Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 8, 24 February 1877 — Page 1
This text was transcribed by: | Sandra Kekahuna |
This work is dedicated to: | Rory R. Kekahuna |
KA NUPEPA KUOKOA:
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII
BUKE XVI. HELU 8. HONOLULU, POAONO, FEBERUARI 24, 1877 NA HELU
A PAU 795.
MAIKAI KA HOI KA PAPA !
-A ME-
Ka Laau o kou Hale !
No Hea la !
KAINOHOI NO KAHIO
WAILA MA !
Nana aku no hoi ia la,
OHI KA IO o KA LAAU o MAKAWAO
i ka ua mea o ka nani o
Na Papa, Na Laau.
- A ME-
Na PONO KUKULU HALE
O NA ANO NO A PAU
-MA KE KIHI O-
Na ALANUI PAPU A me MOIWAHINE,
.......Honolulu......
MALAILA E LOAA AI E LIKE ME KA
makemake no ke
Kumukuai make pono loa
PAPA, PAPA, PAPA
Na PAPA huluhulu,
Na PAPA manoanoa,
Na PAPA i kahiia,
Na PAPA kepa,
PAPA hole keokeo,
PAPA hole ulaula
NA LAAU! LAAU!
NA KUA,
NA KAOLA,
AAHO,
MOLINA.
PEAPEA,
PINE HULUHULU,
PINE I KAHIIA,
Na Papa a me ua Laau Ulaula !
PILI ULAULA
PILI KEOKEO,
PANI PUKA,
PANI PUKA ANIANI
IPUKA ANIANI,
OLEPELEPE!
PENA O NA ANO A Pau
Hulu Pena mai ka liilii a ke nui
AILA PENA !
AILA HOOMALOO,
WANIKI, PATE.
NA LAKO
o kela a me keia ano.
NA AMI-PUKA HALE,
NA AMI-PUKA PA
ANIANI !
Pepa Hale me na lihilihi.
E LOAA NO MALAILA
Paakai Helu 1.
O KAKAAKO a me PUULOA
No ke Dala kuike, e loaa no na mea a pau i haiia ae la no ke kumukuai emi loa.
O na kauoha a pau mai Hawaii a Niihau, loaa’ku ana ia lakou, e hooko koke ae mai ana no ia me ka lawa pono.
E kipa nui ilaila, i ike i k oiaoa
788 3m 799
He mele inoa hanau no ke
KAMA ALII WOHI
Victoria Kaiulani Kawekiu o Lunalilo.
O Poloula o Kawaomakalii la-koolua laua,
O Tahiti ke kolu, like lakou. Aole!
Aole paha e like aku o Tahiti,
He mau pio na ke kauwa,
He ino nui @a@lele i@,
I ah@na i ke kuauhau
Hukia kahpakahi ia ae.
He poe kini ponoi no Keei.
Aia Poloula o Kawaomakalii i ka lani,
He mau alii, he kaawale @, he oi na lani
Akahi-no-apuni-apuni
Ahia lalani Moi i puni ai ma Hawaii a Amerika, Ainapuniole Komohana la?
Akahi no-I nei lalani wale ae nei no la, pu-ni, nowai la ia puni?
-No ia nei.-
A o ka ao, ka m@, ka liko o ka moku,
Hoowaa ia m@i ke kawowi aina,
Kukupu maikai na p@e mauna,
Na kakai pali o Halelea iluna,
I luna k@ au o ka manawa,
Ke alo Ainaike i ka malie,
Hulihia ke alo o ka moku o Kauai,
-o Kauai paha?-
O Ualoku o Kawakapu o L@uhea la,
Koolua lana o Kauai ke kolu like lakoui
Aole! aole paha e like aku o Kauai,
He hokahoka inu wai kai,
A o i pau pono na hana,
Aia i Ualoku, o Kawahakap@, o Lauhea i ka lani, he mau alii he kaawale laua,
He oi na lani akahi no, a puni a puni,
Ahi@ lalani i puni ai mai Hawaii a Kauai la? “Ahiku.”
No wai ia puni la?
-No ianei-
A oki ka waa a noho ke kahuna,
A ku i ka na'i o Hauha@ha@u,
O M@anuulani ke kahuna,
E pale ka honua e nuu e lena,
O ka poino ua hala wale,
O ka pule uli a ke kahuna,
Palea ia hala ma Halaniani,
Hala ia hewa ma Hiikua,
E ma@eli ka lani e kupu,
E kupu ka lani e moieli,
E ku i ka lolo o ka moku Oau,
Aole keia la he moku,
He aina keia ia ua lilo,
Ua lele ka lehu i ka moana,
Ua awahie ke au o ka aina,
I ka pule pal@ ke kahua,
A "Heamama" a ia kaeaea,
E ole o Kaiulani i ke kapu.
