Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 34, 19 August 1876 — Page 4
KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AU OKOA I HUIIA.
MA KE KAUOHA.
Na Kanawai o 1876.
HE KANAWAI
E hoololi ai i ke Kanawai i kapa ia " He Kanawai e kauoha ana na mea a pau e lawelawe ana i ka Oihana malalo o ke Aupuni e hookupa ia lakou" (Mokuna XLII o na Kanawai o 1874 ) E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaololo o ko Hawaii Pae Aina i Akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni.
E hoololi ia a ma keia ua hoololi ia no ka pauku akahi, o ke Kanawai i kapai " He Kanawai e kauoha ana i na mea a pau e lawelawe ana i ka Oihana malalo o ke Aupuni e hookupa ia lakou" i Aponoia ma ka la 1 o Augate 1874, (Mokuna XLII o na Kanawai o 1874) a penei e heluhelu ia ai.
Pauku I. Mai ka la aku e hooholo ia ai keia Kanawai, o na kanaka a pau i hanau ma ka Aina e, i hookohu ia i kekahi Oihana loaa malalo o ke aupuni mamua ae o kona hoomaka ana e lawelawe ia oihana, e hoohiki oia e hookupa e like me ka mea i hoakaka ia ma na pauku 430 a me 431 o ke Kanawai Kivila.
Aponoia i keia la 3 o Augate M. H. 1876. KALAKAUA R
HE KANAWAI. E hoololi ai i ka Pauku 1 o ka mokuna 14
o na kanawai o ka M. H. 1870, e pili ana
no ke kuai ana o ka awa. E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa
iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke
Aupuni :
E hoololiia a ma keia ke hoololia nei ka Pauku 1 o ka mokuna 14 o na kanawai o ka M H 1870, a penei e heluhelu ia ai ua Pauku 'la.
Pauku I. E hiki no i ke Kuhina Kalaiaina ke haawi i palapala ae i ka mea kupono e noi ana ia ia, e kuai i ka awa no ka makahiki hookahi, ke haawi ia ia ka mea e noi mai ana i elima haneri dala no ka palapala kuai Awa no Honolulu, a ekolu haneri dala no ka palapala ae ma Lahaina Wailuku a me Hilo, a i hookahi haneri dala no na Apana e ae ;
Aka hoi, aole no e oi aku na palapala ae kuai awa mamua o na palapala ekolu no Honolulu, a elua pakahi no Lahaina, Wailuku a me Hilo, a he hookahi no kela a me keia Apana Auhau e ae. Eia hoi kekahi, o kela a me keia mea e noi mai ana i ka palapala ae kuai awa, e hoopuka mai no oia i kana olelo noi mamua ae o ka la 1 o Novemaba i kela a me keia makahiki, a e hoomaka ia ke kuai ana malalo oia palapala ae ma ka la 1 o Ianuari ma ia hope iho, a ina e oi aku ka nui o ka poe noi palapala ae mamua o ka nui o na palapala i ae ia ma ke kanawai, alaila e kuai kudala ia ua mau palapala'la ma kahi maloko o ka Apana a ke Kuhina Kalaiaina e kauoha ai, aole nae e emi ke kumukuai ma ia kudala ana malalo o ka palena i hoakaka ia ma keia Pauku.
Pauku 2 E lilo keia i kanawai mai kona la aku e Aponoia'i, a o na kanawai a pau e kue ana i keia ua hoopauia.
Aponoia i keia la Ekolu o Augate M. H. 1876. KALAKAUA R.
HE KANAWAI. E hoololi ai i na Pauku 796, 797, a me 799,
o ke Kanawai Kivila.
