue ana i keia alaila e hopu ia no, a e houku ia i $1.00 a i ole e hoopii ia no e like me ke kanawai. M. ENOS. Makiki, Oahu, Mei, 22, 1876. 757 3t* 759.
E IKE auanei na kanaka a pau o kela ano keia ano, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke papa aku nei au i ka poe mea lio, pipi, hoki, kekake, hipa, kao, puaa, mai hookuu oukou i ko oukou mau holoholona maluna o kuu aina alodio e waiho'la ma Halepuna, Puna, mokupuni o Hawaii. Ina e ku-e kekahi i keia olelo papa, e hopu no au me ko'u mau hope, oia o B. L. Huai, a me L. P. Bau, he mana hiki ia laua ke hana e like me ke kanawai ; koe nae ka poe i hui mai malalo o'u. A ua kapu no hoi na mea ulu a me na laau eua, aole e ae ia kekahi mea a mau mea paha e kii wale i na mea i haiia'la maluna, ke ole au e ae aku, a o ko'u mau hope paha, e lilo kela i kanawai paa, mai kono ia aku e puka ma ke Kuokoa. P. KANEOLAELAE.
Kalihi-uka, Honolulu, Oahu, Mei 30, 1876. 737 4t* 760
No ka manao e lawe i ka Moraki a me ke kuai ana i ka waiwai. Oiai ua hooko mai o JOSEPH MORRIS ia'u Alexander J Cartwright i kekahi Moraki ma ka la 8 o Okatoba. A D 1873 a ua kakauia iloko o ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni ma Honolulu, ma ka Buke 38 a ma na aoao 210, 211 & 212, i mea e hoopaa ai no ka hookaa ana i na Dala Hookahi Tausani a me ka uku panee oia mau dala, e like me ka hoakaka ana ; a oiai o ke kulana o ua moraki la, ua haihai, nolaila ke haiia aku nei ka lohe i kulike me ka mana o ua moraki la, e kauoha no au e kuai kudalaia ma ke akea i ka la 28 o Iulai, 1876, ma ka hora 12 awakea o ia la, a e lilo i ka mea koho kiekie loa no ka mea dala kuike. O na mea a pau i haiia maloko o ua moraki la, ua hoike ia na palena a me na mea maluna iho. Kakauia ma Honolulu, i keia la 31 o Mei, A D 1876.
757 3ts 759 ALEXANDER J. CARTWRIGHT.
Oiai ua hoonoho a Hookohu mai ka mea Hanohano, Abraham Fornander ka Lunakanawai Kaapuni a ka apana elua o ko Hawaii Pae Aina i ka mea nona ka inoa malalo nei i Lunahooponopono no ka waiwai o Kahili (w) a me Lu (k) he mau mea i make no Waialua, Molokai. Nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka lohe i na mea a pau i aie ia laua a i kekahi o laua paha, e hookaa koke mai ia'u maloko o na malama eha mai keia la aku, a o ka poe hoi a laua i aie aku ai e waiho koke mai lakou i ko lakou mau koi ana, me na bila kupono i hooiaioia, e like me ke kanawai iloko o na malama eha mai keia la aku, o hoole mau loa ia. A ke kauoha pu ia aku nei, ina he waiwai kekahi o na mea make i oleloia maluna, a no kekahi o laua paha e paa ia nei e kekahi poe, alaila e hoihoi koke mai lakou iloko o ko'u lima, o hoopiiia auanei ma ke kanawai. A o ka poe hoi e mahi nei malkna o ke kuleana aina i kapaia o Hookau e waiho 'la ma Waialua, Molokai, ke papaia aku nei lakou, aole e kuai aole hoi e hana ma kekahi ano e ae e hoopau ai i na mea ulu maluna iho, me ka hooponopono pu ole me a'u. A ina he mau kekahi maluna o ua aina la i kuaiia mamua aku nei mahope iho o ko laua make ana e pono i ka poe nana i kuai aku ke hooponopono pu me a'u.
