Ka Nupepa Kuokoa, Volume XV, Number 52, 23 December 1876 — Page 3

Page PDF (1.78 MB)

This text was transcribed by:  Kä“hau Lucas
This work is dedicated to:  Thelma Aana

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

 

KA NUPEPA KUOKOA, ME KE AUOKOA I HUIIA.

 

            Eia ma ka hale Kauka o Hopemana kekahi mau wai ala hoanuhea ili a hainaka mailoko loa mai.

 

            Ua puni ka upena kolo amaama o ke awa o Honolulu inehinei.  Makena ua amaama.

 

            Ua i@iu d@la iho ua Poola i ka po Poaha iho nei no na lilo kupapau o kekahi mea make.

 

            Makena na peelua o kula ma @ku nei o kakou aohe hana io iho hoi o ua poe manu ai peelua nei.

 

            Ua lohe mai makou, e malama ana na keiki o ka Ahanui Opiopio Imi Pono Keristiano o Kawaiahao i ahaaina na lakou ma ka La Hape Nuia.

 

            Ua malamaia na ohua o ke Alii Pauahi i ka Poalua iho nei Dekemaba 19, maloko o ka pa o Pohalahu@, he ahaaina no ka hoomanao ana i kona la hanau

 

            Ma ka Poakolu iho nei i ku mai ai ka moku k@apa D C Murray iloko o na la holo loihi he 26 mai Kapalakiko mai.

 

            I ke Kilauea i hoi mai ai i ka Poalima aku nei i hala, ua loaa mai iaia kekahi waapa no ke kuna Mille Morris me na ohua olona e ake ana e kau mai iluna o Kilauea, oiai, e lala loa ia ana ko lakou moku e ka pohu.

 

            O ka moku lawe leta e ku mai ana i keia pule aku mai Kapalakiko mai, oia no ke kuna "B@o@za" o Mr J H Black.  Ua haalele paha oia ia Kapalakiko i ka la 15 o keia malama.

 

            Makai ae o Ainahou i ke ahiahi Poakahi aku nei i hala, ka poe puhi ohe o ke ahi kahi i hoohenehene ai i ka lakou mau mele leo lea no ka hoohanohano ana kau i ka hoi ana o ke Kiaaina hou o na Hono.

 

            He elua mau pi kudala i hala iho nei o keia pule o na hale kudala o kakou.  I ka Poakolu aku nei i hala a i ke ahiahi nei.  I keia po, e kuai kudala hou ai ma ka hale kudala o Bartlow.

 

            Ke olioli nei @a poe holo pepehi kohola o kakou i ka lohe ana ia aku nei, e hiki hou mai ana i Honolulu he mau moku okohola, pani i kahi o na moku i paa mai nei i keia kikina i ka hau.

 

            E like me ka makou mea i hoike aku ai i kela pule, ua hookohuia Ka Mea Hanohano W L Moehonua i Kiaaina no na Hono o Piilani, pela no i hooko io ia ai.

 

            He ahaaina a he mau paani kamalii na haumana Kula Sabati o Kawaiahao a me kona mau apana, e malama aina i ka la 25 @enei o keia malama.  Aia ma Waikiki kai kahi e malama ia ai.  E k@ huakai ana na kamalii mai Honolulu aku.

 

            Ua hoomaka ae na komite komo kauhale o ka Ahahui Hoola Lahui o Kawaiahao i ka Poakahi iho nei, no laua ka apana makai o alanui Moi, a ua holomua ka laua hana nona ka huina dala, no ka mea, ua loaa ia laua, he $28 ia la hookahi.

 

            He anaina himeni pule hoomana ke malamaia ana maloko o ka Luakini o Polelewa i ke kakahiaka o ka la apopo, e hoomaka ana mai ka hora 11 aku.

 

            Ua hekau ae ma ka nuku o Mamaia i ke ahiahi Poakahi iho nei, kekahi kialoa ma@uwa Rukini o Siberia kona inoa mai Kina mai.  I Kipa mai oia i wai, a ia po no, ua holo loa aku oia.

 

            I ke ahiahi Poaono iho nei, ke ku ana mai o ka moku pake a Ase@ i kii aku nei i Kina, mamuli o ka aelike ana me ke aupuni.  O ka nui o keia heluna, he 274, a he 13 o lakou, he mau wahine.  Ke manao nei makou, o ka hope loa paha keia o ke kii ana i Kina.

 

            Ua lohe mai makou, mawaena o na hookahakaha nui a pau no ka malama ana i ka makahiki hou, o na Kona ma Hawaii ka oi, no ka mea, e hoakoakoa ana ua Kona elua ma ko laua mau wahi pakahi i koho ai, alaila hoaaina nui, a noho ma ia wahi no ka malama paha.

 

            E halawai malama ana ka Ahahui Hoola Lahui o Kawaiahao i ka hora 3 auina la Poaha, Dekemaba 28, maloko o ka halepule o Kawaiahao, no ka hoolohe ana i na hana a ke Komite makaikai i na kauhale o ka apana o Kawaiahao.  E ohi pu ia ana no hoi na kenikeni aku malama ma ia la.  A o ka poe makemake e komo e kakau i ko lakou mau inoa a lilo i mau lala, oia no ka manawa.  E hele nui ae i lohe i ka hana a ko kakou mau komite.