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa
iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke
Aupuni :
Pauku 1. E hoololi ia a ma keia ua hoolohi no ka Pauku 796, o ke Kanawai Kivila a penei e heluhelu ia'i :
Pauku 796. I na i kekahi manawa e hoopii aku na kauaka koho he kanalima a keu aku paha o kekahi apana, imua o ka Hale Ahaolelo, e olelo ana ua koho ia kekahi kanaka i lunamakaainana no ia apana mamuli o ka uku kipe ana, a o kekahi hana paewaewa e ae paha, a e olelo ana paha, he kupono ole ma ke kanawai ua kanaka la, alaila na ka Hale Ahaolelo e imi aku i ka oiaio a me ka oiaio ole o na kumu hoopii, a ina e maopopo ia lakou, ua oiaio ka hoopii ana, e hooholo koke lakou ua noa ke kohoia ana o ua kanaka la, a ua lilo i mea ole.
Pauku 2 E hoololi ia, a ma keia ua hoololi ia no ka Pauku 797 o ke Kanawai Kivila, a penei e heluhelu ia'i :
Pauku 797. Aia a hooholo ka Hale Ahaolelo, ua ole ke kohoia ana o kekahi kanaka, a ua lilo i mea ole, e like me ka olelo a ka pauku maluna ae nei, alaila na ke Kakauolelo o ka Hale Ahaolelo e palapala koke aku i na Luna Nana koho o ka apana kahi i kohoia'i ua kanaka la, e hoike ana ia lakou ua hoopauia kona kohoia ana. A loaa mai ia Palapala hoike i na Luna Nana, e hoolaha koke aku lakou imua o ke akea, he umi la mamua, i ka manawa e koho hou ai, alaila, e koho hou na kanaka koho oia apana i Lunamakainana no lakou e like me ke koho ana ma ka la i oleloia ai ma ke Kanawai.
Pauku 3. E hoololi ia a ma keia ua hoololi ia no ka Pauku 799, o ke Kanawai Kivila, a penei e nelunelu ia'i :
Pauku 799. I na e hoohakahaka ia ka noho ana o kekahi apana, oiai e akoakoa ana ka Ahaolelo alaila, na ke Kakauolelo o
ka Hale Ahaolelo e palapala koke aku i na Luna Nana koho oia Apana, e hoike ana ia lakou no ia hakahaka ana, a na ua mau Luna Nana la, e kauoha koke ana a e hoolaha a e hana i ke koho hou ana, e like me ka olelo o ka pauku maluna ae nei.
Pauku 4. E lilo keia i Kanawai mai kona la e apono ia'i, o na kanawai a me na hapa kanawai a pau e kue ana i keia e hoopau ia a ma keia, ua hoopau ia no ;
Aponoia i keia la 3 o Augate M. H. 1876. KALAKAUA R.
HE KANAWAI.
E hoololi ai i ke kanawai i kapa ia " He kanawai e hoopau loa ai i ka Oihana Lunakawai Kaapuni o ka Mokupuni o Oahu i aponoia ma ka la 13 o Iulai M. H. 1874. (Mokuna 9 Kanawai o 1874 ) E hooholoia ia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni :
E hoololiia a ma keia ua hoololiia no ka Pauku 4 o ke kanawai i kapa ia He kanawai e hoopau loa ai i ka oihana lunakanawai kaapuni o ka mokupuni o Oahu a penei e heluhelu ai.
Pauku 4. O na hihia a pau malalo o keia kanawai ua hiki no e hooloheia e kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, ma ke keena ma Honolulu, a i ole ia ma ka Apana kahi i ulu mai ai ua hihia nei, a ua kauoha ia kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie i oleloia e hele kaapuui ae i ka Mokupuni o Oahu, i ka manawa ana i ike ai he kupono no ka hoolohe ana i na hoopii hou ae a me na hana e ae i laweia mai imua ona, a e hoolaha aku oia i ka lohe i hookahi hebedoma mamua, iloko o kela a me keia apana e hui ana i ka manawa a me kahi e kukuluia ai kona Aha, e kapili ia ka olelo hoolaha ma kahi kupono maloko oia Apana, a o kekahi Lunakanawai e hoolohe ana i kekahi hihia hoopii hou malalo o ka mana o keia kanawai ua haawiia iaia na mana a pau i haawiia e na kanawai i na Lunakanawai Kaapuni o na Apana Hookolokolo Kaapuni e ae ma na hihia oia ano. Aponoia i keia la 3 o Augate M. H. 1876. KALAKAUA R.