D W. KAIUE, Lunahooponopono o ka waiwai o Kahili w, a me Lu k, i make no Waialua, Molokai. Honolulu, Iune 5, 1876 758 4t* 761
Ka manao o ka moraki no ka lawe ana i ka moraki. Oiai ua hooko mai o JOSEPH MORRIS ia A F Judd ka lunahooponopono waiwai me ka palapala kauoha e pili pu ana no ka waiwai o R W Holt i make a me kona mau panihakahaka iloko o ia paulele a me kona mau lunahooponopono aie no kekahi moraki i kakauia ma ka la 23 o Sepatemaba, 1872, a ua hookomoia ma ka buke 36 a ma na aoao 83 a me 84 o ke Keena Kakau Kope no ka hookaa ana la ehiku haneri a me kanalima dala me ka uku panee pu o ia mau dala ; a oiai o na kulana o ia moraki la, ua hahai. No ia mea, owau o Alexander J Cartwright ka luna hooponopono me ka palapala kauoha e pili pu ana o R W Holt i make, a panihakahaka o A F Judd, ke hoolaha aku nei ia Joseph Morris a i ka poe a pau i pili, o ko'u makemake ka lawe i ka moraki a e kuai aku ma ke kudala akea ma kekahi la e hoikeia aku ana mahope, o kela apana aina a me na mea a pau maluna iho i komo iloko o ia moraki. Hanaia ma Honolulu. Mei 31, 1876.
ALEXANDER J CARTWRIGHT Lunahooponopono o R W Holt i make a hope o A F Judd 757 3ts 759
E IKE auanei oukou e na kanaka a pau o kela me keia ano i like ole na waihooluu, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hookapu loa aku nei au i na holoholona Bipi, Lio, Hoki, Miula, aole e hele maluna o kuu mau kula o kuu mau aina, oia o Hahaione, Kaelekei a me ka apana kula o Keokea, a me ke kulanahale o Koko ma Maunalua, mokupuni o Oahu. Ina e loaa ia'u mau paniolo kekahi o kela mau holoholona, e uku no i $2.00 no ke poo hookahi. A ke papa loa ia aku nei no hoi na kanaka o kela ano keia ano, a me na kanaka o Mr. Paiko. Ua kapu loa na aina o ke konohiki, oia hoi o Awawamalu, Hanauma a me Kalua, aole e kii a lawe wale i na i-a a me na mea e ae o ke kai. Ua aeia no nae i na kanaka a pau malalo o'u a me na hoaaina o'u. A ina e loaa kekahi, a mau mea paha e kue ana i keia hoolaha a'u, ia'u a i o'u mau hope, e hopuia no a hoopaa. He kuli ka make, he lohe ke ola. W C MAHUKA. Maunalua, Oahu, Iune l, 1876. 757 4t* 760
Ua Nalowale
HE wahi Ilio ulaula, me kahi kiko keokeo uuku ma ka lae, i ke kakahiaka Sabati aku nei i hala, ma ka uwapo paha. Ina e hoihoi mai kekahi i ka mea nona ka inoa malalo iho, ma ka Hale Amara ma Ainahou, e loaa no ka makana kupono, a o ka mea e paa ana mahope o ka puka ana o keia hoolaha, e hoopiiia no. 756 2t 757 J T CHAYTER.
O KA POE A pau he mau Bipi a Lio, a pela aku, ko lakou e holo ana maluna o Wailuku a ma Waikapu, ke konoia aku nei lakou, e lawe koke aku, a ina aole e lawe e ia mamua o ka la 1 o Iune, 1876, alaila, mahope o ia la, o na holoholona e loaa aku ana, e holo wale ana, e hoopaaia maloko o ka pa aupuni e like me ke kanawai. O ka poe e makemake ana e hooholo i ko lakou mau holoholona maluna o ua mau aina la, ua hiki no ke alualu ia.
HENRY CORNWELL, & Co.
o Waikapu, Maui.
N. B. Aole e aeia ka ho-a a me ke kuai holoholona maluna o ia mau aina, me ka ae ole o Cornwell & Co., a i ole ia ko lakou mau Agena paha.
Wailuku, Mei, 22 1876. 756 tf
OLELO HOOLAHA.
EMI LOA * NA KII !
MA KA HALE PAI KII O AHI, MA KA Helu 63 Alanui Nuuanu, Honolulu. O ka uku o ke kakini Kii Pepa mamua, he $2.50, a i keia manawa, emi loa, he $2.00. O ka uku o ke kii aniani, he $2.50 mamua, ua hoemi loa ia a i ke $1.50 wale no ! Emi maoli ! Makepono loa ! Aole like pu mamua ! E hele wikiwiki mai e pai i na kii.
HALE KAMANA !
AIA no maloko o keia Hale maluna ae, e hanaia ai na Pahukupapau, na Moe, Noho, Pakaukau, Mamalu, a ia mea aku ia mea aku. O ka Pahu kupapau paina mamua, he $3.00, a i keia manawa, he $2.00 wale no. O na kumukuai o na mea e ae i koe, e kuai makepono loa ia aku ana.
