Ka Nupepa Kuokoa, Volume XVI, Number 24, 16 June 1877 — Page 3

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KAUOHA E HAALELE.

 

            Vienna, Mei 28.--Ua haawi aku ka Alihikaua nui o na puali kaua o Tureke ma ke Denube i ke kauoha, o na kanaka a pau o Rutschuk, Varna, Schumla a me Silistri, i makaukau ole i ka ai e lawa ai no eono malama, e haalele iho lakou ia mau wahi iloko o umikumamalua la.

 

Ka Palapala Hoahewa a ke Kuhina o

ko na  Aina E o Enelani ia Rusia

 

            Ua pane aku nei o Haku Derby, ke Kuhina o ko na aina e o Enelani, i ka palapala kukala kaua a ke Kuhina Nui o Rusia, i hoouna ae ai i na mana noho makamaka o Rusia ma Europa, mahope iho o ke kukalaia ana o ke kaua e ka Emepera Alekanedero, kua ia Tureke.  Ke olelo nei ka pane, a me he mea la o kahi ikaika loa paha ia, penei:

            "I kou (Rusia) lawe ana i ka hana e kaua aku ia Tureke, mamuli o kou manao iho, a me ka hoopii koke ana i na mea kaua, me ke kuka hou ole aku me kou mau aupuni noho makamaka, ua lawe kuokoa ae ka Emepera o Rusia, iaia iho, mai kona noho like ana me Europa, a ia wa hookahi, ua hookaawale aku la oia iaia iho, mai na rula aku ana i hoopaa iho ai, a ae aku,(oia ke kuikahi a na mana o Europa i hooholo ai ma Parisa, e malama i ka hanohano a me ka noho kuokoa ana o Tureke).  He mea maopopo ole ka ike ana aku i ka hopena o ia hana ana au e kaua nei.  Ke ku mamao mai nei ko ka Moiwahine aupuni, mai ka mahalo ana aku ia hana a Rusia, aka, in a e like me ka Rusia i kukala ae ai maloko o kana palapala i na mana noho makamaka, e i ana, ke hana nei o Rusia no ka pomaikai o Enelani a me na mana e ae o Europa, ke hoole aku nei o Enelani ma ke akea, e like me ka Rusia, a o na hooholo ana a Rusia no ke kaua, aohe ia he mea na Enelani i a, a hoapono."

OLELO KUAHAUA A TUREKE.

            Ua hoopuka ae ke Suletana o Tureke, i kana olelo kuahaua kaua, a penei na huaolelo penei:

            "ua kukala mai nei o Rusia i ke kaua a ke konoia mai nei kakou e lalau i na mea kaua.  O ko kakou makemake i na wa a pau, o ka noho maluhia, me ka hoolohe pono i na ao ana a na aupuni noho makamaka me kakou ma keia mea; aka, ua makemake nae o Rusia, e hoohiolo i ko kakou kkuokoa, a nolaila, ina e lele mai ana o Rusia e kaua ia kakou, o ke Akua ka mea nana e malama ka pono a me ka pololei, a nana no e haawi mai ia kakou i ka lanakila.  E ku ana ko kakou mau koa e pale me ko lakou mau koko, i ka aina a ko lakou mau kupuna i eha ai na ili; a mamuli o ke kokua ana mai o ke Akua, e hoomau ia ai ke kuokoa o ka noho alii o Osmauli.  Na ka lahui e malama i na wahine a me na kamalii a na koa.  Ina mahope o ka noonoo ana, he mea pono e hele ke Salutana ma ke poo o kona puali kaua, a e hoala i ke kilohana o Khalifat ame Suletana, ua makaukau au e mohai i kuu ola no ka hanohano a me ke kuokoa o kuu aina makua."

NA PUALI KAUA O NA AUPUNI ENEMI.

            Mai ka mea kakau mai o ka nupepa Elele o Nu Ioka, e noho ana ma ke alo alii o Sana Peteroboro, i loheia mai ai keia mau nu hou ano nui malalo iho:

            "ua ulumahiehie puni ka aina nui o Rusia, i ka pai aku i ka kona Emepera hana.  O ka nui o na koa o Rusia ma keia aoao aku o ka muliwai Danube, he300,000, a he 125,000 ma kona mau palena e pili la me Tureke ma Asia Uuku, oiai hoi, o na wahi koa Tureke ma kela kapa mai o ka muliwai Danube, he 100,000 a he 50,000 ma Asia Uuku.  Ke hoike mai nei ko Tureke mau aoao a elua i kona nawaliwali ma ka hapa o na koa, a o kona kulana ma Roumania, he ano popilikia.

            "Ke holo nei mawaena o Rusia a me Auseturia, he manao kuka malu, e haawi aku ana ia Auseturia, i kela okana aina o Tureke, o Bosania ka inoa.  Aohe makemake alunu aina o ka Emepera o Rusia nona iho, aka, malia paha mamuli o na noonoo logiea e akaka ole aku ai ka hopena.  Ke hooweliweli nei o Rusia ia Inia, ke komo mai o Enelani e keakea i keia kaua."

 

HE KAUA KARISTIANO.