HE KANAWAI
E hoololi ai i ka Pauku l o ka Mokuna 37,
o na Kanawai Hoopai Karaimai. E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni :
E hoololiia a ma keia ke hoololiia nei ka Pauku l o ka Mokuna 37, o na Kanawai Hoopai Karaima a penei e heluheluia'i.
Pauku 1. O ka mea ikaika kupono i ka hana, e aea wale ana ma kela wahi keia wahi, e nui wale ana i ai nana, a i waiwai paha nona, a me ko ka hale ona, a o ka mea nele paha i ke ola kupono, nona iho, a e noho palaualelo ana, a e ai ana i ka hai ai, a o ka mea aea wale, a aole hoi he hiki ia ia ke olelo pololei nona iho, e hiki no ke hopu ia oia, a e laweia imua o kekahi lunakanawai hoomalu a apana paha, a ua loaa ia lakou ka mana e hoopaa iaia iloko o ka hale paahao ma ka hana oolea no ka manawa aole e oi aku i ka makahiki hookahi ; a i ole ia, e hiki no i ka Lunakanawai ke hoopaa i kela kanaka ma ka palapala hoopaa e noho me kekahi kanaka mahiai, kanaka kanu ko, a kanaka mahiai e ae paha, a i ole ia, me kekahi oihana mikiala, a hana akamai e ae, a ma na hana malama ohaua, no ka manawa aole oi oku i na makahiki elua i ka wa hookahi ; O ka uku (ina he uku) i loaa mai mamuli o ka hana o ka palaualelo i hoopaa ia, i elua hapakolu e lilo iaia a hookahi hapakolu e lilo i ke aupuni ; a ina i hana ole ua palaualelo nei i na hana kupono i haawiia aku iaia e hana, a ina ua hoole paha e hana i ua mau hana 'la, alaila, ua hiki no i kona haku i hoopaa ia aku ai e hoopai iaia ma ke ano kupono e like me ka olelo a ka Lunakanawai o ka apana kahi ona i noho ai i kela manawa keia manawa.
Aponoia i keia la 18 o Iulai M. H. 1876 KALAKAUA R.
HE KANAWAI.
E hoololi ai i ke Kanawai i kapaia " He Kanawai e kau palena ana i ka manawa e hiki ai i na mea i aie ia, ke hoike mai i ko lakou koi i ka waiwai o kekahi mea i make a e hoomaka i ka hoopii ina i hoole ia ko lakou koi, a e hoololi ana i ka Pauku 1247 o ke Kanawai Kivila," i Aponoia ai ma ka la 23 o Iune M. H. 1868, a e hoopau loa i ka Mokuna XXI o na Kanawai o 1870. E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni : Pauku 1. E hoopau ia a ma keia ke hoopau loa ia nei ka Pauku 11 o ke kanawai i kapaia " He Kanawai e kau palena ana i ka manawa e hiki ai i na mea i aie ia ke hoike mai i ko lakou koi i ka waiwai o kekahi mea i make, a e hoomaka i ka hoopii ina i hoole ia ko lakou koi ; a e hoololi ana i ka Pauku 1247 o ke Kanawai Kivila" i aponoia ai ma ka la 23 o Iune M. H. 1868.
Pauka 2. A e hooholo hou ia, e hoololiia, a ma keia, ke hoololiia nei ka Pauku III o ke Kanawai i oleloia maluna ma ke kapae
ana aku i na huaolelo, " a i ole ia, e ka Lunakanawai paha" ma ka lalani elua, a penei e heluhelu ia ai ua pauku la, Ina e hoole ia ke koi e ka Luna Hooponopono Waiwai, a o ka mea Hooko Palapala Kauoha paha, alaila e hoopii ia ka Luna Hooponopono Waiwai, a o ka mea Hooko Palapala Kauoha paha, iloko o na malama elua mai ka la o kona hoole ia ana, a i ole ia, iloko o na malama elua mai ka la aku i kupono ai ka hookaa ana, a i ole alaila ua hoole mau loa ia.