HALE KUMEKA !
AIA NO malalo o ka Hale Pai Kii, he keena Kumeka, oia ka humuhumu ana i na kamaa hou me ka makepono, a me ka poho ana i na kamaa nahaehae me ke emi. 753 6m 776
E KIPA MAI E KE ALOHA.
I NA MAKAMAKA A PAU O KA UA Kukalahale, ke waiho aku nei au iluna o oukou, he olelo poloai, e pili ana i na Lole Nu Hou e waiho nei ma ko'u Hale KUAI, ma ka aoao ma Ewa o ka Hale Borabora, ma ke Alanui Nuuanu. A penei na ano :
Na Kalakoa hou loa o kela a me keia ano. Alapia o kela a me keia ano. Kihei huluhulu papamu alokahi o na wai hooluu like ole he lehulehu. Kihei huluhulu pukapuka, me ka huhui mahope o na ano he nui wale. Kihei huluhulu nanahe a me na kihei huluhulu he huihui ke kae a puni, e hoohiolo na wainaoa i ke kehau. Papale wahine pinana o ka aoao, a luhe hoi kekahi ilalo o kela a me keia ano. Na hulu a me na pae papale he nui wale. Leta 4 Silika loloa o na Lede o na ano like ole. Mamalu Silika liilii a me ke nui. Kamaa wahine nihoniho o ka aoao. Iliwai huluhulu manoanoa o na ano he nui wale. Holoku Lilina keokeo, kakau a papamu he nui wale. Na Lole Kane. Kuka Kainahai manoanoa a lahilahi. Na Koheo huluhulu paina manoanoa a lahilahi, a me na koheo Lilina. Lole wawae huluhulu paikini hou a me na ano e ae he lehulehu. Na apa huluhulu paina a kakimea hoi. Na palule o kela a me keia ano. Na Papale o na ano a pau. Na Kamaa buki a me haahaa o na ano he nui wale. Na Pahulole koa a ili hoi. NA paiki ili. Na mea kamano, e lawa ai ka makemake o na kamana. Aole o keia mau mea wale no na mea hou, aka, e hiki hou mai ana no. A o ke kumukuai o keia mau mea i haiia ae la maluna, he haahaa loa no. A i mea e ike io ai, e hele mai no. Me ka mahalo. GOO KIMA.
Honolulu, Mar 15, 1876 746 6m 772
OWAU o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hooiaio aku nei ia H Kipi k, i Luna a i mea hoi nana e hooponopono i ko'u aina e waiho ia ma Waipio, Ewa, mokupuni o Oahu, oia hoi o HANAPOULI. A ke hooiaio aku nei au, o kana mau kauoha a me kana hana, e hooloheia. A o ka mea kue mai i kana mau hana, e hiki no iaia ke hoopii ma ke kanawai, koe nae ka poe i hoolimalima aku iaia. Me ka mahalo.
GEO. N. HARBOTTLE. Kohala Akau, Aawaii, Iune 2, 1876. 758 4t* 761
UA LOAA i ka mea nona ka inoa malalo iho, luna o ka Aina o ka Poe Hui o Kapaliluahine, Manoa, he Bipi wahine ulaula moo, ua hanau he keiki bipi wahine. Ua ninauia ka ona nona ia bipi, aohe nae he loaa. O kona hao kuni, he kohu ano eki daimana ; a ua maheleia kona pepeiao akau. O ka mea nana keia bipi, e kii mai ia me ka uku i ko'u mau poho.
KAUKANI. Manoa, Iune7, 1876. 753 4t* 761
Mai keia la aku, nole au e hookaa ana. i kekahi aie ma ko'u inoa, ke ole e loaa ke kauoha mai a'u aku. Hilo, Iune 1 1876. (757 6m*) C. K. HAPAI.
Ua Makemakeia
I MAU kanaka mahiai kalo. Ina o ka mea a mau mea makemake, e ninau ia CHARLES LONG.
ma Alanui Kalepa, No 5 757 4ts 760
E. STREHZ, (AILUENE,)
HAAWI A KUAI
LAAU LAPAAU.
AIA MA MONIKAHAAE, KIHI O NA HUINA o na Alanui Papu a me Hotele. Aia malaila na Wa Ala a me na Wai Rukini maikai loa e loaa ai.
E hamama mau ana i na ahiahi Poaono a pau.