 

            HOOKUI.- I ka la 6 o Dekemaba, oiai ka wa a ka mokuahi Austeralia i hemo mai ai mai kona uapo mai e ku ana ma Kaleponi, no ka holo mai i Honolulu nei, a ia ia e holo ana, hookui mai la kona iho me kekahi moku holo muliwai, oiai e heihei ana laua me kekahi mokuahi e ak@ oia apo a nana iho la mamua maluna iki ae o ka ilikai.  Hoi hou oia i kona uapo a ua p@ iloko o na hora he 24, a ma ka la 7, ua holo loa mai oia a ku i Honolulu nei, he 7 la holo a me umi hora a me ka hapa.  Ma kana huakai mai Honolulu aku a i Kaleponi, he 7 la am e 9 hora.  O keia iho la ka mokuahi holo loa i ikeia.

 

            Ke @pili @ou ia nei he hale nui e pili @a me ka Luakini o Polelewa.  He hale no na keiki Kula Sabati o Polelewa e @laia ai i na kakahiaka Sabati, a he hale kula paha no na p@ke i u@ p@ la noa a pau.

 

            Maloko o kekahi o na mea hou o ka nupepa "Sacremento Union," ua ike iho makou, e hoomoeia ana o@a waea olelo mawaena o Amerika a me Asia ma ke ala aku o Hawaii nei.  Pomaikai wale ina e hiki mai ana ia mea hou i ko kakou wa.

 

            ALEMANAKA HAOLE- Mamuli o ka eleu o na keiki ulele hua kepau o ka Hale Pai ua puka ae he alemanaka haole inehinei no ka 1877, a ua pau aku i ke kuai nui ia e na haole.  He keu ka nani.

 

            MAU HANA HOU.- Maloko o ka hale kuai buke o Wini, e ikeia no he elua mau aniani loloa e ku ana i loko aku o ka puka, a ua piha i na mea kuai o na buke, kanana, peni, buke kii a pela aku a pela aku.  E naue ae e kuai no oukou.

 

            HALEKUAI MONIKAHAAE.-E kuai manuahiia ana na lole o kela me keia ano o ka halukuai o Ake Ma, i keia Poaono, e hoomaka ana mai ke kakahiaka mai.  Ua hopohopoia ke kuai manuahi i ka po, a eia ke ao e kuai ai, nolaila e hele nei ae oukou i loaa na lole emi.  E nana ae i ka lakou olelo hoolaha ma ka pepa o keia la.

 

            "PUKA INO"- Ma ka halawai ana a ka Aha Kumu Kula Sabati o Kawaiahao, ma ka po Poah@ la 21 o Dekemaba, ua koho ia ma ka barota na @ o ke Kula Sabati o Kawaiahao, no ka makahiki 1877 e hiki mai ana, e like me na inoa i hoike ia malalo nei:

SB Dole Esq., Kahu Kula Sabati.

Mr. S Hookano, Hope Kahu Kula Sabati.

S B Dole Esq.,            Puuku.

Moses Mahelona         Kakauolelo.

Mr. Ku@kaia  Malama Buke.

G W Lahilahi, Hope Malama Buke.

            MOSES MAHELONA,

Kakauolelo o ka A K. S. o Kawaiahao.

 

HE MAU MARE-Ua lawe ae o Kuhinia k., ia Kalua Naili i wahine mare nana ma ka la 14 o Dekemaba nei, ma ke ano i aponoia e ke Akua, a me ke kanawai o ka aina; a i ka pau ana o ka mare ia ana e ka Rev. J. F. Pogue.  Ma ka hora 12 a oi ae, ua hoi aku la na mare me na hoa hele a ka papaaina ma ka hale o ke kane, a haule iho la e hoonuu i na ono o ka papaaina, a i ka maona ana ae ua nanea iho la.  Nolaila, ke mahalo nui aku nei au i keia mau opio, i ko laua mare ia ana i ole e hoohaumia ia kahi moe; a ke konoia aku nei na opio a pau e hana e like me keia mau opio, mai noho a noho huikau.

            W.H. NAILIPELAPELA.

            [Pela no, hauoli ka naau, a lele ino ka hauoli i ka olioli, ke hoomahui na keiki a kakou ma ia hana; ke huipu nei ko'u mahalo me oe no laua, i ka mare ana iloko o Hua, a e hoohua mai ko laua puhaka, a e hooulu i ka Lahui, a haule ino ka pokeokeo ana o ka poe hewa. ULELE.]

 

            FANTONE-Ua hoi mai nei keia mokukaua Beritania mai kana huakai kukulu kia hoomanao aku nei o Kapena Kuke ma Kaawaloa i Kona Hema, ma kahi ona i haule iho a make.

            HOOPAIIA.-Ua hoopaiia ke kapena o ka moku Discovery a me kekahi mau mea e ae elua imua o ka Ahahoomalu i kekahi la o keia pule i hala, no ka hoopae d@te ole i kekahi mau @ opiuma.  Hoopaiia ke kapena he $250; ke kuene he $200; a o ke kuke he $100.

            Ua haalele aku ka moku kula kamalii Amerika Jamestown ia Kaleponi, a eia ke holo mai nei i Honolulu e hoomaamaa hou ai i kona mau kamalii puni aukai ma ka lakou hana, he imi ana i ka ike kaua moana.