Ola na moku ia Kalani,
Hoola Lahui ola Kanaka,
Hooulu Lahui ulu na’Lii,
Paia pukoko na kinana,
Kai ohana moa mai na aina,
H@i kua lua kua mano hoi na moku,
I Oahu alua paha?
O Kauila iluna o Kahekili o Hawewelani,
Elua laua o Oahu ke kolu, hui lakou,
Aole! aole paha e hoi aku o Oahu,
He mau alii kapu no ka pali o Lihue,
He kini ho-a wahie lala koa,
He poe honi uahi palai no Halemano,
Poe kani aanui-kani a wekea,
He mau lani hoohuoi pala’koa,
No Moku@hema i ka uka o Kahui,
Aia ka uila o ka hekili o Hawewelani i ke ao,
Ha mau alii he kaawale laua,
He oi keia mau lani-ahiku,,
E ola e ola,
Ahia lalani nana i kukulu ke Ahahui?
Hoola Lahui mai Hawaii a Oahu alua la!
Akahi no, ia Kahikiku o na lani ae nei no ia,
Ola, nowai ia ola la?
No “Kaiulani o Lunalilo,”
A ui ke kupuna,
Mowai ke kupuna o Lonoikamakahiki kapu o Keawe la? ho Kaiulani,
Heaha o Aikanaka a Hulumalailena la?
He maoli kupuna no ua @inei,
Heaha o Kamanawa nane mai o Kapaakea
He mau kumu lipo no ianei,
He lalani ponalonalo ole,
E luhi ole ai i ka imi aku,
O Kuihewa no kekahi puni ka moku,
Oia i ka liko o Lanikuha@o,
A holo ke kai a komo konohiki,
A ai Kalani o Kaiulani o luna lilo,
U ke koa o haula lapalapa,
Moopuna a Kalaniu@i Waiakua,
Puni Oahu, ae e ae e,
Aee Kalani aee ke kaula,
O ke kaula o Makuakaumano,
O ke kupuna kahiko o ua Lani,
He lani hou mai nei keia,
He lani maka ulu opiopio hau,
He kupu na Kane i hoolaha i laha,
Oia ka moo alii e kupu e ulu,
E laha iluna o Molokai a Hina,
o Molokai paha?
O Hikoe o Oea, elua laua,
O Molokai ke kolu, pili lakou, Aole!
Aole paha e pili a@ o Molokai,
He la Maunaloa ke @la a ka hewahewa,
Haa mopu ka la i ke alanui,
Haa na lehua miki wai la i Kaaua,
Ua nohea wale i ke kai a Hoolehua,
Aia o Hikioea o Oea i ka lahui he mau alii,
He kapu laua, He oi na le@,
Ah@a mau lani nana i hooponopono,
Ma Hawaii a Molokai nui a Hina?
Ahiku, Nowai ia mau hooponopono la?
No Kaiulani.
Aole i pau.
HE MOOLELO
-NO-
AAHOAKA KE KOA
-A ME-
KONA HANAUKUPANAHA ANA
HE MOOLELO KAHIKO NO KAUAI.
[Unuhiia no ke Kuokoa.]
HELU 6.
A PAU keia mau hana a ke kahuna, alaila, i mai la oia, Aia a Poalima, hele aku au a moe i Mo@oaa, i kahi hoi o Kalaeomano, a ma ka Poaono au e hiki aku ai au.
I loa no a pau na olelo a ke kahuna, o ke ku ae la no ia o Pohakumalumalu, a hoi mai la, a hiki ana imua o Kalalea a me na'lii, a hoike aku la i na mea a pau a ke kahuna i hahai mai ai. A ma ia wa koke no, huli ae la o Kalalea, a pane pakahi aku la i na mea a pau i hawaiia mai ai, me ka i ana aku, Eia ke kauoha a ke kahuna ia kakou a pau, a me na mea hoi a pau a kakou e imi ai a loaa mamua ae o kona hiki ana mai, nolaila, owai auanei ka mea nana e kii i ka wai a ka paoo? Pane mai la hoi o Papaloa, "Na'u ia e kii" a na kela a me keia mea i koho mai i kana mea e kii ai, a pela no a pau pono na mea i kauohaia mai ai.