741 1y 792
AHAHUI PA AINA O KAPIOLANI !
O Makou o ka poe nona na inoa malalo iho, ua aelike makou e lilo i mau lala no ka Ahahui i kapaia, " KA AHAHUI PA AINA O KAPIOLANI A ME KE KAHUA LEALEA." O ka nui o na Mahele, he 200, ma ke $50. o ka mahele ; he $25.00 e uku ia i ka wa e kakau ai i ka inoa, a o ke ke keena, aia i ka wa a ke Komite o ka Ahahui e kikoo aku ai. A ke ae nei makou e lawe i ka heluna o na mahele, e kau nei ma ka aoao akau o ko makou mau inoa. Kakauia i keia la 8 o Feberuari 1876.
INOA. MAHELE.
Hookahi.
Kalakaua ..................... "
W L. Moehonua........... "
Jno. S Walker............... "
Jas, Makee................... "
H Cornwell................... "
A Herbert..................... "
Jas. W Gay................... "
H L Sheldon................. "
A S Cleghorn................ "
C E Williams................. "
Jno. O Dominis............. "
J L Richardson.............. "
Jno. S McGrew............. "
O ka poe makemake e lilo i mau lala, e loaa no ka pepa kakau inoa maanei. O Elia o Waialae, oia ka luna nana. 753 2M 760
KAHEA
OLELO * LEO NUI !
E na makamaka aloha o ka ua Kanilehua o Hilo, a me na hoa hoolaukanaka o ka la mehameha o Hamakua :
Owau o ko oukou hoaaloha oiaio loa, e noho nei ma ke ano malama Halekuai, no no makahihi loihi i kaahope ae nei, ua ike oukou i ko'u malama pono me ka hoolako pinepine mai i na mea maikai e kupono ana i ke kane, i ka wahine a me ke keiki. Nolaila, ua hu a nui ke aloha ia oukou, me ke kaumaha pu i ke kahea leo nui ae, e hookaa koke mai ka poe i aie mai ia'u, mai keia la aku ; aole no ka manao e hoopilikia aku la oukou e na hoaaloha, aka i mea e mau ai ko kakou kipa ana, i lako mau i na mea nani e kahiko ai i ke one o Punahoa ame ka la piha kanaka o Hamakua Waipio.
Nolaila, e ala, e ku, e pau ka hiamoe, e hele mai e nana, e kilohi i ko'u mau halekuai, ua piha i na nani o kela ano keia ano o na mea kuai me ka oluolu loa, e kupono ai i ka makemake o ke kane, wahine, keiki a me ka ohana, e loaa no ma kuu Halekuai ma Hilo, i " Hale Kalewa," a me Kahalii, e loaa no ma Hamakua Waipio, A pela no oukou e makaala ai e hookaa koke mai, i loaa hou ai na mea hou no oukou. Nolaila, e oluolu oukou e hoolohe i keia leo kahea o ko oukou makamaka aloha nei, a e kipa mai ma ka hale, a loaa no au ia oukou me na launa maikai ana me ka leo oluolu. E hoonaauao ! Owau no o
C. Y. AIONA (Pake), Malama Halekuai.
Hawaii, Aper 24, 1876. 752 8t° 759
HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO
O KA
Mokuahi Hawaii
KILAUEA !
KAPENA MARCHANT !
Poakahi, Iune 19.................................................Kaapuni ia Kauai
I ke kakahiaka o ka Poalima, komo i Honolulu.
Poakahi, Iune 26...............................................Kaapuni ia Hawaii
Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Kaalualu a hiki i ka hora 9 a.m., a mahope iho paha ; Kawai a hiki i ka hora 10 a mahope iho paha ; Makena e like me ka mea i hoolaha wahaia ; Maalaea a hiki i ka hora 7 a.m., a mahope iho paha.
Uku Eemoku mai Honolulu aku,
A hiki i Kaunakakai, a pela maluna mai..............$ 5.00
" Lahaina, " " ..................................................... 6.00
" Maalaea, " " .................................................. 7.00
" Makena, " " ................................................... 8.00
" Mahukona, " " ............................................. 10.00
" Kawaihae, " " .............................................. 10.00
" Kailua, " " ................................................... 10.00
" Kaawaloa, " " ............................................. 10.00
" Hilo, " " ...................................................... 12.50
" Kau, " " ...................................................... 13.50
Uku kaapuni ia Hawaii, .................................. 22.00
A hiki i na awa o Kauai .................................... 8.00
Uku kaapuni ia Kauai ..................................... 12.00
Uku ohua Hawaii oneki .................................... 2.00
Aole aie no na uku ohua.
Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.
Aole keena o hope e lilo, aia wale no a kaa mua mai ka uku moku. Aole e ili ka hewa no ka paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai.
E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.
SAMUEL G. WILDER, (Waila),
Agena.
Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma, kihi o Alanui
Papu a me Moiwahine. 604 3m
OLELO HOOLAHA.
J. PORTER GREEN,
" KEIKI O KAUAUKIUKIU."
LOIO !
E HELE MAI NA MAKAMAKA A PAU IO'U nei, a na'u no e kokua ia oukou imua o ka Aha Hoomalu a me ka Aha Kiekie, me ka uku haahaa makepono loa. Aia kuu Keena ma kahi o ka Lunakanawai Hoomalu o Honolulu nei, oia ka " Aiko," ma Alanui Kalepa. 741 ly 792
C. H. DICKEY (Kalekika).
LOIO !
MA HAIKU, MAUI.
UA MAKAUKAU E HANA PALAPALA Kuai, Palapala Moraki a me na mea a pau e pili ana ma ka Oihana Loio. 743 1y 794
KE HOIKEIA aku nei i na kanaka a pau, aole lakou e komohewa ma ka Aina o ke Kula, ma Wahiawa, Waialua, Oahu, ma ke kua ana i na laau, a pepehi hoi i na Bipi hihiu, a alualu i na holoholona ma ua aina la ; aole hoi lakou e hookuu wale i na bipi a me na holoholona e ae maluna o ua aina la. W C JONES, Honolulu, Novem. 29, 1875 731 tf
Richard P. Bickerton.
[PEKEKONA],
LOIO !
E KU LOIO no oia imua o na Aha Hookolokolo a pau ma keia mokupuni a ma na moku e ae, ma na hihia a pau. Ua makaukau oia i ka hana ana i na ano palapala a pau. E hoaie ia no na dala mai a iaia aku ma na moraki maikai a oiaio wale no me ka ukupanee.
Keena Oihana ma Alanui Kalepa, ekolu puka mahope aku o ka Hale Kauka o Minuteole, ma ka hale hookahi me ka Loio Aeto. 735 1y
NA MEA NANI E HIEHIE AI
NAUWE MAI * NAUWE MAI
MAHEA LA E LOAA AI NA PAPALE WAHINE AUlii kolomanu ano hou loa, a me na pua nani e kinikohu ai e kau ai ka iwa, he la makani e hao ai na polena o Haupu, kapakahi manuia o Keokoi ka moku, ma kahi o L. ASEU, Aia pu no malaila na HAINAKA SILIKA liilii LEI AI kae weluwelu, a me na LIPINE SILIKA puapua weluwelu, e kuwelu ai i ka makani. NA KALAKOA ANO HOU LOA i like oleia mamua, Na KAEI SILIKA Nani, NA MAKALENA KALAKOA me ka PUAKEA, na ALAPIA HULUHULU o na ano a pau, na KIHEI UHI hou a kohu ai ka lino ana, na mea ala waianuhea, e ku ai ka hoomau, a me na aila lukini e puia ai ka lauoho i ke ala. Na lilina ume naau o kela ano keia ano, na kamaa wahine o na ano a pau. Na lole kane o kela a me keia ano, na palule kalakoa a me ke keokeo, i humuia me ka mikioi loa. He makepono loa no hoi ke kuai i na mea i hoikeia ae nei maluna ke kuike. I mea e pau ai ke kuhihewa, e naue mai no e na makamaka ma kuu Hale kuai HIKIKIIKAUOENA. L. ASEU.
Kihi ma Ewa o Alanui Nuuanu mauka o Alanui Moi.
Honolulu, Aug. 27, 1875, 717 lyr 768
E naue mai ! E naue mai !!
KE POLOAI IA AKU NEI OUKOU E NA keiki lalawai o na pali hauliuli, a me na kaikamahine puukani nohenohea o na pali Koolau, e naue mai ma ko makou mau Hale Kuai ma KAALAEA a me KANEOHE, malaila e loaa'i oukou na nuhou o na ano a pau. Na Lole Kane, Wahine a me na kamalii, Na Kamaa Na Hou. Na ano Papale a me na mea liilii o kela ano keia ano he nui wale.
E loaa no ia oukou ke kumukuai makepono loa. E naue mai ! E naue mai !! E hoao i pau ko oukou kuhihewa.