Pauku 3. A e hooholo hou ia, e hoololi ia a ma keia, ke hoololi ia nei ka Pauku 5, o ke Kanawai i olelo ia maluna ma ke kapae ana i na huaolelo " a Lunakanawai paha" ma ka lalani hope oia Pauku, a penei e heluhelu ia ai ua pauku la.
E hoololiia a ma keia ua hoololiia ka Pauku 1247 o ke Kanawai Kivila ma ka hoololi ana mahope iho o ka huaolelo " hoolina" ma ka lalani 4 i keia mau huaolelo. Koe nae na hoopii no na koi i hoole ia e ka Luna Hooponopono Waiwai, a o ka mea Hooko Palapala Kauoha paha, e like me ka olelo o ka Pauku 3 o keia Kanawai.
Pauku 4. A e hooholo hou ia ; no ka mea o ka Mokuna XXI o na Kanawai o 1870, oia hoi ke Kanawai i kapaia " He kanawai e pili ana i ka aponoia ana o na Bila Aie i koi ia mai ka waiwai o ka poe i make, i aponoia ai ma ka la 18, o Iulai 1870, ua pili i ka mea hookahi, a ua manao ia he kanawai e hooko ia ai ka Pauku i manao ia e hoopau ma ka Pauku I o keia kanawai. A nolaila o ka Mokuna XXI o na Kanawai o 1870 e hoopau ia a ma keia ua hoopau loa ia no.
Aponoia i keia la 3 o Augate M H 1876 KALAKAUA R.
HE KANAWAI.
E hooko ia ai kekahi kuikahi mawaena o ke 'Lii ka Moi a me Amerika Huipuia, i kakau inoa ia ma Wasinetona ma ka la 30 o Ianuari 1875.
No ka mea, ma ka la 30 o Ianuari 1875, ua hana ke 'Lii ka Moi i Kuikahi me Amerika Huipuia, ma ke Kulanakauhale o Wasinetona, a oia Kuikahi ua aponoia e ka Moi, ma Honolulu ma ka la 17 o Aperila 1875 a ua haawi aku a haawi mai na hoapono ana ma ke kulanakauhale o Wasinetona ma ka la ekolu o Iune oia makahiki no. A no ka mea hoi, ma ka Pauku 5 o ia Kuikahi ua oleloia, e lilo ua Kuikahi la i kanawai mai ka wa e aponoia ai a hoolaha ia e ke Alii ka Moi o ko Hawaii Pae Aina, a i aponoia a hoolaha ia hoi e ke aupuni o Amerika Huipuia, a e hooholoia hoi na kanawai e hooko ia ai e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia, Nolaila,
E hooholoia e ka Moi a me ka Hale Ahaolelo o ko Hawaii Pae Aina i akoakoa iloko o ka Ahaolelo Kau Kanawai o ke Aupuni :
I ka manawa e loaa mai ai i ka Moi na hoike kupono e maopopo ai ua hooholo ia e ka Ahaolelo o Amerika Huipuia na kanawai e hooko ia ai na mea i oleloia maloko o ke Kuikahi i oleloia a ua kukala aku ua loaa mai iaia na hoike o ia ano ; mahope mai o ka la oia kukala ana e hookomo ia mai na waiwai a pau i hai ia malalo o ka Papa Helu mahope iho nei, ina he mau waiwai ia i hoouluia, i hana maoli ia, a mahi ia paha maloko o ke Aupuni o Amerika Huipuia, oia hoi na lako mahiai, na holoholona ; Bipi me ka Puaa miko, na io o kela a me keia ano i kopi ia a kopi ole ia, kamaa Buti, a kamaa maoli ; Huita, Bale kulina, palaoa, huita, palaoa, kulina, berena, a me na hua ai o kela ano me keia ano na uinihepa, puna, puna-eleele (cement) waiu-bata, waiu-bata-paa, aila