Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 20, 19 May 1877 — Page 2

Page PDF (1.84 MB)

This text was transcribed by:  Gayle Puou
This work is dedicated to:  The volunteers

KA NUPEPA KUOKOA,  ME KE AU OKOA I HUIIA.

 

 

MA KE KAUOHA.

 

@@@@ i keia la ua hoke p@@ Aupuni @@@ @ J W @@@@ Esq. ko @o@@@ Hope Kanikeia ma kea Aupuni, no kona @@@@ mai, a @@@@ ma @@@ la oa @@@ hou ou @ lawelawe i ka @@@@ Hope @@@@ no @@@@.

            Henry A P CARTER@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@.

K@@@na o ko na Aloa e.  Honolulu. Mei 11, 1@@@.            @37 @@

------------------------------------- 

 

            Ua hookoho @@@@@ Mr. @@@@ Brown, I hoe no ka Pa pa @@@@@@@@@@@ w@@@@@ @@ @@@ no ka mokupuni o Oahu.

            @@@ papa o @@ @@@ P Jones.  J W Matsu@@ @@@

@@@@@@                                                              J. Mott Smith

                                                                                    Ku@@ Kalakaua

Keona K@@@@, M@@@@                                                          @@@@

--------------------------------------- 

 

            Ua@@@@@@@@@@@@@@@ o Mr. Thomas @ @@@@ Luna @@@@@@

ka @@@@@ Hainakua, @@@@@ o Hawaii @@@@@@@@.

@@@@@@@@                                                      J. Mott Smith

                                                                                    Ku@@@ Kalakaua

@@@@ Kalakaua @@@@ 1877.                                                   @@@@@@@

------------------------------------ 

 

Ku@i K@@@@ o ka hoalimalima aina aupuni,

MA KA POAONO, LA 23 o June, ma ka @@ 12 @@@@ ke @@@@ i ka mea koho k@@@@, ka aina o Houalo.  Apana o Kona Akau, Hawaii.  @@@@ @@@@ na eka he @@@@ @@@@@, no ka manawa he 13 makahiki.

            He @@@ @@@@ @@@@@@@ kiek@@ no ka makahiki.

            Ma @@ @@@@ awa, a ma ia @@@@ hookahi no, e kuai kudaia la aku @@ @ @@ @@@@ koho kiekie, ke ko@@ o ka @@@@ o Kalae.  mokupuni @ Molokai, i li@@ o Kahanui, he @@@  na eka, @ @@ @@@ @ @mi mai paha.            J. MOTT SMITH,

                                                                                                                 @@@@ @@@@.  

k@@@@ k@@@@@@. Mei 1, 1877.                                                @@@

 

    

 

------------------------------------ 

            Ua hoola@@@@ @ o ka Moi Kan@@@@ Nui ma Ladana, kek@@@ hana hoo no ka hookomo ana @ na moku Hawaii, ma@@@@@ K@@@@ Hoa@@@@ Moku.  O ma Otta moku Hawaii a pau a makemake aua i kela pomaikai, ke kanohala aku nei lakou, e hoouna mai i keia keena, i ka mea nona ka @@ @@ malalo.                                      W.F. ALLEN,

            Mei 1, 1977.                            @@@@@                                         @@@@@@@

 

------------------------------------- 

            E hoo@@@@ @@@@ ke kino kupapau o ke Keiki Alii make W@@@@@ @@@ @@@@@@@@ Kalaho@@@@ i ka Mako@@ @@ 23 o keia malama ma ka @@@@ @@ @ @@ mai Ha@@@@@ @@@@@ @@.

            K@@@@ o ke K@@@@@ o Oahu.  Honolulu, Aper 18, @@@@.

------------------------------------- 

            Ua @@@@ ke Alii ka Moi, ka hookohu ana aku la John O Dominis K. @ C @ Luna Nui no ke Kea hoohanohano o Kalakaua.                                           W. F ALLEN,

                        Kakanolelo o ke Kea hoohanohano o Kalakaua.

---------------------------------------

            Ua @@@@ i ke Alii ka @@@ ka hoo@@hu ana aku la Kanela W. P. Allen C Kakauolelo a i Puuku no ke Kea Hanohano o Kalakaua, ma kahi o John O Dominis K/ G @ waiho mai.

--------------------------------------

            Ua hookohu@@ o E Helekunihi i keia ia i @@@@ Alanui no Hana.   J MOTT SMITH

Keena Kala@@@@@, Apr 18, 1877.                                                                      @@@

