Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 32, 5 August 1876 — Ke Kau Ahaolelo o M.H. 1876. [ARTICLE]

Ke Kau Ahaolelo o M.H. 1876.

La Hana 70.— Poakolu, lolai 26. Halawai ka Ahiolelo e like rae ba maa. Hoike uni ke Komile Wae no ka nooooo ana i ka biU e pili aua i ka U koho bilota, a warho aui tie hoololi oa ka biU. Wāiiio ia ma ka papa. Hoike mii ke Komile W-ie no ki noonoo ana » ka biU e hoololi a ; i ka pinku 793 o ke Kauawai KiviU, a Wiiaoia inai be b:>o« loli oo ka bila Aponoia. Hoike nia-i ke Koinlle Wae no ka noonoo pdb i ka biU e hoololi ai i ka mokuoa 56 o ke Kanawai K:triicna, a waiho mai he b:la hoa ma kuhi o ka biU mna, aponoia. Heluhelu mua mii oMr Kauai he b'U e hoololi ai i ka p iuku l o ka mo ! vua% 4 o ke Kanawai o 1870. e pili ana no ka aihoe holoholona. Wuihoia no ka helohela alua. Na Dana o ka La. Hapaiia ka noouou aua no ka Bila Hiawina imua o ke Komite o ka Hale, P Isecberg ma ka noho. Nui mai o Mr Birch i Haawina no L K A Kaanapali §400. Mr Nawahi, e hoopanee lou ia keia noi. Hooleia. Noi mai o Mr Birenabi e hapai hoa Ka noonoo ona no ka uku o ka Luoakana. wai Hoomaln o Honolulu, a e hoomahuahua ae i $iOOO. llooleia. L K A Moio!coi 600 Mooiioloia Noi o Mr Aiiolo, na lilo o kona hoihoi aoa mai i kana Hoike Ilapain $50. Mr Barenab i, hoole loi. Oiai e nooooo oao i, na hoomiha ke kooiite a noho hou ma ka hora 1. Halawai hoa ke koaiite ma ka hora 1 auina !a. Hoololi mai ka Loio Kuhina, e hooliloia ia mau dala mamuli o ke kauoha aua a ke Kiaaina o Mōu'. I ka ninauia ana, ua hooholoia ka haawioa i noiia mai i L K A o Lanai $400 Mr Barenabi 420 41 Kalaukoa Hoole loa i ke noi a Mr Barenaba. Hooholoia 400 L K A Ewa & Waianae 000 Hooaoloia •• Waialua & Koolauloa 000 Mr Naukana e i mau apana hookolokolo okoa ko Waialua ame Koolauloa, a e ukuia laua 600 pakahi. Mr B >renabi 300 " ,f Naliaku 400 11 Hooh. L K A Koolaupoko 000 Hooholoia " Hnnalei & Anehola GOO " " Lihue, Kauai 600 " " Koloa " 600 «« " AYaīmea " 600 M K. Olelo Ah. Kp. Ap, 2 400 Mr Pilipo, e ukuia oia i $5.00 no kela U keia la. Mr KaUukoa §300 Hooholoia 400 K. Olelo lAhKp Ap 3 $300 Houholoia « 3 «« 300 " " 4 300 •< Na liloo ka Aha Kiekie 2,300 Noi o Mr Kanoalii 1,000

•• Mahoo 1,700 " Nahaku kar*ae loa Hooholoia 2 300 Na lilo o ua hoike, (Oi na hihii be .va (e okoiaeki Luo»kioawai e noh) aai i ke kau ina he pouo.) 300 Mr Kanealii e kap*e loa. Hooholo : a 300 Na hlo Ah Kp Ap 2 1,800 Mr Nahaleki 1,500 " Blrcn 1.803 Hooholoia 1,800 Na lilu Ah Kp Ap 3 1,800 Mr Maboe 1.500 Hooholoia 1,500 Na lilo Aii Kp Ap 4 600 Noi o Mr Nakaleka 500 11 KaUukoa 400 Hooholoia 600 Koai an»i ni Bi Kauawai 750 Noi oMr Bireh. # 500 " Nahaku kapai loa. Hoodoloia ' 500 N i Uko piHp*U oo ah« apaoa & hoomilu i haiia tm na lilo paī a <ae oku la». 1.500 Nui o Mr Mahoe hoopaaee loa »«. " Nakaleka 1,600 Hooholoia Hoopaoia ke konite a nohi hoa oia ka Poalima, a aponoia ka hoike. Hoopaaea ka Hale.

