Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 26, 24 June 1876 — Page 2
KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.
Hoolaha mai o Mr Halstead he bila e hoololi ai i ka pauku 53 o ka mokuna 56 o ke kanawai Karaima.
Hoolaha hou mai no oia he bila e hoololi ai i ka pauku 2 o ke kanawai i hooholoia i ka M H 1861, e haawi ana i ka mana i ka Lunakanawai Hoomalu a Apana, no ka hoolohe ana i na hihia launa hewa.
Hoolaha mai o Mr Birch he bila e hoololi ai i ka pauku 1 a me 2 o ke kanawai e pili ana no ka hooiaio ana i na olelo aelike mawaena o na haku a me na kauwa.
Heluhelu mai o Mr Pilipo he olelo hooholo, e ninau ana i ke Kuhina o ko na aina e, o ka olelo kuahaua no ke Kuikahi i hoopukaia inehinei, ua hoounaia aku ana i ke kope oiaio e olelo ana, " Ua hooholoia ke kanawai e wehe ana i na dute e keia Ahaolelo."
Ua pane mai ke Kuhina o ko ka Aina e, " Aole."
Heluhelu mai ke alii Kaai, he olelo hooholo, i ka wa e holo ai ke Komite i Molokai, e nana pono ke kauka i na mai, ina he puka wale no ma na lima a me na wawae, alaila e hookuuia.
Hoololi mai o Mr Pilipo, e pakui aku, " a ano upehupehu ole mai."
Mahope o ka noonooia ana, ua hooholo ia ka olelo hooholo.
Heluhelu mua mai o Mr Wana, he bila e hoihoi aku ai i na paahao mahope aku o ko lakou hoohemoia ana mai Kawa aku, malalo o na lilo o ke aupuni, ina ua laweia mai lakou mai na mokupuni e mai. Waiho ia no ka heluhelu alua.
NA HANA O KA LA.
Hapaiia ka noonoo no ka hoike a ke Komite Wae, e hoonoa ana i ke kohoia ana o ka Hon. S M Kamakau i lunamakaainana. Ma ke noi a ke Lii Waila, ua ninauia a hooholoia ka hoihoi hou i ka hoike a ke Komite ia lakou.
Heluhelu alua ia ka bila e hoopau ana i ka mokuna 41 o ke Kanawai o 1870, no ka hoopau ana i ke kula o Keoneula. Mahope o ka noonooia ana, ua
Hoopanee ka Hale.
MA KE KAUOHA
I KULIKE ai me ka Pauku 231 o ke Kanawai Kivila e kukulu a e hookaawale ia ana kekahi Pa no na holoholona aea wale no ka Apana o Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, ma kahi i kapaia o Puuanahulu. W L MOEHONUA. Kuhina Kalaiaina.
I KULIKE ai me ka Pauku 232 o ke Kanawai Kivila, ke
hoonoho a ke hookohu aku nei au ia A Kahukula i Luna
Pa no na holoholona aea wale no ka Apana o Kona Akau,
Mokupuni o Hawaii ma kahi i hoolahaia ae la maluna.
S KIPI, Kiaaina o Hawaii.
KE HOIKE ia aku nei i ka lehulehu, aia ma ka Pa ma Makahonu. Ke hookaawaleia nei, oia kahi e hoopaa ia ai na holoholona helehewa no ka Apana o Kohala Hema, Mokupuni o Hawaii. W L MOEHONUA, Kuhina Kalaiaina.
O KA PA hoopaa no na holoholona helehewa no ka Apana o Kohala Hema, Mokupuni o Hawaii. Ke hoonee ia nei mai Puuloa mai a i ka Pa i hoolahaia ae la maluna. S KIPI, Kiaaina o Hawaii.
Ka Nupepa Kuokoa
— ME —
Ke Au Okoa
I HUIIA. Published every Saturday, $2 a year
HONOLULU, IUNE 24, 1876.
ILOKO O KEIA makahiki ano nui o Amerika Huipuia, ua hana ia a hooholo ia kekahi kaa uhi holo loa, nana i holo mai Nu Ioka a hiki aku i Kapalakiko, iloko o 88 hora a me 53 minute.
UA HOI MAI ke Alii ka Moiwahine a me na Mea Kiekie na Kama Alii Leleiohoku a me Liliu mai ka lakou huakai mama aku nei i na pali Koolau, i ka Poakahi iho nei. Ua ukali aku ke Alii ka Moi a loaa aku i ke alanui.
E malama loa !