            NO KA HALEMAI MOIWAHINE.-Ua hoike ae ka puuku o ka Halemai Moiwahine no @a loaa a me na lilo o keia hale hoopomaikai i na kanaka Hawaii, no ka hapalua makahiki e hoomaka ana i Mei 31, a e pau ana i Novemaba 20 o keia makahiki, a o ke kanakolu kumamalima hoi ia o na hapalua hoike hapa makahiki, a penei no ia.  No na loaa mai, mai @a mai haole i noho aku me ka uku, $1,125.12; mai na loina Hawaii mai a me na auhau ohua moku a hiki i Sepatemaba 30, @ $50.17; mai ke keena Kalaiaina mai, no ke "Kokua Halemai Moiwahine." $5,250.00; mai na ipu lepo i-e mai he 13 ka nui, $650; mai ka hooilina mai o James Robinson, (Kimo P@kaka) he $250.  Huina o na luna, $8481.79.  Na lilo no ia manawa, he $6,241.37.  Koena dala ma ka lima o ka puuku, he $2,240.42.

            HOOHUIIA-I ka la 17 o Sepatemaba, ma ka mokuaina o Kaleponi, ua hoohuiia ma ka berita o ka mare e Rev. Mr. Atherton, e J.E. Gree Esq. me Miss Mary A. Paris, ke kaikamahine a Rev. J. D. Paris o Kona, Hawaii.

            AHAHUI HOOLE WAIONA.-Ua hoopanee ia ka po halawai mau o ke Ahahui Hoole Waiona Queen Emma Helu 2, mai ka po Poakahi la 25 a i ka po Poalua iho la 26; a mai ka Poakahi, Ianuari 1, a i ka po Poalua iho, Ianuari 2.  No ke kaa ana o keia mau la, ke kumu i hoopaneeia ai.  E hele nui ae oukou.

 

            HE MAKE PAUMAKO.-Me ka naau kaumaha a me ka mokumokuahua e hoike aku nei makou i ka make ana o Mrs. Maraea Ak@ Akau o Hilo, ma Honolulu nei, i ka la 5 o Dekemaba.  Ua @ia oia i hele imi mai nei no kahi e oluolu ai, aka, makemake e iho la ia ma Honolulu nei.  He kaikamahine hanai na ka makua Haku Mele, a ua haawiia ia ia na hoonaauao ana a pau a ka wahine.  Ua waiho iho oia mahope nei, he hoapili he kane a he mau milimili, he mau keiki.  Pomaikai ko ke kane ike hope ana iho nei iaia a hele aku la i ke ala noi ole mai.  Ke hoi aku nei ke kane me ka puolo waimaka a ke aloha.

 

            HEMAHEMA-Ua ike ia keia hemahema ma o ka Lunahooponopono la o ka L.H., no kona haawi ana i ka poe palupalu i luna no kona nupepa.  No ka mea, he nauki loa ka poe lawe i ka loihi loa o ka lakou nupepa.  Heaha la ka mea i koho ole ia'i i poe opio ka l@na? I hiki wawe i ole hoi e nukunuku.  A mehe'@a i @a penei e hana mau ai, alaila, he kumu hoemi no ia i ka makemake o ka poe heluhelu.  Nolaila e hoolohe mai i keia leo     HALE KOA.

 

            PIHA KANAKA O HAIKU NEI I KEIA MAU LA.- I na la i hala iho nei, ua hiki mai na ano kanaka a pau o @ aina e mai, oia hoi na poe Mareka, Paniolo, P@kiki, Polapola, I@ a me kahi mau ano kanaka e ae, oia hoi ua kanaka o na moku okohola i paa mai nei i ka hau o A@ka, a e a lakou ke noho nei ma ko kakou mauu l@laau me na halelole, a halelaau, aia lakou malaila kahi i hoopunana ai, me ko lakou malama maikai ia i ka ai a me ka ia.  A he laukanaka wale no ia mau waonahele ke hele ia'@u, a aole no hoi he mehameha e like me ko ka wa i hala, a i keia wa ke hoolau kanaka mai nei.

 

            KE ANA-AINA AUPUNI.-Mai ke poo mai o ka Puali Ana-aina o ke aupuni i lohe mai ai makou, i ka ikeia ana o kekahi kahua ana aina ma na kuahiwi o Kohala, malalo o Mr C J Laiana, a me ke kahua ana aina ma ke kuahiwi kiekie o Lanai, malalo o Mr Monsarratt, mai ka piko aku o Haleakala kahi a ke poo o ka puali ana-aina i kukulu ai i kona kahua.  O ka ikeia ana aka o ka mea ana-aina ma na kuahiwi o Kohala maluna ae o na ohu e nee ana i na ulu laau a me ka mamao o ke kai o Alenuihaha a me ka ikeia ana aku o keia ana-aina ma Lanai, he hoike ana mai ia i ke kiekie o na hana akamai a ka noonoo o ke kanaka.  A ke manao nei makou, ua oi loa aku ka makepono o keia mau dala a ka lehulehu i lilo ai no ka hoomaopopo ana i ka nui o ko kakou aina mamua o na dala i @hauha wale ia.

 

MARE.

            Mar. 6 1876-Mareia e Rev. W.P. Kahale, o Huakini Enos k. me Aua w.

            Mar. 7-Mareia e Rev. W.P. Kahale, o Makaane me Kupa.