j La IIan& 71 —Poahi luUi 27. Hoonaka naliana e me k» unu. Heluhelu mai o Mr Kalaokoa be o;e!o hooholo, e kohoia i komite oana o huii ako i ka uku o ka Loio a ka Loio Kuhioa i hoolimalima aku ai, a e hoike mai imu* o keia Hale. Hooleia. I Kamailio enai ke Kuhinao ko naaiua e. j no kekahi miu mea i oaiia ma ka nupepa P C Advert : $-r, e p»ii ana i ka haiolelo a Mr Ila!steud. Heluhelu m»i o Mr Nawahi he olelo hooholo, e kuuoha ana i ke Kuiuoa W&iwai, e hoiho» aku i ua d »ia Sjl a oie Peso i ka mea a i ka poe hui paha naua i ha«»i oiai ia mau d-ila iloko o ka waihona, e hke lue ka nui a Ukou i Wiiho mai. Eia ka poe i kumaiiie ma ka ooao kue i ka olelo hooholo : Knhina Waiwai, ke'ii» Kaai, Kapeua a me Kahana, a o Mr Pilipo ma ka aoao kokua i kaolelo hooholo. Mahope o ka noouooia aoa, ua waihoiu ma ka pspa. Heiuhelu mai o Hon Kaai he olelo hooholo e kauoha aku aoa i ke Kuhina Waiwai e ooi aku i ka Moi e halawai ka Aha Ku kamalo, e uoouoo i ka waiwai io o ua d>ia "Uo 801," ame "Uo Peso l ,> . - Hooholeia. Ileluhelu mua mai o Hou Kaai he hila e kokua ai i ka hooholo mokuamahu pili aiua- Waiho ia uo ka heluhelu elua. lioolaha mai o Hon Smith he hila e hooIo!i ai i ki pauku II o ke kaoawai o pili ana i ka eihana ao palapala, i apouo ia ma k« ISG4. NA HANA O KA LA. Heluhelu akolu ia ka b:la e hoololi ai i ka mokuna 30 o na kan'iwai o 1874 e hoo* loli ana i na paukn 1452 a me 1453, o ke kanawai kivila, (i piii aua i na keiki kamehai. Hooholoia. Ileluhelu akolu ia ka hila e Hoololi ai i ke kanawai e kau paleoa ai i ka manawa e noi ai no na aie i ka waiwai o ka mea inake, a e hoololi ai i ka pauku 1247 o ke konawai k»viU, a e hoopau loa ni i ka mo« kuua 21, o na kanawai o 1870. Hooholoia. Helunelu akolu ia ka bila e hoomaua aku ai i ke Kuhiaa Kalaiaina i na laikini uo ua mea malama haoako. Hooholoia. Heluhelu akolu ia ka biU e hooleli al ka paokn 673 o ke kanawai kivila. Hooholoia. Hoopanee. La Hana 72—Poalima, lalar2B. Halawai ka Ahaolelo e like me ka mau. Hoike mai ke kom te o na aina oopuui me ua haua hou no ka noonoo ana i na palapala hoopii he 13, e ooi ana no na alanui a me na alahaka, a me kekahi mau palapala Tioopii e aku ; ua hooholoia e ke komite e waiho ia na paUpaia hoopii ma ka papa. Waiho ia ma papa. ' Hoike mai ke komite wae no ka noonoo ana i ka bila e hoololi ai i ka pauku 5 o ka mokaua 3 o ke kanawai hoopai karaima, e pili ana no ka uku hoopai o ka moekolohe. Hoihoi hou ia ka hoike ike komite oaua i Uwe mai. Hoike mai ke konvte wae no ka nooeoo ana i ka bila e hoololi ana i ka mokaoa 58 o ke kauawai karaima e pili aoa i ka hanai hipa, ua hoololi ia ka biia, a waiho mai i ka hila no ka heiuhela aiaa malalo o oa roU. Apoooia. | Huike mai ke kom:te wae oo ka nooooo | ana i ka b U e hooloii ai i ka pauku 780 o I ke kanawai k»viU e hoomahaahoa ana i na lunamikaaioaua, a waiho mai i ka biU me ka hoololi. Waiho ia ma ka papa. Hoike mai ke komite wae no ka nooooo ana i na biU a me oa palapaia hoopii e pili eoa ioa haku ame na kauwa, noi mai aoa, e waiho ia ma ka papa, a ooonoo pu me