Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 18, 5 May 1877 — Page 2

Page PDF (1.82 MB)

This text was transcribed by:  Kelly Murray
This work is dedicated to:  Kekai Rebecca Robinson

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

MA KE KAUOHA.

            Ua hookohu p@ o Mr. @ Bro@ no ka Papa Koho i ka waiwai o na aina no ka mokupuni o Oahu.

Eia ka papa i keia wa: P@ J. W. Makalena a me Cecil Brown.

            J. MOTT SMITH

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mei 1, 1877             @

 

            Ua hookohuia o Mr. Thomas F M@ i Luna Alanui no ka Apana o Hamakua, mokupuni o Hawaii, ma kahi o G. W. D. Halemanu i make.

            J. MOTT SMITH

            Kuhina Kalaiaina.

Keena Kalaiaina, Mei 1, 1877             4@

 

            Kuai kadala o ka hoolimalima aina aupuni.

            MA KA POAONO, LA 23 o Iune, ma ka hora 12 awakea, ma ke alo iho Aliiiolani Hale e kuaiia’ku ai na ke kudala i la mea koho kiekie, ka aina o Honalo Apana o Kona Akau, Hawaii, nona paha na eka he hookahi tausani, no ka manawa he ia makahiki.

            He $20 ka uku hoolimalima kiekie no ka makahiki.

            Ma ia manawa,  a ma ia wahi hookahi no e kuai kudala ia aku ai i na mea koho kiekie, ke koina o ka elua o Kalae, mokupuni o Molokai, i keia o Kahanui, he $75 na eka, a oi aku a emi mai paha.

J MOTT SMITH,                                                        Keena Kalaiaina, Mei 1, 1877.                                                865 2ts

 

            Ua  e ko ka Moi Kanikela Nui ma Ladana, kekahi hana hou no ka hookomo ana i na moku Hawaii, malalo o ke Kanawai Hoailona Moku. O na ona moku Hawaii a pau e makemake ana i keia pomaikai, ke kauohala aku nei lakou, e hoouna mai i keia keena, i ka mea nona ka inoa malalo.

W F ALLEN,  Luna Dute Nui                                                                        Mei 1, 1877.                                                               (@)

 

            E  hoolewaia ana ke kino kupalau o Keiki Alii make William Pitt Leleiohoku Kalahoolewa, i ka Poakolu, la 23 o keia malama, ma ka hora 10 AM mai Halealii Iolani 'ku, Keena o ke Kiaaina o Oahu, Honolulu, Aper 18, 1877.

 

            Ua oluolu i ke Alii ka Moi, ka hookoha ana aku ia John o Dominis K.G.C. i Luna Nui no ke Kea Hoohanohano o Kalakaua.

W.F. ALLEN             Kakauolelo o ke Kea Hoohanohano o Kalakaua.

 

Ua oluolu i ke Alii ka Moi ka hookohu ana aku ia Kanela W F Allen K.C.K. i Kakauolelo a i Puuku no ke Kea Hoohanohano o Kalakaua, ma kahi o John O Dominis K. G. C. i waiho mai.

 

            Ua hookohuia o K Helekunihi i keia la i Luna Alanui no Hana

J MOTT SMITH,                                                        Keena Kalaiaina, Aper 16, 1877.                                                             803

 

            Holaha a ka Puuku.  - E Komo ana ke Alo Alii iloko o ka kauikau piha no ka Mea Kiekie ke Alii WILLIAM PITT LELEIOHOKU KALAHOOLEWA i make, mai keia la aku a hala na pule elua mahope iho i ka hoolewa ia ana alaila e kanikau hapa mai la wa aku a hala he elua malama mahope iho o ka hoolewaia ana.  I ka wa kanikau piha, e komo na wahine i na kahu eleele me na lihilihi eleele: a i ka wa kanikau hapa, e komo i ke kahiku paa eleele me na lihilihi eleele.  O na luna aupuni a me na mea a pau i pili i ke alo alii, e kau lakou i na kauikau ma ko lakou mau aahu a pau.  O na kane lua he luna aupuni, e komo i ka paa eleele, me ke kanikau ma ka papale a ma ka lima hema no ka wa kanikau piha : a no ka wa kanikau hapa, i kanikau ma ka papale a me ka luma hema.  O na hoa o ka Aha olelo a me na Luna Aupuni o na aina e mai, na Kani keia a me na Agena Kalepa ke konoia aku nei lakou e malama iloko o ka manawa kanikua i hoikeia, a ua kono pu ia ka lehulehu e hoike aku i ko lakou aloha i ke Keiki @ i make, ma ke komo ana i na hoailona o ke kanikau iloko o ka manawa i kauoha ia.

JNO. O. DOMINIS.                                                   Keena puuku, Apr. 10, 1877.                          (802)    Kokua Puuku

 

NA AINA AUPUNI.

Ua nolia mai i keia Keena no ke kuai aku i na Aina Aupuni malalo iho:

 

Hawaii.

Kuai koeua o kawainui, Hilo, ho 400 eka no $150 ia S.L. Austin.

Hoolimalima he umi Apana Aina mai Kaao a hiki i Manawailele, Hamakua he $50 ia A Uiha.