No ka pomaikai o na kamalei liilii a me na momi makamae a ke Akua i hoohua mai ai ma ka puhaka o na mea uhane ola, ka makou e ao ikaika aku nei i na makua, mai ae aku i ka oukou mau keiki e ai i na manako maka, o pau auanei i ka make. No ka mea, elua mau keiki i make iho nei no ka ai ana i ka manako, a nolaila, ke minamina nei makou ia mau hua o ka hooulu lahui no ka make e ana a ke papa ikaika aku nei i na makua a me ka poe mamina kamalii a pau e lilo lakou i kiai no keia kumu a makou e waiho aku nei.
UA NUI WALE na olelo waiwai ole a me na hoopaapaa ano ole i pahola ae maloko o ka Hale Ahaolelo iloko o na la he 40 a keu o ko lakou noho ana. Aole a lakou mau kanawai ano nui a pomaikai o ka lahui ma keia mau la i hala aku. Ke pau nei ka hapa nui maikai o ka manawa a ke koe aku nei ka hapa uuka me ka ukali pu ia e ke kakai pokole a me na hooamlimali ia mai. A ina e like keia kau Ahaolelo me na kau e ae, he kanahiku kumamalima a kanawalu kumamakahi wale no la, alaila, e pupuahulu a uanei lakou i ke kaana ana i na haawina a ka lahui e makemake ai e hoolilo pakiko aku no ko lakou mau lima lawelawe. Me keia mau hiohiona o ka holomua ole o na hana o keia Hale a me ka ike kumaka pu ana i na hana a lakou, ke kono ia mai nei makou e ku nana a e nalu iloko o ko makou naau me ka ninau heaha la ke ano o ka poe i koho ia mai nei no ke kau kanawai ana no ka lahui a me ka aina.
MA KE KOLAMU o na mea hou o ko kakou pepa e puka aku nei i keia la, e loaa ai kekahi mea hou e pili ana i ko kakou Kuikahi Panailike. Ua hiki aku na elele kino kanaka a me na hoopiiia na Papa Kalepa o na mokuaina hema imua o ka Ahaolelo Senate o Amerika Huipuia. A ma ka la 31 o Mei, ua noho ke Komite o ka Aha Senate e hoolohe i na kumu hoopii a keia mau elele a me na pane aku ma ko kakou aoao mai a Lunakanawai Allen a me ka Luna Senate Sargent o Kaleponi. Eia no ke kumu hoopii nui a ko ka Hema, o ka hoopuka ia ana o na huahelu hoonuinui wale aku, e nui loa ana ke kanu ia ana o ke ko a me ka laiki ma Hawaii nei, a oi ae mamua o ko ka Hema mau mahiko a laiki. Nolaila, ina he oiaio keia, alaila, e komo mai auanei ko Hawaii mau mea ulu e paonioni i na mea ulu o loko ponoi iho o ka aina, a hoopilikia ia kela poe hana mikiala maloko o ka aina. Ua hoonuinui wale ia no keia mau huahelu no na eka aina ku i ka mahi ko a me ka laki a nui loa mamua aku o ke kupono, e na enemi o ke kuikahi, aka, ke lana nei ka manao, e hilinai mai no ka Aha Senate i ka ko kakou Elele wehewehe ana, no ka nui o ka aina kupono i ka mahi ko a laiki, aole hoi me na kaha wale ana.
Kanawai no ke Kuikahi ma ka aoao o Amerika Huipuia.
E hooholoia e ke Seneta a me ka Hale Ahaolelo o Amerika Huipuia i akoakoa iloko o ka Ahaolelo i Huiia.
" I na manawa a pau a ka Peresidena o Amerika Huipuia e loaa mai ai ia ia ka hooiaio maopopo, ua hooholoia e ka Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina na kanawai ma ko lakou aoao, e haawi ana i ka hooko piha, i na mea i hoakaka ia no ka ae like mawaena o Amerika Huipuia, a me ke 'Lii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, i kakau inoa ia ma ka la 30 o Ianuari, 1875, alaila, ua haawiia iaia ka mana e hoopuka i kana Olelo Kuahaua, e kukala ana, ua loaa mai iaia ua hooiaio nei ; a ma ia manawa koke no, mai ka la o ia Olelo Kuahaua, o na mea a pau i hoike ia mahope nei, oia hoi na mea ulu a i hanaia, a i ole hoouluia ma na mokupuni o ko Hawaii Pae Aina, (Elike me keia." A hoike iho la i ke kope o na mea i ao ia ma ke Kuikahi.) Maanei, e hoomaopopo iho paha kakou o na makamaka, aia lakou la ke kali mai nei a hooholo keia Hale Ahaolelo, alaila, puka ka olelo kuahaua a ka Peresidena Grant.