kekahi mao btU e pili ana ia mei, oia hoi ua w»iho ia ma ka papa. Hoike mai ka hapa uuku o kp komhe wae i koho ia no ka nooooo ana i ka bila e hoopau ai ke kaaawai hookamakama. Waiho ia a ooonoo pu me ka lilae pili aai. Hoike mai ke komiie wae i koho ia oo ka noonoo aoa i ka bila e hoololi ai i ka pauku 5 o ka mokuaa 3o ke kaoawai karaima e uoi mai ana e hoopanee ia ka, b»U i waiho ia ako. Waiho ia ma ka ! | Hoike m»i na komiaUa i kaooha ia e I oouhi a e hoohai i oa kaoawai o ke aopooi : e like me ke kaaoha aaa a ka Ahaolelo i ; hala. Waiho fa ka hoike e pai. Hoike msi ke kooite wte i koho i» oo ka 000000 aoa i ka btU e hoolo!» ai ī ka pinko 1477, o ke kaoawai i»vila. Uj

haopoaopono ia ka b.l« mu«. • noi tua} • | hooholo io» » ka tnla me ka hoololi. \V»j. ho i& mi k«i pspa. Ileike mai ke komite ivto no ka noonoo : »09 i ns b la e hoololi i *a piuka 239, a - me 2(2 o ke kaoawei Kivila ; ua waīUo ia ; ka b;U mua ma ka papa, a waiho tnai he f b Ui hau oia k»ht o kā biU rau«. Apoaoia.. LUluhesu raa» o Ilon Kau ho olelo hoo- ' liolo, o hilioei o'e ana i oa lala o ka Pepa : Oh, no ko Ukou hoopae ana m»i ma ke > awa i ka mokuahi tt AußtMlia^ ,, me ka mai ! pout>uu liiln, a e kauoha &bo ke Kuhina e olelo akn i ka Moi, e hoopao : ia na lala o ka Papa Ola, a aio tia luua a kakou i koho ai. ' Kamailio mai o Iloa Wail#, ma ka aoao I kue i ka o'elo hooholo, me ka olelo mai, j ua malama maikai ka Papa Ola i kt hoo- j pae atiH mai i keia mokuahi, me ka p»pa j ikaika la o na ohua i hoi mai, koe wule no i ke kumu o ke kula nni o Lahaioaiuna i | kooa ho »le aoa i kaua mea i mua oi, 1 me ke noi mai e hookou aku i keia ia ia ia e hoi i L-ihiina, ua hilmai makou ia ia he kanaka naauao, eia ka e ae mai ana ota ia 1 makou i ka po nei, a hoolo mai i keia ke. | kshiaka. Ina i kauoha mai ka Moi i ko'u | paUpala Aookohu e hoihoi aku, alaila, o ! ko'u olioli uui iio ia, no ka mea, aolo oiha- | na e ae a'u i lawei&we ai, i oiaku ko'u ho- ! inoiuo ia mai, e liko me keia oihana uku | o!e a'u e lawelawe ne : , oiai ua la o kuu ola 1 aua, me keia mau manao a'u i hoakaka ! aku noi, oia wale uo ka'u mau olelo e pale i ai u'.'u a me ko'u mau hoa o ka Papa. Eui na mea i kamailio ma ka aoao kokua i ka olelo hooholo, Hous Kaai, Nawahi Preston, B.iTenaba, Birch. Eia ka poe i kamailio ma ka noao kuo i ka olelo hooholo, WaiU, Grceu. o ka noonoo ia auo, ua hooholo ia ka olelo hoohoio, mo ko kakau ana i na ae me na hoole, a eia ka poe ma ka aoao o nokua aoa e hoopau i ka Papa Ola. Kaooa, Moehouua, Mrtrtin, Kaai, Kahuila, Kauenlii, Halstead, Kamauoha, Pilipo, L'lika* lani, Kauai, Birch, Kaiii, Gay, Helekuoihi, Barenaba, Kalaukoa, Aiwohi. Nawahi, Halemanu, Mahoe, Nahaku, Wana, Naukaua, N*kaleko, PrestoD, Mahelooa, Kahanu, hui >;i he viS Eia ka poe ma ka apono aku, aole e hoopau i ka Papa Ola. Green, \Valker, Kakelaopio, Kakela-makua, Moaoauli, Ake, Kamika, Paulo, Kaiue, hui ia he 9 wale uo, noUila, ua hooholo ia ka olelo hooholo. Hoike mai ka Pcresidena, i kekahi p»iapala i waiho ia mai aia ka pakaokau i kakau iooa ia e na kauka 7. Waiho ia e pai a hoolako mai i na hoa o ka hale. Hoopanee ka Hale. La Haka 73.