 

            Oiai na puali koa o Rusia e nee ana iloko o Tureke, ua hoopukaia na olelo hoakaka akea e na Alihikaua, i na poe Karistiano a me na Mahomeda, e kauoha ana ia lakou e noho maluhia, a mai noho a hoao e hookuee kekahi i kekahi, no ka mea, o ka poe e noho malie ma ko lakou mau home iho, aole e hana wale ia aku ana.  Aohe mea a na puali koa e lawe ai me ka uku ole ia.  Aohe makemake o Rusia, e ala mai na Karistiano e noho ana ma Tureke, e kaua aku ia Tureke, o ala mai auanei mahope na okuku haunaele e ae a nui wale, a hookahe makehewa wale ia na koko malaila.  A ina e makemake kekahi poe Karistiano e komo iloko o ke kaua, ma ka aoao aku o Rusia, e hele pololei lakou iloko o na laina koa, a malaila e haawiia aku ai na mea kaua a me na aahu kaua.  a e hookomoia iloko o na mahele koa, e alakai maoli ia ana e na Aliikoa Rukini, a malalo o na rula oolea o ke koa.

 

HE ANO HOOMANAMANA KAHIKO

            Mahope iho o ka pau ana o ka haiolelo a ka Emepera imua o kona mau koa ma Kischeneff, a komo kino aku la oia iloko o na palena o Tureke, me ka waimaka haloiloi. Aia he mea i maa malaila, aole he Emepera i ola ahiki i ke kanaono makahiki, aka, o ka Emepera o keia wa, he kanalima kumamaiwa ona mau makahiki.

 

RUSIA A ME AMERIKA.

            He nui ka makemake ia a me ka mai laniia o na haole Amerika ma Rusia i keia wa.  Aia ma Rusia kekahi lono haupu e pahola la, e aa ana o Amerika e kaua ia Beritania, ina e kukala ana o Enelani e kue ia Rusia.  Ke manao wale ia la, e hopu no o Amerika i ka manawa pono o na kalepa ana o Enelani, a ulupa iho.

 

HE OLELO ANO NUI NA KA EMEPERA O RUSIA

            Ua hoouna aku ka Emepera o Rusia, maloko o ka waea olelo, i ke Keiki Alii Montenegero penei: "Ua paa loa kuu manao i keia wa e ohi i ka hua misiona laahia a Rusia ame ko'u mau hiki mua ma a Noho Alii.  Na ke Akua e kokua ia makou."

 

Na Mea Hou o Washington Territory.

HE LETA MAI KEKAHI HAWAII MAI.

            Ua aho nui no oe i ka lawe ana 'ku i na hunahuna mea ano hou o ua aina nei,  i mea hoi na na hoa nana pepa e ike iho ai, he mea hou no ia, oia keia malalo nei.

PEPEHI PAKE

            Ma Port Madison, o H. Palaunu me Davis, e makaukau ana e holo i Seattle, i aku o Akana Pake, e holo ana oe i hea? I Seattle wahi a Palaunu, o kakou hoi ha wahi a Palaunu ma, na laua ala ka olelo, kau ana laua nei.  Holo aku lakou nei a ma kela kapa o ka aina paa, i aku o Palaunu ia Akana, e hookaa mai oe i ka uku o ko'u waapa, ehia dala wahi a Akana? Elima dala pakahi, lalau o Akana a haawi he hapalua ulaula no laua elua, ike o Palaunu i ka eke dala, hoe loa ake a pae i ka ae one, lalau ia Akana a lawe i ka eke dala, i ae o Akana, nau ke dala o ko'u ola ko'u.  O Akiu hoi, holo oia iuka, alualu o Davis iaia a loaa aku ma uka o ka pihaa laau e waiho ana.  Haawi mai i kana eke dala i aku o Davis e holo oe a pee ae malalo o keia pihaa laau, e wiki; iaia no, a nalo, kahea ana o Palaunu, auhea kela pake?  Ua make aku nei.

            Ia lohe ana ua make, ki iho la o Palaunu i ka pu a make, kau iluna o ka waa a huli hope i Port Madison, holo loa kau i ka lae e nana mai ana ia anei, loaa he moku ua piha i ka papa e holo ana i Kapalakiko, kau maluna a lilo i ee pakeke o Kapalakiko ka ihu.  ia powa ma i haalele iho ai i ua wahi la, hoi mai o Akiu a loaa o Akana e waiho ana, hamo iho la paha a i ka ukana a loko he aloha, a po ia la, i ka hora 8 o kakahiaka, holo ae ana he wai Ilikini, kahea o Akiu a pae mai kela poe, na ia poe i hali ae a ke taona o Seattle, ike ia ia  mea hou, haiia aku ma ka waea olelo, 7 la loaa oia ma Kalapakiko, ua haiia mai maanei oia i ike ai i ka io o kana hana, o Davis hoi, ua pakele ma ka apua kona ola.

            Ma Port Gamable nei, i kakahiaka nui ua loaa aku mawaho o ke Mill he haole ua make,  he pake hoi i hoi aku i ka moku maluna o ka Pumi laau, huli ka laau a poholo i ka wai a make

 

PIKO PAU I KA IOLE

 

            E noho ana o G.W. Keamohuli ma Seattle no ka mai o ka makou kamalei,  he wahi Hawaii hoi, o Samuela Kamanuwai kona inoa; hoolimalima aku oia iaia e holo i Port Gamable, no kana mea i manao ai, me ka uku aku ekolu dala no ka la, ma ke haawi aku i kona uku moku a me kona wahi paina ana.  Iaia i hiki ai malaila loaa mai na dala maikai, a me kekahi mea e ae, lawe ae la kela me ka aihua a holo malu aku la a hikima Nu Tacoma, aku ma ke kaa mahu o Potalana ka ihu, ua noho iho la me John Kahaiaala ma e aihua iho la he 30 dala o Kapalakiko ka ihu, ua nalo ia a hiki i keia la Hokai ua piko pau i ka Iole, o ua Kamanuwau, no Auwaiolimu Honolulu, he ano opiopio kona,  he ili kou kona, ua pau nae i ki Hebera.