Hoolimalima o Kukuiopae 1 me 21 Kulae, Kona nema he $20 ia Polani.

Hoolimalima o Hokumahoe, Hilo, he $30 ia Mrs. Ka. like Kahulehili.

Kuai koena o Makeha, Hilo, he $30 ia W S Akana.

Hoolimalima o Kmuhoe, Hilo, he 300 eka he $40 la J.L. Cheeseboro.

Hoolimalima o Koloaila - Au a me Lauku apana o Ha makua-ia Maraden a me Siemson, no $90 no ka makahiki

Hoolimalima o Honalu, ua Kauka Trousseau.

Hoolimalima o ka aina mawaena Kaohe me Kalopu, ia Samuel Parker, $100 no ka makahiki.

Hoolimalima aina o kaalaiki, Kuu, ia A, Hutchinson, no 20 makahiki.

Hoolimalima o Hiinaa, Kau, 370 eka, ia C.N. Spencer, no $70 no ka makahiki.

Kuai ia Keokeo, no E. Kekoa, $300.

Hoolimalima ia Papaaloa 1 me 2 Kihalani 1 me 3, Lau hulu. Koamano, Kumahoe, me Elakoa $203 no ka makahiki ia T.H. Davies.

Kuai ia Kalaimano, Hilo, ia P. Wahakane, no $100.

Hoolimalima-ia Hamakua e pili la i kona aina iho ko Chas. Nutley ma ke $40 o ka makahiki.

Hoolimalima - ia Koamano, Luahulu, Kihalani, Papaaloa, Apana o Hilo, na S.P. Puniawa no 10 makahiki

Kuai ke koeana o Honomu, Hilo, na W. Kinney, no $100.

Kuai aina o Kekala, Puna, he 944 eka, no J.W. Malao, no $150.

 

Maui

Hoolimalima ke koena o Omaopio, Makawao, Apana I. 391 eka, no $2,777.73 ia S.T. a me Chas. Alexander.

Hoolimalima aina o Waianu, ia J. Markle.

Hoolimalima aina o Waialua, Koolau, Maui, ia W. Fogo.

Hoolimalima ia Omaopio, Kula, ia Akao, no $20 no ka makahiki.

Kuai o Keanae, Koolau, Maui.  B.B. Kalilimoku, 3 eka, $3 o ke eka.

Kuai ia Makula - apana o Kaupo, ia J.W. Kalua no $100.

 

Molokai.

Kuai ia hoolehaa, no H.P. Kaalalee, he $100.

Kuai ia Kahananui, no Z K P Maui, he $200.

Hoolimalima o Ohia no $30 a me kahananui no $23 no ka makahiki ia F.W. Beckley.

Hoolimalima aina o Ohia, no 20 makahiki, he $23 no ka makahiki ia A. Fornander.

Hoolimalima o Makulelau no $23 no ka makahiki ia J. McColgan.

Kuai koena o Kamanoni, na C.H. Parker.

Kuai i ka hapa o ko ko aupuni, ma ka alua o Kamiloloa, Molokai, na W.C. Lambert no $50.

 

Lanai.

Kuai alua o Kanuolu, na W.M. Gibson.

 

Oahu.

Kuai Apana Aina 266 & 267 ma Kulaokahua, no $100 no ka apana hookahi.

Hoolimalima ia Honuakaha eka, $13 no ka makahiki ia S. Hookano.

Kuai elua apana ma ke kihi Alanui Nuuanu me Moiwahine, ia G. McLean, no $1,000.

Kuai ia Makauilua a me Poahamai, Koolaupoko, no Papa, he $100.

Kuai aina ma Nuuanu, e pili ia me ka alua o Komo 1/2 eka i $15 ia kaliva.

Kuai ia lelepana, Moanalua, 317 eka, $138.30 no S.W. Mahelona.

Kuai-Apana aina i Kalunopaleha, Kalihiwaena, Kona, $40.

Kuai ia Kupapaulau a me Waihee, Koolaupoko, no S.E. K. Papaai.

Hoolimalima ekolu apana alua ma Alanui Moiwahine, a me ka Hale Pohaku kahiko malaila, ia T H Davies no $130 no ka makahiki.

Kuai ia Kaena, Waialua, no Gaspar Sylvia $230.

Hoolimalima 96 eka ma Leahi, ia A.Herbert, no ka Hui Kapiolani Park.

Hoolimalima hela 96 ma Ainahou, no W. Weight.

Kuai apana helu @ ma Kaluaopalena, $71, no S. Paaiuhi.

Kuai mau apana helu 4 me 16 ma Kuluaopalena, $150 no Kaiolohia.

Kuai elua mau apana ma Kaluaopalena, $30 no Kaili.

Kuai apana ma Kaluaopalena, ia Julia Prosser, no $290.

Kuai apana helu 13 ma Kaluaopalena, ia Mahoe no $123.

Kuai apana helu 10 ma Kaluaopalena, ia L. Kaamana, no $30.

Kuai apana helu 3 ma Kaluaopalena, ia Luika no $130.

Kuai apana aina ma Kaluaopalena, helu 4 a me 16 no $100.

 

Kauai.