-------------------------------------- 

            Hoolaha a ka Puuku—E komo ana ke Alo Alii @@@@ o ke kanikau piha no ka Mea @@@@ ke alii W?illiam Pitt Leleiohoku Kalahoolewa i make, mai keia ia @@@ a hala na pule elua mahope @@@ o ka hoolewa ia ana a@@@@ e kahikau hapa mai @@@@@@ a hala he @@@@ malama mahope iho o ka hoolewa@@ana.  I ka wa kunikau piha e @@@@@ na wahine i na aahu @@@@ me na lihilihi eleele; a ka wa ka@kau hapa, e komo i ke kahiko keokeo mena @@@@@ @@@@@.  O na luna aupuni a me na mea a pau i p@@ i ke alo a@@@, e kau lakou i @@ kaukau ma ko lakou mau @@@@@ pau.  O na kaua @@ luna aupuni e komo i ka paa eleele, me ke kanikau ma ka papale a ma ka @@@@ hema no ka @@ kanikau piha: a @@ ka wa kanikau hapa, i kanikau ma ka papae a me ka @@@ma hema.  O na hoa o ka Aha@@@@ a @@ na Luna Aupuni o na @@@@ e mai, na Kanikeia a me na Ageina Kalepa ke konolu aku nei lakou e @@@@@ @@@@ o ka manawa kanikau i hoi@@@@@@@@@@@@@@,a ua kono pu ia ka lehulehu e hoike aku i ko lakou aloha i ke Keiki A@@ i make, ma ke k@@@@ aua i na @@@@ a o ke kanikau @@@@ o ka manawa i kanoha ia.                                                                                    JNO O Dominis

            Ke@@@ @@@@@, Apr 10, 1877        @@@@    Kukaa Puuku

--------------------------------------- 

NA NUPEPA KUOKOA

--ME--

Ke Au Okoa

I HUIIA.

Published every Saturday, $2 a year

-------------------------------------- 

-------------------------------------- 

HONOLULU, MEI 19877. 

------------------------------------- 

            I KA POAONO aku nei hala, Mei 12, ua kipa aku na Komisina a Kuhina noho o Beritania Nui, Farani a me Amerika Huipuia, e ike ia Ka Mea Kiekie Ke Kama Aliiwahine Liliuokalani, e haawi aku i ko lakoa mau hoomaikai maluna o ke Kama Aliiwahine nona ka hookiekie ia ana aenei ma ka Hooilina o ke Kalaunu o Hawaii Nei.  Ma Ka aoao o ka Hooilina Alii, ua ku ukali ae Ka Mea Hanohano J O Dominis a Hope Puuku.

 

----------------------------------- 

            UA HOOMAOOPOOPOIA mai ia makou, ma keiu mokuahi ae o Mei 24, e hulo aku ai ka Agena Waile i Kapalakiko e hooponopono no ka hoopaa loa ana i ko kakou mokuahi hou e kapiliia la ma ia awa.  Akama ka palpala a kekahi mea kakau i ka Nupepa Hawaiin Gazette puk@ i ka Poakolu ino nei, ua ikeia iho, aole ka e paa ana ma ka la mua o Iulai, a e panee aku ana a i na la waena paha oia malama. Aole no i kukala akeaia ae koua inoa, he mea huna i a i ka wa e kaalo mai ai ka mokuahi ma ke a aoao o Lae ahi.  O ka inoa, owai la ia.  He nui ka makemake o ka lehulehu e hea ia ma ka inoa kahiko o ko kakoe mokuahi e holoholo nei.  He mea nui ka hookukaia o ko ka lehulehu makemake.

----------------------------------- 

 

            HE MAI PIVA paulehia kopaa k@ Hoaolu l@ n@i keia mau la, a ke hele ino mai nei ke kepa kanaka a me ke kikau ana i na olelo aelike mawaena o kekahi poe a me na haku aina.  He ekolu mau mahiko e hele nei ka makeke kanaka o Honolulu nei e imi ai, oia na mahiko o Kapapal@ a me Naalehu me Kau, Hawaii a me ka mahiko o Keala @ Kauai.  Ke olelo mai nei ka poe nana e imi nei i na kauaka, ua hiki no i na kanaka e mahi ma ko lakou helu iho a ma ke oo ko ka mahele, a ina hoi ma ke kepa no e hana kanaka me ka mahiko, ua like @@e no ia mau mea a i elua ia lakou.  Ke pau nei kahi poe i ka hoi i Kauai, a e hele ana paha kahi poe i Kau.  Ke burke mai nei keia hoohoihoi hana nui na hiohiona holomua o ka pomaikai o ke Kuikahi.

 

---------------------------------------- 

Ke kuakalaia ana o ke kaua e Rusia kue ia Tureke.

------------- 

            O ke kukalaia ana o ke kaua e Rusia kue ia Tureke, he mea ia i hoomaopopo e ia no kekahi mau malama @@@@ i hala mahope iho o ka haiolelo mua loa a ka Emepera ma ke kulanakauhale o Mascow.  O keia kana, aole ia he hakaka uuku, aka e helu ia ana ia mawaena o na kaua nui o na manawa a pau nui m@ o na hel@@@ ia o @a koa e komo @@@ i ke kaua @ m@ o kona @@pena la o hiki mai.

            O na koi ana a na maoa o Europa mam@l@ o ka Rusia kono e hookomo@a kekahi @@@ hooponopono hou ana iloko o ko Tureke mau hooponopono aupuai, a Tureke i hoole mai nei, ua hoapono mai na mana nui o Europa ia Rusia.