 

HOAILONA NA HOOPUNIPUNI.

            O James Mahina no Makawao Maui, eia no oia me makou e noho pu nei i keia manawa; a penei kana wahi hana: Auhea oukou e o'u hoa Hawaii; he hiki ia'u ke nana i na ouli o kela mea keia mea, he hiki ia'u ke ike i na he mea ua haule, a he mea e hiki mai ana,  e ikeia no ia ma ka'u hailona ana.  Lohe o P. Wahiawa, a i aku, e hoailona mai oe ia'u lawaia, ua waiho aku nei au he laina nui,, a me ka makau nui.  Pehea la i keia manawa, ua pae aku nei paha aole paha?  Hoailona iho la o mahina ma ka puu pepa a olelo aku la ua mai kai, o keia o au lawaia, o keia o ka upena, o keia o ke alanui ia, (waapa_ o keia o ka iaia, o keia o make ia, ua maikai, hoi aku olua aia i kula,  i hai aku ka hana he ole ka haina, ua nui kana hana ana pela. Ua lohe mai nei au ano, he hapalua ka uku ke ko kana hana ana, o ka olelo e like me na hoa maluna.      J.W.D. KALEHUANUI.

 

Hulo!

Hulo!

E wiki!

E wiki!

 

He kakaikahi wale no na

Hainaka Silika Ulaula

I KOE O NA ANO A PAU

MA KA

HALE KUAI

O

AKE MA,

MA KE

ALANUI NUUANU

S.L. LUI.

Lunahooponopono

June 18, 1877. 811 1t

 

            KUAI EIMNO KE KUIKE!

MA KA HALE KUAI

O

AKE MA,

MA MONIKAHAAE.

 

Oia na ano Lole Silika a pau.

Huluhipa Eleele,

Lole pale ua,

Huluhulu,

 

Na Kihei Silika o na waihooluu like ole,

Na Hainaka Silika waihooluu like ole,

A pela aku, a pela aku!

E miki mua mai, i loaa ka mea make

pono no ka oukou mau momi!

S. GRANT,

Luna Nui.

 

OLELO HOOLAHA

 

MAKEMAKE PAI AI!

 

NO KA HOOLAWA ANA I KA HALE MAI Moiwahine mai ke @ @ a i ka @ o ka pule, no na malama eono mai Iulai 1 aku.  E hoaponoia ke Pai Ae e ke Kuene Nui, a e laweia i na hebedoma a pau. E hamama no ka paea no ka poe ai @ mai a hiki i ka la 27 o keia malama, ma ka Hale Banako o Bihopa ma. Ua malamaia no @ ka ai a me ka hoiek ana i na noi. John H. Paty.

Honolulu, Iune 12, 1877. Ka Halemai Moiwahine 24 1t.

 

            E IKE auanei na kanaka a pau ke hai ia aku nei ka lohe, ua kapu hoi ka hookui ana i na holoholona a me ke komo hewa ana o na kanaka ma kuu aina kuleana kuai e waiho la ma WAILAPA Keei Kona Hema Hawaii,  aia ke kuleana Helu 8574 a Palapala Sila Nui Helu 5161, no Keaka k, e noho nei ma Kalihi mokupuni o Oahu, nona na Eka 4@ a oi aku a emi mai.  Ina o ka meaa mau mea e hookuli ana e hoouku no au i Hookahi Dala no ke poo.  E lilo keia i kanawai mai keia la aku

            MRS. IDE KANUHA

Kanonoula, Honolulu, Iune 12, 1877.

 

            E KUAI kudalaia ana ma ka Pa Aupuni ma Waiawa, Ewa. 1 lio k eleele laakea kuapuka hao ALuha hope hem. ke hiki aku i ka Poalima. la 22 o Iune, hora 10 kakahiaka, e like me ke kanawai.                    S. KAANAANA, Loa Pa Aupuni o Ewa & Waianae, Iune 14, 1877

 

HALE KEAKA LIO HAWAII!

Ma Ainahou.

CHARLES DERBY, Luna Nui.

 

E WEHEIA ANA KA

Hale Keaka Lio Alii Hawaii! maloko o ka Hale Lole e ku nei ma Ainahou, ke hiki aku ka hora 8 o keia ahiahi POAONO, IUNE 16.  E hamama ana ka puka i ka hora 7 1/2, a e hoomaka ana ka hana ma ka hora 8 ponoi,  No na mea i koe, e

            E nana i ka Papa Kuhikuhi hana.

 

HOOLAHA I KA POE KOMOHEWA.

 

            Ke papaia aku nei na kanaka a pau, mai komohewa lakou maluna o ke kule i hoikeia malalo iho, oia ke kuleana Helu 1054. a Palapala Sila Nui Helu 1926, no NAIHE, e waiho nei ma Hauhauhoi, Honolulu, Oahu, nona ka ili he 58-100 eka, e hoopiliia lakou ma ke Kanawai, e ka hooilina ma ke kanawai, oia o KAUAIHILO i make.   AKINA,

            No na hooilina o Kauaihilo i make.