Hoolimalima - ia Waioli no 10 makahiki ma ka $100 no ka makahiki, na W. L. Wilcox.

Ke koiia aku nei ka poe a pau e noi mai ana e hoolimalima a kuai paha ina aina aupuni, e hoike pu mai i ka lii o ka aina, e like me ka mea i ikeia,  ka hana i makemake ia ai e hoohana iho a me ka aui o ka uku hoolimalima.

Ma ke kauoha a ke Kuhina Kalaiaina,           

C.T. GULICK, Kakauolelo.               Keena Kalaiaina, Ianuari 9, 1877.                                                                   793 3ts

 

No ke kula o Lahainaluna.

            I ka hoomaka hou ana o ka makahiki kula, ma Iulai e hikimai ana, o hoololi ia ana ke ano o ke Kula Nui ma Lahainaluna, a e hoolilo ia ana i Kula Nui ma ka olelo Beritania no na keiki Hawaii; a penei ko ano o ke kula:

            1 E mau ana na mahele non a makahiki eha; a o ka olelo Beritania ka olelo e ao ia'i ka nui o na lala o ka ike.

            2 E hoike ia ana na haumana e manao ana e komo ma ke kula nui ma n lala o ka naauao e ao ia nei iloo o na kula apana, a ma ka "Primer" Beritania no hoi kekahi.

            3 Mahope o ka aponoia ana o na haumana komo hou, e hookomo ia ana lakou ma ka papa a lakou i makaukau ai ma ka olelo Beritania, mahope o ka hoike kakau lima ia.

            4 He hoike makahikino kela me keia papa o ke kula-hoike kakau lima ia; a o na haumana i aponoia ma keia mau hoike e komo ana lakou ma na papa kiekie ae, a e haawi ia ana na palapala hookuu ia me ka mahalo i ka poe i aponoia o ka papa helu akahi.

            5 Ma na kaha e aponoia, a e ahewaia ai keia me keia haumana, ma ka hoomalu ia ana o ke kula i na manawa a pau, a me ke ana ana i ka ike o na haumana ma na mea e ao ia ana.

            6 E ao ia ana ka Moolelo Hawaii, Moolelo Baibala, Wehewehe hala, Kumukanawai, Hoike Akua, me ke Kalaiaina, ma ka olelo Hawaii.

            7 E hoomau ia ana ka hana lima o na haumana.

Papa o na Laia o ka Ike e Ao ia'na ma ke Kuia Nui o Lainaluna.

 

NO KA PAPA 4.

Eia na buke haole a lakou e pono ke loaa.

Heluhelu-Wilson's First Reader.

Helunaau-Colburn's Intellectual Arithmetic.

Helukakau-Thompson's Practical Arithmetic.

Hoikehonua-Cornell's First Steps.

Moolelo Baibala, a Moolelo Hawaii ma ka olelo Hawaii.

 

NO KA PAPA 3.

Heluhelu-Wilson's Second Reader.

Helukakau-Thompson's Practical Arithmetic.

Hoailonahelu.

Hoikehonua-"Our World" No 1.

Akeakamai-Science of Common Things.

Kakau, a haiolelo ma ka olelo Beritania.

Kumukanawai, me Hoike Akua ma ka olelo Hawaii.

 

NO KA PAPA 2.

Heluhelu-Wilson's Third Reader.

Hoailonahelu.

Buke-helu.

Akeakamai.-Science of Common Things.

Moolelo-hui.

Kakau-kumumanao, a haiolelo ma ka olelo Beritania.

Moolelo o ka wa kahiki ma ka olelo Hawaii.

 

NO KA PAPA 1.

Grammar.

Moolelo-hui.

Anahonua, me Anaaina.

Akeakamai.

Hulikanaka.

Haku manao, a haku haiolelo ma ka olelo Beritania

Wehewehehala, a me Kalaiaina ma ka olelo Hawaii.

 

NA HANA HUI.

            Ka papa ma ke kamailio ma ka olelo Beritania-oia no ka huina o na papa eha, na makahiki eha.  Ka papa himeni-e like me ka papa maluna na Haiao o ka Peresidena i na papa 1 me 2-e pili ana i ka Oihana Kumukula.

            Ma ke kauoha a ka Papa Hoonaauao.                                     Apr, 19, 1877             17 3t.                           803 3t

 

Ka Nupepa Kuokoa ME Ke Au Okoa I HUIIA.

Published every Saturday, $2 a year

 

HONOLULU, MEI 5, 1877.

            UA KUKALAIA KE kaua mawaena o Rusia a me Tureke ma ka la 24 o Aperila, a ua halulu aku la maloko o na palena aina o Tureke ma kahi kokoke i Roumania na koa he 50,000 o Rusia malalo o ka noho Alihikaua nui ana o ke Duke nui o Rusia.  O na lanakila a me na auhee oia ka kakou mea e kali aku aima na moku o hiki mai.  Ua hookuu ia ka bea e helu i kona mau maiuu.

 

Kuokoa piha nu hou.

            Ma keia hope aku, e hoomahuahuaia ana namea hou iloko o ka kakou Kilohana o ke kaua mawaena o Rusia a me Tureke i kukalaia ma ka la 24 Aperila a e like auanei kana wehewehe ana i ka moolelo o ke kaua me ko ke kaua ai mawaena o Farani a me Perusia o ka 1870 i hoomanao nui ia.

