Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 28, 8 July 1876 — NO GILIBETA KA IKAIKA! KA LUA OLE O KE KOA, A ME KA PUUWAI KINA OLE. HE MOOLELO KAHIKO NO ALABIONA! [ARTICLE]
NO GILIBETA KA IKAIKA! KA LUA OLE O KE KOA, A ME KA PUUWAI KINA OLE.
HE MOOLELO KAHIKO NO ALABIONA!
MOKUNA XIY. 4 OOE ani moa e ae. i manao ai o ka XjL mea wale 110 i puia'e ke aloha Belaneke a me kona mnkaa make, ka mea hoi a kona mau waimaka e hookuiukulu aua. Aole hookahi wale kona huli ana i hope e nana ai, a i ole ia, kona haohao ana i ka nehe a keia mau kapuai e nehe aua mahope koke o kona mau keehina wawne. No kekahi manawa loihi mahope iho, haalele iho la o Walatu i ka hale, a o Belaneke keia, ka mea i hulii iho i kona mau kuli ma ka aoao o kona maknakane i powaia, hoomau aku la ia i ka u ana a me ka honihoni ana maluna ilio o koua mau lehelehe oni ole, me ka nana ole aku i ko Tobia hele ana mai ma ko Belaneke aoao, a i ole ia, iuui ka onou ana aku iaia mai ona aku i ka manawa a Tobia i pahola aku ai i kona kouio pu ana aku iloko o ke kumakena no ka mea i make. No ka hookuko pinepineia aku, emi aku la o Tobia iloko o ka hale, a noho iho la maluna o ka noho loihi me ka namunamn iho no "\Valuta. "Aohe paha keia e hoolohe mai i ka'u a i ole la hoi ia o ka nana wale mai 110 la hoi," walii a kona namunamu. "Aole anei hoi, ua like ko'u maikai me kona, a ua oi aku paha inamua ? Ke makemake nei au e ike, owai la o maua ka mea i oi aku o ka pono e hooluolu iaia ? K.e makemake nei au e pepehi aku i kela kanaka waha eleele. E pepehi aku ana au iaia ; kui aku la oTobia i kana puupuu lima, ma ka poho o kekahī liaui me ka ikaika." "Ae," wahi a kona hoomau ana aku li ke kamailio mahope o ka hoomaha iki ana, "e nui ana no paha na hoaloha e like me ia, aka, e kiai aku ana au i ke kino o ka haku make ! Aole, ina aole ia e kamailio mai ana ia'u, ina wau i kupono no ke kamailio pu, a mino aka pu no hoi, alaila, aole au i kupono no kekahi mea e ae ; a naua 110 ia e kiai oia wale iho no, e like me kona makemake iho," t • Mahopo iho o ko Eelaneke hoouhi ana iho i ke kihei maluna o ke kino kup»pau o kona makua, pii aku la ia i ko* na keena maluna, a haule iho la malunu o kona wahi moe. Ke helo nku nei e poeleele loa, a o Tobi'a keia, ka mea nona ka maka'u ole ma na manawa a pau, hoomaka mai la kona halia mua, me he mea la na ike ia e kolo ana kekahi mea. laia i hoomakaukau ai e koe ae i ke ahi-koe no ke kuni ana i ka ipukukui, aia hoi, kikeke ana kekahi mea mawaho o ka puka. Ku ae la o Tobia no keia halulu, a waiho iho la i ke kukui ilalo. "Owai kela ?" wahi a ka ninau. Aohe pane mai mo ka leo, aka, he hoomaUuahua ana ae nae o ke kikeke ka mea loheia akn. "0 kekahi no paha o na makamaka " wahi a ko Tobia noonoo iho. "Ua lohi loa, no m makamaka ka holo m ū i keia po, a no ko'u makemake ole e noho hookdhi me kela kiuo, nolaila, e hookomo mai ana au iloko nei. w Me na lima haalulu, wehe ae la oia i ka pnka a hamama, a halawai ana he maka a he maka me Coni. Naaa pahaohao ako ia o Tobia, w 0 oet" wahi ana. M Ae, owau o ,Coni. Ua make iho nei ka ka haku. Anhea o Belaneke ?" Ko keia niuan, nala iho la o Tobia iloko ona. u Aia i ka hale ilon«, v wahi a kana h»i aku. "0! ua pono aku wahi a Cooi, me ke keehi mai e komo. u No keaha ia
