Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 10, 10 March 1877 — Ka huakai Hoola a Hooulu Lahui a ka Moiwahine Kapiolani. Ka Makia Paa o ko laua Aupuni. UA PUNI KA MOKU O KAKUIHEWA [ARTICLE]

Ka huakai Hoola a Hooulu Lahui a ka Moiwahine Kapiolani.

Ka Makia Paa o ko laua Aupuni.

UA PUNI KA MOKU O KAKUIHEWA

■ Ua kamiia, ua uu u!u, uu Uu i»a na h> me kuaiin». I honnuniiwanai pu la n»e kona P>>kii A!ii Ka M.:i* Kieki« k- Kamn Aliiwahii.e Kap ol >ku. Ma ka auina ht o ka Poaono aku nei, ; Feberuari 24, 1877, ua haalele iho la ka j Moiwahine Kapiolani, i ko laua Hale | Al;i lolani, a kau ae la malnua o na lio, | o ka ia hamau leo o Ewa ke awa, a ua pae maalahi aku la ka huakai Alii ma | ka home lau inia o J. S. Kaanaaua, ma j Manana ; nani a huihui me he wai lana malie la no Hanola, na hookipa aua a ka moa liale i ka hnakai Hoola Lahui, 0 na ukali o ka Moiwahine ma keia huakai, Miss Mary Boyd no Maunawili, J. Kaaea no ka maiu ulu o Lele a me Mrs. Nahinu, nokawaihalau o Wailua. Ma ka hora 7 o ke kakahiuka Sabati, Feb 25, ua hiki ae ka Moi Kalakaua ma l Ewa. Mahope iho o ka pau ana o ka paina , kakahiaka, ua hele aku la na Lani ma ka luakini o Waiawa, e hai aku i na makaainana, no ke ano nui o keia huakai a ka Moiwahiue. tla piha ka luakini i na kanaka. Mahope iho hoomaluia ana o ka hale, ua ku mai la ka Moi, a hai aku la 1 Kana olelo Alii imua o na makaaiuana 0 Laua, no ka Hoola a Hooulu hou ana 1 ka lahuikanaka ; a ua kokuaia Kana Olelo Alii e ka Hon. J. K. Koii, U. 11. I Mahi a mo J. Kalana. Ua kukuluia ka Ahahui Hoola Lahui ma Ewa, mamuli o ke kokua like ana mai o kela a me keia puuwai aloha i ua huuahunu kenikeni i hiki aku ka huina dala i loaa ina ia la i ke $50.00. Mahope iho o ka heluheluia ana o ke Kumukanawai o ka Hui Hoola Lahui, ua kohoia na Luna o ia Hui, penei r R. Kaupena, Peresidena, Mrs. William, Pnuku, Mrs. Kalana, Kaknuololo. | Mahope iho o ka hookuuia ana o na j hana o ia la, uaiiaalele iho la ka Moiwahine ia Ewa aina lai ula i ka lepo, a hoohuli aku la i ka ihu o ua lio no ke kula o Puunahawele, a o ka Ehukai o Puaena ke awa. I ka huakai i kaa pono iho ai iluna o ke kula o Kanoenoe, ia wa i hoomanao ae ai ka mea kakau no kekahi mau wa* hi lalani mele penei : M Hao ke kepa ka bau o Lihue, nuki na kaul iwaha o H ileau ui, Mokuiuoku ino i ka holo a Kalena Ke holola i ke kula o ICam)eno.\ I moe a au i na uka o MalamaiUn," I ka huakai e holo lai nei i ke kula o Punalulu a me Kokoloea, o ka pa ana iho o kahi makani Waikoloa, he nonoho wale no ia i Muliwaa. Aia ma ko ruakou aoao akau ia wa Oahunui, ma ka j hema, o Kaleua, Haleauau a me Malamanni, e mapu malie mai aua hoi ke ala o ka niHuu neue, a e lioea malie mai ana mamuu o ka huukai ka ehu kai o Puaeua, a pela au i haupu ae ai; lt Hoi pu ae kakou, I ke kula o Kemoo, Pae aku i Wainlua, I ka Ehukai o lalo." Ma ka uwapo o Kaukouahua, i halawai mai ai me ka huakai a ka Moiwahine, ko Waialua mau keiki makee alii, oia o Jesse Amara, Owen J Hall, J, N. Kaiaikawaha a me S K Unauuu. A ma ke ano ahiahi o ia ia hele, ua pae maikai aku ia ka hnakai alii i ke one o Maeaea, i ka maiu hale o Aliiolani. Ma ka hora 7 o ia ano liula, ua wehe ia ka hana Hoola Lahui, inaloko o ka ' luakiui e ka Moiwnhine. I Kona komo j aua aku iloko o ka luukini, ua haawi li- | ke mai la ke anaina nui i ko lakou aloj ha laia, ma ke ko like ana mai iluna. I Ua ku uai la o J. Amara, a hoakaka i mai la i ke ano o ka hana o ia po, imua