Honolulu, Mei, 30, 1877

 

HOOLAHA HOOKOLOKOLO

 

AHA Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka Hooponopono Waiwai.  Mokupuni o Oahu. Hawaii Pae Aina. SS.  Ma ka waiwai o KEOKI (k) i make.  Olelo kauoha, e koho ana i ia e hooiaio ai ka palapala kauoha, a no ka hoolaha ana.

            No ka mea, ma ka la 5 o Iune, M.H. 1877, ua waihoia mai imua o ka Aha kekahi palapala i oleloia, oia no ke kauoha hope loa a KEOKI (k) i make aku la, a me ka palapala hoopii e noi ana, ae hooiaioia kela palapala kauoha, a e hoopuka hoi ka palapala Lunahooko n o Abigail P. Kamakau, ua waihoia mai e Abigail P Kamakau.

            Nolaila ua kauohaia, o ka Poakahi, oia ka ia 25 o Iune, M.H. 1877 ma ka hora 10 A M ma ka Rumi Hookolokolo o ia Aha, ma Aliiolani Hale ma Honolulu, oia ka la me ka hora e hooiaioia'i ia palapala kauoha, a e hoolohe hoi no ia noi ana mai, a me ka poe a pau i pili, e kue ana ia Palapala Kauoha a me ka hoopuka ana i ka Palapala Lunahooko.  A ua kauoha hou ia, e hoolaha no ia mea no na pule ekolu, iloko o ke Kuokoa, he nupepa i paiia a i hoolahaia ma Honolulu.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii P A Iune 5, 1877

            LAWRENCE McCULLY,

Ikea:    Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

            Jno. E Barnard, Kakauolelo.   810 3ts 812

 

AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai o L Puweuweu, o Koolaupoko, i make kauoha ole.  Imua o ka Lunakanawai L. McCully.  Olelo kauoha, e hoolaha aku no ke noi ana mai e koho i Lunahooponopono Waiwai.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a S. Spencer, ma o A Jaeger ia kona kokua oiaio ma kona pani o Honolulu, e hoike mai ana, o L Puweuweu, no Koolaupoko, ua make kauoha ole ma Waikane, iloko o Mei, 1877, a e noi ana, e haawiia ka palapala hookohu Lunahooponopono Waiwai ia Cecil Brown.

            Ua kauohaia o ka Poakahi ka la 25 o Iuna M H 1877, hora 10 o kakahiaka, oia ka manawa i koho ia no ka hoolohe ana i ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke keena hookolokolo o keia Aha, ma Honolulu a ma ia manawa a ma ia wahi no e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi ia.  A o keia olelo kauoha e hoolahaia ma ka olelo Hawaii, i ekolu pule ma ke Kuokoa. nupepa ma Honolulu.

            Kakauia ma Honolulu. H.A.P. i keia la 7 o Iune 1877

            LAWRENCE McCULLY,

            Cecil Brown,   Lunakanawai o ka Aha Kiekie

            Ikea:    Kokua o ka mea noi

            Jnl. E. Barnard, kakauolelo. 810 3ts 812

 

Aha Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae AIna.  Ma ka hoopiia Pakeokeo k, no ka hoona kuleana aina, ma ka mana o ka pili hanauna.  A ma ka hihi iloko o ka Mokuna 52 o na kanawai o ka 1874. He kauoha.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o Pakeokeo k, o Honolulu, Oahu, e koi ana ma ka pili hanauna.  i kona kuleana i kekahi apana aina e waiho nei ma Kolowaiu, Manoa, mokupuni o Oahu. I hoikeia na palena ma ka Palapala Sila Nui Helu 3034, i kukuluia maluna o ka ai Komisina Hoona Kuleana Aina mahele Helu 11407 ia Kea k, oia ka makuakane hanauna o ka mea e hoopii nei, ana hoi e hoi ka aku nei, o ua Kea la, ua make kauoha ole mamua o 1853, me ka mare ole i wahine, me ka waiho iho ia Keawekipi w, kona kaikuahine, a hooilina ponoi ma ke kanawai.  A o ua Keawekipi w la, ua make kauoha ole i ka 1867, me ka waiho iho i ka mea hoopii a me kona kaikuahine o Honolulu, kana mau keiki a me na hooilina ma ke kanawai: a o ua Honolulu la i oleloia, ua make kauoha ole me ka mare ole i ke kane, i Maraki 1877, a waiho iho la i ka mea hoopii, oi kona hooilina; a o ka mea hoopii, ke koi nei i kona kuleana i ka aina, a o Hoohoku k, ke paa nei oia i ua aina la, a oia wale no kekahi mea e koi nei he kuleana kona a ka mea hoopii i ike ai, a e noi ana e hooponoponoia keia koina, a e hooholoia ka pono o ua aina la no ka mea hoopii.