            Apr. 23-Mareia e Rev. Leonoro, o Piimaiwaa me Kauahine.

            Iulai 29-Mare ia e Rev. W.P. Kahale, o Hikilele me Kapika.

            Aug. 27-Mareia e Rev. W.P. Kahale, o Kiaimakani me Kaono.

            Sept. 12-Mareia e Rev. W.P. Kahale, o Kepio me Kaapana.

            Sept. 16-Mareia e Rev. Leonolo, o Kaapuniho me Haole.

            Sept. 17-Mareia e Rev. Leonoro, o Kanihoaiai me Kaohiki.

            Oct. 5-Mareia e Rev. Kahale, o Aki, (pake) me Aukai.

 

HANAU.

 

            Feb. 15-Hanau o Kalanihoano (w,) na Inoaole me Kina.

            Apr. 14-Hanau o Piikalani (k,) na Kaililolea me Kaholowaaelua.

            Mei 8-Hanau o Kauakanilehua (k,) na Haena me Pulehu.

            Iulai 18-Hanau o Ikuwa (w,) na Kuheana me Kahauanu.

            Aug. 12-Hanau o Sara (w,) na Ohia me Nakaa.

            Aug. 30-Hanau o Kahoopii (k,) na Kahoopii me Mere.

            Sept. 1-Hanau o Mere (w,) na Kawaaheihei me Keaka.

            Sept. 28-Hanau o Kini (k.) na Koaoao me Mokaokalani.

            Oct. 5-Hanau o Keoni (k.) na Keoni me Kaina.

            Oct. 9-Hanau o Kauila (k) na Kamakea me Kealoha.

            Oct. 9 1876-Ma Kapalama, hanau o Keakahiwa, he kaikamahine na Mr. Kopia a me Mrs. Maria Kopia.

            Nov. 13-Hanau o Koomakaukau (k.) na Kalama me Lono.

            Nov. 24-Hanau o Makanui (w.,) na Kaolulo ma Mere.

 

MARE.

            Dec 21-Ma Koleaka, Honolulu, make o Mrs. Kukona K@ko.

            Feb. 24-Makemake o Kaaumoana w.,

            Mar. 26-Make o Opunui k.

            Apr. 11-He-i w

            "    15-Kaa@a k.

            "    19-Kahoopii k.

            "    20-Keoni k.

            "    Kahilioo w.

            "    27-Nahuina w.

            Mei      8-Lilipi w.

            "           23-Hanemo k.

            "           26-Ou w.

            Iulai     3-Kailikole k.

            "           11-Kealakai w.

            "           19-Namahana w.

            Oct.   20-Keoni k (keiki.)

            Nov.    16-Ah@a k. (pake.)

            "           26-Hoomakaukau k. (keiki)

 

            AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina

            Ma ke Keena, Ma ka waiwai @ JACINTO DEAS, o Honolulu i make kauoha ole.  Imua o ka Lunakanawai Judd. He noi e hooponopono ka waiwai.

            Ma ka waiho a me ka heluhelu ana i ka palapala noi a Frank Sylva, he mea a Jacinto Deas i @ ai., e hoike ana o ua Jacinto Deas, o Honolulu, ua make kauoha ole ma Kapalakiko, i ka la @ o Ianuari A D 1876, a e noi mai ana e haawiia ka palapala i @hooponopono Waiwai ia W.C. Parke.  Ua Kauohaia o ka @, la 8 o Ianuali A D 18@, oia ka manawa e hooloheia ai ua noi, imua o ia Lunakanawai, ma ke Keena Hookolokolo @ Aha, ma Honolulu, a ma ia manawa a ma ia wahi no hoi, e hele mai ai na mea a pau, e hoike.  ina paha he kumu e ae ole ia ai ua noi la.  A ua kauoha hou ia, e hoolahaia keia kauoha maloko o na nupepa Hawaiian Gazette a me Kuokoa @ hebedoma.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii P A Dec 19, 1876.

            A. FRANCIS JUDD.

            Ikea:  Lunakanawai o ka Aha Kiekie

            Jno. E. Barnad Kakauolelo.    78@7

 

            MA ke Keena o ka Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu, ko Hawaii Pae Aina.  Ma ka Waiwai o MARIA H BROWN, no Hilo, Hawaii i make.

            Ua heluheluia a ua waihoia ka palapala noi a John Worth o Hilo, e noi ana, e hoonohoia oia i Lunahooponopono no ka waiwai o Maria H Brown, no Hilo, Hawaii, H P A i make.  Nolaila, ke kauohaia aku nei na kanaka a pau ke pili, o ka Poalima, ma ka la 29 Dekemaba 1876, ma ka hora 10 o kakahiaka, ma ka Hale Hookolokolo ma Hilo, oia ka la a me kahi i kohoia no ka hoolohe ana i na nonoi ia ma me na mea kue ke ho@eia.            F S LYMAN.

            Lunakanawai Kaapuni Apana Ekolu

            Hilo, Nov 29, 1876     7@4 3ts 786

 

            AHA Kaapuni o ka Apana Ekolu Waimea, Hawaii @.  I ke kau o Novemaba M H 1876. NAMAHA w@ ka mea hoopii no ke oki mare, kue ia KUA k.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare, ano @a kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Namaha w. no ke kumu o ka moekolohe o K@a k i oleloia, e lilo i mea paa. mahope o na malama eono mai ka la e hoopukaia'i keia olelo hoo@o, ke hanaiia ia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae e ikeia ke kumu kupono e hoole ai.