—Poaono luiai 29. Noi mai o Mr Gay e hapai hou i ka nooaoo ana o ka olelo hooholo e hīiinai 010 ana 1 ki* hana a ka Papa Ola. Mahope o ka hoopaapaa loihi ana i komo ai na Kakela eloa, Smith a me G«y f ma ka apono, a me Messrs Kaai, Prestun a mo B rch, ma ka aoao kue, ua hoole la ko ooi. | Hoopanee ka Hale. J La Hana 74 —Poakahi lolai 31. | Halawai ka Ahaolelo e like me ka mau. $ l Heluhelu mai o Mr Preeton, he hoopii | mai na kauka haolo mai o Houolulu, e | hooloh hou i ka bīU e los% ai ka lawelawo | aoa i ka oihani Upaau iloko o keia aopa- [ o« ; milaio o keia maa kumo. I Ua kue \ kei% b la i ke Komukaoawai o ka aina. 1 2 He lima kakauh i keia e kaili wale aoa | i ko makoo pooo a me ko makou ike. 3 Aole oo makoa e laweUwe aoa i ka oi- [ haoa kauka ke hooholo ia keia hila. 4 Ua | kopooo ole ko hooko ia keia biU i ko ou- | koa ha&ohaoo, a ua hoomakaukau pa lakou I he bita hou. Waiho ia ka hoopii a me ka j bila ma ka papa, a noonoo pu me ka bila moa. He)ab»lu mai o Mr Aiwohi, he hoopii mai KohaU mai, e lilo o kaoka Kamikana (Dr Thompaoo) i kauka kaahele oo Hawaii Akao. Waiho ia a noonoo pa me ka Bila Haawio». Heluhelu mai o mr Naokana, be hoopii mai kekahi kaoaka hookahi aai o Waialu», • uko aku ia la i 240 d»la, oo ka malam» ia aoa o ka hookolokolo maloko o kon» hale, mai 1663 mai a h>ki i 1875. Waiho ia a 000000 pu ia me ka Bita Haawina. Ma ke ooi oa hookuu ia aka ke'lii laeoi berg e holo i kna la oo Kauai, me ka maopopo ole o ka maoawa e hoi mai ai. | Hoike mai ka Perfg deoa he palapala ; mai k* Hoo S M Kamakao mai, e ooā mai I I ana t koua uku laoai»*fc&aiaao2, i ka oi- J | oao ia aua, ua hooholo ia aku kooa oko. i 1 i

11 U«IoMq ro»i K»»i he ole'o bo> ho< ' 10, e ta*wi ia ka nau& i k« Kohioa Wai ' «%i e uka iko $7,790 mat loku *e o da d»t» i e oie i» oo kefcth' h«os. do k* lawe i'a ao« esi uei o u« p«ke m»i Kin» 01*1, i keia ra«o !* m»i oei. Hoob< - ioia. M» ke ooi, oa hookuo ia eku o Hoo Kaoai »me lv*ooa, e ho!o i Kauai a hoi mai i ke Poalim*. Helohela mai o Hoo Ka&i. he oloio hooho!o, c aku i« oa luna aupuui a pao, tko | lakou uku no ke miiiina o luiai 18<6, e l'ke oae ka B*U Haawina o 1&74 Hoololi cd»! ke'lii Kapeoa Hoke rae na lilo kek*hi ooa aha k«aponi a pao. IIoobo!o ia ke olelo hoohoio roe ki hoololi. ! Xla ke nui, aa kap«e ia na ro!a, a helu helu oiua mai I* o Mr Nahako he b.U e | hoololi ai i ka paoko 435 o ke kao»wai ki-1 j vila, me ka hooiaha mna ole ia. Ma ke noi, oa kapae boo ia na rula, be-! ' luhela alaa ia ks bila, a waiho ii no ke j kakao poepoe a ma ka Poahi» ae oei e helohelu akolu ia ai | Na Qan*a o ka Lk. ) Nooooo ia ka liili (liawina imna o ke j komite o ka Hale. Ke'iii M«rtin ma ka j noho. Uoolako aoa i keeoa o ka Lunakanawui Kiekie « 1300 , S'j'i o Mr Kaoealii Kapie loa. Oooholoia 300 Pai i ka buke 3 o na olelo.hoolKilo o

