Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 19, 12 May 1877 — Hoike a E. Bailey, ka Elele o ka papa hawaii, no ka paemoku o maikonisia. [ARTICLE]

Hoike a E. Bailey, ka Elele o ka papa hawaii, no ka paemoku o maikonisia.

Hiki makou maloko o ka lakuna o Lukunar i ke ahiahi o ka la Sabati, Okatoba 15. Kokoke po, holo makou iuka maluna o ka waapa o halawai me na kanaka, a bapa mile koe o ka holo ana, lo* he makon i ka leo himeni, aka, i ka po uli ana, ike poaeae makou i ka paapu o kanaka e ku ana ma kahakai, a kokoke aku, lohe makou i ka mele aloha, i ka "Monin Jetar/'ameka pai limaana kamalii, a hiki aka, eia hoi, he mau hanen kanaka e ku lulam ana—na wahine ma ko makou lima akau, o na kane ma ka lima hema, me na kamalii mamoa, me ko lakou kino ul iula, a me na poo eleele. Lniu lima makou me lakoo, a pau, komo iki makou iloko o ka halo o Davida ke kumu, a me Sarai kana wahine. Alaila, hele makoa a pau me na kanaka iloko o ka halepule. He hale lauhala paha, lau uiu paha, he mau pou nunui maloko mai o ka aoao, ua hamama na aoao i oluolo, no ka mea he aina wela, nui ke kahe o ka hou. Piha loa ka hale i na kanaka, noho na wahine ma ka lima akau, na kane me na kamalii ma ka lima hema kokoke i ka awai. 0 makoo me Mr. Sturges me na kuaiu no

! Ponape niai, me n \ ianu o ka vka!e«ia — ! ooho makoa mahioa oka aw*i. Hitce- | ni aloua ro*i oa kinak», a kamaUio akn \ rn«koo. Hai j*kn In »u ike aloha o Papa Hawaii, a pe!a eku. a a!oba mai Ukoo. KaiUiillo pokole raakon a paa f hoi bon i ka bsie o na kamu e | halawai me ka poe koho he 42. a nni ke j kamailio me Ukoo. aka, ea, nani ka bemabem» o keia kamailio 3Da me na kanaka o Mortlock, aoie biki ia f o ke kamailio me na komo o Ponnpe, aole boi e hiki ia Mr. Starges ke k»im*iiio me ka poe Mortlock, nolaiU, haawi mna aa i kon manao ia Mr. Storges ma ka oleio EneUnP, a naoa i haiwi i n» kuma o Ponape ma ka oielo Ponape, a ua lakoo i haawi i na kanaka ma ka inkou olelo ponoi. Ika manao ana, he hemahema na kumu ma ia oleio, no ka mea. ekolu waie no makahiki o ko iakou noho ana maanei. Ike kamailio aua me lakon akaka ko lakou ike i ka aoao o ke oia ma o lesn la. Oia paha k» mea uui i ioaa ia lakoo, o ka laha ana o ka mana o ko lesu koko, aole paha ia i maopnpo ia iakon, n* ike lakou i ke aia e hoi hou aku ai ke khnnka i ke Akua. oka welau keia o ka honua. Ika heie ana akn i ke komohana e kokoko aku ai ia Asia, a e ioaa hou kekahi mea e pili ana i ka naauao, aka, na ike kekahi o iakou nei i ka olelo Eneiani—ike hemahema. Aihoe ia kekahi poe o lakou mamua a lawe ia i Fiji, e hana i ka hana a na kuinu haoie, a mahope hoi mai kekahi —mako ka nui. Aole anei he kumu no ko lakou nei pepehi ana i na holoinoku mai na aina e m»i ? E hoomakaukau ana ko Lukunar e kukulu i ka halepuie hou a mahuahua, no ka mea piha loa ka haie k,ahiko, aole pau na kauaka maloko. Ua pau ike kaluiia na iaau nui, oka lakou koi kalai, he iwi honu, ua hoa ia a paa i ke kumu laau, e like me ko Hawaii • nei i hoa a paa ika pohaku, ika wa kahiko. He ha niu ke kaula o keia pae aiua. Pau ke kamailio ana, hoi makou iluna o Hoku Ao, a kakahiaka holo makou maluna o ka waapa ma Uoniop, he moknpuni ma ka aoao komohana, o ka kuna, o ka holo ana malaila, he eono paha mile. Eku ana na kanaka ma kahakai e aloha ia makou i ka mole aloha e like me Lukunar. Nui ka hana ma Uoniop ia la. He halawai nui mamua, a haawi aku au i ko aloha o ka Papa Hawaii. a kamaiiio makou a pau.

