Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 11, 17 March 1877 — Ke ano o na nana a ka Haku ma ka Pae Aina o Maikonisia ma ka Mokupuni o Mile. [ARTICLE]

Ke ano o na nana a ka Haku ma ka Pae Aina o Maikonisia ma ka Mokupuni o Mile.

I Ua liele pu no boi au mo iim luna ka- ; hiko, no ka uialama hooUa iMakiui ana, a n)a na himeni. ua lilo ia J u ka hapanui inaia haawika, elu-i luakinioia, ma Arba- ; ra rae Eneij:-Jv. Ua maopopo ma kt-ia I mea. aoie io no i haalelo mai ka ILiku | U m>»kou. | 21. Ka noho ana ohana. Aole 110 i | like ka noho ana oiia o liawaii nei, me | ko Mile, aka, ma k;ihi mau mea, ua liko | no. Eia wale uo kahi auo okoa iki : he ano like loa ko lakou noiio nna ohana aua me ko ua haole, he mea nui na elemakule i ka lakou mau keiki i ka lakou mau kuakahi a kualua, aole lakou e pa ki-ke, e like me ko Hawaii nei man keiki, ka olelo aku i kahi elemakule a me ka luahine. Eia hoi; i na ekolu eha man eeiki a kekahi mnu mea, alaila, o ka rula no keia mau keiki, eia no ia. 0 ke j kaikuaana, oia ka mea nui o lakou, aole e'hiki i kona mau pokii ke pa-ki-ke, a olelo kiekie malunn, ina e hana pela, nlaila, e make ke kaikaina naaa i pa-ki ke i ke kaikuaana. o na keiki kane wale mo nao keia. I aa hoi elua a ekolu mau kaikamahine, alaila, ua kapu no ka hanau mua, aole nae he mea e make ai, e like me ko na keikikane. Aka hoi ; i na he kaikamaiiine ka ka mea hanau mua, a he keiki kane mahope ona, alaila, aolo no e liio ke kapu o ke keikikane no ke kaikamahine. He kapu na kaikamahine moe makalii moe o na keikikane, pela no na mea a pau i hoolaa ia no nw ke-ikikane, kapu loa. Ike ia wa uae, «m pau ke k»»pn e pili ana i ka make a o na kapu e ae, ke mau nei no, he hiona nne o ka pau loa ma keia hope i aku, oiai, eia ka malamalama o ka Eua-1 nelio ke nee aku la imua o lakou. 22. Kahi umeke a me kahi ipukai a lakou. Aole a lakon mau umeke, aole j no hoi he ipukai, e like me ko Hawnii I nei. I na lakou e liele i ka lawaia, a loaa ka ia, hoi mai no pulehū, a moa, ahiila, lu no i kela ia iluna o ke ili ma kae o kapuahi ; a pel i no hoi ka ai, alaila, o ka ai no ia, a pau no ka ai ana, koe ke koena ai, a ia, alaUa, hou aku la kela a me keia i kana koena i ka paia o ka hale, a i na e kii hou akn, un pnu i kaiole, naonao, eleln, &c. Aka, i ke«a wa, ua loaa kaiii e waitjo ai kahi koena ai a ia hoi, a ke ai nei lakou mniuna o na pa, a ua pan «kn la ke ano mua. Nani no na hana a ke Akua ma ko na aina e. 23. No na ia a rae na kapu o ka hana ana a na kanaka. 1 No na ia ku. Eia na ia ku ma ka oielo Makala, a i unnhi pu ia ma ka olelo Hawaii, Milmil, oia ka opeiu, Pati akule, ma ka olelo Hawnii. Aowol nehu, ma ka olelo Hawaii, Tou, piha, ma ka oleio Hawaii, Ikiairk, aoio inoa Hawaii, oiai ; aole ia oia ano ma Hawaii nei ; Penei e haua'i no ka opeiu, e hana i pa pohaku, a paa, me ka hookoe i puka ma kahi o pili ana i ke kai, oiai, o keia pa, aia i oka, e pili akn ana i kaha-one. A mai kekahi aoaoaku 0 ka puka o keia pa, ma ka aoao hohonn o ke kai, ua hoomoe ia ? kn he lannin 1 wiii ia a loihi, aliiki aku i kan wahi papan, me ke komi pu ia me na pohaku. I ka wa nae e kai nui ana e pono ai k(y ia hana ana. I ka wa e pii mai ai ke kai a hohono, na pii pu no me ka ia, a j ua komo no maluna o ka Uuniu i hoo-! moe ia ai, a ma kau wahi e ae no hoi i j ka wa e pii ai ke kai. Aka f i ka wa e emi ai ke kai alaila, oia ka wa e paa, ai ka ia o kela laaniu. Mahope iho, no ka maka'u o ka opela i kela lanniu, oa imi i wahi e pakele ai, a oia ka wa e hookokoke ai i ka poka o ka pa. I keia wa, oiai na kaoaka e pee ana, a e paa'nana lima i na pohnko o kela a rae keia; i ka wa * hele ai ka i<«, a e kokoke ana kahi e komo ilako o ka puka o ka pa, ia wa ket t a me keia e hoonou ai i na pohaku iloko o ke kai, rankn!»i e kokoke ana i j kahi e hoolii ana ka opelu, >iole nae mawneua o ka ia a me ka puka o ka pa, 1 aka, mawaho mai o ka ia. I kela \va i