HE MEA
I manaoia e hoopiha ai i ka hakahaka o na loaa o ke Aupuni, i manaoia e ulu mai ana, ma ka holo ana o ke Kuikahi Panailike me Amerika Huipuia. Ua manaoia e hoopiha i ka hakahaka i manaoia ma ka hoomahuahua ana i ka auhau maluna o ka waiwai paa a me ka waiwai lewa, a ma ka hooponopono hou ana i na mea e pili ana i na hoailona pai, a me na laikini, a ma ke kau ana i laikini no ka hana ana i ke kopaa a me ka laiki.
Ua hoomaopopo ia ka emi o na loaa ma ka hoohalike ana i ka nui o na hana i hana ia ma ka Hale Dute iloko o na makahiki 1872, 1873, 1874 a me 1875, a ua hiki ke manao ia he $60,000 no ka makahiki hookahi.
No na mea e pili ana i ka auhau ana i na waiwai paa, a me na waiwai lewa, ua manao ia e hookuu mai ka auhau ana i ka waiwai o ia mau ano, a hiki i ka haneri dala.
O keia hookuu ana i kukuluia ma na papa helu o 1875, he mea ia e hoemi ai i ka waiwai paa a me ka waiwai lewa i hiki ke auhauia i ka $11,720,000, ina e hoomahuahua ia ana ka auhau i hookahi hapalua keneta hou iho, alaila e hoomahuahua'na ka loaa mai keia mau mea........$ 58,600.00
E loaa mai no na laikini no ka hana ana i ke kopaa.........31,250.00
A no ka laiki............ 3,000.00
Hooponopono hou ana i na mea e pili ana i na hoailona pai, a me na laikini.............7,150.00
Ka huina o ka mahuahua o na
loaa mai keia mau mea mai......$100,000.00
A ua manaoia e hooponopono hou i ke Kanawai i mea e hiki ai ka hoomahuahua ana i na dute, maluna o kekahi mau waiwai, elike me keia.
{ Ka hoomahua{ hua i manaoia.
Maluna o ka Ela, Porter, Bia, Cida, a me na mea inu e ae a pau i hooawaawa ia, i hoakaka ole ia 25k...........$ 2,742.00
Kaa lealea 25k..............700.00
Ciga, o na ano a pau, Ciga pepa o na ano a pau 50k.......4,000.00
Ka lole i humuhumu mua ia a me na lole aahu o na ano a pau, i humu ia, a i hana ia, ma ke ano holookoa, a hapa paha, na papale a me na papale kapu o na ano a pau 25k.....10,996.50
Ka pa o na ano a pau, a me na mea aniani o na ano a pau 25k..................2,700.00
Na Laau lapaau, i kapa ia he " Patent Medicines" a me na laau e ae a pau 25k.........2,755.29
Ka lako o loko o na hale o na ano a pau, ma ke ano holookoa a hapa paha 25k.........1,950.00
Na mea gula o na ano a pau, na mea i hana ia me ke gula, dala, pohaku waiwai, a me na momi, a me na mea hoohalike i na mea gula, a me na lei metala, a pohaku paha o na ano a pau 50k..................3,500.00
Lilina, a me na mea i komo nui ka lilina iloko, koe na eke, a me ka mea hana eke 25k.....1,918.50
Na lole wahine, na lei, lima ole. Papale, Papale huluhulu, na Pihi, Puliki, na ai kala, na pu lima. Lihilihi ma waho mai, na pua i hana ia. Na Hulu manu. Lihilihi weluwelu. Mikini a me na miki lima o na ano a pau. Pale lole, na Hupa, na lou, Lihilihi kau, maka, a me na mea e ae a pau o ia ano i hooakaka ole ia, na kui pine, na kui humuhumu a me na pine omau lauoho 25k.....7,000.00
Na mea kani o na ano a pau a me na apana o ia mau mea 25k....................... 714.67
Na kii i pena ia, na kii, na kii i paiia, na kii i hana ia, na mea hoonani i hana ia ma ka pohaku mabala, a keleawe, na kii i hana ia ma ka puna Parisa, a me na mea e ae a pau o ia ano, a me na mea hoohalike ia mau mea 50k.............2,000.00
Na wai ala. (i auhau ole ia ka dute elike me ka wai ona,) na sopa aala, na pauda aala, na balaki lauoho, niho, lima, a me na balaki o na ano a pau 50k. ..................... 5,400.00
Na ipu baka, na a-u ipu baka a me na mea kau ciga 50k.....700.00
Na pepa lealea 50k...........400.00
Kilika a me na mea a pau i komo i ka kilika iloko 25k......5,000.00
Na Pa dala, a me na mea i holoi ia me ka wai dala, a me ke gula, a me ka mea i kapaia he " Beritania Ware," 25k......1,000.00
Ki inu 25k.............. 1,000.00
Na wati liilii, a me na wati kau hale, a me na mea hana o ia mau mea 25k............