            Ua kauohaia o ka Poaono, la 7 o Iulai AD 1877, oia ka manawa e hooloheia'i imua o ka Lunakanawai i hoikeia malaila, e noho i ke kau o Iulai o ka Aha Hookolokolo Kiekie ma Honolulu, a ma ia wahi a ma ia manawa i kauohaia'i ka poe pili, e hele ae a e kue, ina paha he kumu e ae ole ia ai ka noi: a ua kauoha hou ia, e hoolahaia keia kauoha ma na olelo Enelani a me ka Hawaii, o ka mua, ma ka nupepe Hawaiian Gazette, a o ka hope ma ka nupepa Kuokoa, no ka manawa aole e emi malalo o ekolu hebedoma mamua ae o ka la mua o ia Kau o ka Aha Kiekie.

            Kakauia ma Honolulu ko H P A i keia la 6 o Iune 1877

            LAWRENCE McCULLY.

810 3ts 812     Lunakanawai o ka Aha Kiekie

 

AHA HOOKOLOKOLO KIEKIE O KO HAwaii Paeaina.  Kau o Apreila, A.D. 1877.--Ma ka hihia o ka hoopii a Uu (k.) no ka hoona kuleana i kekahi aina i koiia ma ka pili hanauna.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Uu (k.) o Waikiki kai, Oahu, e koi ana ma ka pili hanauna, i kekahi apana aina e wai nei ma Waikiki kai, a i hoikeia na palena ma ka Palapala Sila Nui 721 i haawiia ia Kauhale (w.) he pilikoko no ka mea e hoopii nei, i make hope a lawe ae a noho i na aina la: O ua wahine nei, ua make kauoha ole oia i ka 1861 paha, a ke noi nei e hoapono ia a e haawiia ka aina holookoa a hapa paha i ua Uu (k.) nei.

            Ua kauohaia o ka Poaono, la 7 o Apreila, A.D. 1877, oia ka manawa e hooloheia'i imua o ka Lunakanawai i hoikeia malaila, e noho i kekahi Kau mau aku o ka Aha Hookolokolo Kiekie ma Honolulu, a ma ia wahi a ma ia manawa i kauohaia'i ka poe pili e hele ae a e kue ina paha he kumu e ae oleia  i ia noi: a ua kauoha hou ia, e hoolaha ia keia kauoha ma na olelo Enelani a me ka Hawaii, o ka mua ma ka nupepe Hawaiian gazette a o ka hope ma ka Nupepa Kuokoa, no ka manawa aole e emi malalo o ekolu hebedoma mamua'e o ka la mua o ia Kau o ka Aha Kiekie.

            Kakauia ma Honolulu, maraki 14, A.D. 1877.

            Wm. R. Castle.            CHARLES C. HARRIA.

            Loio o Uu                    Lunakanawai Nui o ka Aha Kiekie.

            No ka mea, ma ka hoolaha maluna, aole i loaa he manawa e lawa'i no ka hoopuka ana'ku i ka hoolaha mamua'e o ka la e noho ai ke Kau, nolaila, ua hoolaha a i ka la 7 o Iulai, A.D. 1877, oi ka manawa e hooloheia'i

            A. FRANCIS JUDD

809 3ts            Lunakanawai o ka Aha Kiekie

 

AHA Hookolokolo Kiekie o ko Hawaii Pae Aina, ma ka hooponopono waiwai, ma ka waiwai o KAMOONOHU WEST, o Honolulu i make kauoha.  Imua o ka Lunakanawai A F Judd. Olelo kauoha, e hoolaha'ku no ke noi ana mai.

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ana mai o ka palapala noi a Joseph M West, o Honolulu, e hoike mai ana, o Kamoonohu West, no Honolulu, ua make kauoha ma Honolulu, ma ka la 18 o Sepatemaba M H 1873.

            Ua kauohaia o ka Poalua, ka la 19 o Iune, M H 1877, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana ua noi la, imua o ua Lunakanawai la, ma ke Keena Hookolokolo o keia Aha ma Honolulu, a ma ia manawa, a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili, e hoike mai i ke kumu, ina he kumu o alo ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.  A o keia ae kauoha, e hoolahaia ma ka olelo Hawaii i ekolu pule ma ke Kuokoa, nupepa ma Honolulu.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii P.A. Mei 23, 1877.          

                        A. FRANCIS JUDD.

Ikea:                Lunakanawai o ka Aha Kiekie.

            Jno. E Barnard, kakauolelo     309 3ts 311

 

OLELO HOOLAHA

 

KAA KUAI!

            HE KAA LIO MAIKAI hou loa kupono no ka ohana N G West i kap@ iho ami ma ke ano Helu akahi.  No ka elua kaa wale ana no a ka mea nona ka inoa malalo iho nolaila makemake oia e kuai akui kekahi e ninau ia M. McINERNY. ma ka Halekuai kihi o Alanui Papu a me Kalepa a i ole ma kana hale noho ma Puunui.  Alanui Liliha malaila o ikeia ai ke kaa.

 

            MA ka waiwai o F F Kailiuli i make.  Ma ke kauoha a ka Aha Kiekie ma ke Keena. Nolaila ke hoike ia aku nei ka lono i na mea a pau a Kailiuli i aie ai, a hoike mai lakou i ka lakou mau koina i ka mea nona ka inoa malalo iho, no ka hooiaio ana. A o ka poe a pau i aie iaia, e hookaa koke mai. W. @
Luna Hooponopono Waiwai.
Honolulu, Mei 29, 1877.