            Ma ke ia 23 o Aperila, ua komo aku na hikimua o na puali koa Rusia iloko o Bucharest(Bukaress), ke kulanakauhale a lii o Rooman a.  O keia w@hi ai@ @@ @@@ @@ @ e holo ai maluna o ke kaa ahi mai @@ R@@@a mau palena kokoke ako, a@@@@ h@@@ Aole i koe mai ke aupuni o Ro@mania i na koa o Rusia, a me he mea la i ka na @@ ako, e lilo ana o Ro@mania i makemake, @@ole ia, i h@a kaua pu paha a@anei ao Rusia e @ne aku ai @@ Tureke. E kepa ana ke S@letana o Tureke i keia hana a Ro@mania he hiki; no kA mea, i k@ wa a Tureke i kanoha aku ai ia Roomaia e pale @ku i ke komo @n@ mai o na koa Rusia ilo@o o na palena o R@um@nia, aole i manao ia mai ia kanoha, no ka mea, o ka imi kala a ke Keki Alii e noho hoomalu ana ia Roumania, aole e hiki iaia ke @@we i k@ haawe o ka aa ana aku e kena ia Rusia, aka e waiho aku @na nae ia i keia mea imua o ka Ahaolelo o R@@mania.

            I ke kakahiaka ae o ka la 24, na komo hou aku he 17000 mau koa R@@@a iloko o ka aina o R@umania; a ina e lawa ana ka nui o na @@@ ahi no ka h@lih@li ana i na koa, me he mea la, e p@@ ana he 100,000 i ke komo iloko o Ro@mania, mamua o ka niki ana i ka la 28 o Aperila.

            O ke kulanakauhale alii o Ro@m@nia oia o Bukaresa, he kanakola wale no m@le ke mamao mai ka pa@ena mai o ka m@l@wai Denube ma ka @ema loa o Roumania; o kahi noi ia a ke @lanui kaa ahi m@@ Varna mai, e hiki ai i Bukeresa mai ke kai Eleele mai e a-e aku ai maluna o ka muliwai Denube—he wahi @ n@ aupuni kaua elua i @akem-ke like ai, a oia hoikahi e manaoia aku nei, malaila e hooukaia ai ke kaua moa.

 

---------------------- 

 

Ko ka Emenera Atekanedero aloha kanaka.

 

---------- 

            O ka ka Emepera haiolelo i mua o kona pu@li kaua i ka wa ana i ha@w@ a@ i ke @au @@@ e k@mo aku iloko o na palena aina o Tureke, aole ia he haiolelo i like me na haiolelo hool@na manao o na Alihi@aua nui @ me n@ Moi ma ka manawa e kuka@@i@ ai ke kaua.

            O ka mea maa mau ia Naoolioua i ka wa e hoouna ai i kona mau koa e hele i ke kaua, o ka pai ia lakou o kona mau koa ka oi o ka wiwo ole a me ke koa mawaena o na koa a p@u o ka hanua nei.  Aole o Napulion@ manao nui i na ola o na koa aole a@a olelo no ka poe e haule ana i ke make maluna o na k@hua kaua a aohe ana olelo hoolana manao no k@ poe e hana kino ana no kona hanohano e kaulana ai oia.

            O Aleka@edero, me he mea la, ua oi aku ka nui o kona mau koa iaia mamua o na mea e ae a pau.  No k@ mea, e ia kana haiolelo i mua o na koa mamua o kona haawi ana i ke kauoha hope loa:  “Ke kaumaha nei au i ka hoouna aku ia oukou i ke kahua kaua, a no ia mea, ua hookaulua @@hi au i ka hoo maka anu e kaua e like me ka lohi kupoao a'o i manao ai he kopono, me ka puapuahulu ole e hook@he aku i ko oukou mau koko, aka ano na lele kamoko ia mai nei ka hanohano o Rusia a oa hooiaia mai au, oa ike no oukou i ka mea e hana aku ai.  Ni ke Akua e alakai ia oukou.  Ke lana nei ko'o manao e h@l@wai oukou @ne na pomaikai.  Aloha oukou a hoi nui hou mai”

            Ua hoike pinepineia mai, aole oia i like me kona makuakane, o Nikolas@, he manao kona o ke koa, he ano a he hiohiona o ke koa, aka o A@ekanedero, he makemake o@e loa i ke komo ana @loko o ke kaua, ina he mea hiki e kapae ia me ka hookahe ia o na koko.  A@a, ua hookekenaia mai oia, a aole oia e wehe wale an@ e pale ae i ka hana i haawiia mai iaia.

 

------------------------- 

 

            OWAI LA AUANEI na aupuni e hihia ana a komo pu iloko o keia kaua?  Ke hapai nei kekahi mau mana nui e ae o Europa i komo lima pu ole iloko e keia kaua ma ka hoomakaukau e ana ia lakou iho no ka wa e ulia mai ai ke kauhihi wale ae o ke kaua. 

            Ke hoikeia mai nei, ke ohihou nei o Auseturia i mau koa hou ahiki aku i ke kanaiwa tausa@; a o na nupepa Auseturia kue keia mamua iho nei i ko na puali koa Aushturia komo ana aku iloko o Tureke ke olelo mai nei, aole e hiki ke hana ia a like me ia manao

            O Beritania Nui keia, he hoouna hou aku nei i mau moku kaua pakui hou i ke aumoku kaua ma ke Kaiwaenahonua.

            Ke hoomakaukau nei o Farani e hoouna hou aku i ekolu mau manuwa nui e pakui i kona aumoku kaua ma ke kai maluna ae, i mea e malama ai i na kanaka Farani ma Tureke.

            O Italia hoi, ua kauoha aenei oia i kona mau koa ku i ka wa e komo mai iloko o kona mau puali koa.  Ehia la ko lakou nui?  Aole i hoikeia mai.