: kiOi'iKiU in ai in pohiiku, ia \v:i i hoio ni ; n* ia a d.ui iioko o kei i pi\ i oleio nuiia | nei. A o k.i w;i noia i komo ui ka U I iloko o uu p i nei. ia wa lukou e paipai

| ai ua lima a me ke ki-ki ua wah i, o keia ; a me keia mea. Pela iho 1 \ e hana ia'i a loaa ka opelu, ua like no ko ke akule.' : me ko ka opeiu. 0 ka uehu a me ka j 1 piha, penei e hanaH ; 0 ka upeua e ha-: n i'i, oia ke kaunoa, a o ka haua ana, ua : j iike no me ke koinu ohua ana a m »u ia 1 | kolau e ae. Esa na kapu o keia mnu ia ; j he kapu ke kopi i ka paakni, kalua, :\i-1 j waha, a i na e iniki keia mau kapu, o ka ī | na waie loa nola o ua mnu ia ku nei. 0 ] ka nehua a me ka piiia, aoie kapu. j No ka malolo ; Eia ke ano o kona la- j waia ana. E iiana mua i mau pu-a launiu maioo makahi o ka haneri a oi aku a emi mai, i ka wa pouii, aoie mahina, oia ka wa e lawaia'i. Aole hoi pono ma i ke alo o ka aina, aka, ma ko kua o ka | aina e lawaia'i, makahi hohouuo ke kai. | E kukulu ke kia, a e hana ka pea, a e hoio. I ka wa e ho[o ai, e hana ka waa a holo loa. I ka wa e hoio ana ka waa, aia iie kanaka e ku ana, me ka lamaiama i kona lima, mamua o ka ihu, a hookahi kanaka e paa aua me ka upena ma koua hma e moe aua mamua o ke Jim, ' a i ke i ka ia, hoohei i ka upena, a peia | e haua'i ia, a nui ka ia. Eiua mau kanaka.e ku ana ma k i llou, a me ke Kupak. 0 ka han ī a ka mea ma ke Kupak 0 ke paiinka, a o ka mea ma ka Rou,oiu kahi lawaia. Ein ko kaiiea ana a ke pailaka ma ka olelo M «kaia. Jare, hoopololei ke ano. Lomet, ua hala loa kakou iwaho o ka aina. Loen, iioii»oi i ka aina ke ano Eia ke kapu o ka malolo. 1. lvapu na waaine i ka wa e imnaia'i ka launiu, a i na e ikeia, a o kahi waiiine i ka e iinna i.i'i, e mnke ia wahine. 2. I ka wa e hele ai na kaue i ka lawai«f m iloio, eia ka olelo aua. Auro. E komo ia na haie e ua kane, ma ka oleio Ilawaii, a o ka hana ia wa, o ka hao i na j waiwai o loko o ka hale, aole pono i na wahine ke noho iloko. | No ka uhu. Eia ke ano o kona huvaia una. He like loa koua upena me ka upeua kolau ohua, a elua no lau, e like no rae ka iau ohua. O ua mea rana e nana ka ia fkiu), oiano na mea e paa'na 1 ka upena, a o kahi mau kanaka, aia i uka loa kahi i ku ai, a ia laua ka lau kahi i paa f i, I ka e ike ai na kiu i ka ia, eia ka olelo a laua, Eion iik, nui loa ka ia, ina ka oleio Hiiwaii. la wa, eia ka ia ke pii nei i uka, ma knhi ano oawa, a hala loa i uka, ia wa, holo na mea e paa nei me ka upena a knu ; i ka wa e hoi mai ai ke kai, hoi pu mai me ka uhu, a i na he maa haueri ka nui, e pau ana no lakou a pau i ka niake. A i na he wa hohonu o ke kai, alaila, i ka* wa e hookuu ai ka upeua, oia ka wa e ko ai ka lau ma kela aoao a me keia oaoa. Eia na kapu o ka uhu. 1. Aoie e ai na wahiue i keia ia, ina e ai, o ka make ooia. 2. I na e ho-a ia ke ahi, aole e ike na j wahine i ka uahi i ka wa e puiehu ia'i | ka uhu, ina e ike, make no. He nni aku no ua ano ia, aole nae be mau knpu o j lakou. E uinau mai paha auane onkou. | Ke mau nei no auei ke kapu o ka iawai ia ana, a me ka ai ole o na wahine a me | kahi mau kapo e ae Aole, ua pau na kapo T ua ai na wahine. Ua auhee ka pouli, ua pau na kapu i ka hiolo, a aa puka m ii ka maiamala. Nani waie ka ke Akua mao hana. 24. Ka hanau keiki ana a me na kapu. I ka \\'ā e nahunahu ai, e moe ana ka wahine i lalo ma ke ano kanihi ; A aia he kaula i hoopaa ia kekahi piko iluoa, kekahi piko, ao kahi piko, e lewa ana maiuna'e o kabt e moe ana ka wahine, a i ka wa e ikaika loa ai ke kua koko. aiaiia, hopu ae ka lima o ka mea haoaa i ua kania nei, a puiiki apaa, npek no e pani a hiki i ka wa e hauau ai ke keiki. I ka wa no e hanau mai ai ke keiki, aliila, o ki koke ae no ka piko a moku aie ka na k»i 010 ia i ke kauii, a waiho iho ia no peia. Naao po paha ea? Eia uu kapu o ka hauao keiki ana. ( Āok i pau.) I