Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 25, 17 June 1876 — E kemu ka hapauea o Hilo. [ARTICLE]

E kemu ka hapauea o Hilo.

E ka Ncpkpa K uokoa e ; Aloka oe :— Aift isa koa Helu 23 o fceta pule ako oei, akihi 110 a-ike »a ako ua o L Kaina oei e ekemo ani. la'o nae e paoe nei, ke «aiho iko oei ao oa ookoo eko Hilo e ooho Looakauawai oo maoa. Aole ookoo i ike pooo iaai i kooa koUoa, k»na b»oa ma ka Hāle Abtolelo nei. Eia mai ka*o mao boakaka aoa : 1 O ko L. Kaina kulana Luoimakaai» oana.—l ka'a ike maī ks hoomaka aoa o keia Akaolelo a haU oa hebedoma eba, oa like oia i ka'o ike ako «e ko makon wati kiai ba!e, ke kao mnmole m«i ma ka psi». Aohe leo, aohe pane, he hamao wale 00. Oia eoei ko ookoo aakemake e ko Hilo, t mao boa aoho malie pa me na kii Mot • kao &et iloko o ka Hala Ahaoielo t £ kaoi ka moa, ola ka pooo,

| I«'a i īke iho nei i koas paae : akaaka aa a h3>om*ha wale—hoohuoi bo ; hoi a oioia ibo i». Ei« no ka ke oU aei j kei» wati, kuhīhew* au «a make ioa U. j O kans paoe no ka'o psUp*U rai* i ko'a !m ia Q3aka«ia«ne, a t n* lehu'ehu © »e, ke |kalaaoia me ka ©iaio. O k% J a hoike o*e(lo ana, a i ikeia ma ka Lahui Hawm, oia ino ko'a hoakaka ana i k»>'u maaao isa ke Komakaniwai. Ake o ( e!o m%i ne» oae !oi», "o ka noho po,** he l% koho kobo po ! ia." Hawa«ra oeeka maH&m»ka. aole he | hookahiia m*a haaolelo, be no I kekahi a me kek»h>. Lia e olelo oe he hooi kabi laua, aole i ike koa ano kauaka j makua ika olelo Hawai', a i oie, he hu- ] po 00. \ A olelo hou mii nei, tf Ma ka bo< loli Ku« [ mukaouwai e pono ai." He iike na a like !ia mau mea elua i keia» wa, e like me kuu | hoololi aaa ioa pauku la. Aole i kanoha 1 ia ma ua pauku 43 U o ke Ku nukaoawai, 1 e kobo pu, aole ao hoi i pipaia. Ina aole I i papiia, »o!e hoi i kaaohai*, alaiU, oa po- | no uo ma na aoao elui ka manao iloko o »a | pauku. Ke koe mai !a u*e ka pauku 5? o ke Kuinukaaawai, i ka pono oie ia iakou ke koho ma na ninau a pau. No ka mea, ua oleio»8, 'Aoie eoi aku ka nui o ua'Lii mamuu oka 20," a ina eoi ako, pehea la ko'u maoao ia ? Ile polole» a nei ia ? Ua olelo hou ia ma kauwahi o ke Kumu> kanawai, *'E uoho na Kuhma no ka oihtua, oiai ko ka Moi makemake a oa olelo ia boi uo 'Ln, "E ouho lakou, oiai ko lakou ola aoa. >; E hiki anei i kou ialau ke olelo iho, **o ka noho Kohiua ana oisi ko ka Moi makemsko," n me ka olelo ana, "E noho lakon (ua 'L'i) oiai ko lakou oia aua," he hookahi lana ? Na ka hnpo ese rcai ia, aole na ke kan.ika makua e l>ke me oe, aka, i ae mai oe, e like me ko ee ana i "ka noho pu," ho "koho pu ia,'' alaila, e auuino pu aku oe i ka hupo uou iho. 2 £ ko Hilo, ei i ke kulana o ko onkou Lunamakaaiuana—Eia mau kona koho i>ca ma ka aoao o kana wahi bereaa a me *iana watii waiu-biti e ai nei—ui haalele i& oakou mahope. He noho iho kooa noho, a hiki ika wa e oinauia ai, aloilo ae 1» na maka, aia a ike aku i kahi o ka iini ioaa e koho ai, oku oe la kahi lima. 3 E ko H»!o, aole no'o ao i lawe mai ai i kela olelo hooholo mua—ua ike aku la au a me ko'o mau ho3, aa paewa ke kolana o ka aoao alii, a oia mau uo ka pololei o ko kakou aoao. Ua manao au, he pouo ke hoopololei e ia ke kulana o ua hoa o ka Hale. He 20 wale no ka uui kupono ona Lii iloko o ka Ahaolelo e kau kanawai ai; a oia heluna, ua piha pono ia i na Lii wale do—a ona Kuhina eha, he oi ana aku ia mamua o ka polole;-—i o ka hana maikai, o ka pale aku i na lima eha, a koe iho ke knpono. A owai la ke kupeuo ke pale ia mai ka 24 e noho kekee uei ? Eia no, o ua Kuhina, no ka mea, eia no lakou ma ke kulana hiki ke kapoe aku ; a ina i na 'Lii e kapae aku ai, oele e hiki, uo ka mea, ua paa loa ko lakou knlaaa.