Na waina o na ano a pau malalo o 18o o ka ikaika o ka alakohola iloko 50k.........2,000.00
Ka huina o ka mahuahua o na
dute..................... $ 57,676.96
Mai na wahi e ae ...........100,000.00
Huina niu ......... ..$157,676.96
JNO. S. WALKER,
Kuhina Waiwai. Iune 16th, 1876.
He Eehia, he Welina Aloha no G W Kanuha.
Aia aku la paha oe i ka aina hanau, Ia Kona Kai opua i ka lai. Opua hinano ua malie Hiolo na wainaoa a ke kehau, Aole — eia ka paha i na hono a Piilani, I ka lai o Hauola, I ka malu o ka Ulu o Lele E holoholo kuaua paupili ana. Auwe ! Aloha ino.
Ua hanauia o George W Kanuha ma A D 1845 ma ke Kulanakauhale o Kailua, Kona Akau, Hawaii, ma he kai maokioki o kai malino o ka lai a ehu, i hoopulu mau ia iho e ka ua kupanaha o ke one hanau i ka maka o ka opua. A ua hala aku la oia ma kela aoao o ka muliwai eleele, ka laina o na mea ola hana a ola kupu e motio mau aku nei i na wa a pau no ka Hoikeike Nui hope loa ma ke Kulanakauhale lani. Ma ka la 16 o keia malama, ua makaikai hope loa iho la o G W Kanuha i ka malu Ulu o Lele i ka malamalama olinolino o ka la a me ka lepo ulaula o ka home hookipa, a palemo aku la i ka home mau o ka opu o ka houna i uhai akua la ia papa a me mama Aloha ino.
O Ahukinialaa Wahine iki kona papa, kekahi haumana o ke Kula Nui o Lahainaluna, ma ka hoomaka mua loa ana oia kula ma ka A D 1831, ua noho oia ma ia kula a puka pono me ka hae nani e pulelo ana o ka " Hoomaikai." O Mrs Kealoha Wahineiki kona mama. He kamakahi wale iho no G W Kanuha.
Kona moolelo, i kona wa uuku ua hoonaauao ia no oia e Wahineiki ma na mahele mua o ka ike ma ka A, E. A ma Lahainalalo i hoomaamaa ia ai ma ka olelo Beritania. I kahi wa na D. D. Baldwin, a ma ka A. D 1859 ma ke Kula Wae a ka Hon. G. W. Pilipo ma Holualoa mai Kailua aku oia e hele ai no na mile 5 ka loihi o kona ano mau he ake imi ike a me ka haahaa pu.
Ina e noho oia iluna aia no ka buke imua o kona maka, ina e moe ilalo ke alo, a iluna paha, a kunihi paha aia no ka naauao imua o kona maka me he lihilihi la. Nele anei ka ike i ka mea imi ? Aole ! Aole ! He kupa Hawaii o Mr Kanuha ma ka ili a ma ka hanau ana, aka, kona waha he waha o ke kanaka Pelekane ma ka olelo Beretania, a e hiki ia ke unuhi laelae mai ka olelo Enelani a i ka olelo Hawaii. Nana no i unuhi iho nei i ka moolelo o ka Nautilo, ke kupueu o ka moana, Iosepa Wilimota, Paulo Gilibeta, a me kekahi mau mea e ae i hoolaha ia ma na nupepa o kakou.
Ua aie o Hawaii i kona aloha ma ke ano kokua i na nupepa ma ka olelo Hawaii. Ua aie nui no hoi kekahi mau Kula Sabati o ka moku o Kakuhihewa i kona kaha noiau lua ole ana i ko lakou mau hae Kula Sabati.
He kauwa maikai, oluolu a haahaa o G. W. Kanuha na ka lehulehu, he lua ole o ke akahele a me ka waipahe. Aloha ino !
Nu Hou Kuloko.
Ua hala aku la i ka Poalua iho nei, i Europa o Mr. H. Turton (Hale) a me kona ohana.
He 112 ka nui o na ohua a ka mokuahi " Ausetaralia mai Kikane a me Aukalana mai i holo loa aku la i Amerika a me Europa.