puaa, aila bipi, dala i hooheehee ole ia, lanahu, na kaula o na ano a pau, na lako moku me ke ka, kepau (pitch and resin), wai hoomaloo pena i hoomaemae ia, a i hoomaemae ole ia paha, keleawe a me na keleawe kapili moku, nui a me hao-poho, pulupulu a me na mea i hanaia mailoko mai o ka pulupulu ; o na ano waihooluu a pau, a i hooluu ole ia paha ; na hua, ia, io-leho a me na mea ola e ae e noho ana maloko o ke kai a me na mea i hanaia mai ia mau mea mai ; na hua o na laau o na ano a pau ; hua laau iwi a me na mea ulu, maloo a maloo ole, i hana ia a hiki ke malamaia no ka manawa loihi, a ua hana ole ia paha pela ; na lako hao o na ano a pau ; na ili bipi, na ili hulu, na ili holoholona o na ano a pau, i hooluuia a hooluu ole ia paha ; hao apo pahu a me na kui hoopaa apo pahu ; na kui maoli o na ano a pau, mai ke nui a i ka liilii loa ; ka hao, hao a me ke kila a me na mea i hanaia mai loko mai o ia mau mea ; ili i hooluuia ; na papa me na laau hale o na ano a pau, o ke ano poepoe, kalaiia, olo ia, a i hoomaemae ole ia, ma ke ano okoa a hapa paha ; na puka hale, puka aniani a me na puka olepelepe ; na enigini mahu o na ano a pau, a me na lako o ia ano a me na apana ota a me ka mauu maloo ; pepa, na lako palapala a me na buke, a me na mea a pau i hanaia ma ka pepa a me ka laau paha ; aila mahu a me na aila hamo a hoomalamalama o na ano a pau ; na mea kanu, na laau ola a me na hua kanu, raiki, ko-paa i hoomaemaeia a hoomaemae ole ia paha ; paakai, sopa, na apana a me na poo-pahu ; huluhipa a me na mea i hanaia mai loko mai o ka huluhipa, mawaho ae o na lole i humu ia ; na kaa
no ka oihana mahiai a me na kaa lawe okana, laau a me na mea i hanaia me ka laau a me ka metela, koe nae na lako hale i koliia a i kahikoia ; na kaa lealea, na mea i ulanaia a me na lako e ae o ia ano, i ulanaia me na huluhipa, pulupulu, silika, lilina ; a o kekahi mau mea elua a oi ae paha o keia mau mea, aole nae na lole i humuhumu paa ia ; na ili-kea a me na mea a pau i hanaia mai loko mai o ka ili i hooluu ia ; pia lole a me ka baka, ma ke ano lau a ua hanaia paha, e hookomoia mai iloko nei o keia aupuni, me ke kau ole ia aku o ke dute, e like me ka loihi o ka paa ana o ke kuikahi i oleloia.
Aponoia i keia la 18 o Iulai M. H. 1876. KALAKAUA R.
He kaahele ana e makaikai i ka
Hoikeike Nui
[Kakauia e Rev. S. E. Bihopa] Pau ekolu hora ma ia makaikai ana, a hoi aku iwaena o ke kulanakauhale, iho aku au ma kekahi ana he 500 kapuai paha ka loa, a puka aku ma kela kapa o ka muliwai e moe ana mawaena o ke kulanakauhale. Piha loa ia muliwai i na moku. He mau ana e ae kekahi e maalo ai, a he nui na uapo maluna. He mau uapo keia e huli ana ma ke ami nui, a maalo ae na moku, alaila pani hou aku, a holo hou na kaa maluna.