            A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope ihooiaio o keia olelo kauoha. ma na nupepa aupuni i kela a me keia o na hebedoma eono, o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi, mai ka la aku e hoopukaia ai keia olelo kauoha, i mea e hiki ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai loko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

            Hunaia ma Waimea i keia la 11 Novemaba 1876.

            NA KA AHA.

            782 6ts 787     Fracis Spencer, Kakauolelo.

            He kope oiaio keia o ka palapala oki e waiho ana ma kuu keena.       Franecis Spencer,

            Kokauolelo 2 o ka Aha kaapuni o ka Apana

            Ekolu Hawaii Pae Aina           782 6ts 787

 

AHA Kaapuni o ka Apana Ekolu, Waimea Hawaii.  I ke kau o Novemaba M H 1876.  THOMAS CLARKE, ka mea hoopii no ke oki mare, kue KEINO w.

            Ma ka palapala hoopii i olelo ia maluna no ke oki mare, ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o Thomas Clarke, no ke kumu o ka moe kolohe o Keino w i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono, mai ka la i hoopukaia ai keia olelo hooholo, ke hanaia e like me na olelo maloko nei, ke ole nae i ikeia ke kumu kupono e hooie ai.

            A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaioia e keia olelo kauoha ma na nupepa aupuni, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi, mai ka la aku e haopukaia ai keia olelo kauoha, i mea e hiki ai i na mea a pau i @i ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooko ole ia ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

            Hanaia ma Waimea i keia la 11 o Novemaba 1876.

Na ka Aha.

Francis Spencer, Kakauolelo.

            He kono oiaio keia o ka palapala oki e waiho ana ma ke keena.

            Kakauolelo 2 o ka Aha Kaapuni o ka Apana Ekolu,

            Hawaii Pae Aina.        782 6ts 787

 

            AHA Kaapuni o ka Apana Ekolu, Waimea Hawaii @. I ke kau o Novemaba m h 1876, JOHN BELL, ka mea hoopii no ke oki mare kue KAWAIALA w.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ku oki mare ano ua kauohaia, o ka olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o John Bell, no ke kumu o ka haalele mau a haalele loa a hala na makahiki ekolu o Kawaiala w, i oleloia, e lilo i mea paa mahope o na malama eono, mai ka la e hoopukaia'i keia olelo hooholo, ke hanaia e like me ua olelo maloko nei, ke ole nae e ikeia ke kumu kupono e hoole ai.

            A ua kauohaia ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope, e hooiaio i keia olelo kauoha ma na nupepa aupuni, i kela a me keia o na hebedoma eono: o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi, mai ka la aku e hoopukaia ai keia olelo kauoha, i mea e hiki ai i na mea a pau i pili ke hoike mai iloko o na malama eono, ina he kumu ko lakou e hooke oie ai ia olelo hooholo a lilo i mea paa.

            Hanaia ma Waimea i keia la 11 o Novemaba 1876.

            Na ka Aha.

            Francis, Spencer, Kakauolelo.

            He kope oiaio keia o ka palapala oki e waiho ana ma ko'u kena.

            Kakauolelo 2 o ka Aha kaapuni o ka Apana Ekolu

            Hawaii Pae Aina.        682 6ts 787

 

            AHA Kaapuni o ka Apana Ekolu, Waimea Hawaii @.  I ke kau Novemaba M H 1876. C K HAPAI k, ka mea hoopii no ke oki mare, kue HARIATA HAPAI w.

            Ma ka palapala hoopii i oleloia maluna no ke oki mare ano ua kauohaia, o na olelo hooholo e oki ana mai ka berita mare aku, e hookomoia ma ka moolelo o ka Aha, mamuli o ka aoao o C K Hapai, no ke kumu o ka moekolohe o Heriata Hapai, i oleloia, e lilo i mea paa, mahope o na malama eono, mai ka la e hoopukaia keia olelo hooholo, ke hanaia e like me ka olelo maloko nei, ke ole nae i ike ia ke kumu kupono e hoole ai.

            A ua kauoha a ka mea hoopii, e hoolaha i ke kope i hooiaio o keia olelo kauoha, ma na nupepa Kuokoa a me Hawaiian Gazette, i kela a me keia o na hebedoma eono; o ka hoolaha mua ana iloko o ka malama hookahi mai ka la aku e hoopukaia ai keia olelo kauoha, i mea e hiki ai i na mea a pau i pili, ke hoike mai i oko o na malama eono, @na he kumu ko lakou e hooko ole@ ai ia olelo hooholo, a lilo i mea paa.           Na ka Aha.

            Francis Spencer, Kakauolelo.

            He kope oiaio keia o ka palapala oki e waihoia ana ma kuu keena.  Franecis Sponcer.

            Kakauolelo 2 o ka Aha Kaapuni Apana Ekolu

            Hawaii Pae Aina. 782 6ts 787

 

KEIKI PAI KII.

UA hoi hou mai nei o H. L. CHASE (Keiki) Pai Kii, a ua hapai hou ae nei i kana hana i kamaaina ia oukou e na k@naka Hawaii, oia ke Pai Kii ma ke ano hou loa, ma kona Hale Oihana mua, Helu 64 a ma 66.  Alanui Papu.  Malaila oia e loaa ai i ka poe makemake Pai Kii.  784 4ts 787

 

Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai.