I ka pau ana no o na olelo a Kalalea, ku ae la kela a me keia e kii i kana mea i koho ai, a he manawa ole, ua makaukau na mea a pau.
Aia nae i ka hiki ana i ka po i o Akua, kui iho la ka hekili, olapa ae la ka uwila, nei ae la ke olai, ua ka ua koko, kahiki. He ekolu po he ekolu ao, aohe wahi mea a hanau iki.
A hala hou na la ekolu a me na po hou ekolu, aohe no he wahi mea a hanau iki. Aia uae ke kahuna i Moloaa ia manawa, a ma ka Poaono, hiki mai la oia ma Anehola, a e opu ana no na mea a pau no ka pilikia; a mai ia la a po, aole no i lawelawe iki ke kahuna, no ka mea, ua hele pu mai laua me Kalaeomano, a ma ka Poahiku ae, a ma ka wanaao o ia la, o Akua ka po o Akua ke ao, a o lkua ka malama, nolaila, o Ikua kane, o Hoopaupauoho ka wahine, hanau kane a me ka wahine iloko o ia manawa, he leo nui.
Ma ua wanaao la, hoolale ae la ke kahuna e kui i ka awa a me na mea a pau loa, a e hui pu me ka wai, kanana a ke poi, alaila, hapai mai. He manawa ole, ua makaukau na mea a pau, a ku ana imua o ke kahuna. Ia manawa, hoike ke kahuna i kona akamai; hoomaka iho la oia e pule, o ka hele ia a amama, lalau iho la kona lima i ka wai, a hamo aku la ia Koananai mai ke poo a na wawae; a pau ia, iliki hou iho la no ua kahuna nei i ka pule, o ka hele no ia a amama, komo aku la no ka lima iloko o ka wai, a hamo hou aku la no mailuna a lalo; o ka hele no hoi ia a kauna ka pule ana, kauna no hoi ka hamo ana, o ke kui iho la no ia o ka hekili, olapa ka uwila, nei ke olai, ua ka ua koko, kahe ka wai ula, opaipai na kukulu o kahiki, a i hanau ae ka hana, eia ka he puukoko wale no. I mai la ua kahuna nei, Aohe i pau ka pilikia, oiai he puukoko wale no keia i hemo mai nei, aohe keiki.
Hoomaka hou iho la ua kahuna nei e pule, a ia amama ana ae no, komo koke aku la no ka lima iloko o ke poi wai, a o ka hoomaka hou aku la no ia i ka hamo ana, mai ke poo a hiki i na wawae, a pela no a pau ka@a o ka pule ana, a pela no hoi ka hamo ana, o ke kui iho la no ia o ka hekili; o ka hele noi ia a pau pono e like me mamua, hemo ana he alualu, huli ae la ke kahuna a i mai, Eia ke keiki la he alualu, o kela puukoko aku la, o ka ili ia, a o keia aluulu la o ke keiki ia.
Ma keia olelo a ke kahuna, he mea kanalua loa ia na na mea a pau, aka ma ka wehewehe pono ana mai a ua kahuna, i ka i a@a mai. Aia a pau ka makahiki, ia wa oukou e na'lii e ike ai i ke ano o ke keiki, a i keia wa la ea, he alualu wale no a me ka puukoko.
Maanei e waiho kakou i ka alualu, a e kamailio kakou no ka puukoko, no ka mea, ua lilo aku la ia Kahwali a me Kanokamahine kana wahine, aia i Puna, aia mawaena o Kapoho a me Puua,oia o Kula a me Halekamahine, a na laua no i hanai a nui keia puukoko. A o keia mau mea nae, he mau mea pili no ia Kapaopao, no ka mea, o Kahawali, oia no ke keiki a ko Kapaopao kaikaina, ua hele oia i Hawaii, a noho ma Kula i Puna, a hoao me Kamiloholu, loaa ai o Kahawali. O Kanokawahine no hoi, he alii wahine no oia no Puna, a o Kula no kona aina hanau, holoholo like no laua a hiki i ko laua hoaoia ana, a no ka loaa ole o ka laua keiki, ua holo mai laua i Kauai nei, me ko manao e lawe i ke keiki e hapai ana, a ua aumeume laua me ka poe makemake keiki, oiai no nae ke keiki iloko o ka opu, aka, ma ka la nae i hanau ai, aia ka he puukoko wale no, pau ae la ka makemake o kekahi poe no ke keiki, aka, o Kahwali nae, miki aku la oia a malama iho la i ua puulolo nei, aka aia nae ma ka wa a ke kahuna i wehewehe mai ai no ke ano o ua puukoko la, e lilo ana ia i ilio, ke hala ka makahiki; ua kanalua loa kekahi poe, aka, o Kahawali, lawe ae la no ia a malama iho la, a me ia puolo no laua i hoi ai a hiki i Hawaii, ua malama laua a hiki i ka hala ana o ka makahiki, puka io mai la he ilio, a na laua no i hanai a hiki i ka nui ana, a ua kapaia kona inoa o Kanihookukanaloa.