Mahope o ka pau ana o na hana o ka aha hookolokolo kaapuni ma Wailuku, Maui, ua holo aku ka lunakanawai Alapaki e malama i ke kau o Hilo.
HOOKUUIA — I ka Poalima aku nei i hala, ua hoopau ka Ahahui Euenelio nui o ka Pae Aina Hawaii i ko lakou halawai makahiki, a noho hou i ka Poalua mua o Iune 1877.
He paani kini popo ka ua Ahahui Athletes a me Star i ka auinala Poaono aku nei, a na ka Athletes no Ka ai. He 17 holo oi a ka mua i ko ka hope. Uleu no na keiki o ka Athlete ! Lanakila mau !
NA LAKO KEENA HOOKIPA PAKE — Ua lohe
mai makou, ua loaa mai nei i ke Alii ka Moi, he mau lako keena hookipa pake, mai Kina mai maluna o ke Colombo, a ua hoihoiia keia mau lako no kona home ae-kai ma Waikiki kai.
HE KEAKA KUPUA — E malama ia ana i ka hora 7 1/2 o keia ahiahi Poaono he keaka kupua na Mr. W. A. Chapman a me Miss Ida Bonifon. O ka makamua keia o ko laua hoike ana maanei. E hele ae e ike ma ka hale Keaka Nika.
HE WAHI HAA ILI KEOKEO — Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Sikane Ausetaralia mai na Panalaau mai o ka Hema i ke kakahiaka Poalua iho nei, ua laweia mai maluna o kona oneki, he wahi haa nona ke kiekie he 35 iniha a me na makahikini he 19. E holo ana oia i Enelani.
HALAWAI A NA AMERIKA — I ke ahiahi Poaono aku nei i hala, i kulike ai me na olelo kahea ma na pipa alanui, ua akoakoa ae na puuwai Amerika maloko o ke Keena o ka Helu 2 no ka noonoo ana i ka na Amerika maanei hana kupono no ka la 4 o Iulai e hiki mai ana, a oia hoi ka puni ana o ko Amerika noho aupuni kuokoa ana malalo o ka inoa Ripubalika.
Ua lohe mai makou pakele o Rev. J. S Green o Makawao mai kaa i ka pali, eia wale no ka mea nana i hoopakele ia ia, kona lele ana i lalo a kai ia ka lio e kana keiki. Aka i ke keiki nae e kai ana, pakika aku la kekahi wawae o ka lio a kaa aku la i ka pali. Pomaikai maoli ka pakele ana, aka, aole no paha i haalele mai kona Akua, ia ia e make ia wa.
KE KILAUEA HOLO KEIA.— He hana nui ka Kilauea i keia hebedoma. I ke ahiahi Poakahi iho nei, holo e kaapuni ia Kauai a i ka Poalima iho nei no ka hoi ana mai.
— I ke ahiahi Poalima iho no, ua holo aku ia i Kalawao me ke Komite 13 o ka Ahaolelo a me kekahi poe i ae ia, no ko ka Ahaolelo hele kino ana e ike i ke kulana o na mea a pau malaila, a e hoolohe hoi i na hoopii a na mai lepera e kaukolo mau mai nei ma o na leta malu la a me na palapala akea. A ke kakahiaka Sabati hoi mai.
KEKAHI MEA HUNA A KE AKUA.— Ua ike ia kekahi i-a kupanaha mai a D. Puna mai, oia ka i-a kaulana e oleloia nei, " wahine hiu i-a. Ua oleloia ma ka Lae ino wale no o Kepohoni e ikeia ai. Ua ike ia iho nei ka oiaio oia moolelo. Ua pahaohao kona ano, alikealike he ano kanaka, he poo, he ihu, he pepeiao, he waha, he niho, he a-i, he umauma, he waiu, he mau lima, &c. He ano kanaka ia a pau loa ;— O kekahi hapa o ua i-a la, he kuala, he unahi, he hiu, &c. He ano i-a ia a pau loa. A eia no ia mea kupanaha ma ke Keena o kona ona, kanaha a oi ae makahiki, aole i ike ia ia mea huna a ke Akua. E hele oukou e ike maka. E ninau ia. D P.