            Nolaila, ke paipaiia aku nei na mea a pau, e lawe nui oukou i ke Kuokoa o kii auanei i ka hai e noi ai.

 

            O KELA KANAKA kaulana, he kilo aupuni kiekie o ka noonoo a me ke akamai, ka lolo noiau hookahi mona i aie ai ka Emepera Uilama ma ka hoohui ana i na mokuaina lehulehuo Geremania i hookahi aupuni nui a ikaika, oia o Bisimaka, ua waiho aku nei oia i kana oihana kiekie, ka noho alakai ana no ka aha kuhina, a o ka pololei loa paha ke kapa aku, ko ka Emepera Uilama kuhikuhi puuone.  O keia waiho ana mai o Bisimaka i ka oihana, aole no ke paonioni a aole hoi no kekahi kuee mawaena o kona poo a me ia iho, aka no kekahi nawaliwali a na kauka i hopohopo ai, e lilo auanei kona hoopapau nui i kana hana ma ka oihana, i kumu e lilo ai kona ola holookoa.  Aole i oluolu iki ka Emepera i keia, a ua ana oia i kona lima ikaika ma ka hooponopono aupuni ana, aole e ae e hookuu loa aku, aka, e haawi aku iaia e hoomaha ae, i ekolu malama a i hookahi paha makahikiki.  O kana mau oihana lehulehu, nole e hoki i kekahi kanaka ma Geremania ke lawelawe, a nolaila, na kaanaia he ekolu mau kanaka nana e malama i kana mau oihana oiai oia e hoomaha ana.  He keu ka ikaika o kona noonoo ma ka hooholo ana i kana mau hana lehulehu.  E loaa anei kekahi Bisimaka ma Hawaii nei.

 

            UA HOOMAOPOPOIA mai i ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii ka lono hauoli e waihoia mai ana i na Papa Pai o keia kulanakauhale no ko lakou hoolaha aku, e like me ko lakou manao he pono, he kope pakahi o ka hoike a na Komisina alii koho i ka waiwai o na aina ma Hawaii nei.  O keia hoike a lakou a waiho mai, oia ka lakou hoike no ka mokupuni wale no o Hawaii, kahi a lakou i hoohala ai he malama a oi no ka makaikai ana ia moku a puni.

            Ke mahalo nei makou i keia ae ana o ka Ahakukamalu e paiia, a me he mea la ma ko makou manao iho, eia mawaho aku nei o ia poai noonoo, he mau hooponopono a mau manao e ae paha e mahuahua ai ka pono no ia hoike.

 

Olelo hooholo i hooholoia e ka Aha

KUKAMALU MA HALE ALII IOLANI I KA LA 28 O APERILA A.D. 1877.

 

            NO KA MEA.  -Ua oluolu iloko o ka naauao lua ole o ke Akua Mana Loa, e hookaawale aku mai keia ola ana i Ka Mea Kiekie William Pitt Leleiohoku Kalahoolewa, ka Hooilina o ka Nohoalii , a Hoa hoi o ka Ahakukamalu o keia Aupuni; ua make oia ma ka Halealii Iolani ma ka wauaao o ka la 10 o keia mama, nolaila.

            E Hooholoia.  E ko ka Moi Ahakukamalu i akoakoa mai.  Mamuli o ka make ana o ka Mea Kiekie, ua hooneleia ke 'Lii ka Moi i ke kaikaina aloha, a me ka ohana alii i ke kaikunane punahele, ma kona ano alii a ano hoopono hoi ma kona ano kanaka, oiai, oia e ola ana, a i kupono noka malama ana ia hoomanao walohia aloha mahope iho o kona hala ana aku.

            O ka Mea Kiekie Ruta Keelikolani, ua poni kona kumakena walohia ana no kana lei he keiki, ka mea ana i kaunui ai me na manaolana piha a pau, e lilo ana la oia i kokua, a i mea nana e hoomalielie i kona mau la hope hapauea.

            Ua loohia pu mai maluna o ka "Lahui Hawaii" he popilikia kaumaha, mamuli o ka make opiopio ana o ke Keiki Alii, ka mea i hoaka mai i kona naauao a me ka makaukau no ka hooko ana i na hana hanohano a maikai no keia Lahui kanaka:

            A o keia Aha hoi, ua hooneleia i kekahi o kona mau lala, ka mea i oi pakela ma ka loaa nui ana iaia o ke aloha alii, a mahalo hoi i kona mau hoa kuka.

            Hooholoia:  Mamuli o keia paumako ehaeha a ka Makua Hooponopono Nui i hooili mai ai, ke nonoi haahaa aku nei keia aha, e ae mai ke 'Lii ka Moi me Kona Ohana Alii, a me ka Mea Kiekie Ruta Keelikolani, e lawe aku lakou i keia hoike o ko kakou hoomaopopo ana i ka lakou poino nui, a me ko kakou komo pu aku iloko o ko lakou kumakena walohia ana.