 

            MA ka waiwai o Manuel Perry i make.  O ka poe a pau he mau koina ko kakou i ka waiwai o ka mea i make i hoikeia maluna, ke koi ia aku nei lakou e hoike mai i ka mea nona ka inoa malalo iho. Iloko o eono malama, a i ole ia, e hoole loa ia; a o ka poe i aie mai iaia, e hookaa koke mai me ka hookaulua ole.

J. FERRY

Kanikela no Potugala

Keena Kanikela o Potugala, Honolulu, Mei 23, 1877.

 

Hoolaha a ka Luna Hooponopono Waiwai.

 

            OIAI ua hookohuia ka mea nona ka inoa malalo nei, i Lunahooponopono no ka waiwai o KAMAKAk o Iao, Wailuku, Maui i make, ke hoolahaia aku nei ka poe a pau, ina he mau koina ko lakou i ka waiwai o ka mea i make, e hoike koke mai i ka mea nona ka inoa malalo nei, iloko o na malama eono mai keia la aku, a i ole ia, e hoole loa ia: a o ka mea i ale mai iaia, e hookaa koke mai.

            KAIOOLE, Lunahooponopono Waiwai o Kamaka

Iao, Maui, Mei 25, 1877

 

            KE HOIKEIA aku nei ka lohe i na mea a pau, o ka mea nona ka inoa malalo iho, ua hookohuia mai i Lunahooponopono no ka waiwai o DANIELA no Waikane, Koolaupoko, Ohau i make; a ke kauohaia aku nei na poe a pau i aie mai i ka mea i make, e hookaa koke mai a o ka poe he mau koina ka lakou, ina paha ma ka moraki e @ e ae, e hoike koke mailoko o eono malama mai keia la aku, a i ole, e hoole loa ia.

            CECIL BRWON,

Honolulu, Iune 7, 1877           819 @ @

 

EKE RAIKI! EKE RAIKI!

            UA LOAA mai nei ia makou, ELUA KAUKANI (2,000) EKE RAIKI, a ke kuai nei makou ma kae kumukuai makepono loa, $5.00 NO KA HANERI.

            E hele koke mai oukou e ka poe kanu Raiki, o pau e i ka hie 810 tf  H HACKFIELD & Co.

 

CECIL BROWN,

Loio a he Kokua ma ke Kanawai

            A HE AGENA NO KA HOOIAIO ANA I NA Palapala no ka mokupuni o Oahu.

            Helu 8 Alanui Kaahumanu, Honolulu, H.P.A.

 

763 ly 814

 

WILLIAM R. CASTLE.

(Kakela Opio.)

Loio a me Luna Hooiaio.

            MA NA ANO HANA PILI KANAWAI A pau, e lawelawe koke ia me ka hikiwawe.  Na Palapala Sila a me na Palapala pili aina o na ano a pau, e hoomakaukau ia no, a he Notari Hooiaio Palapala no ka lehulehu.

            Keena hana, ma ke kihi o Alanui Kaahumanu a me Kalepa, Honoluu             (786 ly 827)

 

Hoolaha i na hoa-aina

O KA WAIWAI O

Ka Moi Lunalilo i make.

            OIAI ua hookohuia mai ka poe nona na inoa malalo, e na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, i mau kahu Waiwai, no ka waiwai o ka Moi Lunalilo i make, i kulike ai me na hooko ana a kana palapala hooilina, nolaila, ke hoike aku nei makou i na Hoaaina a me ka poe e noho hoolimalima nei maluna o na aina a pau o kona mau aina, a o na poe a pau e paa ana i kekahi waiwai, a e ohi ana paha i na uku hoolimalima, a e hoihoi mai la makou i na hoolimalima i ohi ole ia. a e aie ana i ka waiwai o Lunalilo, mahope iho o ka la 12 o Maraki A D 1877, oia ka ia o ka make ana o ka Mea Kiekie C Kanaloa. A ke hoolaha pu aku nei makou, aole mea i hoomanaia e ohi mai i na uku hoolimalima o kona mau waiwai, a ma ke ano paha he Elele mai a makou aku, me ka makou mau palapala hoomana ole, Ke kauoha aku nei makou i kapoe a pau e paa nei i na hoolimalima, e hoike mai ia makou me ka hookaulua ole, me na palapala pu mai no ka hoomau ana aku i ka hoolimalima a me ka ole paha.

            J MOTT SMITH, E O HALL. S B DOLE.

            Na kahu malama Waiwai o ka Moi Lunalilo i make.

Honolulu, Maraki 20, 1877.    799 3m 812

 

NU HOU! NU HOU!

Kukaepele i Hanaia ma Honolulu nei!

E FREDRICK VEHLING

He kukaepele maikai loa keia!

Ua like kona ano me ke kukaepele o ko na Aina e.

AOLE E NELE KA AINA WA A PAU.

E kokua kakou i na hana mikiala kuloko

o ko kakou aina hanau.

E hele mai e ike, a e kauaiia ma ka Hale

Kuai o                         A. L KAMIKA,

806 3m 831                 Helu 44, Alanui Papu.

 

KUAI HOOEMI LOA!

MA KA HALE KUAI LOLE O

C. C. AKINA,

e ku ia ma Kalopihi, Kohala, Hawaii, he mau Lole Hou loa, ka makana o ke Kuikahi Panai Like. Ua kupono no na iwa o ka makani Apapaa o ua aina haaheo nei.