E waiho kakou i ka ilio e nape ana i ka olu o Waiakaea, a e hoi ae kakou a e kamailio no ke keiki alualu, no ka mea, i ka wa no o na alualu nei i puka ai iwaho, pane koke ae la no ke kahuna, Eia ke keiki la he alualu, aia a hala ka makahiki, puka aku oia iwaho, a ike oukou he keiki, a i keia wa he alualu wale no. No ka mea, o ke kino maoli o ke keiki, aia la i kukulu o Kahiki, me ke kaikuaana ilio @o ona.
Aia nae ia manawa, ua huliamahi na mea a pau i ka haku mele i inoa no ke keiki, mai na'lii a i na makaainana. A penei ke mele a kekahi Aliiwahine:
Nani Kaala he kuahiwi no Waianae,
Kahiko no Maili i ke ala me ke onaona,
Aala onaona na wahine o kamao i ke ku-
E hoaikane ana me ka la i Puuokapolei,
Lei Puukuua i na hala maka ehu kai,
He kai o Koolina, he uka o Honuliuli
O ka uli hewa o ka ili ia oe e ka make make, [opalaai,
Makemake au i na anae holo o Kaihu-
E hoonuu au a kena i ke koi a ka manao
O kuu manao ua hiki mai-e,
U-hu he aloha no-e,
Ua hi-ki no-e.
A pau keia mele, ua haku no kekahi i kana mele, oia o Paeaea, he alii kane, a penei kana mele:
Nani Waialeale he ipukai na ke kehau,
Pahee i ka noe luna o Maunahi@a,
Hina ke oho o ka mauu Kalamalo,
Kuu hoa i ke anu o Aipo-e, Haha-e,
Hala ka mapuna wai o Kikiopua,
Me he opua la o Mok@aeae e au nei i ke
Aohe aapoi a ka naulu i ke kula. [kai,
He mea hana mau no ka ua no Hanalei,
Lei Hihimanu i na lehua, waimaka nui.
O kuu manaao ua hiki mai-e,
U-hu, He aloha-e
Ua hiki no-e.
I ka wa no e hapai ana, ua haku mua no o Kahawali i kana mele, aka, i ka hanau ana ae nae, aia ka he puukoko wale no, nolaila, ua noi mai na'lii i ua mele nei, e hooili no na keiki mua, ua aua no o Kahawali, a hooili iho la maluna o ka puukoko wale no; a penei ua mele nei:
O@i e lele Kookoolau i ka makani,
Lele maopu no i ka wai Koolihilihi,
Aloha na lehua o Hohoe e ai ia nei e ka manu,
O ka moe oni ole a ke kai o Aalamanu,
I hooipo me na lehua o Panaewa,
Nana aku o ka laula makai o Haena,
Ua paweo na eena i ka lehua maka noe,
I moe aloha me na lehua o Kuokala,
E ia iho no ka nani i Hanakaulua-e,
O kuu manao ua hiki mai-e,
U-hu, He aloha-e,
Ua hiki no-e.
He nui no na mele i hakuia no keia keiki, aka, e waiho kakou ia mau mele. a pau ka makahiki o ka noho ana ma ke anno alualu, a puka aku ua kamaeu nei a kakou ma ke ano kanaka, alaila, hoouka aku na mele inoa.
Iloko o keia wa e waiho nei ke keiki me ka alualu, ua hoi aku la o Waiehu a me Kawelowai me ka laua hanai o ka alualu wale no, aka, ma ka olelo a Kanoeoalakai ke kahuna, aia a hala hookahi; makahiki, ike oukou i ke keiki, alaila, o ko oukou wa ia e kapa aku ai i kena inoa o Aahoaka.
Ua kapaia keia inoa mamuli o ka makemake wale no o ke kahuna, e like me kona ike ma ke ano o kana oihana. A nolaila, o ke ano o ia inoa, he malamalama, he koa, aia iluna o Waialeale.