            O KA POE a pau he mau koina ko lakou i ka waiwai o W K@, ke konoia aku nei lakou e waiho mai i ka lakou mau bila, i ka mea nona ka inoa malalo iho, iloko o na malama eono mai keia la aku.  A ina aole e hanaiia pela, a pau i aie mai iaia.  e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa ma@alo iho.            W L WILCOX,

            7@3 4ts 7@.   Luna Hooponopono Waiwai o W Ka.

 

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

O KA

Mokuahi Hawaii

KILAUEA!

 

KAPENA MARCHANT!

 

Poakahi, Dec 2@, hora @ pm                        No Hilo

            Ma na holo ana a pau a Kilauea i Kona, e hiki loa ana oia i Honoma@no, ma Kapa@ua.

            Aole @aopuni hou, aia a hoi kou ia'ku.

 

            Ma na huakai no Maui a me Hawaii, e haa@ele ai ke Kilauea i ka hora @.  A ma na huakai o Kauai, i ka bora 4 P M.  Ma ka hoi ana mai, e haalele ai ke Kilauea ia Kawaihae hora 10 AM., Makena e like me ka mea i hoolaha waha ia.  Maalaea a hiki i ka hora 7 a.m.  E hoolaha@ aku ina e hoololiia ka manawa hu@o.

 

Uku Eemoku mai Honolulu aku.

 

A hiki i Kaunakakai pela maluna mai $5 00

"           Lahaina,          "           "           6 00

"           Maalaea,          "           "           7 00

"           Makena,          "           "           8 00

"           Mahukona,      "           "           10 00

"           Kawaihae,       "           "           10 00

"           Kailua, "           "           10 00

"           Kaawaloa,       "           "           10 00

"           Hilo,    "           "           1@ 0

"           Kau,    "           "           1@ 0

Uku kaapuni ia Hawaii           22 00

A hiki i na awa o Kauai          @ 00

Uku kaapuni ia Kauai             12 00

Uku ohua Hawaii oneki          2 00

 

Aole aie no ka uku ohua.

Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.

Aole keena o hope e lilo, aia wale no a ka mea ma@ ka uku moku.  Aole e @ ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ke ole e kakauia ka loaa ana mai

            E hookaaia ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.

SAMUEL G. WILDER (Waila,) Agena.

Keena ma ka Hale Kuai Papa o Waila ma. @ o Alan@ Papa a me Moiwahine. 773 3m 7@8

 

OLELO HOOLAHA.

 

J. PORTER GREEN,

"KEIKI O KAUAUKIUKIU."

LOIO!

E HELE MAI NA MAKAMAKA A PAU IO'U nei, na'u no e kokua ia oukou imua o ka Aha Hoomalu a me ka Aha Kiekie me ka uku haahaa makepono loa.  Aia kuu Keena hana ma kahi o ka Lunakanawai Hoomalu o Honolulu nei, oia ka "Aiko," ma Alanui Kalepa.       74@ 1y 7@2

 

CECIL BROWN,

Loio a he Kokua ma ke Kanawai

A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA palapala no ka mokupuni o Oahu.  Helu 8 Alanui Kaahumanu, Honolulu, H.P.A.

 

Richard F. Bickerton.

[PEKEKONA].

LOIO!

            E KU LOIO no oia imua o na Aha Hookolokolo a pau ma keia mokupuni a ma na moku e ae, @ na hihia a pau.  Ua makaukau oia i ka hana ana i na ano palapala a pau.  E hoaie ia no na @ mai a @ aku ma na moraki maikai a oiaio wale no me ka ukupanee.

            Keena Oihana ma Alanui Kalepa, Helu 23, ma ka hale maluna ae o Kauka Minu@ole.       7@ 1y @

 

HALE KUAI LOLE HOU MA KOHALA HAWAII LEI KOHALA, I KA NUKU NA KANAKA

MAHEA LA E LOAA AI NA PAPALE WAHINE AUlii kolomanu ano hou loa, a me na pua nani e kinikohu e kau ai ka iwa.  he la makani e hao ai na palena o Haupu, kapakahi manuia o Keoki ka moku, ma kaho i G. C. AKINA.

 

Aia pu no malaila na HAINAKA SILIKA liilii. LEI AI kae weluwelu a me na LIPINE SILIKA p@ap@a weluwelu, e kuwelu ai i ka makani.

NA KALAKOA ANO HOU LOA i ike oleia mamua.  Na KAEI SILIKA Nani, NA MAKALENA KALAKOA me ka PUAKEA, na LAAPIA HULUHULU o na ano a pau, na KIHEI UHI hou e kohu ai ka @o ana, na mea ala waianuhea. e ku ai ka hoomau, a me na aila lukini e pu@a ai ka lauoho i ke ala.  Na lili@na ume naau o kela ano keia ano, na kamaa wahine o na ano a pau.  Na lole kane o kela a me keia ano, a palule kalakoa a me ke keokeo, i humuia me ka mikioi loa.  He makepono loa no hoi ke kuai i na mea i hoikeia ae nei maluna ke kuike.  I mea e pau ai ke kuhihewa, e nani mai no e na makamaka ma kuu Halekuai. 735 6m@ 788 G C AKINA

 

N Luhiehu o ke kino.