            He kamaaina no hoi i olluolu ia oukou, nolaila, e kuai manuahi aku no au me ka emi malalo o ke kumu ilio.  He mau lole nani loa. he Nu Paikini no ke au o ka Moi Kalakaua.--Owau no o ko oukou makamaka olao,

803 6m 823                 C. C. AKINA.

 

HE PAPA KUHIKUHI MANAWA HOLO

O KA

Mokuahi Hawaii

KILAUEA!

KAPENA REYNOLDS

Iune 18--Poakahi, 5 p.m……Kona

Iune 25--Poakahi, 5 p.m…….Hilo

 

I KA HOLO ANA MA KONA, O HOOPULOA KA PALENA.

 

            Ma na huakai a pau a Kilauea e hoi mai ai mai Hawaii mai, aole e haalele ana ia Kawaihae a hiki i ka hora 10. a mahope iho paha; Makena, e like me ka mea i hoola@wahaia: Maalaea a hiki i ka hora 7 a.m. a mahope iho.

 

Uku Eemoku mai Honolulu aku.

 

A hiki i Kaunakakai pela maluna mai…..$5.00

" Lahaina, " "……6.00

" Maalaea, " "……7.00

" Makena, " "……8.00

" Mahukona " "……10.00

" Kawaihae " "……10.00

" Kailua " "……..10.00

" Kaawaloa " "……10.00

" Hilo " "…….12.50

" Kau " "…….11.50

Uku kaapuni ia Hawaii…….22.00

A hiki i na awa o Kauai……6.00

Uku kaapuni ia Kauai……12.00

Uku ohua Hawaii oneki……7.00

 

Aole aie no na uku ohua.

Ma ka Hale Oihana e loaa'i na palapala.

 

Aole keena o hope e lilo, aka wale no a kaa mua mai ka uka moku.  Aole e ili ka hewa no na paiki, ukana a puolo paha, ka ole e kakauia ka loaa ana mai

 

            E hookaala ka uku ukana i ka wa e noiia aku ai.

                        SAMUEL G. WILDER (Waila,)

                                                            Agena

Keena ma ka Hale Kuai Pepa o Waila ma.  kihi o Alanui Papu a me Moiwahine                  (901 3m)

 

OLELO HOOLAHA

 

J. J. DOIRON (APALE).

            KE HOIKE aku nei oia i ka lehulehu, ua loaa koke mai nei iaia kekahi mau  lako maikai loa o na mea Gula, Wati, na Wati kau hale a pela aku, i ike ole ia mamua ma keia Makeke, a e kuaia la ma na kumukuai i emi iho i ko ka poe paool@ui. Na Wati Gula a me na Wati Kala, i hanaia me ka maikai, a hala a i ka umikumamawalu malama e holopono ai ka wati.
            E hele mai a e nana ma ka Hale Pohaku o C.E. Wiliama Mikauila@ Alanui Papu. 810 2m 817

 

            MA ka waiwai o D Kalanikahua i make.  Ma ke kauoha a ka Aha Kiekie ma ke keena @ @.ke hoikeia aku nei ka lohe i na mea a pau a Kalanikahea i aie ai e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo iho no ka hooiaio ana.  O ka pule i aku i ka mea make e hoouna koke mai ia KAHELE a i ole ia W R Castle kona loio

Honolulu, Mei 30, 1877

 

Keena Kanikela Amerika Huipuia

Honolulu, Mei 31, 1877

            Ma ka waiwai o George W Wetherbie i make.  Ke kauohaia aku nei ka poe a pau i na he mau koina ka lakou i ka waiwai o ka mea i make e hookaa koke mai i ka mea nona ka inoa malalo ma ke keena Kanikela iloko o eono malama mai keia la aku o hoole loa ia; a o ka poe i aie mai iaia e hookaa koke mai.

            T.H. HASCALL.

            Kanikela Amerika.

 

HOOLAHA A KA LUNA HOOPONO

PONO WAIWAI.

 

            Ke Kaheaia aku nei na mea aie ka J W KAPIHE no Waimea, Kauai i make aku nei.  e hookaa koke mai a o na mea aie ia e ua J W Kapihe ia e hookomo mai ma ko'u lima i na bila aie maloko o na malama eono mai keia la aku o pale mau ia lakou.

            G.R. ROWELL, Luna Hooponopono

Waimea, Kauai Mei 3, 1877

 

Leo Kahea!

            I Ka Hui Hoolimalima Aina o Makiki a me na lala a pau o ua Hui la, ke kauohaia aku nei oukou a pau loa, e akoakoa ae ma ka hale noho o ka Puuku o ka Hui, Joe Barrow ma Makiki i ka hora 7 o ke kakahiaka Poakahi, la 1 o Iune, 1877 no ka noonoo ana i kekahi mau hana e pili ana no na Aha Hui, oia hoi ka pa ana i ka aina nui a paa.  O ka mea a mau mea paha e hiki ole mai i @ la i haiia ae la mamua, e hookaa aie la lakou mai ka Hui aku.  Ma ke kauoha o kona hope.

            M. MAKIA MILIES.

            JOE BARROW, Puuku

Mei, 31, 1877

 

AKIU (PAKE.)

AMARA! AMARA!