Komo hou aku au i kekahi kaa a holo ma ka aoao komohana, a hiki i ka hale o Kauka Heneri Laimana, a launa iki me laua. Ua oo ia a poohina iki. O kekahi no ia o na kauka mahalo nui ia malaila. He manao ko'u e launa aku me Rev E Kalaka, pau e nae ka manawa, ua ahiahi loa. Holo aku no a hiki i ka Depot (kahi o na kaa mahu) a i ka hora 10 o ka po, hoomaka hou i ka holo hikina ana. Paa no ni maka i ka hiamoe ; hala ae ka mokuaina o Indiana ia po, a kakahiaka puka ma Ohio, me ona mau ululaau nui, a me na aina momona, a me na kulanakauhale nui, e waiho paapu ana. I ka hora 2 : 40 P. M. hiki aku ma Cleveland. O Cleveland, he kulanakauhale nui, e moe ana ma kahakai o ka Moanawai nui o Erie, he 355 mile ma ka hikina o Chicago. Malaila no kuu hoomaha ana 7 hora, e launa ai me na hanauna o kuu wahine. Ua hookipa aloha loa, a ua lawe ma ke kaa, e hoike i ka nani o ia wahi. O ka mea oi malaila, oia o Euclid Avenue. He alanui keia, 5 mile paha ka loa, me na hale nani loa o ka poe hanohano ma kela aoao keia aoao. Aia no na hale e ku kaawale ana maloko o na pahale maikai ano e, a me na laau uliuli ma kela keia aoao o ke alanui laula. Aole au i ike aku i kekahi alanui maikai me ia ma kekahi kulanakauhale e ae. He oi hoi ka maikai o kolaila mau luakini.
Me ka minamina loa i ka haalele ana i keia poe lokomaikai, kau hou au ma na kaa-mahu i ka hora 9 : 30, a holo aku 182 mile ia po a hiki i Bufalo i ka hora 4 o kakahiaka o ka la Sabati. Mau nae kuu hiamoe ana ma ke kaa maloko o ka Depot, a hora 6, ala ae la, paina ma ka hotele, a imi aku i kekahi mau makua o kuu wahine ma ia wahi. Me laua no i kipa ai ia la hoano, me ka hele ana i na halawai, a me ka paipai ana ma ke Kula Sabati. Poakahi ae, eiwa mile ka holo ana ma Lancaster, e launa me kekahi hoa ; awakea hoi mai ma Bufalo, a holo ma Rochester, he 80,000 na kanaka. Malaila kuu home i kipa ai no na makahiki he 12 i kaawale ai mai Hawaii nei i kuu wa opio. Ekolu la ko'u kipa ana malaila me ke aloha nui ia mai e na hanauna o kuu makuahine.
Ma ke kakahiaka o ka Poaha, June 1, hoomaka hou ia ka holo ana mawaena o na aina uliuli a me na kulanakauhele nani ma ka hema o ka Moanawai Ontario, a hiki aku ma Syracuse a me Oswago, he 180 mile. Aia malaila na hoahanau o Bihopa makua ka mea i make iho nei. Me lakou i kipa ai ia po, a i ke awakea o ka Poalima holo hou i Syracuse a i ka hikina aku he 60 mile, e ike i kekahi poe hanauna o kuu wahine ma Ihon. He kulanakauhale maikai keia aia kapa muliwai o Mohawk. Aia malaila he mau hale paahana nui e hana ana i na pu i kapa ia o Remington. Hookahi hora kuu makaikai ana i ka hana ana i na pu. He mau haneri kanaka ma ia hana. Ke hana nei lakou i 100,000 pu no ke aupuni o Tureke e kaua nei i ko lakou poe kipi.