            Hooholoia:  Oiai, ke minamina like nei keia aha me na mea a pau o keia lahui holookoa no keia poino kaumaha, ke hoike aku nei keia Aha i kona hilinai manaolana, e oluolu mai ana ke Akua Mana Loa, ma o Kona lokomaikai piha, e hoouna mai i ka maha a me ka hooluolu ana i na puuwai o ka poe e paiauma nei; a e hoolilo Oia i Kana hana aiwaiwa lua ole i mea e pomaikai ai ka lahui mai o a o.

            HE KOPE AOIAIO,  Kakauolelo.

 

            MAU MAHIKO PAU AHI.  -Ua lono mai makou mai ke Kapena mai o ka moku kuua Pauahi, ma ke wehewehe ana o kaio o ka po Poalima a ao ae Poaono, na holapu ae la na olelo ana ole o ke ahi i ka hale wiliko o ka mahiko o Papaikou, Hilo, Hawaii, a hoolilo iho la i n lako a pau i lehu ahi.  he mea e ka minamina no keia hana hemahema i pau ai i ke ahi, a i ole ia, he puhi koloheia paha.  I keia wa i pau ai i ke ahi, he kanaono iona ke paa pu i pau i ke ahi, a o na hua nua ia e keia mahiko.  Ua panihakahakaia na hale wiliko me ka $5000, aka, ua emi loa keia malalo o ka waiwai io o kela mau hale a me na lako.

            -Ma ia po hookahi no, i ka pili o ke aumoe, ua pau na hale noho o na pake ma ka mahiko o Kaupekuea, na ka leta malalo iho, e hoike mai:

Kaupakuea, Apr. 21, 1877.

E ka Nupepa Kuokoa e;  Aloha oe:-

            Mawaena o ka hora 12 me ka hora 1 o ke aumoe o kakahiaka nui Poaono oia ka po nei na holapu a'ela na alelo ana ole o ke ahi i na hale noho o kau pake hana o Kaupekuea, he umi a oi hale i pau i ke ahi, a mamuli o ka ikaika o na kanaka i ka kinai ana pio ke ahi me ka loaa ole o na Haku i ka pilikia, he hapaha mile a emi mai paha kihi i a ai ke'hi mai na hale pohiko mai.  Me ke aloha.                                                                                                                          M. H. SEA.

 

Na Nu Hou Kuloko.

 

            Eia ke malamaia nei he ekolu mau ilihune e na Ahahui Hoola lahui o keia kulanakauhale.

            He 1,081 ka nui ana ahui maia i laweia aku nei e ka mokuahi Zealaudia no ka makeke o Kapalakiko.

            Ua holo aku nei ko makou poo ma ka oihana i Hawaii, a e hala ana paha iaia he elua hebedoma ma ka moku o Keawe.

            PALAPALA KAHU OLE.  -Ua hoounaia mai iloko nei o ka Hale Leta kekahi palapala nona ka inoa  J. Joena, Honolulu.  E kii mai ke kahu, a i ole, ka ona nona ia.

            Ke hoolalaia nei he elua mau hale pohaku hou ma Honolulu nei i keia mau la.  Aia ma ke kihi komohana o na alanui Papu a me Hotele a me ke kihi hikina o na alanui Moi a me Papu.

            I ka Poaha a me ke Sabati iho nei, na iliki iho kekahi kuaua koikoi ma Honolulu nei, a ua kukonukonu maoli no.  He hookahi iniha a oi ae ka hohonu o ke komo ana a ka ua iloko o ka lepo.

            AHA KAAPUNI O HILO.  -Ma ke Kilauea o ka Puakahi iho nei, na holo aku ke Kilauea no ke kaapuni ia Hawaii.  Ua holo pu aku o Hou.  L. McCully e malama i ka aha ma Hilo, me ka Loio Kuhina o ke aupuni.

            Ma ke kuai kudalaia ana o na waiwai lako hale o ka Mea Kiekie C Kanaina, ua kohoia aole i emi malalo o $5,000 ka huina o na la kuai kudala elua.  ua koe no kekahi mau waiwai makamoe a kuai hou ia aku.

            KANIKAU I KE ALII MAKE.  -Ma ka halawai o ka Puali Kinai Ahi Helu 4 i malamaia i ka po Poalua iho nei, ua hooholo ia hui, e uhi i na pine kaa wai o na hoa me ke kanikau, a e kau mau ma ka umauma no ka manawa  he kanakolu la, mai ka la 1 aku o Mei.

            HOIKE O LAHAINALUNA  -Ua konoia mai makou e ke kumu nui o Lahainaluna, e hoike uku ma ke akea, e malamaia ana ka Hoike makahiki o Lahainaluna i na la 8 a me 9 o Mei nei ma Lahainaluna,  a me ka la 10 ka haiolelo o na haumana e puka ana ma ka luakini o Wainee, Lahaina.

            Ua ike iho makou, ma ka puka ana ae o ka Lahui Hawaii i ka Poaha nei, ua hoolaha ae oia o ka hope Lunakanawai Kiekie A F. Judd kai holo aku e malama i ke kau hihia o Mei nei ma Hilo, he olalau maoli keia o kona mau hookele, aole oia ka pololei, o L. McCulley kai holo'ku, a pehea la i hihio moeuhane mau ai lakou la?