            O Serevia hoi keia, kekahi o na okana aina kipikipi o Tureke i hana koke iho nei i ke kuikahi e noho maluhia ai me Tureke, ua kauoha m@i nei o Tureke e komo pu mai oia iloko o ke kaua a ma ka aoao kokua ia Tureke a kue ia Rusia.

            Me he mea la i ka nana aku i na hiohiona i hoikeikeia maluna mai keia mamao aku, kahi a na pukoa Hawaii @ ku nei, e komo pualu ana o Roumania a me Serevia ma ka aoao kokua ia Rusia a haalele ia Tureke.  No ka mea, he aupuni nui a mana o Rusia.  Ina pela, he kaua nui ana keia o na lilo a me ka ikaika o ke apuepue ana.  E kali kakou e Hawaii maluhia e ike i ke kulana.

 

Ka Hoike a@@ Komi@ina Roiala @ ke Aupuni.

 

HAMAKUA

            I ka la 27 o Feberuari, ua hele ke Komisina ma ke awawa o Waipio, a ua makaikai i na wahi ano nui oia wahi.  Ua Iawa pono keia awawa i ka wai mai kona mau mapuna ponoi iho.  He mea haohao i ko makou wa malaila, ka maloo o ka wailele o Hiilawe.  He nui kahi e hooulu ia ai o ke kalo ma keia awawa, e hoolawa ana i ua apana o Hamakua, Waimea, a me Kohala no hoi kekahi, a me he la he nui na pomaikai e loaa ana i ka poe e noho ana ma keia awawa mamuli o ka maikai o ka aina.  He mau eka maikai no hoi kekahi maanei no ke kanu ko a me ke kanu kofe ana.  No ke ku loa o na pali ma kela a me keia aoao o ke awawa, he mau mouo kai manao ia he mea kupono e hoolako ia no na waa-nalu, a oia hoi ke ala maika no ka lawe ia ana o na waiwai mai ka aina aku a na moku nana e lawe aku a kahi e hoolilo ia ai.  He ano maikai iki no ke alanui a na holoholona e lawe ai i na ukana, aka, he loa ke ala a he nui aku hoi ka lilo no ka lawe ana a ke awa kupono aku e hiki ai ke hooili ia ma na moku.  Ma ka aoao hemahikina o ke awawa o Waipio, aia hoi kekahi awa i kapaia o Honokaap@, he hookahi mile ke kaawale malaila aku: i kekahi manawa malaila e hooili ia ai na mea hoouna ma na moku, aka, oiai aole i oi aku ke kokoke mamua ae o ke awa pae o Waipio ponoi iho a me ke kupono mamua o ko na waa-nalu, nolaila aole ke Komisina i manao he pomaikai ka hana ia ana o kekahi alanui a hiki aku i ke awa o Honokaape.

            Ua nana ia ke awa pae o Honomalino, a aole he hana i manao ia e pomaikai ai keia awa e oi ai ka pono mamua o ko keia wa, aia wale no me ka nui o ka lilo e hiki ai.

            He kupono, ma ka ike o ke Komisina, ka aina o Waikoekoe, e waiho nei ia S. Parker, no kekahi mahiko nui a no na mea ulu e ae i ike ia ka ulu ma na aina kau iluna, (aina kiekie); he momona ka lepo a he maikai ka moe ana.  Ma kekahi mau wahi mawaena o Waipio a me Waikoekoe, he kupono no ka aina no ke kanu ko a me ke kanu ana i na mea ulu e ae.

            Ua makaikaiia ke awa pae o Kaihumoku, a aole i ike ia ma na ano a pau i hoomaopopoia i keia wa, ke kupono o ka hoolilo ana i ke dala no laila, aka, ina paha e kukuluia ana kekahi mahiko ma kahi e kokoke mai ana ia awa, e lilo ana no ia awa pae i wahi kupono no ka hoopae ana i na ukana mama i ka malie.

            He apuupuu a he aa ka aoao makai o ka aina o Kapulena, aka ma ka aoao hoi mauka o ke alanui he mau heneri eka kupono no kekahi o keia aina no ke kanu ko a me ke kanu kofe ana.

            Ma kona ano mao@ iho, me he 'la o ke awa pae o Honokaia ka oi o na awa pae no ke kulukulu ana i pale kai, oiai, he mau akoakoa kekahi e waiho la i ka ili kai, kupono no ke kukulu ana iho i ka pale kai, a ma ka hoopahu ana i kekahi mau akoakoa a kaawale aku, ua lilo keia wahi i awa kupono no na waapa e pae ai, aka, no ka loihi o kahi e loaa mai ai o na pono e kukulu ai i ka pale kai, he nui loa ka lilo no ia hana, nolaila ua manao ia ua lawa no ka aina o Honokaia i ke awa o Honokaa.  He aina kipapali o Honokaia, aka ke kupono no nae no ke kanu ko ana.  He hiki ke hooulu ia ma na awawa lulu o keia aina ke kofe, ka alani a me na laau huaai e ae i kamaaina maanei.

            Ua olelo ia mai he kupono o Kawela i wahi pae, aka he wahi lae pohaku wale no e holo ana i ke kai, a aole hoi he lulu i na makani.