ka men i ho*a ole ia ai ke kukui—ho-Qe ia i kukui, e wiki ?" \ "Mai hele hou mai oe iauei," wahi a Tobia. u LIa ike no oe, ua kipaku kela ia oe inehinei." "Aole, aole," wahi a Coui. "Nawai i olelo mai pela ?" "Ka! owau oo." ' l 0 oe." ! "Ae, aoho meae ae maanei e noho ha-! ku nei, owau wale no," wahi a ka pane. Ana aku la o Coni iaia mai ke poo a hiki i na wawae. "0! a owai hoi ka metf nani i hoonoho mai iaoe i haku, e hai mai ?" wahi a kana ninau aku. ' Owai ?" "Ae, owai ?" "Owau no? Owai auanei kekahi mea e ae, owau waleno? No ka hiki ole anei ia'u ke lawe i ka hana na'u e lawelawe aku, oiai ua make ia, a—a —" "Maanei aku o Belaneke, wahi a ka uauki a Coni. "Oiaio paha, i kekahi manawa e aku." "E nana mai oe e Coni ; ua like ko'u mana maanei me kou, nolaila, e noho ana au, a no kou lnwelawe ana i ka hana ma ke ano haku, a mare ana paha ia Belaneke, he pono ia oe ke noi mai ia'u no ia mau mea." "Noi aku ia oe i ke aha ?" wahi a Tobia. "Ao, aia a noi mai ia'u." "Nokeaha?" "No ka mea, ke makemake nei an e lilo i haku maanei no keia wa, a nolaila I lie pono ia oe ke malama ia oe iho. Kii ia aku ona kukui, ke lohe la oe?" "x\ole au e kii—hele oe iwaho—aole ou wahi mana iki maanei." "E hiki mai ana au maanei, ina he mana, a mana ole," wahi a Coni. "lua pela, e kahea ana au ia Belaneke." "Ha, lia!," wahi a ka akaaka a Coni. Kahea ia aku, a hoolohe aku i kana mea e kamailio ai. Kaheaia aku hoi." Aka, aoke nao he kahea iki o Tobia. /Yohe ona makemake iaConi e hoi hou mai, no ka inea, e ake ana ia e lilo iaia na hana a koni haku ; a m ilia paha o komo ka iini o Belaneke iaia, nolaila, hopohopo ai o lilo hoi auanei ia i kumu •keakea i kona aja hoomakaulii. Aka, ua puka ae no ka hoomanao iaia, aohe makemake o Belaneke iaia, aka, ua ike mo ia, no ko Balaneka oluolu loa, e noi aku no auanei ia ia Coni e noho. A aola no hoi he makemake o ua wahi Tobia nei e noho hookahi ia me ke kupapau, a oiai hoi o ka nolio ana mai o Coni, be hoolaukauaka ana ia, aka, ke pii iuo la no kona lili iloko iho ona. Noho mumnle iho la no hoi o Coni no kekahi m?mawa, alaila, kamailio ae la. "Ua loli ae nei ka ko manao? Oj loa aku ia o ka pono. E noho no au, aia wale no ko'u hele a olelo mai o Belaneke e hele au, aole mamua ae o ia manawa ; i nolaila, ina oe e manao ana e hoomalimali aku i kona aloha ame ka hana a ka makUa uiake, ua kuhihewa loa oe." A me keia mau olelo i pani akn ai o ; Coui i ka puka, a komo aku la iioko o ke keeua i waiho ai ke kiuo make, me ka waiho iho ia Tobia e naku poeieele maka imi &na i ka ipukukui i pahemo iho ai mai kona iiuia, Hiki aku la ia ma ka aoao oke kiuo make o kona haku i hala e, a nana iho la maiuna o kona mau hiohiona puanu-1 anu, a hauhau iho la na'lehelehe. "Ke olelo aku nei au ? na lilo he enemi no ? u