NINAU IA MAKAIKAI O KONA.— E ae mai ia'u e ninau aku ia Makaikai o Kona ma kana e hooio nei, me ka olelo ana, " Ua haawi pio na puuwai eleele o Kona mai no na hoopii i ka Ahaolelo i ka liona o ke Aupuni Hawaii he mau hoopii manao ino wale no." E Makaikai o Kona, Owai ia mau puuwai eleele i haawi pio aku ? Mahea la i lilo ai ka liona luna o Kona Akau i liona no ke Aupuni Hawaii ? Ma ka wiwo ole anei i ka hoemi U H ? Ma ka wiwo ole anei i ka hoalala a me ka paipai e kipi ? a me ka manao nui e lilo i Kuhina Nui no ka Moiwahine ana e painuu nei. O oe pu anei ke kokua ikaika i ka inu apu awa i mua o Kamakole (w), i uka o Kainaliu N K. E hai mai, e hoao kaua e kakele ia kana imua o ke kahua o ka papa-pai, a malaila e haawi no au i na wehewehe a pau e hoole ana aole he Puuwai Eleele — a e hoomaopopo ai he ohana lokoino o ka lua ahi ka poe a pau e kokua nei. Ua oki au maanei a o ala mai oe e peku aku au. Owau iho no. JACKSON KAKUIHEWA.
Honolulu. Iune 19, 1876.
WANANA NA KE KAULA.— Mai na la i kaa hope ae nei, a hiki i keia mau la e kunewa nei, ua wanana ae la kekahi kaula o Kealakaa kona inoa, no ka mai luku e hiki mai ana. A ua kuahaua ae la i kana mau haumana e kuai i mau hainaka ulaula, i mea e pale aku ai i ka mai e hiki mai ana. Elua
ano hainaka, he ulaula, a he keokeo i hemu ia me na lihilihi ulaula. Ke ano o ka mai e hiki mai ana. Ke hiki mai ka keia mai, ma ka poe e ku ai ; a na keia mau hainaka e kipaku i ua mai luku nei. A ke ike nui ia nei na kane, wahine, kamalii, e lei ana i na hainaka o na ano like ole. Aole au e olelo ana, no kela a me keia mea e lei ana i keia mau hainaka i olelo ia maluna ; aka, no ka poe no i huli ma kana hoopunipuni. E na makamaka e noho mai nei, ma Hawaii a Kauai, e hoopau aku i keia hana lapuwale ! Oiai, eia kakou iwaena o ke au o ka malamalama e noho nei. Ke olelo nei ua kahuna nei, a me lakou nei ae e kii i laikini lapaau. E ! mai haawi oukou e ka Papa Ola i laikini, o nui ae kana hana ino, a oi ae mamua o ka mea kupono. J W IKEPONO Puiwa, Nuuanu, Iune 14, 1876.
NU HOU O NA AINA E !
Ma ke kakahiaka Poalua iho nei, ku mai ka mokuahi Australia mai Kikane mai. Eia iho na mea hou o na panalaau malalo nei :
Kikane, Mei 27.— Ua hooholo ia ka bila e kokua ana i ka laina hooholo mokuahi o ka Pakipika. Iloko o ka wa e hoopaapaa ia ana, ua olelo ia ke makemake nei ka poe hui e hoololi ae i ke ala holo a i Aukelana a i ke kaikuono paha o na mokupuni.
Melebona, Mei 27.— Ua pahola ae kekahi pau ahi nui i keia la ma keia wahi ma ka hale hana o Harper &. Co. Ua pau ka hale wili a me na waiwai i ka pau i ke ahi Ua koho ia ka poino he hapalua miliona dala.
Kikane, Mei 29.— Ua pahola ae kekahi lono, ke makemake nei ke aupuni e hoomoe ia ona waea moe moana ma ke ala a Tuscarora i ana iho nei.
Ke hooikaika nui ia nei ka manao o na hoomoe hou ana i lua no na waea moe moana mai Europa mai a i na panalaau ; a ua lilo keia manao i mea e holo aku nei holo mai na palapala kuka mawaena o na aupuni o ka hema a me na panalaau.
Mamuli o ke noi o ke aupuni o Fiji, nolaila ua hoouna aku ke aupuni o Nu Kilani i mau lako kaua ilaila.
Mai na Aina puni ole mai.
Ma ke au ana mai o kekahi moku kalepa mai Kapalakiko mai e holo ana i Calcutta, iloko o 17 la i ka Poaha iho nei, ua loaa mai keia mau mea hou malalo iho :
Wasinetona, Iune 1.— Inehinei, ua hoolohe ke komite o na aina e o ka Aha Senate i na hoopii ma o na elele la mai na Papa Kalepa mai o Nu Oliana, Savana Kaletona a me Raleigh, e kue ana i ka bila a ka Hale o lalo i hooholo ai e lilo ke Kuikahi Panailike me Hawaii i kanawai. Ua waiho mai lakou i ke kumu kue, o ka hookomo dute ole ia ana mai o ke ko paa a me ka laiki mai Hawaii mai, he mea ia e hoopoino ai i ko Louisiana, Misisipi a me na Karolina poe hooulu o keia mau mea. Ua hoolohe pu no hoi ke komite i ka Hon. E. H. Allen a me ka ka luna Senate Sargent pane aku i keia mau kumu hoopii. Ua waiho aku laua, o na huahelu e hoonuinui wale ana i na eka aina, ua hooi wale ia aku ; o na hooulu o keia manawa ma na Pae Aina, he uuku loa, a aole e mahuahua mai ana.