            O Honokaa kahi e ku nei ka wiliko a Messrs, Siemsen & Marsden, a aia malaila e ulu nei na ko maikai, e hoike ana i na mea hiki ke hanaia maloko o ia apana, malalo o ke alakai kupono. O ka nele i ka wai na hemahema o keia wahi, aka nae, no ka noho mau o ka ua, aole he poino o keia apana i ka maloo a nele wai.  He kamainao ka nele loa o keia wahi i na mapuna a me na kahawai.  He hiki no nae keia hemahema ke hoolawaia ma ke kukulu ia ana o na lua wai hookio a me na punawai eli ma na awawa, e like me ko Mr. Hinds ma Kohala.  He mea nae keia i pili i ka hooikaika a me ka hoomanawanui ana, a he mea kupono no hoi i ke kanaka ke hoolako nona iho.  Aka, ke manao nei ke Komisina, he kupono e imiia kahi e loaa ai ka wai no keia apana, a na ke aupuni e uku na lilo, i mau ai a i pili ai me ke aupuni ka mana o ka hoohana ana aku i ka wai, ke loaa, e like me ke kupono no ke kokua ana i na hana hoowaiwai ma ia apana.

            Aia mahope pono iho o ka mahiko o Honokaa, kekahi apana aina nui, be 10,000 eka a oi iki aku a emi iki mai paha o ke aupuni.  He aina ululaau keia, a ua hooliimalima makehewaia hoi no ka hanai holoholona ana, a ina aole e hiki ana ke loaa kahi e hiki ai ke hoopau ia ka hoolimalima ana, he nui ka poino e ili ana i keia apana.

            O ke awa pae o Honokaa, oia ka oi i ike ia ma ka apana o Hamakua.  Ke paipai aku nei ke Komisina, e kukuluia kekahi pa kai hio i hanaia me k@ puna eleele (concrete), ma ke awa pae, i pale no ke ala e hiki aku ai i ke kewe e ku la i keia wa, a e kukulu hou ia hoi kekahi kewe hao ma kahi o ka hi@ e ku la, kupono no ka hiu ana he ewalu tona ke kaumaha, a e hana hou ia kekahi ala kamoe kupono a hiki aku i ke alanui Aupuni, a o keia ala malalo o ka hana a ka mea ike e lilo i ka hana alanui, ka mea e loaa ai o ka pomaikai i ka hapanui o na apana aina a pa@ o keia apana (Hamakua).  Ma keia wahi, he hiki ke hoopae ia na hao mekini kaumaha, he kakaikahi ka wa hiki ole, a lawe ia ma na wahi a pau o keia apana, maluna o na kaa, a o na ukana mama hoi, he hiki no ke hoopae ia ma na awa pae e ae i helu ia ae nei maluna iloko o ka wa malie, a i ole ma kahi paha i mo@o ia a hanaia i ka uwea mai ka mouo a i ka aina.

            Ua nana ia ke kupono o Mahiki a me Paauhau i mau awa pae.  Ua ike ia he nui ka lilo o ka hoolilo ana ia Mahiki i awa pae, a o Paauhau, ua kupono no i keia wa no ka hoopae ana i na ukana mama me ka hana hou ole ia.

            Iloko o ka apana o Hamakua, o Pauhau kekahi o na aina aole i kanaluaia ka maikai a kupono no ke kukulu ana i na mahiko elua.  Mai Paauhau aku a hiki wale i Koholalele, ua awili ke ano o ka aina, he maikai ma kekahi wahi, a he a-a ma kekahi.

            Aia mawaena o Kalopa a me Kaohe, kekahi mau aina ululaau o ke aupuni e waiho wale nei aole i hoolimalimaia; he 10,000 eka paha ka nui.  Ua makemakeia e koe keia mau aina i ke Aupuni, a e hoomaluia mai na komohewa o kela me keia ano.

            Aia hoi, he mau aina kupono kekahi ma Koholalele no ke kanu ko ana.  Malaila ua ike hou ia ke kupono o ke kukulu ia o kekahi amana hiu ukana, oiai he mau awawa nunui kekahi e alai ana i ke ala e hiki pono ai na ukana ma ke awa pae o Honokaa.  Ua manao ke Komisina, he kupono e hanaia kekahi kahua palahalaha me ka puna-paa eleele maluna pono iho o ke a-a, he 15 a he 20 paha kapuai ke kiekie mai ka ilikai ae.  a ma ia kahua e kukuluia ai ka amana hiu ukana, a mai ua kahua la e hoomoe ia aku kekahi ala hao, he 500 kapuai ka loa e holo kamoe ana a hiki aku i ka lihi-luna o ke ala-eli.

                                                                                                (Aole i pau.)

 

---------------------------- 

 

Na Nu Hou Kuloko.

 

--------- 

 

            O ka nui o na moku okohola e holo aku ai a@@nei @ Ar@ta i ka pepehi koh@la, he umikumalima no ia.

---------- 

            Ke hoomaka nei ke kapili ana i ka Hale kula hoopololei, a hale no ho hou i huiia i hookahi o na kamalii o Keone@la.

--------- 

            Kai Maliini.—E malamaia ana e ka Ekalesia Katolike Roma o Keia Kulanakauh@le ke Kai malihini, ke hiki aku i ka Poaha, Iune 1.