ka aha kiekie $2,100 Noi o Mr Kaoeahi Knpie loa " Nahaku e pai ia ma ka olelo Qawaii a me faa olelo Hooholoia. Ohuna o ko sa Aina k. l'Ko oke Kohioa $10,000 Noi o Mr Kahukoa 0,000 " B rch e i ka noonoo aoa i keia b&awioa mahope. Noi o Mr Lilikalani 8.000 Pil.po 7,000 ' I ka ninau ia ana no ka ukn he 10,000, ua hoole ia, he 28 hoile, he 7 ae. No ka 8,000, eia ka poe mikeinake ao>i e hoomau : no i ka oka o na Kuhioa e like me kela kan Ahaolelo, Ahol(>, Kuiue, Kamnnoh», Lilikaani, Naili, B'ich, G*y, Utlekur.ihi ( Walemanu, Nahako, Preston, Kuiua, bui me 14 alii,likc 26, ma k* 8,000. EU ka poe ma ka hoemi i mea e psu ai ; ka pilikia. Nt» rnea mahalo ia, Kaneelii, ; I'ilipo, Ha'aleail, Kulankoa, Aiwoh', Na- : w;ihi, Mahoe, Waterhouae, Nakaleka hui ; ia he 9 walo uo mau hoemi lilo mu keia ; haawin», ooUila ua hooholo ia i 8,000 oiau a-lu (daU) ka uku no ke Kuhina o ko ua . ama e. Uku o ke Kakaiiulelo $4.000 : Noi o Mr N ikaleka 3,000 ; Hooholoia 4,000 N.i lilo keena o na luna ma m aina e ■ Hooholoia 1,500 j Pookli* me kela lilo keia lilo 1,800 | Nv»i o Mr Mahoe 1,500 Hooholoia 18,00 Elele i na aioa e 6,000 Nui o Mr Pilipo Kapae loa. lioopanee ia a mahope. ' Nu Komiaina oka Moi ma Lediua, i Hooholoia 1,000 Kokua a hoihoi mai i ua kanaka Hawaii ; ilihuoe mai na aina e ni«i 1,500 Hooholoia Hoopau ia ko komilo a uolio Dou ina ; ka Poakolu. lloike inai ka Lunahoomalu : oko kooiito. Aponoia.,, i Ninau mai ke'lii Kaai iua Kuhina no kana olelo hooholo e uoi aku i ka Moi e halawai hou ka Aliakukamalu e noouoo uo na ilala peso ame sol. Paue mai ua Kuhina ke noonoo nei ke aupuni uo ia mea. I Ma ke uoi, ua hoihoi hou ia aku ka boi- | ke a ke komite oo ka nana ana i ka Huele. I Heluhelu mai oMr N<hako, he olelo t hooholo, e noonoo i« ka B<la H«awina i | kela la keia I». Hoohoioia. | Hoopauee. | Mai iiana uo ii ahi —-1 ke kohi oka po ! o ka la 23, he po S»b4ti ia, ua hoao J»e la | ke ahi e haoa io i ka hale laaa o kekahi ; keiki kamaiiua o k» la wela o K*oepuniu ! ma Waiauae uei, oia hoi o Mr ia ia j e mee ana me kana wahine, ka Uua hiapo 1 kaikamahiue, ko Uua mara* ; aia lakoo maluoa o keknhi hale la iu a o ko laua mao knpuoa kai ka hsle ilalo. Ao ka ipu-ku-kui mahu oka Inlo o luoa ua hoemi ia kona a, aoa pio no mahope iho. Ai ka | manawa i hoiko ia'e U, oa puoho ae la ko lao« makuihioe, a naoa aku ma kekahi ooao oka rumi, e a mai ana ke ahi, e pii pololei ana iluna oka lanai oka romt, a kahea ae Ia oia, pau kakou ike ahi e ! Pao kakoo i ke abi o!! • ala ae !• o Mr Leleo, kaiu Kaikamahioe a uht aku la i ke ahi i na huluhulo, me ka maoao, he aila mahu. Aole oaa i pio, ua hiki koke mai la na kokua, a na Ukou i hooikaika • pakele. Oke kumu o ke ahi, aole akaka, oiai Q| pio ke kukui, a oa maoaoia, na ka iol* ke ahi, oa kauo ia ka papaa kokaepele, a oa a, o kahi o ka hale i poino, aole i mahoahoa, aka, oa paka nae kaola oke ahi mawaho oka laoai oka rumi, aaa loaa • •k« U: aa pakekewai aka poe kokoa a pakeU, o ke kahu o Waialoa, J. N. Paiko* II • 06 ko makoo haioleio, Hr. Kihatowai, o laoa po kahi i kono boboot iloko oni Ikoopio ao», iio oa uilaoi ana a ke ahi, aole flo he mao mea i poino. oole ao hoi n« ola Aloha no. F. W. Kaawaloa. K«oi aile, W. lalai 21, 1876.