Ua ae o Don Cameron i ka la 30 o Mei, e lawe i ka oihana Kuhina Kaua. E hoohiki ia ana o ia i keia kakahiaka o Iune 1.
Ua lawe ae nei o lunakanawai Taft i ka oihana Loio Kuhina o Amerika.
He kipi kuloko ma Konatinopela, a ua kipaku ia ka.Moi mua a hoonoho ia he Moi hou no Tureke.
Nu Hou hope loa.
Nu Ioka, Iune 7.— Ua hai maopopo ia mai e ka Luna Hoomalu o ke Komite o ka Aha Senate, ke Komite o Lousiana i hoouna ia aku nei e hakaka i ke Kuikahi Panailike me Hawaii, ua eo ma ko lakou aoao ka pono, a e make ana ke Kuikahi.
Lokahi pu au i ke kokua nui i ka
Luna o Puna e like me ka ka Luna
o Kona Akau. Lai a ehu.
E na makaainana o Puna he oi ae ka pomaikai o kakou (na makaainana) i ko oukou lunamakaainana, oiai oia e noho ana iloko o ka ahaolelo mai na kau ahaolelo i hala a hiki wale i keia kau ahaolelo.
Eia kekahi, he kanaka naauao loa oia, a he paa rula no hoi. E ike auanei oukou e ko Puna poe i na pomaikai i loaa ia kakou mai a ia mai, a hanini ae la mawaho.
Ma ka ahaolelo mua ana i komo ai, oia hoi ke kau o ka makahiki 1872 ua ike ia he kakau kii hoohenehene wale no kana hana, aole no hoi ana wahi kanawai hookahi, nolaila, ua hoi aku la me ka puolo ole ma ka lima. Pomaikai io no kakou ia ia.
Ma ka ahaolelo o ka makahiki 1874 ua loaa i na makaainana o Puna ka pilikia ma ke kanawai mua e pili ana i ke koho ana i na lunamakaainana ma ko Poakahi mua o Feberuari o kela a me keia alua makahiki, no ka mea, o na Poakahi a pau o ka makahiki, he la ia i hookaawale ia e Pele, ke Konohiki oia Apana, no ka pii ulu i pomaikai no na hoa-aina ona, no ia mea, hoololi iho la oia i ke koho ana i na Lunamakaainana, ma ka Poakolu mua o Feb. o kela ame keia elua makahiki, oia wale iho la no kana wahi kanawai pomaikai hou no kakoo, a hu ae mawaho.
Ma keia Kau Ahaolelo hoi, ua ike ia ka hemahema o ka " nupepa Kuokoa" no kona hoohala ana i ka halahu o ka Luna a oukou o ko Puna poe. E kamailio pokole au maanei no ia mea.
Na ke'Lii S. G. Wilder ke noi, " e kauoha ia ka Lunakanawai Kiekie e hele mai e hoohiki i na Lunamakaainana a me na Kuhina i hoohiki mua ole ia," ua hooholo ka hale, a o ua Luna la kekahi o Puna iloko oia papale hookahi ; i ke kokoke ana mai o ka Lunakanawai Kiekie e komo i ka rumi Ahaolelo, ua ku ae la ka Luna o Puna a ninauu, " Ma kahi hea la o ko kakou Kumukanawai i kauoha ia'i ka Lunakanawai Keikie e hele mai e hoohiki i na Kuhina" E nana pu mai kakou i keia,
Ua kupono anei ia olelo noi a ka Luna o Puna ? Ua kohu anei ka pu i piha i ka pauda a me ka poka ke ki aku i ka manu, ina ua hoemu aku la oia i ka manu e lele e mamua ? Ua kupono anei ke olelo ae, e ai kakou, ina na haawi mua i ka ai ia hai a pau loa ? Ua nani anei ka hookipa ana mai i na keonimana iloko o ka hale, ina ua lilo mua kona hale i ka hoolimalima ia i kahi mea e aku ? Malalo o keia mau ninau, hookahi no haina oia hoi keia. Aole aole loa, pau loa no na ole makai, a me na ole mauka.