--------- 

            KE ALII HOU O KILAUEA.—Ua lohe mai makou, ma keia huakai aku nei a ke Kilanea e pau ai ko Kapena March@nt noho alii nui ana no ko kakou mokuahi holoholo pili aina.  O Kapena Reynolds o ka moku kuna ka Moi mamua iho nei, oia ke ahihou e noho mai ana ma kono oneki.

--------- 

            Ua ku mai kekahi maku @kohola ma Honolulu nei mai ka Home loa mai.  Iaia nae e holo m@i ana @nei, ua pepehi iho oia i kekahi ma@ kohola, a ua lawa na aila i loaa i@@ no ka uku ana i na lilo a pau o ka hoomakaukauia ana no kaua huakai pepehi kohola.  Ua laki maoli ia.

--------- 

            KE ALANUI HOU.—Ua anaia iho nei e kekahi haole Farani ana aina ke alanui hou e manaoia nei e holo mauka o Waikiki Waena a hoe@ aku i Kapiolani Paka.  Ua koho oia ina e hooanaia ua paahao @@ ia alanui e hoohana @@, alaila, e hiki aku no na lilo i ka elima haneri da@ a paa loa ua alanui la.

--------- 

            Ua lohe mai makou, ua hoolulu aku nei o Mr. Notley o Hamakua m@ ke k@ai i kaoa mau po@ pipi ola he Ekolu taosani ia Mr. Edarts o Puna, no ke ka@ukuai he $20,000.  Na Mr. Noltley nae ka lawe ana i na pipi a pau ahiki i Puna, kahi a Mr. Eldarts e h@@@ pipi nei.

 

---------- 

            Ua lohe mai makou me ka maopopo ole nae o ka o aio, ua ae na poo la hana ole o Honolulu nei, e hoopaaua ia lakou ma ka haawi ana i ka hoolimalima i ka poe mea hana o ka apaoa o Honolulu nei no ka uku a na aoao elua e ae ai.  He hana keia e mahaloia’i ina e hoomauia pela no ka manawa e hele aku nei Pele e loaa ai ke kuo@@@@ i ka poe miki ma ka h@na.

            KA HUI KAWAIHAU—Ua hoomaopopo@@ mai ia makou, o na keiki puni mele i hoohui @@ ia lakou m@@@lo o keia mo@ i ka wa e ola ana ko lakoua poo, ua ae iho nei lakou e @olo a e paeli @ ka aina mahiko o Kealia i Kauai malalo o ka @elike, ina e loaa ka lakou h@@, o ka elua hapa lima ko lakou pomaikai.

---------- 

            HALAWAI O KA AH@HUI EU@NELIO NUI—E noho @@@ ka Ahahui Eu@ne@@ nui o ka Pae aina Hawaii ma ka lu@@@@@@ @ Kawaiah@o i ka ho@@ 10 kukahiaka o ka Poalu, mua o Iune, oia ka @ 5.  Ma keia makua@i kaapuui ae o Mei nei, e pau nui m@i@i na lala o ia a@a i ka hiki ma Honolulu nei.

            WAIPUILANI—I k@ ho@a ll a me ka hapa onehinei, (Mei 18), na haule @ho kekahi Waipuilani iloko o ke kai m@ kahi he elua mile ka mamao mai ka Halemai Hebera ak@ ma Koholaloa.  He Waipuilani nui @ ka makou ike aku mai ke kiekiena aku o ka Hale Pai aku o ka nupepa Kuoko@.

---------- 

            KE KILAUEA.—Ma ka h@i ana mai a ka manuwa B@@@au a Fant@me i ka Poaha iho nei mai Lahaina mai, ua lohe mai makou ma ke kakahiaka Poaha no @ h@@lele iho @ ia i ke awa o Lahaina a holo aku i Hawaii.  No ka nui loa mai o ka ino ke kumu i hoihoiia mai ai a Lahaina, hekau.

---------- 

            HOOMAEMAE HOU—I keia mau la@ho nei ua hoomaemae h@@ ae a h@@ke@ aku Ka Mea Hanohano C. R Bishop ia Haleakala Hale a me ka p@ o A@gapita, ko laua wahi e noho nei me kana A@i wahine.  Ua hokeaia aku mauka o ka Hale, a ua kukuluia he mau puka hao nui ma ka aoa@ e ha@u nei ma ke al@nui A@i.  Ke hoike mai nei keia hoomaemae hou ana i ko laua kuonooao.

            MEA ANA-KAI--Mamua ih@ nei, na ho@una mai ko aupuni o Amerika Huipuia he mea ana-kai, no ka pii a me ka m@loo ana o ke kai ma keia awa.  O @a mea ana kai nei, ke kukuluia nei ma ka u@po loihi ma Ainahou a malalo o ka malama ana o ko kakou ana aina aupuni.  Minamina loa nae makou i ke kukulu e ole ia ana o ua mea ana-kai la mamua ae o ka hoomaka ana o ke kai m@miki o ka la 10 iho nei o Mei, ina la hoi, ua ikeia ke kiekie o ka pii ana a me ka haahaa o ka e@i ana o ke kai mimi@i o ia la.