Aia a emi iha lakou, alaiU, oi &e la-ka I aoao makaaioaoa ma oa uinau ana ma ku* hi mea, alaila, oko kakoa pomaikai ia t ko hoi ūd wahi mea a oukou e oouoi mai i ka Ahaolelo. O keia imi ana i keia alaaui e loaa mai ai i wahi pouo no kakoa, oia uoe ka L Kuioa e hoahewa mai uei. Owai la 0 maoa ka oukou e hoapooo &i ? 0 ka mea anei e hoooui aku ana i na lima e kue aoa i ko kakou mau pono, n o ka mea paha e 1 hooeoii aku aoa i ko lakoa mahuahua'aoa ? j Na oukoo ia e h oho mai. Ma ko'u olelo hooholo e'ua, e koho kaawale okoa makou oa Lunamakaaioaoa, a pela oo hoi na 'Lii f a o oa hapmui maho* pe o ia maa ninau ana, oia ka mea i hooholoia no ka Hale. Ma ko'u oaoa aoa iho i ke Kumukanawai, eole oo au i ike ia kue. Ua oleloia ilokoo ka Pauko 45, "Ata no iioko o ia H*le Ahaoleio. oa 'Li» i hoonohoia e ka Moi a me oa Luuamakaainaoa enoho pu ana " Ue mau huaolelo kaawa. le ma ka kakoa olelo ana, o "ooho pu" a me ''koho pu a olelo mai nae o Kaina, 0 <( nobo pu" a me koho," he hookahi lau», He Ulau noi keia. Mioamioa an i kona aoo kanaka makaa? 1 kona walaau ana me ke kekee. Hookahi mea naoa i alakai iaia e kae i keia olelo hooholo, o kooa makemake ole e loaa ko oukoo mau pono iloko o keia Ahaolelo. Ua ike mtia no hoi ao iwaena oko makou poe, mahope iho o ka la koho baio* ta, he poe hoopilimeai kekahi poe. loa e holopono keia olelo hooholo, ioa aole e hui ako keia lima ooopili oihma, ma ka aoao kue mai ia kakoo. He poho oui keia ma ko kakoo aoao a makoo e ike oei. He mahalo pih» to i kona kokoolaa a me kona hoa o Pona ; ika, no L. Kaiea, aole ia he Luoamakaaioaoa ma ka hana. Uiuwai an ia oe eL. Kaioa. Ua manao wa!e ae no ao, aole oo paha 000 ponoi tho keia msoao I hapai ae, a malia paha* he w»bi mea onoa mal—aka t oa kaa keia malona oa ponoi. 0 keia ae ia ke kolaeao koookoo Lonamakaainao», a na oukoa ia e heomaikai mai a e hoha mai paha. B!e ka mab»lo. LCXA O KOSA A,