AKANA & KONGER & Co.
Koolaupoko. Maraki 23, 1876. 747 6m* 771
NA MEA ANO HOU !
Ua loaa mai nei, Eia ma ka Hale Kuai o Wini ! NA EA, NA OMAU AI NA KULA PEPEIAO NA OMAU HAO BUKALO, NA MEA ANO HOU A EMI, Na Buke Pakeke Ili a me na Eke Dala ! Na Lei Pilali, Na Lei Eleele, a me na mea e ae he nui wale.
E HAAWI MAKANA IA ana i kela a me keia mea i kuai a hiki i ka ELUA DALA.
E hele mai, e nana i keia mau mea maikai, a e loaa no e like me ka makemake, Emi loa aole e like me mamua !
Eia ma ka Hale Kuai o 756 2m WINI.
Papa ! Papa !
— NO —
ALLEN A ME ROBINSON.
Ua wehe ae nei maua i PA KUAI PAPA ! MA KA UWAPO O PAKAKA. Na Papa Ulaula o na ano a pau. Na Papa Paina o na ano a pau. Na Pili Hale Ulaula. Na Pili Hale Keokeo. Na Pepa Hoonani Hale. Na Pepa Molina. Na Pena a me na Aila Pena ! NA KUI O NA ANO A PAU ! Na Pani Puka a me Na Pani Puka Aniani. Na Pani Puka a me Na Olepelepe. Na lako kukulu Hale. O NA ANO A PAU E kuaiia ma ke Kumukuai Haahaa Loa ! o keia Makeke. ALLEN & ROBINSON.
Honolulu, Aper 13, 1876. 750 ly
OLELO HOOLAHA.
ANOAI I KA LEHULEHU,
E kipa mai a e nana i kumaka ka ike i na waiwai nani i loaa mai nei iloko o na La Kulaia iho nei.
Penei ke ano o ua mau waiwai la :
Na wati a me na kaula gula, a na Ledee a me na Keonimana ! NA KAULA OPELE A NA LEDE NA KOMO GULA NANI O KELA A ME KEIA ano o na Lede a me na Keonimana ! NA KUPEE GULA, NA LIPINE GULA, Na gula pepeiao o na wahine ! e oaka ai i na pepeiao, a e hulali ai hoi na manamana lima, a e kilipohe ai hoi na ai. Na komo humuhumu gula a me ke kala Na pihi pulima gula wahine a kane,
Na laketa gula lei wahine nani, Na komo daimana o na Lede. Na kaula laketa, Na pine omau kihei, Na laketa aniani, Na huka gula wahine. NA LAKO HALE. NA PUNA, NA PAHI, NA KIAHA, KALA, NA APO KALA, NA KAWELE holoi lima, NA O DALA o kela a me keia ano, a me na mea nani e ae no he nui wale.
E kuaiia aku ana no ma ke kumukuai haahaa loa i ko na wahi e ae o ke taona nei.
UA MAKAUKAU NO HOI NA mea nani no kanaka makua a me na kamalii. Na Kamaa Paa Loa, e loaa no maanei e like me ka makemake ; a ina e loaa koke ka ino, he hiki no ke hoihoi mai. M. McINERNY. Kihi o Alanui Papu a me Kalepa. 737 3m 749
Lole Makepono ke Kuike !
E LOAA NO IA MA KAHI O KAKELA ME KUKE, E LAA NA AHINAHINA, KALAKOA, KEOKEO, LEPONALO, Pena, Aila, Aniani, Na Mea Piula, Kopa, Aila Honua. Aila Hoomaloo, Kui Kakia, Pakeke, Tabu, Kaula, Noho lio, Hulu-palaki, na Pulumi.
A he Agena no hoi no na Mokupuni o Hawaii nei no na LAINAKINI-NAO, LAINAKINI-MAOLI, PALULE KALAKOA, ALAPIA, KELEPA, KILISA, Na Lole kupono i ka wawae, Palule Huluhulu, Na Lole Huluhulu, Na Lole no ka hoohehelo ana Lipine, lihilihi, a me ia mea'ku A HE MAU MEA AI KAHI Ka Palaoa, Kopaa, Raiki, Pia, Hoohu, Paakai, Huaala, Pia Kulina, &c A HE LAAU LAPAAU KAULANA LOA A Dr. JAYNES. Laau Kunu, Laau Hoomaemae Koko, Laau hoopau naio, Penikila, Huaale, A me na Laau Hamo, a pela'ku.
707 ly 759