Poaono, June 3, hora 10 hoomaka hou i ka holo hikina ana. Mamua nae o ke komo ana i ke kaa, ua nana aku i kekahi mea kupanaha, oia no ka holokiki ana o ka puali kaa lawe leta (Fast Mail) he 60 mile o ka hora ka hookikina ana. E kau ana ka eke-leta o ia kulanakauhale maluna o kekahi laau, ua paa i na manamana hao maluna, malalo. O ka lele ino mai no ia o ua puali la me ka naueue nui ; oia no kekahi manamana me he lou la ma ka aoao o ke kaa, ua hopu i ua eke la. O ka nalowale no ia o ke eke iloko o ke kaa, kiola ia he mau eke leta iwaho, me ia holokiki weliweli ana, a nolowale aku la na kaa, me ka puehu lepo nui. He 20 paha sekona ka ike ana aku o kuu maka ia lakou mai ka hoea ana mai a nalowale iloko o ka puehu lepo. He 24 hora ka holo ana o ia mau kaa lawe leta mai Nu Ioka a i Chicago he tausani mile. Aohe ohua i lawe ia.
Aole i pau.
KA HUNT'S LAAU OLA
(HUNT'S REMEDY)
HE LAAU LAPAAU HOU, MAI AMERIKA MAI !
He Laau Maikai keia no
Na mai pehu o ka opu,
Na mai o ka puupaa a me ka opu mimi,
Mimi-paa, Mimi-eha, Mimi-helelei,
Ka lepo gravel iloko o ka opu-mimi,
Ka mana ole, kapalili, hui ono ole ka ai.
Na Mai Wahine,
NAWALIWALI O KE KINO,
LEPO ULA ILOKO O KA WAI MIMI,
MANOANOA PAHA KA WAI E like me keokeo o ka huamoa,
Like paha me na kaula silika keokeo, eleele, lenalena paha ; a i ole ua like paha me
ka lepo i anaiia i na iwi keokeo, a i ka mimi ana, ua wela oioi ka
mai, me ka eha nui o ke kikala a me ka puhaka.
HE NUI NA HOIKE e ola nei, ka poe i loohia i keia mau mai i haiia maluna ae,
ua pau lakou i ke ola maikai, no ka inu ana i ka
HUNT LAAU OLA. ("HUNT REMEDY)!"
UA HAAWI mua ia keia laau, e kekahi kahuna lapaau naauao, i ke kanaka mai
pehu o ka opu, e noho ana me ka ohana a Mr. Hunt ; John Hunt kona inoa, he 45 kona
mau makahiki, he kanaka nui poepoe, ua loohia i ka mai pehu. Ua haawiia kela me
keia laau no keia mai, aole nae oluolu ; ua mahuahua mau kona pilikia, ua pau loa ke
kino a me na wawae i ka pehu ; ua kokoke paa loa ka mimi ; kokoke pau loa ka hanu
ana ; a ua mahuahua loa ka wai iloko o ke kino. Aole hiki iaia ke moe ilalo ma ka
moe, nolaila, ua noho wale no iluna i ka po a me ke ao. Pela mau kona popilikia a hi-
ki i kona hoao ana i keia laau, a ke kahuna i kuhikuhi mai ai. A i kona inu ana i ke-
ia laau, ua hoomaka koke ka oluolu. Ua paipai koke ia ka puupaa i ka laua oihana ;
ua puka hou ka wai mimi a nui wale ; ua emi koke mai la ka pehu o na waewae ; a ua
oluolu hou ke ake-mama i ka hanu ana ; ua oluolu a maikai ka io o na lala, a e hoi nui
mai ana ke ola maikai, alaila, me ke kuhihewa, ua waiho oia i ka laau i kekahi mau
la. Ua pono ole nae ka waiho ana ia manawa, no ka mea, aole i ola io maoli kona mai
pehu. Ua molowa hou na puupaa i ka laua oihana, a ua mahuahua hou ka wai iloko o
ka opu, a ua popilikia hou e like me mamua. Alaila, ua inu hou oia i ua laau la, a ma
ka hoomanawanui ana, ua lanakila hou auanei maluna o ka mai, a ua ola io maoli, a
ua hoomaka hou oia i kana oihana mawaho o ka hale.
Oia ka lapaau mua ana me keia laau ; a mai ia wa mai, (he 25 makahiki) ua ha-
hanaia keia laau e like me ka hana ana o Mr. Hunt, a ua haawi na kahuna lapaau i ke-
ia laau i ka poe mai pehu a me na mai like.