E hanohano ai na Lede, Na keonimana, A me na Kamalei.

            I Na makamaka o ka makani Apaapaa o Kohala loko, ua ku@ma pahu ia oukou ka Halekuai o Amau mamua, ua lilo ia makou a ua hoonuiia @a@aia hoi ae, a ua h@ia hoi a nani, i ku like ai me ka nani o na uluwehi o nei mea minamina, he kino.  Eia maanei na lole hou loa o kela a me keia ano, e ku ai a@ hoono'uno'u a me na hoohaha ana a na hapa palupalu.

            Eia kahi mea hai aku, e hiki mai ana na lole hou kela a me keia ano, i na ku ana mai a pau a na mokuahi i mea e ike ai, e naue mai, a e hoolauna aku ia me Mone, ma ko makou Halekuai, "Hale Wehiwehi."

GOO KIM & Co.

Apuakehau, Kohala, H. Aug 2, 1876 7@6 6m 791

 

KAUKA LEKA!

[DR. LATHROP].

            OIAI UA HOI HOU MAI NEI AU I HOnolulu nei e noho ai, ua hapai hou ae nei au i ka'u Oihana.  O ka poe e makemake ana e lapaauia e a'u, e loaa no au ma ka Hale @o@o o Kapena Kano (SaoW), e pili koke ia i ka Hale Hokele Hawaii. 778 2m 789

 

Na Buke Himeni Hou ma ka Halekuai Buke o Wini.

Songs of Salvation      The River of Life

Sun Shine        Cheerful Voices

Pure Gold        Sparkling Rubies

Golden Robin             Bright Jewels

Nine O'clock in the Morning              New Golden Censer

The Morning Star                    Sabbath Carols

The Bank of Rhine      Royal Diadem

Hallowed Songs          Song Monarch

Gospel Song    Golden Wreath

Happy Voices             New Songs

Temple Choir              Charm

Merry Voices              Song of Life.

Bradbury Trio             Ne Pi@s Atra

Song ing          Song Queen

Mocking Bird              Sacred Song

Hour of Singing          Sabbath School Bell

Shining River              Pearl

Choice.                        H.M. Wini,

 

KAPU KA AINA O KAULOLI!

            E IKE auanei na kanaka a pau loa, ua lilo ia'u ma ka hoolimalima ke Ahupuaa o Kauloli, ma Kona Hema a ke holo nei ka'u mau kao he lehulehu maluna iho.  Aka, i keia mau malama aku nei, ua luku wale ia ko'u mau kao e na ilio a me na Puaa.  Nolaila, ke kauoha ikaika aku nei au i ka poe mea ilio a Puka hoi, e hikiik@ a hoopaa loa ma na hale; a l@a e loaa ia'u a i kou hope paha kekahi ilio, a Puaa paha, e hele ana ma@una iho, alaila. e ki no au i ka pu a make loa.  E haawi @ e hoi au i Hookahi Dala makana no kela ilio keia ilio i @pehiia e hai, a lawe mai ia'u i ka ili. i hoike no ka make ana o ia mea.  O ko'u mau Luna ma ka aina, o Ioane me Kaliko.  O ka poe i pepehi i ka ilio a laweia ia Ioane a me Kaliko, e hoikeike ai i ka ili, e uku kokeia no e @una.  Ke papa pu ia aku nei no hoi na kanaka e ae, aole e komohewa wale ma keia aina, ke ole e ae ia e na Luna.  AKO (Pake)

            Keokea, Kona Hema, Nov 11, 1876   784 4t@ 787

 

Papa! Papa!

NO

ALLEN A ME ROBINSON.

Ua wehe ae nei maua i

PA KUAI PAPA!

MA KA

UWAPO o PAKAKA.

 

Na Papa Ulaula o na ano a pau.  Na Papa Paina o na ano a pau.  Na Pili Hale Ulaula.  Na Pili Hale Keokeo.  Na Pepa Hoonani Hale.  Na Pepa Molina.

Na Pena a me na Aila Pena!

NA KUI O NA ANO A PAU!

Na Pani Puka a me Na Pani Puka Aniani

Na Pani Puka a me Na Olepelepe.

 

Na lako kukulu Hale

O NA ANO A PAU

E Kuaiia ma ke

Kumukuai Haahaa Loa!

o keia Makeke.

ALLEN & ROBINSON.

Honolulu, Aper 13 1876.        70@ 1y

 

OLELO HOOLAHA.

John w Kalua;

Loio! Loio!!

            E @ no ma Lahaina, Maui      7@0 6m@ 736

 

C. H. DICKEY (Kalekika).

LOIO!

MA HAIKU, MAUI,

UA MAKAUKAU E HANA PALAPALA K@. Palapala Moraki a me na mea a pau a paa e pili ana ma ka Oihana Loio.    7@ 1y 794

 

HALEKUAI KUIKE!

Helu 73 Alanui Papu.

KAMIKA Opio!

NA MEA KALA GULA A ME NA LOLE MAIKAI!

Emi Loa no ke dala Kuike.

776 2m 783

 

            OWAU o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hoike aku nei au ma keia hoo@a, oiai ua @ mai ia'u ka'u wahine mare, o Kaulaokeahi Kaipo Brown, i ka ai a me kahi mo@, me ke ku@ kupono ole; @ loa au e hookaa ana i kana mau aie. i ale ai ma ko'u inoa.  WILLIAM BROWN

            Koloa, Kauai, Aug 24, 1876   771 6m 794

 

E. STREHZ, (AI LUENE,)

HAAWI A KUAI

LAAU LAPAAU.