---------- 

 

            PEPEHI PAKE A MAKE LOA.—M@ ka po o ka la 9 @ keia malama, ma Kula, Maui Hikina, na pepehua o Akaka pake e Keoni Kepawa, he kane manuahi na ka wahine m@re a Akaka, a na make loa o Akaka.  I ka wa i loaa aku ai ke kino kupapau ua uh@ia @ ka lau @ahelehele a paa lo@, a na inoino ke kino.  Ua hopuia ka mea hana k@raima a eia o@a ke kali nei na hopena o kana hana.  Pehe @ la i hana ai keia Hawaii Punoi i kar@ma eleele, no ka mea, na kaulana ka lahoi Hawaii he lahui noho malie.

--------- 

            Ua lawe i@ mai maluna o ke kaa ahi mai Nu Ioka a hiki i Kaleponi, he e@na m@@ mokuahi, oia na mokuani “ San Rafael” a me “Saneliko.”   He 120 ka nui o na kaa ahi nana i lawe mai keia ma@ @ok@@@ elu.  Mai kuhihewa mai oukou, ua kapili ia keia mau mokuahi a paa, kauo hele @@ mai.  Ale pela.  Ua hoolala e ia ma Nu Ioka a lawa pono, wehweh hou ia na papa, na wae a me na mea a pau; kau ia ka helu o kele a me keia papa, a@@la hooiliia maluna o na kea ahi a laweia i Kaleponi.  O ke kumukuai o ka mokuahi hoo@ah@, ua oi aku mamua o $125,000, a o ka holo, he 22 mile i ka h@ra hookahi.  E holoholo ana ia m@u mokuahi mawaena o Kapalakiko a me San Quent@n.

---------- 

 

            HE ULIA POINO  Mahope iho o ka ho@@ @@ o ka po Poakolu iho nei, i kekahi mau haole luina ok@hola e hoi ana i ko l@ua moku iloko o ke poninaia ona, @ia hoi, haule aku la kekahi o la@a iloko o ke kai ma ka uapo e pili la i ka Hale Wai a make loa.  Aole no he hohonu loa o ia wahi, aka no ke p@niuniu loa paha, aohe e hiki ke im@ pakele ae,  Ua kii kokeia oia me ka hakalia ole, aka ua hala e ka hanu.  He pono e kauia i mau kui ma na napo

 

----------

 

            NA LA INO O HONOLULU.—Mai ka Poakahi mai o keia pule a h@ki i keia kakahi@ka, iho nei, he mau la ua a ikaika ia o ka @ kaui ma Honolulu nei.  Ua hou aku o Kilauea iloko o ka makani i ka Poakahi iho nei.  A @ ke au noe Poakulu iho nei, ua haule iho kekahi hekili ikaika @aua i hoala @a makou mai ka hiamoe mai a puoho @n@.  Ua hoonakukeleia na alanu@ o ke kul@nakauhale i keia mau la mamuli o keia punia ana i ke ino.

 

-------------

 

            HOOKAHI PUUWAI----I ke ahiahi Sabati iho nei, Mei 13, mahope o ka pau ana o ke anaioa hoomana ma Kaumakapili, ua lawelaweia ka hooko ana i ka oihana hemolele o ka m@re maluna o S.P. K Nawaa a me Mrs. Kaai@lii Kahelemauna, e Rev. L Kamika i koku@@@ e Rev. M. Ku@e@. O Mrs. Kaaialii Kahelemauna, o a ka wahine a Rev. S. Kahelemauna i make ma M@@e kekahi o na mokupuni o ka Pae aina o Makala.  Ua olioli like la@a e hele aku e hapai i ka auamo mama a ka Haku i ko na lahui po@li ma keia huli hoi ana aku a kialua Hoku@o Ke hauoli nei makou e hookou aku ia laua, a ke kalokalo e ae nei makou, e ha@@iia la@a e ka holomua a me ka pomaikai ma ka aina kahi a laua e hele aku ai e hoohuli, a e koa hoi laua e like me ka wiwo ole o na haipale nani e paa nei i ke aho o ka lupe.

 

------------- 

NU HOU O NA AINA E.

 

HOOMAKAUKAU KAUA NUI A TUREKE.

            Ladana, Apr. 24—Ke hoike mai nei ka mea kakou o ka Nupepa St@nar@d e noho ana maluna o kekaai mokuahi holoolo maluna o ka muliwai De@ub@ penei:  Ua hapai ae na Tureke i kekahi nee nui ana mai Widden aku a i R@st@huk maluna o na waapa i koloia e na mokuahi.  Ua heikeia mai, na laweia mai i ka po.  O na hoomau u@@u kaua nui a na Tureke no ke pale ana aku i ka muliwai Den@be ma o na moka kau@ la a pe@a aku, a pela a@u, he keu o ka makaukau.  Ua lako pono na pua@ @@@ Tureke i n@ mea kaua a me na nahu, a aia iloko o lakou na mauao he hoi.

            Ke hoike mai nei kekahi lono mai Kon@tinopale mai, ke makaukau nei n@ @umoku kaua hao Tureke o ka B@saborasa e holo no kahi i kauohaia ai.

            Bere@ina Apr. 24—Ua noi aku nei ke Suletino Tureke i ke aupuni o Serevia mai ae aku @ na puali koa Rosia e komo ae ma koua palena ma ke kau ana aku maluna o ka muliwai Denube.