            AHAHUI POO LA.  -           1 ke ahiahi Poakahi iho nei, ua komo ae keia ahanui ma ka hele laina ana, iloko o ka pa'lii, e ike aku i ke Alii ka Moi.  Ua ike mai ka Moi ia lakou me ka oluolu, a na haawi aku ka ahahui i na huro ekolu i ka Moi.  O keia kai huakai ana a na Poo la, he hele ana ia e haawi aku i na hoomaikai ana no kekahi palapala i hoounaia mai e ka Moi he pane i ke kahi olelo hooholo a ia ahahui.

            NAU NA KUI A KA LA.  -E hoike aku oe i na hana a ka ia ma Kona Kaiopua i ka lai nei.  Ke nauahumuhumu nei ka la ia Kona, paki haalele i ke kula o Paahuula.  Ke hao nei kona mana i na wahi mea kanu, mai na wahi huli kalo, a na wahi lau uala, na kulana palaai, na kulana ipu, ua pau aku la ia iala i ka hoomalooia.  I ka nana aku i ke kula a me ka uka, ua kaulii wela na uka i ke koolau, ua neo na mea kupu, ua koe o ke aa, a me ka lepo.  O ua keiki o Keaukukuula, ke uke mau ae ia na kini wai iluna o na hoholona, e au ae ana i kahi o ka wai; a no ka oiaio o na hana a ka la ma Kailua.  Kona Akau, ua anehenehe loa ka wi e halakau iluna o makou @ahona i ka ai hua lewa i ka makani he ulu, aele no ka palaualelo, he poe hana no makou; o ka ikaika loa o ka nau o na kui o ka la i ke kula o Keahumele, memele maikai ka lau o ka uiu konelahela i Kaunalewa.                                                                                                                                          S.K. KALAEOHIIAKA

 

            HUI MAHI KO O WAIANAE.  -Ua uleu aku la he elima lala o ka Hui mahiko o Waianae, no lakou na ino:  A. Kauliko, F.W. Kaawaloa, D. Naoho, Kaheleiki, Puko@ku o keia poe elima, ua hai aku lakou i ka moku kona Liliu no ka uku koikoi, a ua kuai aku lakou i kekahi mala ko ma Waialua, a na lilo mai, a oia ko ka i hoopihaia e piha pono ka moku, a haalele aku la i ka Ehukai o Puaena i ka hora 6 1/2 P,M, o ka la 21 o Aperila, a huli hoi mai no Waianae; o keia poe inoa elima, ke uhi nei lakou i ko lakou mau apana aina i ke ko, a ke holo nei ka wai maluna o ka aina.  Aka, ua eo e no nae i kekahi mau hui mahi ko, S.Kaahaaina a me Mailou, eia ka laua mau ko ke ulu ae nei' e hoopulapula ae ana.  A o kekahi poe hoi, ke oloolo mai nei no.  ua nui na lea e pa-e mau mai nei he luhi makehewa ka makou e mahi nei i ke ko, oiai e haawi ana ka Moi i ka aina no ka mea dala nui.  Pela no anei?  e mahi, e eli, e kanu, e hana, oia ka makemake o ka alii i kona lahui.  Eia hoi ka lakou la, aia a maopopo ka lilo o ka aina, pono ka mahi ko ana, oiai, he auwai ka naau o ke alii, aia i kahi e kohe ai, i kahe ia dala nui, a i kane iho no hoi ia dala, no Kahoolawe ia i-a.  Me ke aloha no i ka Luna H.

C.L. NAOLAELUA KALANI.                                                                                                        Waianae, Apr. 24, 1877.

 

Nu Hou o na Aina E.

Ka makemakeia o ko Hayes noho Peresidena ana.

KA NENE KAU A MA EUROPA.

 

            Ma ke ku ana mai o ka moku kiapa Amerika Mary Belle Roberts i ka auina la Sabati aku nei i hala, iloko o na ia holo he 17 mai Kapelakiko mai, a me ka moku kuua E.J. Kinmon i ka Po kani iho nei, iloko o na la holo ne 14 mai ia wahi hookahi mai, u a loa mai ia makou na mea hoa ahiki i ka la 15 o Aperila.  Ua hoopomaikaiia ka nupepa Kuokoa ma ka hoopiha mau ia ana o kona mau kolamu me na mea hou mai na aina e mai.  E a malalo iho nei e loaa ai na mea hou he nui:

No Amerika.

            Ke hoike mai nei ka Nupepa Honua o Nu Ioka, o ka la 9 o Aperila, o ka nui o ka poe Democarte maloko o ka Hale Ahaolelo nui o lalo o Amerika Huipuia, he 147 a o na Repubalika, he 137, me eiwa mau noho e kueia ana ko lakou noho ana mai.

            Ua hoike mai ke kakauolelo o ka Hale, he 12 ka oi o na Democarata i keia kau ae i mua o ko na Ripubalika ma ka Hale olalo.