oke anunia. A niahope iho oka p;su aiia o ka pule. ua kn mai la ka Moiwohine, a hawiielo mai la : "E na Makaaīxaxa; Aloha oul'on: I keln īu.ukahiki i hala ,«e nei, ua hele mai au a rne kuu Moi i ke kaapuni i ua mokupani ; no ka mauao nui «io e ike i ko oukou noho ana a me ka nana ana ina he moa hiki ke Hoouiu a Iloola hou 1 keia Lahui kanaka. Ua loho oukou i Kona leo, e i ana, 0 ka Hoonlu aua i ka Lahui, oia ka Makiao Knna Aupuni. Ua nui ka manao o ka lehulehu o ka poe naauao uo ka imi aua i na kumu e ulu ai ka Lahui kanaka. Aka, ua manao Oia ma ko Maua kuka pu ana no hoi, o ka hele hou mai iwaena o oukou ma keia ano, oia ka hana mua e iiooulu ai. £ pau ko kakou noho nanamaka ana kekahi i kekahi, a i keia wa, e nana ako a nana mai A i pilikia kekahi, e kokua aku, a pela hoi ka poe e hanau ana ina keiki liilii. Nolaila, oke kukulu aua i kekahi Ahahui kokua aku a. kokua mai, oia ka mea mua, a e luluia 1 puu elala, i mea e holo ai na hana. 0 keia, oia ka hana nui, he imi ana i mea e ulu hou ai ka L ihui kanaka. Aia wale no a kokua like mai oukou ma keia hana nui me A'u a me ka Moi, alaila, ke manaolana nei, e ola hou ana no ka la* huikanaka. ona liana aka puu elala i hoiliiliia, ke mea no ia e kokua ai i ka poe i loohia i ka pilikia i na mai lehulehu i ewe iwaena o kakou. A i ilihuue no ka nele kokua, pilikia i ua laau lapaau a me na mea ai kupono e ola ai, eia ka puu dala e kokua ai no na hemahema a pau. Oia iho la ke ano o keia huakai i heie mai nei iwaena o oukou, 0 ka hooulu ana i ka lahui kanaka ma keia ano, a i ku mau loa ai keia hana a hiki i ka hopo.in. t Me ka mahalo." Mahope iho o ka pau ana o ka haiolelo Alii, uu kokua mai o J Amara, J. N. Kaiaikawaha a mo C. N. Kalama i ka haiolelo a ka Moiwahine. I ka malu aua o ke anaina, ku mai la o J K*ae, a haiuhelu mai i ke Kumukauawai o ka Ahahui Hoola a Hooulu Lahui o "Kawaipuolo," Waialua, Oahu. 0 ka nu#o na dala i hoahuia ma ia ahiahi, he $65.00. Ua ku ka puu dala, nolaila, ua koliQia na Luna Nui o ka Hui. Mrs. K Kapena Peresidena, U. S. N. Einersou, Puuku, Mrs. Hana Holfc Kakaiiolelo. Ua hookuuiano hana me ka maiuhia. Ma k« Poakahi a mo ka Poalua,he mau la ua keia ma Waialua.

Ma ka auina la Poalua, Feb. 27, ua holo aku la ka huakai Alii e kukuln i Ahahui hou ma Kamananui, no ka poe hoahauau Katolika Roma, a ua kokuaia Kaua haiolelo Alii e J Amara, J N Kaiaikawuha. He $21. i loaa ma ia halawai ana ; a ua kapaw ka iuoa o ia Hui, o ka Ahahui Hoola a Ilooulu Lahui o ka aoao Hoomaua Katolika Iloma. A ua kohoia na luna nui, penei : Mrs. K Gordon Peresid§na, Mrs. Kakaliua, Puuku, Mrs. K. Wharton, Kakauolelo. A ua hookuuia na hana mo ka muluhia, a huli hoi aku la ka huakai Alii iloko o na paka ua kawakawa, e hiolo makawa* lu una. Aoho ua. aohe welai ka manaoio haua. la hiki ana aku oka huakai i kanhale, ut» hele a pulupe. 14 Ua iho e ka ua kawakawa—la, Puluelo makou e noho nei—lu; Noho ae i ke kau o ke anu—la, A pouoiaikai ka meh uia —la." Ma ka hora 9 o ke kakahiaka Poakoiu, Feb. 2S, ua nee malie aku ia ka huakai Alii imua, uo ka uiu hulu o Kuhuku, a haaieie iho la ia " Waialua aina kupolua i ka lai, Aina a ke aloha i moeuhane man ai, E hawanawana mau ana me kehu o ke kai„ I noho a hoohihi i ka wai o Anahulu, E Puaena—e, e hauleleia ana oe eka Lani." Ma keia nee ana o ka huakai Alii no na P«li hauliuli o na Koolau, na ukali aku ka Luna Makai o Wai*lua J. Amara a me J. N. Kaiaikawaha