            Ladana, Apr. 24,--Ua hoouna mai kekahi mea kakau Nupepa mai Viena mai pene: Ma ka palapala a ke kauikela Tureke m@anei i ke kuhina nui o Auseturia, na hoo@na leta aku ke Kuhina noi o Tureke i ke aupuni o Roomania, e ku makaukau pale wale aku no o Roumania, aole e ka@a maoli aku i ko Tureke noho ana mai ma Ka@@@.

            Ko@@tinopele, Apr.24—Ke m@naoio @a nei e ku mai ana he aumoku kaua Beretania maanei.

            Kairo. Ap@r. 24.—E haalele ana ke Keiki Aiii Hessen @anei no ka holo i K@n@t@nopela i ka la apopo, me ka ukahia e elua mau aliiko@ kiek@e.  O kana c@soua no ka manawa pokole wale no.

            Ladana, Apr. 24—Mai ka mea kakau mai o ka Nupepa “Puka La Telegarsp” ma na kapakai o ka Bos@bor@sa i lo@@ mai ai keia mau lono e pili ana @ na aumoku kaua o Tureke penei:  Ua makaikai iho nei au me ka hakilo pono ana i na aumoku kaua o Tureke ma ka B@sab@rasa, a eia lakou a pau ke ku nei ma ke kulana maikai.

            Ua lawa pono keia mau manuwa i na kanaka a me na lako kaua.  Ua hookohuia o Hobart Pash@ i Al@kaua nui no keia aumoku kaua no lakou ka huiia ne umikamamali na ka nui O@a nei no ka alinikaua nui o na aumoku kaua Tureke ma ke kai Eleele.  Ua makaukau like na papu ma kela a me keia kapao k@ B@s@b@rasa.  Ke hoea mai nei n@ lono mai na pu@l@ kaua mai o Tureke aohe mea e kanalua ai no ko lakou makaukau.  Ua ha@lele iho nei ke po@ o na ukali o ke Sulet@na ia Kouatinopela a ua holo aku oia e n@na pono i ke kulana o na puali koa a me na lako kaua ma Aut@lia a e hooponopono paka i ka hoonohonoho ana i na koa ma na palena o A@laatic.

            Ua hoouna mai o Rusia i kekahi manuwa ona no ka hoihoi a@@ aku i ke Kanikela o Rusia a me na ohua i ka wa e @@kal@ a ai ke kaua.  E hoihiia ana k@ malama o na kanaka Rusia a pau ma Tureke malalo o ka malu o ke Kauikel@ Geremania.

 

KA HAIOLELO A VON MULEKE IMUA O KA AHAOLELO O GEREMANIA.

            Bere@@na, Apr. 24.—He hoopa@paa loihi maloko o ka Hale Ahao@elo i keia @@ no ka haawina “no na lilo o ke kaua”, a ke Ko@ite i hoomahuahua ai.  Ua hooikaikaaku o Voa Moleke i ke kamailio ana ma ka aoao hoomahaahua i keia h@wina me ka manao i ka maluhia, ke @ee wikiwiki mai nei ka manawa a kela a me keia a@p@ni e hoomahuahua ai i kona ikaika iho, no ka hookupaa ana @@i@ i aupuni ikaika.  Ke lili aku nei a lili mai na aupani ia lakou iho

Ua hooikaika oi loa o F@r@ni i ka hoomakaukau ana no kona mau lako pale aku me ka apono lokahi o kona l@hui, a o ka heluna nui o kona mau puali kaua, aia ma waena o ke alanui hele o Parisa a me na palena o Geremania.  Ua oi aku ko Farani makaukau @ ke kaua mamua o Geremania.  O ka oi o ko Farani haawin@, no na lilo o ke kaua no ka makahiki hookahi, mamua o ko Geremania, he $30,000,000 ke huiia na haawiua e ae, aole oia e kamailio ana pehea la ka loihi a Farani e haawe ai i keia haawe kaumaha, no ka manawa loihi paha, a i oleia, ke hoomakaukau kaua nei paha oia no kekahi mea i l@a e @@, a@@ he hiki nae iaia ke olelo ae he makemake ia i ka maluhia, koe aku nae kona kuono poliuliu au e manaoio ole aku ai.  Ua piha loa na nupepa Farani@ na olelo ho noino a me na olelo hoomauhala Ua hoomanao o Farani kana mau kaua i hookui a me Geremania lokahi ole.  Ke hooloihi nei o Farani i keia wa no ko Geremania lokahi. Nolaila keia awiwi, a lako pono o na puali kaua F@rani e hooponopono hou ia mai nei me ka ke aku no o kakou ke hoakoakoaia mai nei na puali kua kaua ho a hele w@wae o farani, ma ke alanui mawaena o Parisa a me na palena o Geremania, he hana maka@la na Geremania e hoolo@oiahili ole ai.  Ma Farani, o ka me@ haahea a na aoao hooponopono aupnui, oi@ ka pu@li kaua.  O kono mau auhee ana mamua aku nei, ua pau i ka hoopoina a , a o ka manawa o hiki mai ana oia k@ lakou e mak@leh@ aku nie. Ma Geremania ua hoowahawaha no na koa, ke ma@auia nei e hoomakaukau i 122 mau kapena koa n@ ka nana @ lakou e hooko aku ai i ka manawa kaua, me ka hilinai maluna o ia mea,aole e loaa nui @@a i keia mau aliikoa he manawa no lakou e le@lea ai ina e hookohuia kekahi maloko o ia papa.