            Charlotteville, N.C. Apr. 6.  -Ua hiki mai nei o Wade Hampton (ke Kiaaina Demacarata hou o Karolina Hema) maanei, a na haiolelo mai.  E a kana, ua hauoli loa ia i ka hoike aku i na kanaka o Karolina Akau, aole o Peresidena Hayes i hoomalielie i na aoao elua, aole hoi i hoouna mai i Koaisina, aole i kekahi mea e ae, aka, ma kona mana ma ke ano he Peresidena no Amerika Huipuia.  Ua hoolohe oia me ke akahele i na kumu ma ke a hihia hoopaapaa mawaena o ke Kiaaina i pau a me kona pani ma ka oihana, kaupaona iho la ia me ka noonoo, a hoopuka aku la i kana kauhoa e hoonee ana i na koa mai ka Hale Aupuni aku ma Karolina Hema.  "O keia wale no ka'u i noi aku ai iaia.  He hilinai nui ko'u ma'una o ka Peresidena.  Ua manaoio loa au iaia, he hoopono, aloha kanaha a he manao paa e hooko i kaua mau hana malalo o ke kumukanawai ma ke ano he maua Hooko kiekie no keia lahui nui."

            Columbia.  S.C. Apr. 11-O na pepa pili aupuni a me na waiwai aupuni apau ma Karolina Hema, ua hoihoi ia ae ia Generala Hampton i keia la, a eia oia ke paa nei me ka maluhia i ka Hale Aupuni.

            Nu Ioka, Aper 11 -Ua hoopuka mai ka nupepa Moanawa o keia kulanakaukale: Ua waiho aku o Chamberlain i ka noho ana Kiaaina o Karolina Hema me ke kulana hauohano me ka naauao kiekie ana i hoike iho nei i kona wa e noho ana ma ka oihan.  O ka lanakila ana o Generala Hampton ke Kiaaina Demcarata, aole no ka pono, aka, no ka ikaika.  Aka, e hiki mai ana ka manawa e ike ai na aumeume hewa ana a kona poe o kona aoao iho i ko lakou hewa.

            Nu Ioka, Apr. 7, -Ua hoomaikeikeia mai ka like ole o na manao o na hooilina o C@ Vanabila i make.  ua ae na hooilina e ae a pau o Vanabila i ka $1,000,000  a kela a me keia, oia ko lakou kuleana, aka ua hoole o Coreneli@ J. Vanabila, aia kona makemake a he $2,00,000 kona mahele.  A nolaila, ua hoole kona kaikuahine, aole e hooholo koke aia a ae mai o Korenelio J. Vanabila.  Oiai e hoopaapaa ana na hooiluna, ua hookomoia ka palapala hooilina e hooiaio.

            Nu Ioka, Apr. 11.  -Eia no o o Tweed, kela haole aihue dala nui wale o ke kulanakuahale o Nu Ioka, ke paa nei maloko o ka Hale paahao he pio na ke kanawai.

            Savannaha, Apr. 14.  - Ma ka hora 3 wanaao o ka la 12 o Aperila, ua pau i ke ahi ka mokuahi Leo oiai e pa ana ka ino nui, ma kahi he ewalu mile ke kaawale mai ka hema aku o Tybee.  He elua mau kaikamahine i mare ole i ke kani am e Mr. Pop perbrick o Nu Ioka na ohua i nalowale.  O ka wiliki nui, ke kamana a me 16 mau luina i nalowale pu.

            Ma ka hora 2 o ka wanaao o ka la 11 o Aperila, ua pau i ke ahi keahi o na Hotele nui o ke kulanakauhale o San Lui, a na manaoia, ua hookahi haneri a oika nuio na kino oia i make.  O ka nui o na dala i holiloia no ke kukulu ana i keia Hotele mamua iho o ke kaua hulamahi o Amerika Huipuia, he $1,000,000.  ua pani hakahakaia ka Hotele ma kahi o ka $292,000, a no ae lako hale he $200,000.

No Europa.

            Ladana, Apr. 6.  -O Fingel a me na Keiki, o Bristol, ka hui hoomaemae ko paa nui ma ke ao nei, a i panua na puka he mau malama aenei i hala, ua waiho aku nei la kou i ko lakou mau waiwai iloko o na luma o ka poe a lakou i aie ai.  O ko lakou poho, ua kohoia he $12,500,000.

            Ua hiki ae i Ladana mai ka mea kakau nupepa Pall Mall Gazette ae ma Berelina ka lono, me ka nona ole i na hiohiona o ke kulana, aohe mea kanalua e waiho ana o Bisimaka i kona noho ana kuhina.  No ka mea, i ka wa ana i waiho aku ai i kana noi e hookuu mai iaia mai kana oihana mai, ua waiho pu aku oia he palapala na ke kauka e lapaau mau ana iaia, me ka olelo o kona hoomau loa ana aku ma ka hana, he mea ia e poino ai kona ole.  Ma keia kumu, na lono ia mai, na hoohiki ke Keiki Alii Bisimaka, aole e hooloihi aku i ka manawa e noho ai.  I keia la 10 o Aperila e noho ana ka ahaolelo e noonoo i ka palapala a ka Emepera Uilama, ua waihoia ka mana maluna o Camphausen a me Von Bulow e noho ma ke ano o Bisimaka, oiai oia e kaawale ana.