Ike kau pono una iiio okn wela iluna pono o ku 1010, u;i hiki pulekana ukn Ia ka hoakai Alii i na hula o Kahnku, idh ka borne Puahalao Mr. I ke kamau ana iho o ka honpo lewale-

wa o kamahele, ua kukuluia e ka Moiwahine he Ahahui Hoola a Hoouln Lahui ma ka Apana o Kahuku, Koolauloa.

Mahope o ka hoomaha ana o ka haiolelo Alii, imua o na wahi kauna kannka o Kahuku, ua panaiia uku ia leo Alii e J N R.aiaikawaha a me Rev. J Kekahuna. oka nui ona dala i loaa ma ka lulu ana a ia Ahahui, he $23.75. Aohe nui o na kanaka i akoakoa mai ma ia halawai ana, aka, ua nui ko lakou olioli a ine ke aloha i ka Moiwahine, no Kana haiolelo alii. Ua mauao koho ka mea kakau moolelo, ua oi aku ka nni o na dala i lulu hauoli ia mai, mamua o ka nui o na kanaka i akoakoa mai ma ia halawai ana. Ua ku ka Ahahui lloola a Hooulu Lahui ma Kahuku. Koho ia na luna penei : >Mrs. L Kaluhi, Peresidona, Pelikekila H., Pnuku, Miss C Paukealani Kakauolelo. Ma ka hora 2 o ka auina la o ia Ia hele, ua haalele aloha iho la ka huakai Alii ia Kahuku. a nee malie aku la hoi imua noJL ; *iewai, ma ka home o na kumti Moremona. Ma keia wahi i Good Bye mai ai ke keiki lalawai J. N- Lvaiaikawidia, i ka huakai Imi Ola o ka Lahui Hawaii, a huli hoi aku la no kona liome ehnkai. A ua paniia kona hakahaka e ka Luna kanawai Apana o Waialua a me Koolauloa J. Kaluhi, ma ka ukali ana i ka huakai Hoola a Hoonlu Lahui ; a o ka Rev. J Kekahuna kekahi e hoopuipui nei i ka laiua Alii. Ma ka hora 4 o ia ahiahi, maikai aku la ka huakai ma Laiewai, ma ka home o Mr. Paker, a ua hea kolonahe aku la ka leo o ka beie i na kanaka, e naue mai e lohe i ka haiolelo a ka Moiwahine, no ka 4i Makia" o ko Laua Aupuni. Aole i upu iho, ua akoakoa mai la na makaainaua. I ka malu ana o ko anaina, haiolelo aku la ka Moiwahine, e like me K»na hana ana i na apana i hala aku mahope, a ua hoolawaia aku ka haiolelo Alii eJ. Kaluhi ame J Kekahuna. Aua hookupu mai kela a me keia e like me kona aloha, a ua hiki aku ka huina loaa ona dala i hoahnia ike $37.85. Aole i kohoia na luna ne keia Apana. Ma ka hora 6 o ke anoano liula, ua haalele iho ke kaoo alii ia Laiewai, a haha poele aku la no Puualuu, ka home 0 na keiUi oka Aina Pua. A ma ka hora 8 o ia ahiahi, ua kau malie aku la ka huakai alii ma ka homo o Apana fpake). I loa no a paa ka umaumanaha o kamahele, o ka haule aku la no ia, oki ka hana, a i puoho ae ka hana, aia ka la iluna. Eia ka ua hale ka Moiwahine a me Kona Pokii Alii i ka haha kupee na kamaaina ia po. Ma ka hora 9 o ia kakahiaka, Maraki 1, ua akuakoa mki la na makaainana t mai ka makani Ahiu o Kahana a hiki i ka makani Maakua o ilauola, e hoolohe 1 ka haiolelo a ka Moiwahine, no ka 1 Pohaku Kihi" o ko Laua Anpnni. Ua ku palunehe ole ae la ka Moiwahine iluua, a haiolelo aku la imua o na makaainana o L-iaa, me Kona leo Alii. Ia nobo ana iho no o ka Moiwahiue, ua panai koke ia aku ia leo lani e J Ama ra, C. N. Kalama a me J. Kekahuna. (Aole i pau.)