            E O'U makamaka, o ka opuuwai o ka Pakipika, "Hawaii nei, a me na makamaka ili puakea, na kanaka maoli heahea a me ko'u lahui hoi, na keiki o ka Aina Pua, na mahi ko, mahi laiki a me na poe mahi ai, o ka Mokupuni o Keawe, a me ko Maui o Kama, Molokai a Hina, Oahu nei o Kakuhihewa, a me Kauai o Mano, eia au ko oukou makamaka ua wehe ae au i hale Amara, alanui Moi, ma Polelewa, a e loaa ana ia oukou ke imi mai.  Helu @ a e hoolako ia no ko oukou makemake o na mea hao lako mahiai, ke Kopala, Oo, Haro, a me na mea e ae, me ke kumukuai haahaa loa a he hiki no ia'u ke hana hou i na kaa pipi nahaha, kaa lio, kaa kauwo lima, me ka uku oluolu loa, a me ka paa e like e like me ka'u palapala e hoopaa ai a aelike ae no ka manawa e oleloia ai. He hiki no ia'u ke kopili i na ano waapa o ka poe e makemake ana me ka uku emi loa me oluolu o na maka o na malihini ke ike i ka'u hana ma ka mino aka @ aole loa e pukupuku ko maka, a hookeke na niho, ke ike i ka'u hana, a ua kamaaina no ia oukou o k'au nana mau o ka humuhumu kamaa buti, a hana noho lio no na kau i hala, a he hiki no ia'u ke hana i na noulu hakihaki a nahaehae me ka maikai a me ka uku emi loa.  No ka mea ua hiki mai ka manawa pomaikai e aho nui, e mahi ai, a ina hoi e lako ole i na mea hana, eia no ma ko'u wahi e loaa ai.  Ua holo ke Kuikahi Panalike, he waiwai ka hopena ke hoomanawanui oukou e o'u makamaka, ina e molowa a palaualelo, he neo ke loaa mai.  Nolaila e naue mai a halawai me a'u i maopopo a holo ka hana a na amara, kamana, kumeka a Akiu, a hookahi wale no Akiu, aohe Akiu e ae o kela kulanakauhale e lawelawe nei ma keia mau oihana. Nolaila e maliu mai i ko u leo e hel emai e ike maka. he au pomaikai ko ko kakou Moi, i imi ai, a nona hoi ke kia hoomanao o ka "Hooulu Lahui."         AKIU (Pake.)

Honolulu, Mar, 13, 1877.

            He kapili kapuaihao ilo emi loa kakahi ma keia Hale Amara. E naue mai i ike maka.

 

HALE KUAI MANUAHI!

NO KONA,

NO PUNA,

NO KOOLAU,

NO NAPALI,

NO MANA!

Eia ma Koloa nei ka mea Hou ano e kupaianaha, a e naue nui mai oukou e na mamo a

MANOKALANIPO!

a e ike i na mea maikai o kela a me keia ano, ma ka

HALEKUAI O PENI!

Ua makaukau oia e kuai aku i

Na Lole a ona ano a pau,

Na Papa o na ano a pau,

Na Lako kukulu hale,

Na mea hana kamana,

Na mea mahiai,

Na mea ai, mai na aina

e mai a me na mea a pau i makemakeia e ke

Kane, ka Wahine a me ke keiki

Ke loaa mau mai nei kela mau mea ma kela moku keia moku a no ka mea, ua hoopaeia mai ma Honolulu.

He au hou o ke Kuikahi!

Nolaila, e hiki ia'u ke haawi i keia mau

pono ia oukou, ma ka kumukuai

haahaaloa, i ike ole ia

mamua aku nei.

E lulumi mai a hoao!

FRANK BINDT

 

Koloa, Kauai, Aprila 14, 1877

 

HALE PAI KII O AHI.

EMI LOA NA KII!

 

            MA ka Hale Pai Kii o Ahi, Helu 63, Alanui Nuuanu, Honolulu. O ka uku o ke kakini Kii Pepa mamua, he $3.50 a i kela manawa ua hoemi a i $2.50.  O ka uku o ke kii Akahi.  he $1.00 mamua, ua hoemi loa ka ai i ka $2.50 wale no.  Emi loa maoli a makepono! Aole like pu mamua.  E wiki mai oukou, oiai ka manawa kupono a ka lia e upu nei.  I keia manawa, a hanaia na kii maikai loa!

Hale Kamana Nui!

            AIA no maloko o keia Hale maluna ae, a ma ka Helu 59.  Alanui Nuuanu, e hanaia ai na pahu kupapau, na moe, na noho, na pakaukau, na pahu ume me na aulani ku na mamalu a me ka mea aku ia mea aku.  E loaa no na pahu paina a me na pahu koa ma ke kumukuai oluolu a makepno loa, i ike ole ia mamua.

Hale Kumeka Kamaa!

            MALALO o ka Hale Pai xii, ua hoana okoaia he keena humuhumu kamaa o kela a me keia ano e ka makemake e hiaiaai ai. E kipa mai a e ike oukou "I ka nani o Aipo." Malaila no e loaa ai na Pale Ili Noho Lio, no ke kumukuai haahaa a ka launa ole mai.  E kipa mai a e kuai oo kou iho.

Hale Hana Kika Puhi!

            Ma ke Keena makai o ka Hale Kamana Helu 69 Alanui Nuuanu, he wahi e hana pakala nei na lau paka, i mau kika puhi maikai loa.  He mau paka kika maikai i kupono i ko na kanaka makemake, he ena hoi ke puhi.  E hele mai oukou e kuai i ike maka.  E hoohihi ana ouou. (806 5HI 831) AHI.