            Ladana, Apr. 11.  -Ua hoopukaia i ka la inehinei, he oleo kukala na ka Emepera Uilama, e hokuu ana ia Bisimaka e hoomaha a hiki i Augate aenei.

            Berelina, Apr. 11.  -Ua heluhelu mai ka Peresidena o ka Ahaolelo o Geremania iloko o ka Hale i keia la, he palapala mai a Bisimaka mai, e hoike mai ana i kona minamina i kahiki ole mai i ka hana o ka hale Ahaolelo, me ka hoike mai ia loko , ua ae ia mai oia e hoomaha.

            Na Huffman e lawelawe i kana oihana no ke keena kalaiaina, na Bulow ma ke Keena o ko na Aina e, a na Camphausen e noho poo iloko o ka aha kuhina.

            Roma, Apr. 9.  -Ke nana aku nei ka Pope o Roma, o ka waiho ana aku o Bisimaka i ka noho ana alakai, ua hiki mai ka manawa nona e hoomaka ai i na kukakuka hou ana me Geremania no ka hooponopono ana i ua mea e pili ana mawaena o ka Ekalesia a me ke aupuni a e hoopau i na enemi o na makehiki i hala aku nei.  Ua lono lauahea wale ia ae, ua haawi mai kekahi poe maikai ia lakou iho e hoolohi ma keia hana a ka Pope e manao nei,.  Ua hoike ae ka nupepa Faufulla na luna aupuni o na aina e i hoapono i keia manao o ka Pope, aole lakou e haalele ana ia Roma i keia kau la ae.

            O KALAKALA RUKINI.

            Ua hoopuka ae ka mea kakou o ka Nupepa Standard me Vienna, ke hiki mai nei na kanaka mai Tuffs mai waena mai o ka aina.  Peresia mai, aia he 40,000 na koa Peresidena ke hoakoakoa la ma na palena e kokoke mai ana i Tureke.  E holo ana ka Emepera o Rusia i ka la 24 me kihi o na koa e hoakoakoa nei.  E hoopukaia ana he olelo kukala i ka Poaina.

            Ua kenaia aku nei ua Alihikaua o na puali kaua ma ka hema o Rusia e akoakoa ae ma San Petereboro, e noho e noonoo no ka hoomakaukau ana e hoohele aku ia 250,000 kao Rukini maluna aku o Pruth i keia hebedoma ae.  Ua hoomaka na puali koa e hele, aku aole nae i hiki aku i ka palena.

            Ua hakihaki na launa ana mawaena o ke Suletana a me Montenegro.  ua haalele iho ke Kanikela nui o Rusia ianei no Montenegro i keia la me na kuhikuhi no ke aupuni o Montenegro.  O ke Keiki alii Tcherkassay, ka mea hoi i hoikeia ae oia ka mea mua e kukulu ana ia bulgaria no keia mua aku, e haalele iho ana ia San Petereboro i ka la apopo no Kisheneff.  Ua noi aenei o Peresia i ke Suletana o Tureke i kana mau koina no B@.

            Brussels, Apr. 14.  -Ua hoopuka ae ka nupepa Le Nord he lono waea olelo mai Ladana mai, e hoike ana, ke manao nei ke aupuni o Beritania, he mea o'e ka hapai hou ana aku e hoopaa i ka maluhia.

            Viena, Apr. 14.  -Ke olelo mai nei ka nupepa Neu Frei Presse, ua hoomaka na koa Tureke e hoolei i na alahaka ma ka mui wai o Danube ma kahi o Kalafont.

            Konetinopela, Apr. 14.  -Ua haalele iho a Abdul Keerim, he Alibikaua Toreke, ia anei a ua holo aku i S@ e noho aliikoa nui maluna o na puali koa Tureke ma Danube.

            Aole i loaa mai ke kauoha i ke Kanikela o Rusia ma Konetinepela e haalele ia laila.

            Sana Peteroboro, Apr. 14.  -Ke kukala mai nei na Nupepa, ua hikimai ka manawa heokoia aku ai ka haiolelo hoala kaua a ka Emepera ma Moscow mamua o ka noho ana o ki Aha uwao ma Konatinopela,

 

NU HOU HOPE LOA !

Kukalaia ke kaua mawaena o Rusia a me Tureke. 

Ku mai ka mokuahi:

Ma ke ku ana mai o ka mokuahi "Kulanakauhale o Nu Ioka" i ke kakahiaka Poaha iho nei, iloko o na la holo 7 mai Kapalakiko mai, ua loaa mai i ke Kuokoa ma kona ano loki mau i na au hou, na mea hou malalo iho nei:

            Ua kukalaia ke kaua mawaena o Rusia a me Tureke, a na a-e uku ia na Puali kea Rusia maluna o na palena mawaena o Rusia a me Tureke.

            Kischeneff, Apr. 24.  -Ma ka paiko ana o na koa Rusia ma Tivaspol 4 ka la inehinei, ua haiolelo aku ka Emepera imua o na koa penei:  "Ke kaumaha nei au i ka hoouna aku ia oukou i ke kahua kaua, a no ia mea, na hookaulua loihi au iika hoomaka ana e like me ka loihi kupono a'u.