Mareia ua kane me ka lakou mau wahine, no ka mea, maniua uoho wale na kaae me ka lakou mau wahine, e like me ko Ilawaii nei ika wakahiko. Alaiia hoolaa ia ka halepule hou a lakou.

Pau ia, ninaninau ia na mea o manao ana e komo i ka ekalesia, alaila hui lakou i ekalesia aka līaku. He 26 lakou i hooliloia i hoahanau ekalesia. Alaila malama makou i ka ahaaina a ka Haku. Lawe mai na kano me na wahine na makua, a me na kumu i ka Hoku Ao i mau niu opio—a mau kalo, ika nana'ku he poe oluolu keia.

Aole au i ike i kekahi mea ano huhu, hakaka, aole hoi he mea aihue. Aole mea ilihune o lakou i ko lakou mauao. Nui na kainalii.

Aole ike ia ka mea maimai o kanaka. He kanaka maemae ka nui, he wawae pehu kekahi, a he mahuna kekahi.

U ka poe komo ekalesia, komo kane a me kana wahine, aole komo ka mea i maro ole ia. Hoohiki ka nui o lakou e haalele i ka baka, aka, aole i komo ia hoohiki ana i ka berita ekalesia.

Ahiahi hoi hou makou ika moku. 0 ke kokua mahina hou o ko Mortlock he pupu o ke kai.

Kakahiaka ae oia ka la 17 o Ok. lialawai hou makou me na kanaka o Lukunar t 50 na mea komo hou iloko o kolaila ekalesia, he 14 ka nui o na hoahanau mamua. Malama ia ka ahaaina a ka Haka, a nni ke kamnilio ia la. Eha paa i »nareia, a mahope bapetizo ia na kamalii. Ia makou e halawai ana manka, holo ua kamalii iluna o Hoku Ao e makaikai ni i ka moku, he haneri paha a keu ko lakoil nui. Pau na halawai, a pau na pnpu oka malama hon i ka lawe ia malnna o ka moku, manao makou e holo ako i ka la 18, aka, no ka makaoi mai mamua, aole makou i hiki. Pela no ka 1a 10, nni ioa ka ua ia po. Kakahiaka, la 20, holo aku makou, kokua mai na kamaaina i ka huki ana i ka heleuma, a me ka huki au4 i na pea, a kokoke makoo e puka iwaho, lele l ikou iloko o ke kai a au aku iuka, a holo loa makou t Aole noi na mile mai Loknnar a i Satoan a me Ta r aka, aole makou i komo iloko o ka inkuna o Satoan a hiki i ka la Sabati, oia ka ia 22 o Okatoba, mai ko-! mo koke makou i ko makou la i holo ai i aka, i ke kokoke loa ana'ko e komo, po-1 hu ka makani a lawe ke an ia makon a j nalowale ka aina, pela no i na po elua ] a i ke kolu o ka la, komo makou iioko o ka inkaua, a haule ka heieoma ma Ta, ko Obadia Avahi e noho ai, oie Obadinia kana wahine. He mokopuui loihi a hniki o Ta, a ua pao na nln i ka make i ke kai nui i ka makahiki 1874 paha, aole nai ke kalo. (Aole i pauj