na puopuu au i kui mai ai ia ? u f a e pakui aku ama aa. Aoie au i manao, aka nae, no ke kokoke loa mai o koa manavi& t uolaila, aole e hiki ia 7 u ke olelo ae, i he miuamiu» an, aka, o kou make ka mea e mamu ae ai ko'u euemi, a e hoo-1 ko aku ana au—ae, e hooko nka ana au j ia enemi. j Naua ae l;i ia bope f e haha ana no o j Tobia maluna o na wahie no ua ipuka-1 kui la i huule ai, a kolo malu aku la ia! me ka nehe o!e ma kahi o na puka uwai. | "Maloko ea," ke hawanawana liilii loa aku nei keia» me ka wehe malie loa
\i ka puka "Owau no. E noho malie oe, »ho pono ia ? u ke hana ae ika mea e puka ai o Tobe iwaho, mamua o kou puka mai." j u Ua pono ae la," wahi a Wili Ahiu, oiai ua lohe koke uiai la uo ia i ka leo o | ka mea e hawanawana aku nei, a hoo-1 maopopo iho la no, aka, e haua oe me ■ ka hikiwawe loa, e ku no au maanei, a j e kui no au ma kona poo ina uole ia e ' puka hikiwawe mai ana.*'I nui ke aho, mai puka wale mai oe, me ka piha ole o kou mau poho lima; ina nae e hiki ana ia oe ke hoopiha i kau%eke a piha, e hiki uo anei ia oe ?" wahi a ka hawunawana aku a Coui. "Aole," wahi a ka hoole mai a Wili. "Hamau" wahi a Coni ; "olelo mai nei hoi oe, e kokua mau ana oe ia'u no ko'u enemi. E hana oe pela i keia po, a na'u e hai aku ia oe i kahi a Tesetera i waiho ai i kana dala." "Hana auei oe pela?' ? "Hana no au. Aka hamau." Hooki koke iho la oia i kana kamailio ana, a ike aku ! i ia Tobia e lilo ana i ke kukni, hoopili aku la ia i kona poo ma kahi o ka hookui ana o na puka uwai, a hawamiwana aku la, E wiki oe. u Ua aloha au i ke kaikauiahine a ke kanaka au i pepehi ai, aka, aole nae ia i hoihoi mai i kq'u aloha—aole, ke makemake ole mai nei oia ia'u, a ke hoowahawaha mai la, Ua iioohiki au e lilo ke kaikamahiue ia'u ; e kokua mai oe i hiki ai iu'u ke lawe iaia a hiki i kekahi wahi e huna ai, kahi hoi e pakele ai ia iloko o ko'u mana, a ua'u no e kuhikuhi aku ia oe i kahi i waiho ai o na dala a Tesetera. Eae mai anei oe i keia ?" "E hana uo au, a ko hoohiki nei!" wahi a ka hooho a ka powa." "Ina e loaa ana ia'u he wahi manawa e hookaawale aku ai ia Tobia no ka wa pokole loa, alaila, e hoomaka kaua i ka hana ana." "E oki noau i kona kania-i, alaila, aoIo he mea nana e keakea," wahi a Wili Ahiu, me ka aa o na maka. "Aole, aole," wahi a Coni, "malia paha, oia karaimaau e mar nei, e pau ana kakou a pan i ka luku ia. He pono e pākele oia ma kekahi ano e ae, aole ma ka pepehi kanaka." "He oi akn, ina ma ka iniha hookahi a elua paha o ke kila/' wahi a Wili Ahiu." Aole loa oia e makemake i ka hapai ana ia hana ma ke ano pepehi kanaka ; ua maopopo no, ua lawa ke ino maluna ona, aka, he liana hoho wale ka aa ana e hooko aku pela. Ia wa koke no, me he mea la, na komo hou mai kekahi manao iloko o Coui. "Aole oia i ike, eia oe maanei." wahi a ka ninau. "Aole io no ia i ikewahi a ka powa. "Pehea anaiiei ia e haohao ai ?" "Aole anei ona haohao?" Pane mai o Coni, "He oiaio, he oi akn ia oka maikai. Ua loaa ia, &ka, pehea la auanei ia e pnka mai pi?" {Ade i pau.)