Ma keia mau hoakaka a ke kahuna, malaila wale no na'lii a me na makua i hilinai nui ai, a oia wale no hoi ko lakou puukalahala.
He ekolu mahina o ka noho ana o Kanoeoalakai i Kahoiwai. a hoi aku la oia i kona home kuahiwi, iluna o Kilohana, a noho iho la no hoi na alii a me na makaainana.
Ia noho ana iho no o Koananai ma, hapai hou ae la oia. Oi noho aku hoi a hala na mahina elima, ono ae la oia i ka uhu o Makapuu, poke mai ka uhu a liilii, lomi iho ke ake, hui pu iho me ka limu piipiila@i o Maunalua.
I ka lohe ana no o Kalalea, ua hoouna ia o Pohakumalumalu a me kona mau hoa holo. Ia po no a ao, pae ana lakou nei i Maunalua, a loaa no ka limu Piipiilani, a holo aku la a pae ma kela aoao o Pahonu, moe iho la ao ae, hoomakaukau mai la na waa o ka poe lawaia o ia kaha, no ka hele ana i ka lawaia uhu, a o ka poe Kauai no kekahi i hele pu me lakou la, no ka mea, he wahi pili iki no ko lakou nei i kahi kanaka o Pahonu, oia o Lehuakona, he kamaaina no ia kaha, a he kaikoeke no hoi oia no Pohakumalumalu, o ke kaikunane ia o kana wahine o Kaakaulua.
Ua haawiia mai no hoi ia lakou nei eono kauna uhu, a hookomoia iho la no iloko o ka hale waa, he wahi i hoomakaukauia no na ia hoola, i ole ai e make, a o ka hoi mai la no ia, a pae ana i Halaulani, e piha ana no o kai i na'lii, he heenalu ka hana.
Hoi loa aku la no lakeu nei a hiki iuka o Kahoiwai, hanaia ka ono o ke alii a maikai, a paina no hoi. O ka hele no hoi ia a piha ka eono mahina, ono hou no ke alii i ea hope wai o Mana, hoouna ia kekahi mea e kii, a loaa mai la.
Oia noho aku no hoi ko lakou nei a piha na mahina ewalu, ono hou ae la ke alii i ka hee o Kalihi-kai, a me ka ina o Anini. Emoole a loaa mai la keia mau ono a ke alii wahine.
I ka piha ana hoi o ka eiwa o ka mahina, haku iho la kekahi alii wahine i kana mele penei:
Nani Lihue i ke ao a ka naulu,
Pahee i ke one ke kai o Halaulani,
He lani he mea laha ole na'u e noho nei
Ka noho hookano a Keahialoa i ko kula,
Kumaka kuu ike i na leoh@a o Kahahei
Hei aku la oe i ka upena kuu a ka lawaia
O ka hiaai waie aku no i ka nani o Aipo
Aohe hana a Kauapaliloa,
Ke nihi ae la ma ke kua o Haena,
U-hu, Ua lai-e,
U-hu, He aloha-e.
A pau ke mele a ia kupunowahine, puana ae la hoi kekahi kupunowahine i kana mele penei:
Nani Wailua he loko wai na ka makemake, [Alaa,
He makemake okoa no na'u ke one o
Huhui aku laua me ke kai o Kahaloa,
Aohe loa o ke kula o Hanamaulu e waiho nei,
O ka moe oni ole o ke kai o Niumalu.
Ua malu ke kula i ka ho@a e ke ana,
Anu mauele i ke koni a ka ua Naulu,
Aohe hana a ka makani Kiuwailehua,
He lehua ke aloha na ka wai kuau hoe,
U-hu, Ua lai-e,
U-hu, He aloha-e. (Aole i pau.)
Ua ko ka olelo a ka Moi, "He aupuni Hooulu Lahui Ko'u"
E KA NUPEPA KUOKOA E ; - Aloha oe:
E ka oo kiki ko’uko’u, kani k@ho i ka @uiu wekio o Hawaii nei. Aloha oe, a me na keiki o ka papa konane o ka hale pai, a me ka Lunahooponopono ahonui kawelina pau ole.
O wau o kekahi o kou hoa kui lima, hoa koloke hoi o kawela na a ka la i Lehua, ke hoouna aku nei au he popo pua Leo@a i piha i ka wai a er@ momona loa, e inu nape iho ai o@a ko’u e kapuu, a me ia la ae hoi, a me lakou la iho hoi, a me ka nui man@ e ona lele pohai nei i kou kino ka @iwa maka onaona, apapane ae, a mahiki iho hoi, oolo mao ai ohelo ae, a pela aku.