He mau wahi pua iki no kona ma keia mau pule ae nei, .malalo o na rula, ua oki no hoi ia. HONOLULU CITY.
Hoike a ke Komike Kula o ka Apana o Koolaupoko.
IA HON J. M. SMITH, Peresidena o ka
Papa Hoonaauao ; Me ka mahalo : O makou ke Komite Hoike o na Kula o ka
Apana o Koolaupoko, mokupuni o Oa-
hu, ke waiho aku nei i ka makou Hoike
imua o ka Papa Hoonaauao :
Ma ka hora 10 1/2 A M Iune 6, 1876, ua weheia na hana o ka la, ma ka " Pule a ka Haku." e ke Kula o Kaneohe.
Na kumu a me na haumana o na kula i hiki mai ma keia la hoike ma Kaneohe nei.
Kumu. Halekula. Haumana. E Aikue Hakipuu — J M Awa, Kahaluu 11 G K Paulino, Heeia. 16 Keikihookama, Kaneohe, 36 J M Kea, Kailua, 18 D Waiwaiole, Waimanalo. —
Kumumua — Kula o Kahaluu, 3 kaikamahine, l keikikane ; kula o Heeia, 5 keikikane, 4 kaikamahine ; kula o Kaneohe, he 8 kaikamahine, 6 keikikane ; ke kula o Kailua, 3 kaikamahine, keikikane.
Helukamalii — Kula o Kahaluu, 1 keikikane, 3 kaikamahine ; kula o Heeia, 5 keikikane. 4 kaikamahine ; kula o Kaneohe, he 2 kaikamahine, 1 keikikane ; ke kula o Kailua, 1 kaikamahine, 3 keikikane.
Himeni— Kula o Kaneohe me Heeia.
Ao Heluhelu — Kula o Kahaluu, Haawina 3, elima keikikane, 1 kaikamahine ; ke kula o Heeia, Haawina 85, he 5 keikikane, 3 kaikamahine ; kula o Kaneohe, Haawina 92, he 12 keikikane, 5 kaikamahine ; kula o Kailua, Haawina 22, he 3 kaikamahine, 1 keikikane.
Himeni — Kula o Kaneohe a me Kailua. Hoomaha ma ka hora 12 Hora 2 P M, Himeni — Kula o Kaneohe. Ao-kiko a me ke kakaulima, na kula a pau.
Helunaau, Mokuna 1 — 9 — Papa 1 a me ka 2, o na kula a pau.
Himeni Haole — Kula Kaneohe.
Haiolelo a me na olelo kike —Na ke kula o Kahaluu.
Helu La o ka wa kahiko o Hawaii nei — Kula o Heeia.
Himeni, " Kaulilua i ke anu Waialeale." Ke kula o Kaneohe.
Haiolelo, Himeni — Ke kula o Kailua.
Hookuu na hana, koe ka Arimatika a me ka Palapala Alua, no ka pau e ka manawa.
Ma ka nana ana a ke Komite i ka lakou mea i hoike ai, ma na mea i hai ia ae la maluna, o kela a me keia kula, ua nee malie loa ke kulana o na kula i keia wa, a i ke kaulike ana me na makahiki i hala, aole no i oi ae ko keia wa i ko ia wa mua. Ma kekahi nana ana, he mau mea ku i ka mahalo ia kekahi mau alakai ana o na kula a ma kekahi hoi, he mea e kanaloa ai ka manao o ke Komite, a ua manao ke Komite, he mau alakai ana ia i ka holomua o na kula.
Ua mahalo ke Komite ma ke ao pualu ia ana ma na kula a pau, mai ka poe hookuikui, heluhelu, a me na mea helu a pau, a he pono no i na kula ke hoomau aku pela ma keia mau aku.
Ua kaumaha ke Komite no ka hiki ole ana mai o kekahi mau haumana o na kula ma na kihi o ka apana, a ua kanalua ke komite no ka malama a malama ole ia paha oia mau kula.
Ua kaumaha ke komite no ka hoolako pono ole o kekahi o na makua i na buke kula i kupono i ka lakou mau keiki ke ao ia ma na kula, a ma ia hemahema i loaa i na makua, he ume ia, e hoemi ai i na keiki i lalo, nolaila, o ka manao o ke komite, o ka makaala o na makua e hoolako i na keiki me na buke kula, a e hoouna mau i na keiki i na la kula a pau.
O makoa me ka mahalo.
Na Komite { S. K. POKEA
{ J. K. KAAIA,
{ J. P. KAMAI,