Mai ia manawa mai, ua ikeia, e mahaloia hoi keia laau, mai o a o, e na kana-
ka, a ua inu ia hoi ma ke ao ana a me ke ao ole ana mai o na kahuna lapaau ; oia ka
mea i hoola mai i na kanaka he nui, ka poe pilikia i ka mai pehu, a kokoke i ka make.
Na kuhikuhi no ka inu ana :
E INU I KE PUNA TI PIHA, a hala na hora 4, alaila, e inu hou. E mahuahua
liilii nae a hiki i elua puna ti piha — a hiki hoi auanei i puna nui piha.
NO KE KEIKI hookahi makahiki a hiki i na makahiki eono, e haawi 5 kulu, a hi-
ki i na kulu 20 ; eha hora nae mawaena o ka haawi ana.
KUMUKUAI, he - - $1.50 no ka omole.
DILLINGHAM & CO.,
762 3m 774 Na Agena no ka Pae Aina Hawaii.
ANOIA I KA LEHULEHU,
E kipa mai a e nana
i kumaka ka ike i na waiwai na-
ni i loaa mai nei iloko o na
La Kulaia iho nei.
Penei ke ano o ua mau waiwai la :
Na wati a me na kaula gula,
a na Ledee a me na Keonimana !
NA KAULA OPELE A NA LEDE
NA KOMO GULA NANI O KELA A ME KEIA
ano o na Lede a me na Keonimana !
NA KUPEE GULA,
NA LIPINE GULA,
Na gula pepeiao o na wahine !
e oaka ai i na pepeiao, a e hulali ai
hoi na manamana lima, a e
kilipohe ai hoi na ai.
Na komo humuhumu gula a me ke kala,
Na pihi pulima gula wahine a kane,
Na laketa gula lei wahine nani,
Na komo daimana o na Lede.
Na kaula laketa,
Na pine omau kihei,
Na laketa aniani,
Na huka gula wahine.
NA LAKO HALE.
NA PUNA,
NA PAHI,
NA KIAHA, KALA,
NA APO KALA,
NA KAWELE holoi lima,
NA O DALA o kela a me keia ano,
a me na mea nani e ae no he nui wale.
E kuaiia aku ana no
ma ke kumukuai haahaa loa i ko
na wahi e ae o ke taona nei.
UA MAKAUKAU NO HOI NA
mea nani no kanaka makua
a me na kamalii.
Na Kamaa Paa Loa,
e loaa no maanei e like me ka
makemake ; a ina e loaa
koke ka ino, he hiki
no ke hoihoi mai.
M. McINERNY.
Kihi o Alanui Papu a me Kalepa. 763 3m 774
Lole Makepono ke Kuike !
E LOAA NO IA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE,
— E LAA NA —
AHINAHINA,
KALAKOA,
KEOKEO,
LEPONALO,
Pena, Aila, Aniani,
Na Mea Piula,
Kopa, Aila Honua.
Aila Hoomaloo,
Kui Kakia, Pakeke,
Tabu, Kaula, Noho lio,
Hulu-palaki, na Pulumi.
A he Agena no hoi no na Mokupuni o Ha-
waii nei no na
LAINAKINI-NAO,
LAINAKINI-MAOLI,
PALULE KALAKOA,
ALAPIA, KELEPA, KILISA,
Na Lole kupono i ka wawae,
Palule Huluhulu,
Na Lole Huluhulu,
Na Lole no ka hoohehelo ana
Lipine, lihilihi, a me ia mea'ku
— A HE —
MAU MEA AI KAHI
Ka Palaoa, Kopaa,
Raiki, Pia, Hoohu,
Paakai, Huaala,
Pia Kulina, &c
— A HE —
LAAU LAPAAU KAULANA LOA
A Dr. JAYNES.
Laau Kunu,
Laau Hoomaemae Koko,
Laau hoopau naio,
Penikila, Huaale,
A me na Laau Hamo, a pela'ku.
759 ly 811