Eia ma ke ahupuaa o Laiewai nei Koolauloa, ua ko ka olelo kuahaua kaulana a ka Moi, i kaapuni hele iho nei i na mokupuni ona e olelo ana; he aupuni Hooulu Lahui ko’u; i loko o kamakahiki i nalo akula, M. H. 1876, ua hanau mai he umikumamamalua wahine, 12 i na keiki pua Rose maikaie ola ohaoha @ ke @ei, ua huli kahi, ua kolo kahi, ua ko kahi, ua k@i na wawai oke kahi a ke @nei no @luna ke alo o kekahi, a he oluolu maikai ke ola o keia mau opuu pua Rose he 12 i keia mau la, a me kolakou mau mama, a me na papa no hoi.
Me lakou ka makana waiwai makamae nani, mai ke Akua mai i keia mau la;
I loko hoi o kona makahiki hou e hele nei ka kou, M. H. 1877 ke hua hou mai nei i ka hua he mau Iwa lede hou, he umikumakolu, 13 i na hua maikai i loko o ko lakou mau puhake, a o ka puka a make mai koe i keia mau la i waho, e like me ke la poe he 12 i hai ia maluna, alaila, pili mai kahi mele kahikau o kaelewaipio, penei.
“Kani uina na kolo kapihe,
Uina nakolo ke auhee,
Pilikua waha ka opeope,
Hii keiki ma ke alo,
Uwe alala i ka nahele.”
Aole a nei o ke ko ana keia o kamanaoio nui hohonu, aloha aina, aloha lahui o ko ka kou Lani Moi aloha, i keia poe i hai ia maluna, i puka a maka hou iwaho e hii nei, a o ka puka a maka mai hoi koe o keia poe lede hou, no lakou na inoa malalo iho, a me ko lakou mau kane, na keiki puukani lalawai o keia wahi, i piha i kaheahea aloha i na malihini, ke kipa aku i ko lakou mau home.
Malalo iho e ike ia’i ka inoa o na kane me ka lakou mau wahine ponoi.
Mrs. L. Koolua, na Mr. J. W. Kahaiao, Loisa Kalalaina, “ J. Kalili. Mrs. W. Lahaole, L B Nainoa. Merelina Keanu R N Kahanaaupuni. Rose Kaloano S Kawaipua, Lihau Aunika E G Keawemauhili. Elena Kupele B Palii. Paeo Ekekela, J K Mokuiki. Ana Napoe. P Pono, Keaka Hawai@, Mr Kamauoha, Nene Mr Wooly, Meana J Makealu, Kamaka Mr Mano@ahu-
O keia ka inoa o ka poe e hui mai nei i na hua ma ko lakou mau peheka ponoi i mare pono ia me ko lakou mau kane.
Eia ka’u wahi kanaenae kauoha ia oukou e malma pono oukou i na hua iloko o ko oukou puhaka, mai holonui i ka lio. mai pa@aha i ka opu ilalo, mai hehi aku i ka opu mai inu i ka mea awaawa a wela. E malama i ka waiwai makamae i haawiia mai e ke Akua ia oukou, a he kahiko naniia no na makua malama pono. E nana oukou i na kauoha a ke Akua ma ka palapala Hemolele, H@l. 127;3-5: 128;3-4. Kin. 33;5 Isaia. 8;18. Hep. 2;13 He nui na pauku i kauoha ia mai ia kakou no na keiki, he pono e makaikai aku i ka palapala hemolele i ike ai kakou i ka nani o na makua malama pono i na keiki.
E haohao paha auanei na hoa heluhelu i ka hai olelo ia o ka inoa o ka poe he 12 i hanau i na keiki. Ua waiho aku au ia mea na ka Luna Kula makaala ole o Koolauloa nei, a i ole ia, na ke Kumukula e hai aku ke hiki, a i hiki ole, na’u no e kakele aku.
Ua oki au maanei, Me oukou ka welina a ke aloha. Ke hoi nei ko Koolauloa kupa, ua kau ka la i ka welelau o na pali Hau@uli, ke mahiki nei na Iao, ke lele nei ka opua lio, haukawewe i ke one o Kaluanui, kokohi hoomau i ke olu lai o Laie Home.
K. H. K. KUAKAHA,
Laiewai, Koolauloa, Feb, 5, 1877.