AIA MA MONIKAHAAE. KIHI O NA HUINA o na Alanui Papu a me Hotele.  Aia malaila na Wai Ala a me na Wai Rukini maikai loa e loaa ai.

            E hamama mau ana i na ahiahi Poaono a pau.            741 1y 79@

 

A. M'WAYNE,

Kihi o na Alanui Papu a me Kalepa.

Mea hookomo mai a kuai

Laau Lapaau.

Na Kemicala Acida

a me na laau lapaau i hoomaikaiia

NA KOPA AALA A MAIKAI

e like me na

WAI ALA, AILA LAUHO, KOPA AALA, a me na PAUDA AALA. NA KAHI LAUOHO, BALAAI LAUOHO, BALAKI NIHO a MAIUU, & c. HUAHUAKAI AUAU, KAUKA A HOLOI KAA-LIO Pepa Star Mills.

 

E makaalaia ka hoopiha ana i na kauoha laau lapaau no na kauka, moku a me na Mahiko.

E akahele loa ia ka haawi ana i na laau lapaau i ka la a me ka po.

779 3m 786     Huki i ka hele i

 

J.M. Davidson,

Loio a Kokua!

            HALE Oihana, maluna ae o ka Hale Kuai Buke o Wini, ma ke keena i noho mua ia iho nei e J W Aukina.  Ua makaukau oia e lawelawe ia na hihia o kela a me keia ano, imua o na Aha Hookolokolo a pau o keia Aupuni.  784 1yr

 

KE PAPA aku nei i na mea a pau, na haole, pake a me na kanaka maoli. aole e h@aie mai i kou wahine mare oia e Nake Brooks, no ka mea, aole au e hookaa i kona mau aie ma keia hope aku. o ka mea hookuli, maluna ona kona poho.  WILLIAM BROOKS.

            Haiku Maui, Nov 16, 1876.    7@3 4ts 788

 

HALE HUMUHUMU LOLE!

            UA Wehe ae nei o MRS. MARIA SMITH a me MISS EUGENIA McGUIRE. he mau Hawaii ponoi, i Hale Humuhumu Lole Wahine a kamalii, no laua, ma ka Hale Helu 63.  Alanui Papu. ma Waikiki iho o ka Hale Pohaku o Mr.A@am@.  Malaila no laua e loaa ai e ku makaukau ana no keia oihana.  Ua makaukau laua e humuhumu, a i ole, e helehele paha i na lole waihoia aku ana, a e h@ e like me ka makemake o ka mea nona ka lole.    784 4t 787

 

            E IKE auanei na kanaka a pau, owau o ka mea non ka inoa malalo. ke papa kau nei au i na mea Lio Bipi A@oki, kekake, puaa, aole e hele wale maluna o ka aina o kuu Aliiwahine Keelikolani, ma KANEWAI, Kamoiliili, Oahu.  Ina kue kekahi i keia olelo papa, he mana ko Hu@ e hopu aku i na holoholona i oleloia ae la maluna, a e hooukuia @ $1.00 pakahi no ka poo,a @ aole e hooko@ na koina a kuu luna, e hoopaaia ma ka i'a Aupuni e like me ke kanawai.  E lilo keia i Kanawai ma keia la aku.  MAHUKA.  Huihui Luna.

            Kamolilili, Dek 7, 1876.          781 4t@ 787

 

Olelo Hoolaha Auhau o ka 1876

            No ka mea, ua hookohuia ha mea nona ka inoa malalo iho nei, @ Lunaauhau no ka Apana o Wailuku, Maui, no keia M H 1876.

            Nolaila, ke kauohaia aku nei ka poe a pau i ku i ka Auhau o keia makahiki, ka poo e noho mau ana ma ka Apana o Wailuku. a me ka poe mai na apana e mai, a ke noho nei ma na palena a pau o kela Apana Ohi Auhau. ka poe i loaa a loaa aole paha i ka Lunahelu, e hookaa koke mai oukou i ko oukou auhau a pau ia'u, mamua ae o ka la 2@ o Novema@a A o ka poe a pau e hookaa ole mai ana ma ia manawa e hoopii no au imua o ka Lunakanawai, e like me ke kanawai.  Nolaila, e makaala, a e wiki mai hoi o pilikia auanei.   L. AHOLO.

            Lunaahau o Wailuku.

            Lahaina, Nov. 4, 1876            780 2m 787.

 

NA MEA ANO HOU!

Ua loaa mai nei,

Eia ma ka Hale Kuai o Wini!

NA EA, NA OMAU A-I, NA KULA PEPEIAO, NA OMAU HAO BUKALO, NA MEA ANO HOU A EMI, Buke Pakeke Ili a me na Eke Dala Na Lei Pilali, Na Lei Eleele, a me na mea e ae he nui wale. E HAAWI MAKANA IA ana i kela a me keia mea i kuai a hiki i ka ELUA DALA>

E hele mai e nana i keia mau mea maikai, a e loaa no e like me ka makemake.

                                                      Emi loa aole e like me mamua!                    

Eia ma ka Hale Kuai o 756 2m WINI.